21 Bài thuốc dân gian giúp cải thiện giấc ngủ từ thiên nhiên

Đường phèn có công dụng bổ trung ích khí, nhuận phế, giảm ho, long đờm và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Đây là nguyên liệu quý được dùng trong các trường hợp mất ngủ kéo dài, ho khan, viêm phế quản, đau họng, khí huyết hư tổn, chóng mặt, đau đầu.

Đậu xanh giàu chất chống oxy hóa và dưỡng chất như flavonoid, carotenoid, polyphenol, vitamin A, C cùng axit béo omega-3. Không chỉ bổ dưỡng, đậu xanh còn là vị thuốc dân gian giúp cải thiện giấc ngủ, đặc biệt hiệu quả với người mất ngủ kinh niên.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• 50g đậu xanh đã đãi sạch
• 10g đường phèn
• 20ml nước lọc

Cách thực hiện:

Cho đậu xanh vào 20ml nước đun sôi đến khi hạt đậu mềm nhừ. Hạ nhỏ lửa, cho đường phèn vào khuấy đều tay cho tan hết. Món ăn có thể dùng nóng hoặc để nguội bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Bài thuốc này rất thích hợp cho người hay lo âu, căng thẳng, mất ngủ kéo dài.

Hạt sen từ lâu đã được biết đến như một vị thuốc quý giúp cải thiện giấc ngủ, làm dịu thần kinh. Các nghiên cứu hiện đại đã chứng minh rằng trong hạt sen chứa kiềm và glucosid thơm có tác dụng an thần, hỗ trợ giấc ngủ sâu. Khi dùng hạt sen, tuyến tụy tiết ra insulin, giúp cơ thể dễ dàng đi vào trạng thái nghỉ ngơi.

Nguyên liệu:

• 5g tâm sen
• 2g lá vông
• 10g táo nhân
• 10g hoa nhài tươi
• 1 lít nước

Thực hiện:

Tâm sen sao thơm, táo nhân sao đen và đập dập, lá vông sấy khô rồi nghiền nhỏ. Trộn đều tất cả nguyên liệu, hãm với 1 lít nước sôi. Khi nước thuốc còn ấm, thêm hoa nhài vào, khuấy đều và sử dụng trong ngày. Thức uống này không chỉ giúp an thần mà còn mang lại cảm giác thư thái nhẹ nhàng cho người dùng.

Theo y học cổ truyền, hoa nhài mang vị cay ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt, giải độc và làm dịu tâm trí. Từ xa xưa, dân gian đã sử dụng hoa nhài để trị các chứng bệnh như mụn nhọt, rôm sảy, ho dai dẳng, đau nhức gối, và đặc biệt là cải thiện chứng mất ngủ. Hoa nhài có khả năng an thần nhẹ nhàng, giúp dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn, kể cả đối với người già hay người bị mất ngủ kinh niên.

Nguyên liệu:

• 100 - 200g rễ cây hoa nhài
• 1 lít rượu trắng 35 - 40 độ C

Cách dùng:

Dùng rễ hoa nhài đã rửa sạch đem ngâm với 1 lít rượu trắng trong vòng vài ngày. Mỗi tối trước khi đi ngủ, dùng từ 10 – 20ml. Nếu không uống được rượu, có thể đun rễ hoa nhài với nước sôi để uống như trà. Duy trì thói quen này đều đặn, kết hợp với tinh thần thư thái sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách hiệu quả và tự nhiên.

Trong y học cổ truyền, long nhãn – cùi quả nhãn – được xem là vị thuốc quý có tác dụng dưỡng tâm, bổ tỳ, an thần và phục hồi thể lực. Với khả năng đặc biệt trong việc hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ, long nhãn đã được dân gian sử dụng từ lâu đời.

Long nhãn tươi chứa hàm lượng cao nước (77,15%), protit, chất béo, vitamin A, B và đường sacaroza. Trong khi đó, long nhãn khô – còn gọi là nhãn nhục – có lượng chất tan trong nước vượt trội với thành phần gồm glucoza, axit taetric và các hợp chất nitơ có lợi cho hệ thần kinh.

Nguyên liệu:

• 100g cùi nhãn khô
• 100g gạo nếp

Cách thực hiện:

Gạo nếp vo sạch, nấu cháo như thông thường. Khi cháo gần chín, cho cùi nhãn vào nấu cùng đến khi cháo sánh mịn và dậy hương thơm. Ăn cháo lúc còn ấm sẽ giúp xoa dịu thần kinh, cải thiện giấc ngủ và bồi bổ cơ thể sau những ngày mệt mỏi.

Trong Đông y, hạt táo chua chứa tinh dầu quý giúp dưỡng tâm, an thần và làm dịu các cơn lo âu, phiền muộn – những nguyên nhân phổ biến gây ra chứng mất ngủ kéo dài. Bài thuốc từ hạt táo chua đặc biệt hiệu quả với người thường xuyên căng thẳng, tâm trí bất an.

Nguyên liệu cần chuẩn bị:

• 12g phần thịt quả táo khô
• 16g nhân hạt táo chua (sao đen)
• 16g quả dâu tằm
• 16g long nhãn

Cách thực hiện:

Làm sạch toàn bộ dược liệu, riêng nhân hạt táo cần sao đen để tăng hiệu quả an thần. Cho tất cả nguyên liệu vào ấm, sắc cùng 400ml nước đến khi cô đặc còn khoảng 100ml. Uống khi còn ấm, trước giờ đi ngủ. Áp dụng đều đặn sẽ giúp xoa dịu tinh thần, cải thiện giấc ngủ một cách tự nhiên và an toàn.

Hoa bách hợp mang tính hàn, giúp điều hòa hệ thần kinh và nâng cao chất lượng giấc ngủ. Sử dụng thường xuyên có thể phòng tránh các chứng bệnh như đau đầu, suy nhược thần kinh và suy giảm trí nhớ.

Nguyên liệu cần có:

• 200g hoa bách hợp
• 1 lòng đỏ trứng gà
• 50g đường phèn

Cách thực hiện:

Hấp chín 200g hoa bách hợp, sau đó trộn đều cùng lòng đỏ trứng gà và đường phèn. Tiếp tục hấp cách thủy thêm 10 phút. Dùng nóng, tốt nhất trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng để giấc ngủ sâu và êm ái hơn.

Táo đỏ không chỉ giúp mát gan, bổ thận và thư giãn thần kinh mà còn được đánh giá cao trong việc điều trị chứng mất ngủ.

Chuẩn bị:

• 200g táo đỏ tươi
• 500ml nước lọc

Cách làm:

Sắc táo đỏ với nước lấy nước uống thay nước hàng ngày. Bài thuốc này không chỉ giúp cải thiện giấc ngủ, khắc phục khó ngủ vào ban đêm mà còn hỗ trợ giải độc gan, bồi bổ thận, mang lại sự thư thái cho tinh thần.

Cây xạ đen (Celastrus hindsii Benthet Hook), còn được biết đến với nhiều tên gọi như bách giải, đông triều, bạch vạn hoa hay day gối, là một loại cây dây leo thân gỗ có chiều dài từ 3 đến 10 mét. Thân và cành cây chuyển sắc từ xám nhạt sang nâu rồi xanh, lá hình bầu dục, mịn màng không có lông.

Chuẩn bị:

• 100g cả thân và lá cây xạ đen, tươi hoặc phơi khô đều được

Cách làm:

Rửa sạch nguyên liệu, cho vào ấm cùng 2 lít nước và đun sôi trong khoảng 20 phút. Lọc lấy nước uống đều đặn mỗi ngày, tốt nhất là trước bữa ăn 20-30 phút. Nên dùng thay nước lọc hàng ngày và tránh xa các chất kích thích trong suốt quá trình sử dụng.

Lạc tiên là loại cây dây leo thân mềm, thường mọc hoang ở các vùng đồi núi và ven rừng. Lá cây hình trái tim, mép lá có những răng cưa nhỏ và lượn sóng uyển chuyển. Hoa lạc tiên nở rộ từ tháng 4 đến tháng 5, quả chín vào khoảng tháng 5 đến tháng 7. Quả chín ăn được, ngọn non có thể dùng làm rau, toàn thân cây được dùng làm thuốc dưới dạng tươi hoặc sấy khô.

Chuẩn bị:

• 100gr cây lạc tiên phơi khô

Cách làm:

Rửa sạch 100gr thân và lá cây lạc tiên, cho vào ấm cùng 1 lít nước, đun sôi khoảng 20 phút. Lọc lấy nước uống đều đặn mỗi ngày, tốt nhất nên dùng trước bữa ăn 20-30 phút và có thể thay nước lọc hàng ngày.

Đinh lăng thuộc họ Sâm, nổi tiếng với nhiều công dụng tương tự như tam thất và sâm Triều Tiên. Người ta có thể sắc nước uống hoặc dùng lá non làm gối giúp cải thiện giấc ngủ hiệu quả.

Chuẩn bị:

• 100g lá đinh lăng già để sắc nước uống.
• 1000g lá đinh lăng non dùng làm gối.

Cách làm:

• Sắc nước: Lá đinh lăng già được rửa sạch và phơi khô, sau đó cho vào nồi với 500ml nước, sắc đến khi còn khoảng 200ml nước thuốc. Chia làm hai phần uống vào sáng và chiều tối. Duy trì liên tục trong 10 ngày, nghỉ 3 ngày rồi tiếp tục sử dụng. Khi kết hợp cùng các thảo dược khác, công dụng của đinh lăng càng được tăng cường.

• Làm gối: Lá non đinh lăng lá nhỏ được rửa sạch kỹ để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn gây hại. Sau đó phơi khô tránh ánh nắng trực tiếp để giữ mùi thơm tự nhiên, phơi tới khi lá còn đủ độ dẻo. Tiếp tục sao vàng ở nhiệt độ phù hợp rồi hút ẩm theo tiêu chuẩn. Lá khô được trộn cùng bông gòn với lượng vừa đủ tạo ruột gối đinh lăng, đảm bảo không quá nhiều lá gây mùi hắc khó chịu, giúp người dùng dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu.

Theo y học cổ truyền, củ bình vôi nổi bật với công dụng tuyên phế, an thần, thường dùng chữa mất ngủ, đau dạ dày, hạ huyết áp và chống co quắp. Các nghiên cứu hiện đại cũng ghi nhận hoạt chất Rotundin trong củ bình vôi có tác dụng trấn tĩnh thần kinh, rất có lợi cho những người gặp khó khăn về giấc ngủ.

Chuẩn bị:

• 8 gram củ bình vôi.
• 12 gram lá vông.
• 10 – 15 gram nhân hạt táo chua đã sao thơm.
• 10 – 15 gram long nhãn.
• 10 – 15 gram hạt sen.

Cách làm:

Đem tất cả nguyên liệu sắc thuốc uống trong ngày, tốt nhất nên dùng vào buổi tối trước khi đi ngủ khoảng 30 phút để tăng hiệu quả điều trị.

Lưu ý: Dù có công dụng an thần, nhưng củ bình vôi nếu sử dụng quá liều hoặc kéo dài có thể kích thích hệ thần kinh trung ương gây co giật nghiêm trọng. Ngoài ra, vị thuốc này chứa một lượng độc tố nhỏ, vì vậy không nên tự ý dùng khi chưa có chỉ định của bác sĩ để tránh tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Trà hoa vàng là loại thảo dược tinh khiết, chứa rất ít hoặc không chứa caffein, giúp không gây căng thẳng hay ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Thảo mộc này còn sở hữu nhiều hoạt chất làm dịu tâm trí, giảm căng thẳng, mang đến sự thư thái, hỗ trợ giấc ngủ sâu và cải thiện tình trạng mất ngủ hiệu quả.

Chuẩn bị:

• 5 – 10 bông trà hoa vàng tươi.

Cách làm:

Dùng số bông trà hoa vàng đã chuẩn bị, hãm với 200 ml nước sôi trong khoảng 3 – 5 phút rồi thưởng thức. Để đạt hiệu quả tối ưu, nên uống 2 – 3 lần mỗi ngày, đặc biệt là vào buổi sáng để tinh thần luôn tỉnh táo và dễ chịu.

Theo y học cổ truyền, sâm cau mang vị cay và tính ấm, có tác dụng trừ hàn, loại bỏ thấp nhiệt, đồng thời ôn thận, tráng dương hiệu quả. Ngoài ra, loại thảo dược này còn giúp tăng cường sức đề kháng, kháng viêm, chống ung thư, ngăn ngừa nấm và hỗ trợ điều trị mất ngủ.

Chuẩn bị:

• 50 gram sâm cau.
• 650 ml rượu trắng.

Cách làm:

Sâm cau sau khi rửa sạch, được thái mỏng và sao vàng sẽ được ngâm cùng với rượu trắng trong 7 ngày. Người bệnh dùng 2 lần mỗi ngày, mỗi lần một chén nhỏ khoảng 25 – 30 ml để hỗ trợ điều trị mất ngủ và tăng cường sức khỏe.

Cây trinh nữ thường mọc hoang ven đường, bãi cỏ hay những vùng đất khô cằn, còn được biết đến với các tên gọi như cây mắc cỡ hay cây xấu hổ. Theo Y học cổ truyền, cây có vị ngọt, tính hơi hàn, se, quy vào kinh Phế. Trong dân gian, cây trinh nữ được sử dụng rộng rãi trong các bài thuốc hỗ trợ điều trị mất ngủ, đồng thời giúp chống suy nhược cơ thể, giảm hoa mắt chóng mặt và đau đầu.

Cách dùng:

• Chuẩn bị 20gr cây trinh nữ khô, rửa sạch nhiều lần để loại bỏ bụi bẩn và tạp chất. Cho vào nồi cùng 200ml nước, đun nhỏ lửa đến khi lượng nước còn khoảng 100ml. Gạn lấy phần nước này uống hết trong một lần để đạt hiệu quả tốt nhất.

Cây nữ lang (Valeriana officinalis) không chỉ nổi bật với sắc hoa đặc trưng mà còn được trân trọng nhờ công dụng an thần hiệu quả, giúp cải thiện giấc ngủ và chống trầm cảm. Loại thảo dược này là lựa chọn tự nhiên tuyệt vời để mang lại những giấc ngủ sâu và bình yên.

Cách sử dụng:

• Chuẩn bị 10 – 15 gram cây nữ lang bao gồm cả phần thân và rễ, rửa sạch kỹ lưỡng.
• Cho vào ấm, thêm lượng nước vừa đủ, sắc lấy nước uống.

Uống đều đặn hàng ngày giúp giảm chứng mất ngủ. Đặc biệt, thảo dược này còn phù hợp để hỗ trợ điều trị mất ngủ ở trẻ em với liều lượng được điều chỉnh hợp lý.

Hoa bia, hay còn gọi là hoa hublong, từ lâu đã được dân gian sử dụng như một vị thuốc quý giúp xua tan lo âu, hồi hộp và chữa trị chứng mất ngủ hiệu quả. Người dùng có thể hái một lượng hoa tươi đem sắc thành thuốc uống hàng ngày hoặc phơi khô để đặt dưới gối, giúp giấc ngủ trở nên sâu và êm ái hơn.

Phương pháp dân gian này cần được áp dụng đều đặn mỗi ngày để phát huy tối đa tác dụng. Tuy nhiên, cần lưu ý liều lượng sử dụng vì dùng quá nhiều hoa bia có thể gây ra một số phản ứng phụ như buồn nôn hoặc nhức đầu.

Bạc hà chanh mang hương thơm nhẹ nhàng, vị the mát dễ chịu, không chỉ được dùng làm gia vị trong ẩm thực mà còn là dược liệu quý giúp giảm stress, giải tỏa lo âu và hỗ trợ giấc ngủ tự nhiên.

Cách pha trà bạc hà chanh đơn giản:

• Chọn vài lá bạc hà chanh tươi, rửa sạch, cho vào cốc thủy tinh.
• Rót nước sôi vào, đậy nắp, ủ trong 10 – 15 phút để các dưỡng chất hòa tan.
• Lọc bỏ bã, thêm đường nâu hoặc mật ong tùy khẩu vị, khuấy đều rồi thưởng thức.

Trà bạc hà chanh sẽ giúp người dùng dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu, tuy nhiên cần chú ý điều chỉnh liều lượng và thời gian dùng để đạt hiệu quả tối ưu và an toàn cho sức khỏe.

Hạt cây muồng được biết đến với công dụng điều trị mất ngủ, khó ngủ, hồi hộp và giấc mơ nhiều. Liều dùng phổ biến là 20 gram hạt muồng sao khô, sắc cùng 6 gram tim sen và 15 gram mạch môn. Người bệnh nên uống 2–3 lần mỗi ngày, mỗi lần một bát nhỏ. Thời gian sử dụng có thể linh hoạt theo mức độ bệnh, tuy nhiên, nên hạn chế dùng liên tục quá 3 ngày để tránh tác dụng phụ như đi phân lỏng.

Gừng không chỉ là nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực mà còn là vị thuốc quý trong Đông y, nổi bật với công dụng điều trị mất ngủ. Trong củ gừng chứa 2-3% tinh dầu, 5% chất nhựa, 3% chất béo, tinh bột cùng các chất cay như zingeron, shogaol, góp phần thúc đẩy giấc ngủ tự nhiên và giảm tình trạng mất ngủ kinh niên.

Chuẩn bị:

• Gừng tươi.
• Chậu nước ấm.

Cách làm:

Hằng tối, bạn chuẩn bị một chậu nước ấm ở nhiệt độ khoảng 40 - 50°C, sau đó dùng củ gừng tươi đập dập cho vào nước, ngâm trong 30 phút để các tinh chất hòa tan. Tiếp đó, ngâm chân trong chậu nước gừng giúp thư giãn kinh mạch, kích thích cảm giác buồn ngủ đến nhanh và sâu hơn.

Chuối xanh chứa hàm lượng kali và magiê dồi dào, nhất là trong vỏ chuối, hai khoáng chất thiết yếu giúp thư giãn hệ thần kinh và cơ bắp. Nhờ đó, chuối xanh trở thành một giải pháp thiên nhiên hỗ trợ cải thiện giấc ngủ sâu và kéo dài, ngăn ngừa tình trạng mất ngủ hiệu quả.

Chuẩn bị:

• Một nải chuối già hoặc chuối sứ còn xanh.
• Muối ăn vừa đủ.
• Bột quế.
• Một muỗng nước cốt chanh.
• 500ml nước lọc.

Cách làm:

Hằng ngày, lấy một quả chuối xanh, cắt bỏ đầu và đuôi, rửa sạch rồi ngâm với nước muối pha loãng và nước cốt chanh để loại bỏ vi khuẩn. Đun sôi 500ml nước, cho muối vào nấu cùng chuối trong khoảng 15 phút rồi tắt bếp. Để nguội rồi lọc lấy nước, thêm một chút bột quế và đường theo khẩu vị, khuấy đều và dùng trước khi đi ngủ khoảng một giờ, giúp giấc ngủ đến nhẹ nhàng và êm ái hơn.

Theo Đông y, lá vông mang vị đắng nhẹ, hơi chát và tính bình, có khả năng ức chế hệ thần kinh trung ương, mang lại tác dụng an thần, dễ ngủ, hạ nhiệt, hạ huyết áp, giảm co bóp cơ, đồng thời kháng khuẩn, tiêu tích tụ và chống phong thấp hiệu quả. Vỏ cây vông giúp khử phong thông lạc, sát trùng, làm tê liệt tạm thời và trấn tĩnh tinh thần. Đặc biệt, lá vông là vị thuốc quý giúp chữa mất ngủ và an thần rất tốt.

Chuẩn bị:

• 20g lá vông tươi

Cách dùng:

Lá vông tươi sau khi rửa sạch, vò nhẹ rồi để ráo nước, đem hấp trong nồi cơm khi cơm gần cạn (có thể đun lấy nước uống). Trước khi đi ngủ, dùng vài lá vông này, sẽ giúp giấc ngủ sâu và yên bình hơn.