3 Bài soạn mẫu xuất sắc "Viết bài văn biểu cảm về con người hoặc sự việc" (Ngữ văn 7 - SGK Cánh diều)

18/06/2025

Nội dung bài viết

1. Bài mẫu tham khảo số 1 - Tinh hoa văn biểu cảm

Văn biểu cảm về con người hay sự việc là dạng bài giúp học sinh bày tỏ những rung động chân thành từ trái tim. Để làm tốt kiểu bài này, cần lưu ý:

Tình cảm phải chân thực, giản dị nhưng sâu lắng
Sử dụng ngôi thứ nhất để thể hiện tiếng nói cá nhân
Khéo léo kết hợp yếu tố miêu tả và tự sự làm nền cho cảm xúc

Bố cục chuẩn mực:

Mở bài: Dẫn dắt đối tượng biểu cảm bằng cảm xúc khái quát

Thân bài: Triển khai mạch cảm xúc qua những kỷ niệm, chi tiết đặc sắc. Với bài viết về con người, nên khắc họa tính cách qua những khoảnh khắc đáng nhớ.

Kết bài: Khẳng định giá trị tình cảm và bài học rút ra

Phân tích văn mẫu: "Cảm nhận về lễ đón giao thừa quê tôi"

Câu hỏi 1 (trang 91):

Văn bản là dòng tâm tư về đêm giao thừa quê hương - nơi lưu giữ ký ức đẹp của tác giả.

Câu hỏi 2 (trang 92):

Mở bài ấn tượng: "Thời gian có thể làm phai mờ nhiều thứ, nhưng ký ức về cái Tết ở Cần Thơ - quê cha tôi - vẫn nguyên vẹn như thuở nào."

Câu văn đầy cảm xúc: "Giữa phố thị phồn hoa, lòng tôi vẫn đau đáu nhớ về mảnh đất quê hương."

Câu hỏi 3 (trang 92):

Cảm giác bâng khuâng, xao xuyến khó tả
Niềm hạnh phúc bình dị khi đón xuân về

Nghệ thuật đặc sắc: Kết hợp tự sự - miêu tả tạo nên bức tranh sống động, chạm đến trái tim người đọc.

Bài mẫu: "Kỷ niệm ngày đầu đi học"

Giờ đây khi đã là cậu học sinh lớp 7, tôi vẫn không quên buổi tựu trường đầu tiên...

Buổi sáng mùa thu ấy in đậm trong tôi: bầu trời xanh ngắt, con đường quen thuộc mà lòng đầy xao xuyến. Hình ảnh cô giáo trong tà áo dài thướt tha với nụ cười ấm áp vẫn còn nguyên vẹn. Tiếng trống khai trường vang lên như khúc nhạc dạo đầu cho những năm tháng học trò đáng nhớ.

Hình ảnh minh họa sinh động

2. Bài mẫu tham khảo số 2 - Tinh hoa diễn đạt cảm xúc

1. Định hướng viết văn biểu cảm

Bài học này nâng cao kỹ năng viết văn biểu cảm về sự việc, phát triển từ nền tảng đã học ở Bài 3. Chúng ta sẽ cùng phân tích đoạn trích xúc động về Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người con ưu tú của đất mẹ Quảng Bình.

Những lưu ý quan trọng:

Lựa chọn sự việc có ý nghĩa sâu sắc
Giới thiệu ngắn gọn nhưng đủ gợi mở
Bày tỏ cảm xúc chân thành: từ niềm vui, nỗi buồn đến sự trân trọng, ngưỡng mộ
Xây dựng dàn ý mạch lạc trước khi viết

2. Thực hành: Viết về sự hi sinh thầm lặng

Đề bài: Cảm nhận về sự hi sinh của dì Bảy trong tản văn "Người ngồi đợi trước hiên nhà" (Huỳnh Như Phương)

Chuẩn bị:

Đọc kỹ văn bản gốc
Tìm hiểu thêm về những tấm gương phụ nữ Việt Nam trong kháng chiến

Gợi ý lập dàn ý:

Sự việc tiêu biểu trong câu chuyện
Những phẩm chất cao đẹp của dì Bảy
Cảm xúc và suy nghĩ cá nhân
Bài học về cách ứng xử với những người như dì Bảy

Bài văn mẫu tham khảo:

Người phụ nữ Việt Nam - đó là hiện thân của sự kiên cường, đảm đang và giàu đức hi sinh. Dì Bảy trong tác phẩm của Huỳnh Như Phương chính là bông hoa đẹp nhất trong vườn hoa phẩm hạnh ấy.

Suốt những năm tháng chiến tranh, dì âm thầm chờ đợi người chồng đã hi sinh nơi chiến trường. Câu chuyện về dì được kể lại bằng giọng văn nhẹ nhàng như tiếng thì thầm của quá khứ, khiến độc giả không khỏi xúc động.

Hình ảnh dì Bảy gợi nhớ đến những hòn Vọng Phu - biểu tượng cho sự chờ đợi thủy chung. Đó còn là đại diện cho hàng triệu phụ nữ Việt Nam đã hi sinh tuổi xuân vì đất nước.

Đọc tác phẩm, lòng ta dâng lên niềm cảm phục vô hạn. Đó là lời nhắc nhở về lòng biết ơn sâu sắc đối với thế hệ đi trước, và trách nhiệm của chúng ta trong việc bảo tồn những giá trị nhân văn ấy.

Tranh minh họa sinh động

3. Bài mẫu tham khảo số 3 - Khám phá vẻ đẹp văn chương

1. Phương pháp viết văn biểu cảm

Văn biểu cảm là nơi gửi gắm những rung động chân thành từ trái tim người viết về nhân vật hoặc sự kiện đặc biệt.

Xác định đối tượng giàu cảm xúc
Khám phá chiều sâu: Những bài học, cảm xúc đọng lại
Xây dựng dàn ý ba phần mạch lạc

2. Thực hành phân tích

Đề bài: Cảm nhận về nhân vật trong trích đoạn "Bạch tuộc" (Véc-nơ)

Chuẩn bị:

Đọc kỹ tác phẩm gốc
Lựa chọn nhân vật/sự kiện ấn tượng

Gợi ý phân tích:

Chi tiết đặc sắc nhất về nhân vật
Cảm xúc và suy nghĩ cá nhân
Bài học rút ra từ tác phẩm

Bài văn mẫu: Hình tượng thuyền trưởng Nê-mô

Giữa biển khơi mênh mông trong tác phẩm của Véc-nơ, thuyền trưởng Nê-mô hiện lên như một biểu tượng của sự dũng cảm và nhân văn.

Cuộc chiến với bạch tuộc khổng lồ đã khắc họa rõ nét hình ảnh một vị thuyền trưởng:

Thể lực phi thường khi dũng cảm chiến đấu
Tinh thần thép khi bảo vệ thủy thủ đoàn
Tốc độ phản ứng nhanh nhạy cứu Nét Len

Nhưng có lẽ, hình ảnh xúc động nhất là giọt nước mỏng manh lăn trên má vị thuyền trưởng khi nghĩ về đồng đội đã mất. Đó không phải là sự yếu đuối, mà là vẻ đẹp của một tâm hồn nhân hậu, biết yêu thương và trân trọng đồng loại.

Nê-mô đã dạy cho chúng ta bài học về sự hài hòa giữa sức mạnh thể chất và vẻ đẹp tâm hồn - hai yếu tố làm nên một con người hoàn thiện.