5 bài soạn "Cố hương" tinh tuyển - Hành trang văn học

Câu 1: Bố cục tác phẩm được chia làm ba phần chính:

Câu 2: Hệ thống nhân vật:

- Các nhân vật: Người mẹ, nhân vật tôi, cháu Hoàng, Nhuận Thổ, thím Hai Phương, Thủy Sinh

- Nhân vật chính: Người kể chuyện và Nhuận Thổ

- Nhân vật trung tâm: Nhuận Thổ - hiện thân cho sự biến đổi của làng quê.

Câu 3: Nghệ thuật đặc sắc:

Câu 4: Phương thức biểu đạt:

a. Tự sự kết hợp biểu cảm: Làm nổi bật tình bạn thời thơ ấu và sự thay đổi trong thái độ của Nhuận Thổ.

b. Miêu tả kết hợp hồi tưởng và đối chiếu: Khắc họa sự thay đổi ngoại hình Nhuận Thổ, phản ánh cuộc sống khốn khó của người nông dân.

c. Lập luận: Phân tích sâu sắc các vấn đề xã hội.

Bài tập: So sánh Nhuận Thổ qua hai thời kỳ

Thời thơ ấu:
+ Ngoại hình: Khuôn mặt bầu bĩnh, da bánh mật, đầu đội mũ lông xinh xắn, cổ đeo vòng bạc lấp lánh.
+ Hành động: Dũng mãnh với ngọn đinh ba khi đâm tra ngoài bãi dưa.
+ Tính cách: Hồn nhiên, lanh lợi, am hiểu nhiều điều thú vị.

Khi trưởng thành:
+ Ngoại hình: Cao lớn nhưng gầy guộc, da vàng sạm, đôi mắt sưng húp, quần áo rách rưới.
+ Hành động: Khúm núm, tay cầm tẩu thuốc và mẩu giấy.
+ Tính cách: Rụt rè, e dè, mất đi sự hồn nhiên thuở nào.

Câu 1 (trang 218 sgk Văn 9 Tập 1):

- Phần 1: Hành trình trở về với những xúc cảm bồi hồi
- Phần 2: Những ngày thấm đẫm kỷ niệm tại quê nhà
- Phần 3: Suy tư trên đường rời xa quê hương

Câu 2 (trang 218 sgk Văn 9 Tập 1):

Tác phẩm xoay quanh hai nhân vật chính: "tôi" - người kể chuyện và Nhuận Thổ - hiện thân của quê hương. Nhân vật "tôi" đóng vai trò là lăng kính phản chiếu mọi biến động của quê hương, tạo nên sự đối sánh sâu sắc giữa quá khứ và hiện tại, qua đó lý giải nguyên nhân sự suy tàn của nông thôn Trung Hoa đầu thế kỷ XX.

Câu 3 (trang 218 sgk Văn 9 Tập 1):

* Nghệ thuật tương phản được sử dụng tài tình để khắc họa sự thay đổi của Nhuận Thổ:
- Quá khứ: Cậu bé khôi ngô, lanh lợi với tình bạn trong sáng
- Hiện tại: Người nông dân khắc khổ, cam chịu số phận
⇒ Biểu tượng cho thân phận người dân Trung Hoa thời bấy giờ.
* Cảnh vật và con người quê hương đều mang dáng vẻ tiều tụy:
- Khung cảnh hoang vắng, hiu hắt
- Con người thay đổi cả ngoại hình lẫn tính cách
* Tác giả bộc lộ nỗi xót xa trước sự tàn lụi của quê hương nhưng cũng bất lực trước hiện thực.

Câu 4 (trang 218 sgk Văn 9 Tập 1):

- Đoạn a: Nghệ thuật miêu tả làm nổi bật sự biến đổi của Nhuận Thổ
- Đoạn b: Tự sự kết hợp biểu cảm về tình bạn thuở ấu thơ
- Đoạn c: Nghị luận sâu sắc với hình ảnh con đường mang tính biểu tượng

Bài tập: Đối chiếu hai chân dung Nhuận Thổ

Thời niên thiếu:
+ Ngoại hình: Khôi ngô, khỏe mạnh với nước da bánh mật
+ Tính cách: Dũng cảm, hiểu biết rộng
+ Tình bạn: Chân thành, gắn bó

Khi trưởng thành:
+ Ngoại hình: Tiều tụy với làn da vàng sạm
+ Tính cách: Rụt rè, mụ mẫm
+ Thái độ: Xa cách, cung kính

1. Bố cục tác phẩm:

Truyện được chia làm ba phần chính:

- Hành trình trở về: Từ đầu đến "đang làm ăn sinh sống"

- Những ngày ở quê: Từ "Tinh mơ sáng hôm sau" đến "sạch trơn như quét"

- Suy tư trên đường xa quê: Phần còn lại

2. Nhân vật trung tâm:

- Hai nhân vật chính: "Tôi" và Nhuận Thổ

- Nhân vật "Tôi" là linh hồn của tác phẩm, xuất hiện xuyên suốt, dẫn dắt câu chuyện và thể hiện tư tưởng chủ đạo. Nhuận Thổ là hình ảnh tiêu biểu cho sự biến đổi của quê hương.

3. Nghệ thuật và thông điệp:

- Sử dụng thành công thủ pháp hồi ức và đối chiếu để khắc họa sự thay đổi của Nhuận Thổ từ quá khứ tươi đẹp đến hiện tại tàn lụi

- Không chỉ Nhuận Thổ mà cả cảnh vật và những người khác đều thay đổi theo chiều hướng suy thoái

- Tác giả bày tỏ nỗi đau xót trước sự tha hóa của con người và lên án chế độ phong kiến lạc hậu

4. Phương thức biểu đạt:

- Đoạn tự sự: Khắc họa tình bạn thời thơ ấu

- Đoạn miêu tả: Làm nổi bật sự thay đổi ngoại hình Nhuận Thổ

- Đoạn nghị luận: Thể hiện tư tưởng sâu sắc về hiện thực xã hội

Bài tập:

Nhuận Thổ thời niên thiếu:
+ Ngoại hình: Khỏe mạnh, tràn đầy sức sống
+ Tính cách: Hồn nhiên, dũng cảm
+ Tình cảm: Chân thành, gắn bó

Nhuận Thổ trưởng thành:
+ Ngoại hình: Tiều tụy, khắc khổ
+ Tính cách: Rụt rè, cam chịu
+ Thái độ: Xa cách, cung kính

Câu 1: Bố cục tác phẩm

Truyện được chia thành ba phần chính:

- Hành trình trở về: Từ đầu đến "đang làm ăn sinh sống"

- Những ngày ở quê: Từ "Tinh mơ sáng hôm sau" đến "xấu tốt đều mang đi sạch trơn như quét"

- Ra đi và suy ngẫm: Từ "Thuyền chúng tôi thẳng tiến" đến hết

Câu 2: Hệ thống nhân vật

- Các nhân vật: Người mẹ, nhân vật tôi, cháu Hoàng, Nhuận Thổ, thím Hai Phương, Thủy Sinh

- Nhân vật chính: Nhân vật tôi và Nhuận Thổ

- Nhân vật trung tâm: Nhuận Thổ - biểu tượng cho sự thay đổi của làng quê

Câu 3: Nghệ thuật và thông điệp

Tác giả sử dụng thành công hai biện pháp hồi ức và đối chiếu để khắc họa:

- Sự thay đổi đáng kinh ngạc của Nhuận Thổ từ cậu bé khôi ngô thành người đàn ông tiều tụy

- Cảnh vật và con người quê hương đều thay đổi theo chiều hướng suy thoái

- Tác giả đau xót nhất trước sự thay đổi trong mối quan hệ giữa hai người bạn cũ

Câu 4: Phương thức biểu đạt

a. Tự sự kết hợp biểu cảm: Tình bạn thuở thiếu thời

b. Miêu tả kết hợp hồi ức: Sự thay đổi ngoại hình Nhuận Thổ

c. Lập luận: Những suy tư về hiện thực xã hội

Bài tập: Đối chiếu hai chân dung Nhuận Thổ

Thời niên thiếu:
+ Ngoại hình: Khỏe mạnh, tràn đầy sức sống
+ Tính cách: Hồn nhiên, dũng cảm
+ Tình cảm: Chân thành, gắn bó

Khi trưởng thành:
+ Ngoại hình: Tiều tụy, khắc khổ
+ Tính cách: Rụt rè, cam chịu
+ Thái độ: Xa cách, cung kính

1. Bố cục tác phẩm:

"Cố hương" được chia thành ba phần chính:

- Hành trình trở về: Từ đầu đến "đang làm ăn sinh sống"

- Những ngày ở quê: Từ "tinh mơ sáng hôm sau" đến "sạch trơn như quét"

- Ra đi và suy tưởng: Phần còn lại với những chiêm nghiệm sâu sắc

2. Nhân vật trung tâm:

- Hai nhân vật chính: "Tôi" và Nhuận Thổ

- Nhuận Thổ là hình ảnh thu nhỏ của sự thay đổi quê hương, dù chỉ xuất hiện trong phần hai nhưng để lại dấu ấn sâu đậm

3. Nghệ thuật và thông điệp:

- Nghệ thuật đối chiếu tài tình giữa quá khứ và hiện tại

- Sự thay đổi đau lòng của Nhuận Thổ từ cậu bé khôi ngô thành người đàn ông khắc khổ

- Những suy tư về bức tường vô hình ngăn cách giữa các tầng lớp

- Niềm hy vọng vào tương lai qua hình ảnh con đường

4. Phương thức biểu đạt:

- Tự sự: Gợi nhớ tình bạn thuở thiếu thời

- Miêu tả: Khắc họa sự thay đổi ngoại hình đầy ám ảnh

- Nghị luận: Những triết lý sâu sắc về cuộc đời

Bài tập: Đối chiếu hai chân dung Nhuận Thổ

Thời thơ ấu:
+ Ngoại hình: Khỏe mạnh, hồng hào
+ Tính cách: Nhanh nhẹn, thông minh
+ Tình cảm: Chân thành, nồng nhiệt

Khi trưởng thành:
+ Ngoại hình: Tiều tụy, khắc khổ
+ Tính cách: Rụt rè, cam chịu
+ Thái độ: Xa cách, cung kính