5 Bài soạn mẫu xuất sắc nhất về Tựa "Trích diễm thi tập" - Hoàng Đức Lương (Ngữ Văn 10)

Câu 1 (trang 30 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Bốn nguyên nhân chủ quan:

• Chỉ thi nhân mới thấu hiểu vẻ đẹp tinh tế của thơ ca
• Giới trí thức ít quan tâm đến thơ ca
• Người yêu thơ thường thiếu chuyên môn và lòng kiên nhẫn
• Hạn chế trong chính sách xuất bản của triều đình

Hai nguyên nhân khách quan:

• Sự bào mòn của thời gian
• Tàn phá do chiến tranh, thiên tai

Câu 2 (trang 30 SGK)

Quá trình sưu tầm đòi hỏi sự kiên trì: thu thập từ giấy rách, vách nứt, tham vấn khắp nơi, tập hợp thêm từ các quan chức đương thời rồi hệ thống hóa.

Câu 3 (trang 30 SGK)

Động lực của Hoàng Đức Lương:

• Tự hào về truyền thống văn hiến
• Trách nhiệm với di sản tiền nhân
• Tinh thần tự chủ văn hóa
• Nguyện vọng lưu truyền cho hậu thế

Nhận xét về công trình:

• Thách thức lớn lao
• Thể hiện trách nhiệm cao với văn hóa dân tộc
• Giá trị tinh thần đáng trân trọng

Câu 4 (trang 30 SGK)

Giao thoa với Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi: "Như nước Đại Việt ta từ trước/Vốn xưng nền văn hiến đã lâu".

Luyện tập

Các tác phẩm thể hiện niềm tự hào văn hiến: Nam quốc sơn hà, Đại Việt sử ký, Hiền tài là nguyên khí quốc gia...

Câu 1 (trang 30 SGK Ngữ văn 10 tập 2)

Nguyên nhân thất truyền thơ văn cổ:

• Bốn nguyên nhân chủ quan:
  1. Giới hạn của người thưởng thức (chỉ thi nhân thấu hiểu)
  2. Danh sĩ bận rộn công danh
  3. Thiếu người tâm huyết đủ tài
  4. Thiếu sự quan tâm từ triều đình
• Nguyên nhân khách quan: sự tàn phá của thời gian và chiến tranh

Nghệ thuật lập luận tinh tế: Sử dụng hình ảnh so sánh sinh động, lập luận quy nạp chặt chẽ, câu hỏi tu từ gợi cảm xúc.

Câu 2 (trang 30 SGK)

Hành trình sưu tầm gian nan: tìm kiếm khắp nơi từ giấy rách vách nát, thu thập thêm từ các quan chức đương thời, hệ thống thành 6 quyển mang tên Trích diễm.

Câu 3 (trang 30 SGK)

Động lực lớn lao: Lòng tự hào dân tộc, trách nhiệm với di sản, tinh thần độc lập văn hóa. Công trình đáng trân trọng: Thể hiện ý thức bảo tồn văn hóa sâu sắc.

Câu 4 (trang 30 SGK)

Tiền đề lịch sử: Từ Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi: "Như nước Đại Việt ta từ trước/Vốn xưng nền văn hiến đã lâu" - khẳng định ý thức độc lập văn hiến.

Luyện tập

Các minh chứng lịch sử: Nam quốc sơn hà, Đại Việt sử ký, Hiền tài là nguyên khí quốc gia - đều thấm đẫm niềm tự hào dân tộc.

Câu 1 (trang 30 SGK Ngữ văn 10 tập 2):

Những lý do thất truyền thơ văn cổ:

• Bốn rào cản chủ quan:
  1. Giới hạn của người thưởng thức (chỉ thi nhân thực sự thấu hiểu)
  2. Giới trí thức mải mê công danh
  3. Thiếu người đủ tâm huyết và năng lực
  4. Thiếu sự quan tâm từ triều đình
• Hai thách thức khách quan: sự bào mòn của thời gian và tàn phá chiến tranh

Nghệ thuật lập luận tinh tế: Phép so sánh sinh động, lập luận quy nạp chặt chẽ, câu hỏi tu từ đầy xúc cảm.

Câu 2 (trang 30 SGK):

Hành trình sưu tầm gian nan: thu thập từ nhiều nguồn tư liệu rời rạc, hệ thống hóa thành 6 quyển có chọn lọc - minh chứng cho tâm huyết phi thường.

Câu 3 (trang 30 SGK):

Động lực sâu xa: Lòng tự hào dân tộc, ý thức gìn giữ di sản, tinh thần độc lập văn hóa. Giá trị công trình: Thể hiện trách nhiệm cao cả với văn hiến nước nhà.

Câu 4 (trang 30 SGK):

Tiền đề lịch sử: Từ Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi đã khẳng định: "Vốn xưng nền văn hiến đã lâu" - biểu tượng của ý thức dân tộc.

Luyện tập

Các kiệt tác thể hiện niềm tự hào: Nam quốc sơn hà (Lý Thường Kiệt), Đại Việt sử ký (Lê Văn Hưu) - đều thấm đẫm tinh thần dân tộc.

Trích diễm thi tập - công trình quý giá bảo tồn tinh hoa văn chương từ thời Trần đến Lê sơ. Lời tựa năm 1497 thể hiện sâu sắc lòng tự tôn dân tộc và trách nhiệm với di sản.

I. Hướng dẫn phân tích

Câu 1: Bốn thách thức chủ quan và hai rào cản khách quan được trình bày qua lập luận sắc bén, kết hợp nhuần nhuyễn nghị luận và biểu cảm.

Câu 2: Quá trình sưu tầm tỉ mỉ từ nhiều nguồn tư liệu rời rạc, biên soạn công phu thành hệ thống 6 quyển - minh chứng cho đức tính kiên nhẫn phi thường.

Câu 3: Động lực từ lòng tự hào văn hiến và ý thức gìn giữ di sản cho hậu thế. Công trình mang giá trị văn hóa - lịch sử to lớn.

Câu 4: Tiền đề từ Bình Ngô đại cáo với lời tuyên ngôn đanh thép về nền văn hiến lâu đời.

II. Bài tập mở rộng

Các tác phẩm cùng chủ đề: Nam quốc sơn hà, Đại Việt sử ký, Hiền tài là nguyên khí quốc gia - đều thấm đẫm tinh thần tự tôn dân tộc.

Cấu trúc tác phẩm

• Phần 1: Nguyên nhân thất truyền thơ văn cổ
• Phần 2: Hành trình sưu tầm đầy tâm huyết
• Phần 3: Lời giới thiệu đầy trân trọng

Giá trị nội dung

Tác phẩm thể hiện lòng tự hào dân tộc và ý thức bảo tồn di sản văn học qua nghệ thuật lập luận chặt chẽ, lời văn tha thiết.

Hướng dẫn phân tích

Câu 1:

• Bốn rào cản chủ quan: giới hạn thưởng thức, bận rộn công danh, thiếu chuyên môn, hạn chế chính sách
• Hai thách thức khách quan: thời gian và chiến tranh
• Nghệ thuật: so sánh tinh tế, lập luận quy nạp, câu hỏi tu từ gợi cảm

Câu 2: Quy trình sưu tầm tỉ mỉ: thu thập tư liệu rời rạc, chọn lọc bài hay, hệ thống hóa khoa học

Câu 3: Động lực từ lòng tự tôn văn hiến và trách nhiệm gìn giữ di sản. Công trình mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc.

Câu 4: Tiền đề từ Bình Ngô đại cáo với tuyên ngôn đanh thép về nền văn hiến lâu đời.

Bài tập mở rộng

Các tác phẩm cùng tinh thần: Nam quốc sơn hà, Đại Việt sử ký, Hiền tài là nguyên khí quốc gia - đều thấm đẫm niềm tự hào dân tộc.