6 Bài hướng dẫn xuất sắc nhất về cách lập dàn ý bài văn tự sự kết hợp yếu tố miêu tả và biểu cảm

A. KIẾN THỨC CỐT LÕI

1. Khám phá dàn ý bài văn tự sự qua tác phẩm mẫu

Phân tích truyện ngắn "Món quà sinh nhật" và thực hiện các yêu cầu:

MÓN QUÀ TÂM GIAO

Buổi sinh nhật của Trang tràn ngập niềm vui với sự hiện diện của bạn bè và những món quà xinh xắn. Nhưng điều khiến cô bồn chồn chính là sự vắng mặt của Trinh - người bạn thân thiết nhất. Khi Trinh xuất hiện với món quà đặc biệt - chùm ổi găng vàng ươm từ kỷ niệm xưa, cả căn phòng bừng sáng. Câu chuyện về "âm mưu" ấp ủ từ khi chùm hoa ổi mới nhú đã khiến Trang xúc động nghẹn ngào...

(Trích theo Trần Hoài Dương)

Phân tích:

a. Bố cục ba phần:

- Khởi điệu: Khung cảnh sinh nhật và nỗi trông ngóng
- Giai điệu chính: Hành trình ý nghĩa đằng sau món quà
- Hòa âm: Giá trị tinh thần của quà tặng

b. Nghệ thuật kể chuyện:

- Ngôi kể thứ nhất chân thực
- Kết hợp nhuần nhuyễn yếu tố miêu tả (khung cảnh, nhân vật) và biểu cảm (tâm trạng nhân vật)
- Kỹ thuật hồi tưởng tạo bất ngờ

c. Dòng chảy thời gian:

Hiện tại → Quá khứ → Hiện tại, tạo kết cấu vòng tròn đầy nghệ thuật

2. Nghệ thuật xây dựng dàn ý tự sự

- Khúc dạo đầu: Dẫn dắt vào thế giới câu chuyện
- Khúc phát triển: Sắp xếp sự kiện theo mạch cảm xúc
- Khúc kết: Lắng đọng và chiêm nghiệm

3. Tinh hoa nghệ thuật

Dàn ý tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm là bản nhạc ba phần, trong đó mỗi nốt nhạc (chi tiết) đều góp phần tạo nên giai điệu hoàn chỉnh.

B. THỰC HÀNH SÁNG TẠO

Bài tập 1: Phân tích "Cô bé bán diêm" qua lăng kính:
- Bối cảnh đối lập giữa ấm áp và lạnh lẽo
- Chuỗi ảo ảnh qua các lần quẹt diêm
- Cái kết đầy ám ảnh

Bài tập 2: Kể lại kỷ niệm tuổi thơ với:
- Hình ảnh người bạn đặc biệt
- Sự kiện làm thay đổi nhận thức
- Bài học tình bạn đáng nhớ