6 Bài phân tích ấn tượng nhất tác phẩm 'Mùa xuân của tôi' - Vũ Bằng (Ngữ văn lớp 7)

KHÁM PHÁ HÀNH TRÌNH SÁNG TẠO CỦA VŨ BẰNG

1. Chân dung nghệ sĩ

- Vũ Bằng (1913-1984), người con Hà Thành, là bậc thầy của thể loại tùy bút với ngòi bút tinh tế đầy chất thơ. Sự nghiệp sáng tác trải dài từ thời tiền chiến, ông để lại dấu ấn sâu đậm qua những trang viết đậm chất trữ tình. Năm 2007, ông được vinh danh bằng Giải thưởng Nhà nước - sự ghi nhận xứng đáng cho đóng góp to lớn trong nền văn học nước nhà.

2. Kiệt tác vượt thời gian

- Tác phẩm "Mùa xuân của tôi" được trích từ thiên tùy bút đầy chất thơ "Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt" trong tập "Thương nhớ mười hai". Ra đời trong bối cảnh đất nước chia cắt, mỗi câu chữ đều thấm đẫm nỗi niềm của người nghệ sĩ xa quê. Vũ Bằng đã biến nỗi nhớ Hà Nội thành bức tranh xuân sống động, nơi hội tụ những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc.

I. Hành trình sáng tạo

1. Vũ Bằng - người nghệ sĩ đa tài với trái tim hướng về đất Bắc (tham khảo thêm trong SGK Ngữ văn 7).

2. Kiệt tác "Mùa xuân của tôi" là bức tranh tùy bút đặc sắc, được trích từ tập "Thương nhớ mười hai". Tác phẩm là tiếng lòng thổn thức của người xa xứ, gửi gắm nỗi nhớ thương da diết về mùa xuân Bắc Việt.

II. Hành trình cảm nhận

Câu 1:

* Bức tranh xuân Hà Nội hiện lên sống động qua từng câu chữ.

* Viết từ Sài Gòn những năm đất nước chia cắt, tác giả gửi vào trang viết nỗi niềm thương nhớ quê hương khôn nguôi.

Câu 2:

* Ba chương nhạc xuân:

- Khúc dạo đầu: Quy luật tình cảm con người với mùa xuân
- Khúc trữ tình: Giao hưởng xuân Hà Nội
- Khúc kết: Những dư âm tháng Giêng

Câu 3:

a) Bức họa xuân đa sắc:

- Sắc màu: Dòng sông xanh biếc, dãy núi tím mờ
- Âm thanh: Khúc nhạc xuân từ tiếng chim nhạn, trống chèo
- Hương vị: Mưa riêu riêu, cái rét ngọt ngào

b) Mùa xuân như liều thuốc tinh thần, tiếp thêm nhựa sống cho vạn vật.

c) Ngôn từ như những nốt nhạc trầm bổng, lúc thiết tha, lúc rạo rực.

Câu 4:

a) Không gian xuân sau rằm:

- Đào phai màu nhưng nhụy vẫn căng tràn
- Cỏ non thoảng hương man mác
- Trời xuân ửng hồng sau màn mưa bụi

b) Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế đã bắt trọn nhịp đập của đất trời.

Câu 5:

Ngòi bút Vũ Bằng như cây cọ tài hoa, vẽ nên bức tranh xuân sống động, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa dân tộc và tình yêu quê hương sâu nặng.

Khám phá tác phẩm:

1. Tác giả Vũ Bằng - Ngòi bút đa tài

Vũ Bằng (1913-1984), một cây bút đa tài với sự nghiệp sáng tác trải dài từ trước Cách mạng tháng Tám. Ông nổi bật với thể loại truyện ngắn, tùy bút và bút ký. Sau năm 1945, vào Nam sinh sống, ông vừa cầm bút vừa thầm lặng hoạt động cách mạng. Năm 2007, ông được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật - sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp to lớn của ông.

2. Tác phẩm - Bức tranh xuân Bắc Bộ

Trích từ thiên tùy bút "Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt" trong tập "Thương nhớ mười hai", tác phẩm được viết khi tác giả sống xa quê hương miền Bắc. Qua ngòi bút tài hoa, cảnh sắc mùa xuân Hà Thành hiện lên sống động, thấm đẫm nỗi nhớ quê da diết. Tác phẩm không chỉ thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc mà còn cho thấy tâm hồn tinh tế và ngôn ngữ đặc sắc của Vũ Bằng.

Câu 1: Bài văn khắc họa mùa xuân Hà Nội và miền Bắc qua nỗi nhớ của người con xa xứ. Tác giả viết trong hoàn cảnh sống xa quê ở miền Nam, với tâm trạng thương nhớ khôn nguôi.

Câu 2: Tác phẩm chia làm ba phần mạch lạc: từ quy luật tình cảm con người với mùa xuân, đến bức tranh xuân sống động, và cuối cùng là cảnh sắc sau rằm tháng giêng. Các phần liên kết tự nhiên qua mạch cảm xúc và hồi ức.

Câu 3: a) Mùa xuân hiện lên qua những chi tiết đặc sắc: mưa phùn gió bấc, âm thanh nhạn kêu, trống chèo rộn rã, không khí gia đình ấm áp. b) Mùa xuân khơi dậy sức sống mãnh liệt trong thiên nhiên và con người. c) Ngôn ngữ tinh tế, giàu hình ảnh, giọng điệu da diết.

Câu 4: a) Cảnh sắc sau rằm tháng giêng với đào phai, trời trong, ong đi lấy mật. b) Tác giả thể hiện sự am hiểu sâu sắc về văn hóa Bắc Bộ. c) Ngôn ngữ linh hoạt, so sánh độc đáo.

Câu 5: Qua ngòi bút Vũ Bằng, mùa xuân hiện lên với vẻ đẹp độc đáo: thiên nhiên căng tràn nhựa sống, con người rộn ràng đón xuân, tất cả đều thấm đẫm nỗi nhớ quê.

Luyện tập: "Mưa xuân phơi phới bay/Hoa xoan rụng đầy tay..." (Nguyễn Bính). Mùa xuân trong thơ luôn gợi cảm xúc thiết tha, như chính mùa xuân trong lòng người xa xứ.

Viết về mùa xuân quê hương, đó là bức tranh thiên nhiên bừng tỉnh, là phiên chợ Tết rộn ràng sắc màu, là những nét văn hóa đậm chất Việt được lưu giữ qua bao thế hệ. Mùa xuân không chỉ là mùa của đất trời mà còn là mùa của tâm hồn, của những giá trị truyền thống được nâng niu, gìn giữ.