6 Bài phân tích "Kính gửi cụ Nguyễn Du" (Ngữ văn 11 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc nhất

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Khám phá bối cảnh lịch sử ra đời bài thơ "Kính gửi cụ Nguyễn Du" (1953) - giai đoạn đất nước đấu tranh giành độc lập. Hiểu hoàn cảnh sáng tác giúp ta thấm thía hơn giá trị nhân văn và tầm vóc tư tưởng tác phẩm.

Câu 2: Câu thơ "Tấm lòng thơ vẫn tình đời thiết tha" như tinh hoa kết tinh toàn bài, thể hiện lòng tôn kính của Tố Hữu với Nguyễn Du và di sản văn hóa dân tộc. Chủ thể trữ tình là nhà thơ cách mạng với tâm hồn đậm tình yêu quê hương.

Câu 3: Đoạn thơ "Tiếng thơ ai động đất trời..." ngợi ca sức sống trường tồn của thơ Nguyễn Du, như lời mẹ ru thấm sâu vào hồn Việt. Đó là sự kết tinh của tinh thần nhân đạo cao cả, vượt thời gian.

Câu 4: Bài thơ giúp ta hiểu sâu hơn tâm hồn Nguyễn Du - một đại thi hào đã gửi gắm nỗi niềm qua những nhân vật như Thúy Kiều, Tiểu Thanh... Những tác phẩm của cụ là di sản quý giá, chứa đựng khát vọng tự do và tình yêu dân tộc.

PHẦN THAM KHẢO

Giá trị tác phẩm: Kết hợp hài hòa giữa chất cổ điển và hiện đại, bài thơ thể hiện lòng tri ân sâu sắc với Nguyễn Du và những giá trị văn hóa truyền thống.

Tác giả - Tác phẩm: Tố Hữu (1920-2000) - nhà thơ cách mạng tiêu biểu. Bài thơ được chia thành 5 phần mạch lạc, khắc họa chân dung Nguyễn Du từ nhiều góc độ.

Chân dung thi nhân Tố Hữu

• Hành trình một đời thơ

- (1920-2002) - Người con xứ Huế thấm đẫm hồn thơ dân tộc, lớn lên từ truyền thống Nho học uyên thâm

- Tuổi trẻ sôi nổi với lý tưởng cách mạng, trải qua những tháng ngày lao tù thử thách

- Trở thành cây đại thụ của nền văn nghệ cách mạng, giữ nhiều trọng trách văn hóa quan trọng

• Bảy chặng đường thơ - Bảy giai đoạn lịch sử

1. "Từ ấy" (1937-1946): Khúc ca đầu đời của chàng thanh niên giác ngộ lý tưởng

2. "Việt Bắc" (1946-1954): Bản hùng ca kháng chiến chống Pháp

3. "Gió lộng" (1955-1961): Niềm hân hoan của con người làm chủ đất nước

4. "Ra trận" (1962-1971): Khúc quân hành hừng hực khí thế chống Mỹ

5. "Máu và hoa" (1972-1977): Trường ca về sự hy sinh và chiến thắng

6. "Một tiếng đờn" (1992) & "Ta với ta" (1999): Những chiêm nghiệm sâu sắc cuối đời

• Dấu ấn thi pháp

- Hồn thơ chính trị đậm chất trữ tình

- Ngòi bút sử thi hòa quyện cùng chất dân gian

- Ngôn ngữ bình dị mà sâu lắng, vang vọng âm hưởng dân tộc

Tác phẩm "Kính gửi cụ Nguyễn Du"

• Bảy khổ thơ - Bảy tầng cảm xúc

1. Khúc dạo đầu: Nỗi bâng khuâng trước đất Nghi Xuân, thương nhớ Nguyễn Du và thân phận nàng Kiều

2. Niềm đồng cảm: Xót xa trước số phận "bèo dạt mây trôi" của người tài hoa

3. Lời tri ân: Thấu hiểu nỗi niềm "Tố Như" qua từng trang Kiều

4. Tiếng vọng ngàn năm: Âm ba tiếng đàn Thúy Kiều - kiệt tác bất hủ của Nguyễn Du

5. Nỗi niềm dân tộc: Vui nửa nỗi đau còn đó khi đất nước chia đôi

6. Lời ru của thời gian: Tiếng thơ Nguyễn Du như lời mẹ ru thấm vào hồn Việt

7. Khúc giao hưởng: Kết nối quá khứ - hiện tại trong khí thế thời đại mới

Giá trị nghệ thuật

- Tài hoa trong vận dụng thể lục bát dân tộc

- Ngôn ngữ vừa cổ kính vừa hiện đại

- Cách "tập Kiều" đầy sáng tạo

- Âm điệu thiết tha, sâu lắng như khúc tâm tình

Phân tích tác phẩm "Kính gửi cụ Nguyễn Du"

Nguyễn Du - bậc đại thi hào dân tộc với kiệt tác Truyện Kiều bất hủ, một tác phẩm chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc và nghệ thuật văn chương đỉnh cao. Giữa bối cảnh kháng chiến chống Mỹ ác liệt, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ này khi đi qua quê hương Nguyễn Du, như một nén tâm hương tri ân tiền nhân.

Đoạn thơ mở đầu với hình ảnh:

"Nửa đêm qua huyện Nghi Xuân

Bâng khuâng nhớ Cụ, thương thân nàng Kiều..."

"Nửa đêm" - khoảnh khắc tĩnh lặng dễ khơi gợi hoài niệm, cùng với từ "bâng khuâng" đã tạo nên không gian trữ tình đầy xúc cảm. Tố Hữu đã tái hiện chân thực số phận:

"Giữa dòng trong đục, cánh bèo lênh đênh"

"Ngổn ngang bên nghĩa bên tình"

của Thúy Kiều - người con gái tài sắc nhưng bạc mệnh, phải trải qua muôn vàn đau khổ trong xã hội phong kiến thối nát.

Qua đó, Tố Hữu cũng đồng cảm sâu sắc với Nguyễn Du - một nhà thơ lớn sống trong thời đại đầy biến động, mang nỗi niềm "trời đêm đâu biết gửi mình nơi nao". Cả hai đều như "cánh bèo" giữa dòng đời đầy sóng gió.

Tác phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa:

- Thể thơ lục bát truyền thống

- Ngôn ngữ hàm súc, đa nghĩa

- Hình ảnh ước lệ mà gợi cảm

- Giọng điệu trang trọng mà thiết tha

"Kính gửi cụ Nguyễn Du" không chỉ là lời tri ân với đại thi hào, mà còn là sự tiếp nối và phát huy những giá trị nhân văn cao đẹp trong thời đại mới, khi cả dân tộc đang "cùng ra trận" chống giặc ngoại xâm.

* Suy ngẫm và khám phá

Tinh hoa tác phẩm:

Bài thơ là khúc ca ngợi ca giá trị nhân văn vĩ đại trong thơ Nguyễn Du, đồng thời thể hiện tình cảm thiết tha của Tố Hữu với di sản văn hóa dân tộc và niềm tin vào tương lai tươi sáng.

Câu 1: Hoàn cảnh sáng tác tháng 11/1965 khi Tố Hữu viếng thăm quê hương Nguyễn Du giữa giai đoạn kháng chiến chống Mỹ ác liệt, nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh đại thi hào. Hiểu hoàn cảnh này giúp ta thấu cảm thông điệp về sự kết nối giữa giá trị truyền thống và cuộc chiến đấu hiện tại.

Câu 2: Câu thơ "Bâng khuâng nhớ Cụ, thương thân nàng Kiều" như tinh túy kết tinh toàn bài. Chủ thể trữ tình là "ta" - đại diện cho cộng đồng tri âm Nguyễn Du. Chủ đề xoay quanh sức sống bất diệt của thơ Nguyễn Du và sự đồng hành cùng dân tộc.

Câu 3: Đoạn thơ ví tiếng thơ Nguyễn Du như "non nước vọng lời ngàn thu", "tiếng mẹ ru" thấm sâu vào hồn Việt. Đó là sự ngợi ca tài năng vĩ đại đã chạm tới tầm vóc vũ trụ, đồng thời thể hiện tình cảm thiêng liêng như tình mẫu tử.

Câu 4: Bài thơ giúp ta thấu hiểu hơn tâm hồn Nguyễn Du - người đã kết tinh hồn cốt dân tộc vào kiệt tác Truyện Kiều, tạo nên sức sống vượt thời gian lay động triệu trái tim.

Câu 1: Hoàn cảnh sáng tác năm 1953 khi đất nước đang chống thực dân Pháp, giúp ta thấu hiểu tình cảm thiêng liêng Tố Hữu dành cho di sản văn hóa dân tộc giữa cơn bão chiến tranh.

Câu 2: Câu "Tấm lòng thơ vẫn tình đời thiết tha" như tinh túy kết tinh toàn bài, thể hiện lòng tôn kính Nguyễn Du và trân quý giá trị văn hóa truyền thống.

Câu 3: Đoạn thơ ví tiếng thơ Nguyễn Du như "non nước vọng lời ngàn thu", "tiếng mẹ ru" thấm sâu vào hồn Việt, khẳng định sức sống trường tồn của kiệt tác Truyện Kiều.

Câu 4: Bài thơ giúp hiểu sâu hơn tâm hồn Nguyễn Du - người đã gửi gắm nỗi niềm qua những nhân vật đa đoan, cùng khát vọng tự do và tình yêu dân tộc cháy bỏng.

Câu 1: Bài thơ ra đời năm 1965 khi Tố Hữu viếng thăm quê hương Nguyễn Du giữa giai đoạn kháng chiến chống Mỹ ác liệt, nhân kỷ niệm 200 năm ngày sinh đại thi hào. Hiểu hoàn cảnh này giúp thấu cảm thông điệp về sự kết nối giữa giá trị truyền thống và cuộc chiến đấu hiện tại.

Câu 2: Câu "Bâng khuâng nhớ Cụ, thương thân nàng Kiều" như tinh túy kết tinh toàn bài. Chủ thể trữ tình là "ta" - đại diện cộng đồng tri âm Nguyễn Du. Chủ đề xoay quanh sức sống bất diệt của thơ Nguyễn Du.

Câu 3: Đoạn thơ ví tiếng thơ Nguyễn Du như "non nước vọng lời ngàn thu", "tiếng mẹ ru" thấm sâu vào hồn Việt, khẳng định tầm vóc vĩ đại và sức sống trường tồn của kiệt tác Truyện Kiều.

Câu 4: Bài thơ giúp hiểu sâu hơn tâm hồn Nguyễn Du - người đã kết tinh hồn cốt dân tộc vào tác phẩm, tạo nên sức lay động vượt thời gian.