6 bài phân tích "Tiếng gà trưa" (Ngữ văn 7 - SGK Cánh diều) ấn tượng và sâu sắc nhất

Chuẩn bị khám phá tác phẩm

Câu 1: Tìm hiểu về tác giả Xuân Quỳnh

Trước khi đọc bài thơ "Tiếng gà trưa", hãy cùng khám phá chân dung nữ thi sĩ tài hoa Xuân Quỳnh (1942-1988). Xuất thân từ Hà Đông, Hà Nội, bà mang trong mình tâm hồn nhạy cảm của một người có tuổi thơ thiếu vắng tình mẫu tử, được bà nội nuôi dưỡng. Hành trình sáng tác của bà gắn liền với những chặng đường: từ diễn viên múa, nhà báo đến nhà thơ nổi tiếng. Năm 2001, bà được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

Đặc điểm thơ Xuân Quỳnh: Chân thành, đằm thắm, khai thác sâu sắc những rung cảm đời thường. Các tác phẩm tiêu biểu: "Hoa dọc chiến hào", "Sóng", "Thuyền và biển"...

Câu 2: Bối cảnh sáng tác

"Tiếng gà trưa" ra đời trong giai đoạn đầu kháng chiến chống Mỹ, in trong tập "Hoa dọc chiến hào" (1968) - một trong những tập thơ xuất sắc nhất của Xuân Quỳnh.

Câu 3: Chia sẻ kỷ niệm gia đình

Hãy kể lại kỷ niệm đáng nhớ nhất với người thân. Gợi ý:

- Kỷ niệm với ai? Diễn ra khi nào?

- Diễn biến và cảm xúc đặc biệt

- Ý nghĩa với bản thân

Ví dụ: Những mùa hè tuổi thơ bên bà ngoại, những món quà nhỏ đong đầy yêu thương...

Khám phá tác phẩm

Phân tích bài thơ qua các khía cạnh:

- Thể thơ 5 chữ với nhịp điệu linh hoạt

- Hệ thống hình ảnh giản dị mà gợi cảm

- Điệp khúc "Tiếng gà trưa" như sợi chỉ đỏ xuyên suốt

- Những ký ức tuổi thơ hiện lên sống động

- Hình tượng người bà đôn hậu

- Tình cảm gia đình hòa quyện với tình yêu quê hương

Tổng kết nghệ thuật

- Ngôn ngữ giản dị mà tinh tế

- Cách xây dựng hình ảnh gần gũi

- Sử dụng điệp từ hiệu quả

- Kết cấu bài thơ chặt chẽ

Khám phá tác phẩm "Tiếng gà trưa"

Tìm hiểu tác giả Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh (1942-1988) - nữ thi sĩ tài hoa của làng thơ Việt Nam, được mệnh danh là "nữ hoàng thơ tình". Xuất thân từ Hà Đông, Hà Nội, bà mang trong thơ mình những rung cảm tinh tế về tình yêu gia đình, kỷ niệm tuổi thơ. Phong cách thơ giàu cảm xúc nhưng ẩn chứa những triết lý sâu sắc. Các tác phẩm tiêu biểu: "Hoa dọc chiến hào", "Sóng", "Thuyền và biển". Năm 2011, bà được truy tặng Giải thưởng Nhà nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh.

Chia sẻ kỷ niệm gia đình

Kỷ niệm đáng nhớ nhất của tôi là những ngày Tết đoàn viên. Dù có năm gia đình gặp khó khăn vì dịch bệnh, nhưng chính những lúc đó tình cảm gia đình càng trở nên ấm áp hơn bao giờ hết.

Phân tích tác phẩm

Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ linh hoạt với cách ngắt nhịp 3/2 hoặc 2/3. Điệp khúc "Tiếng gà trưa" xuất hiện 3 lần như sợi chỉ đỏ xuyên suốt, gợi về những ký ức tuổi thơ: hình ảnh gà mái mơ, ổ trứng hồng, và đặc biệt là người bà tần tảo chắt chiu từng quả trứng để dành dụm cho cháu.

Cảm nhận về tình bà cháu

Hình ảnh người bà hiện lên thật đẹp qua sự chăm chút từng quả trứng, những lời dạy bảo ân cần. Tình cảm ấy đã trở thành động lực để người cháu - nay là người lính - chiến đấu vì quê hương. Bài thơ khẳng định: tình yêu gia đình chính là cội nguồn của lòng yêu nước.

Khám phá tác phẩm "Tiếng gà trưa"

Tìm hiểu tác giả Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh (1942-1988) - nữ thi sĩ tài hoa với phong cách thơ đằm thắm, giàu cảm xúc. Tác phẩm của bà thường khai thác những tình cảm gia đình giản dị mà sâu sắc. Bài thơ "Tiếng gà trưa" trích từ tập "Hoa dọc chiến hào" (1968), được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Chia sẻ kỷ niệm gia đình

Kỷ niệm đáng nhớ nhất của tôi là khi được bố làm cho chiếc chong chóng bằng lá dứa - món quà tuổi thơ giản dị mà ấm áp tình cha con.

Phân tích tác phẩm

Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ với nhịp điệu linh hoạt. Điệp khúc "Tiếng gà trưa" xuất hiện ba lần như sợi chỉ đỏ xuyên suốt, gợi về những ký ức tuổi thơ: hình ảnh gà mái mơ, ổ trứng hồng, và đặc biệt là người bà tần tảo chắt chiu từng quả trứng để dành dụm cho cháu.

Cảm nhận về tình bà cháu

Hình ảnh người bà hiện lên qua sự chăm chút từng quả trứng, những lo toan cho đàn gà để cuối năm có tiền mua quần áo mới cho cháu. Tình cảm ấy đã trở thành động lực để người cháu - nay là người lính - chiến đấu vì quê hương.

Khám phá tác phẩm "Tiếng gà trưa" của Xuân Quỳnh

I. Tác giả và hoàn cảnh sáng tác

Xuân Quỳnh (1942-1988) - nữ thi sĩ tài hoa với trái tim đa cảm, được mệnh danh là "nữ hoàng thơ tình". Bài thơ được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, in trong tập "Hoa dọc chiến hào" (1968). Năm 2017, bà được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.

II. Giá trị nội dung và nghệ thuật

- Thể thơ: Năm chữ với nhịp điệu linh hoạt
- Nội dung: Tiếng gà trưa gợi nhớ những kỷ niệm tuổi thơ ấm áp bên bà, làm sâu sắc thêm tình yêu quê hương đất nước
- Nghệ thuật: Hình ảnh giản dị mà gợi cảm, sử dụng điệp từ hiệu quả

III. Hành trình cảm xúc trong bài thơ

1. Tiếng gà trưa trên đường hành quân:
Âm thanh bình dị "Cục... cục tác" trở thành điểm tựa tinh thần, xua tan mệt mỏi nơi chiến trường

2. Ký ức tuổi thơ ùa về:
- Hình ảnh gà mái mơ, ổ trứng hồng
- Người bà tần tảo "Tay bà khum soi trứng"
- Lời mắng yêu đầy quan tâm
- Niềm vui giản dị từ món quà quần áo mới

3. Suy tư sâu lắng:
Tình yêu gia đình trở thành động lực chiến đấu: "Vì lòng yêu Tổ quốc/Vì xóm làng thân thuộc/Vì bà..."

IV. Bài học về tình cảm gia đình

Bài thơ khẳng định: Những ký ức ấm áp về gia đình là điểm tựa tinh thần vững chắc nhất, giúp con người vượt qua mọi khó khăn. Tình yêu nhỏ bé với bà, với quê hương chính là cội nguồn của lòng yêu nước lớn lao.

Hành trình khám phá bài thơ "Tiếng gà trưa"

I. Chân dung nữ sĩ Xuân Quỳnh

Xuân Quỳnh (1942-1988) - ngôi sao sáng của thi đàn Việt Nam, được mệnh danh là "nữ hoàng thơ tình". Cuộc đời bà là hành trình từ diễn viên múa đến nhà thơ nổi tiếng, để lại nhiều tác phẩm xuất sắc như "Sóng", "Thuyền và biển", và đặc biệt là "Tiếng gà trưa". Năm 2017, bà được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh - vinh dự cao quý nhất của giới văn nghệ sĩ.

II. Tinh hoa nghệ thuật bài thơ

- Thể thơ: Năm chữ phóng khoáng
- Bố cục: 3 phần mạch lạc
- Nghệ thuật: Điệp từ "Tiếng gà trưa" như sợi chỉ đỏ xuyên suốt
- Hình ảnh: Giản dị mà gợi cảm, từ ổ rơm đến bàn tay bà khum soi trứng

III. Những giá trị nhân văn sâu sắc

1. Tình bà cháu thiêng liêng:
- Hình ảnh bà tần tảo "Tay bà khum soi trứng"
- Tình yêu thương qua từng món quà nhỏ
- Bài học về sự chắt chiu, đùm bọc

2. Sức mạnh của ký ức:
- Tiếng gà trưa trở thành cầu nối quá khứ - hiện tại
- Kỷ niệm tuổi thơ là động lực chiến đấu
- Tình yêu gia đình làm sâu sắc thêm tình yêu Tổ quốc

IV. Những khám phá mới mẻ

- Âm thanh giản dị (tiếng gà) có sức gợi mạnh mẽ
- Vẻ đẹp của những điều bình dị trong cuộc sống
- Sự chuyển hóa tinh tế từ tình cảm cá nhân sang tình yêu đất nước

Bài thơ như bức tranh thủy mặc, phác họa tình bà cháu qua những nét vẽ giản dị mà thấm đẫm yêu thương, để lại dư vị ngọt ngào trong lòng độc giả bao thế hệ.

Khám phá tác phẩm "Tiếng gà trưa"

1. Tác giả và bối cảnh sáng tác

Xuân Quỳnh (1942-1988) - nữ thi sĩ tài hoa với trái tim đa cảm. Bài thơ được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, in trong tập "Hoa dọc chiến hào" (1968).

2. Đặc điểm nghệ thuật

- Thể thơ năm chữ phóng khoáng
- Điệp khúc "Tiếng gà trưa" như sợi chỉ đỏ xuyên suốt
- Hình ảnh giản dị mà gợi cảm: từ ổ rơm đến bàn tay bà khum soi trứng

3. Giá trị nhân văn

- Tình bà cháu thiêng liêng qua hình ảnh bà tần tảo
- Sức mạnh của ký ức tuổi thơ trở thành động lực chiến đấu
- Tình yêu gia đình làm sâu sắc thêm tình yêu Tổ quốc

4. Câu hỏi khám phá

- Vì sao tiếng gà trưa lại có sức gợi mạnh mẽ đến vậy?
- Hình ảnh nào khiến em xúc động nhất?
- Bài học nào từ tình bà cháu có thể áp dụng trong cuộc sống hiện đại?