6 Bài soạn 'À ơi tay mẹ' (Bình Nguyên) xuất sắc nhất - Ngữ văn 6 Cánh diều
Nội dung bài viết
4. Góc phân tích ấn tượng
KHÁM PHÁ BÀI THƠ "À ƠI TAY MẸ"
Câu 1 (trang 37 SGK): Nghệ thuật cấu trúc bài thơ
Bài thơ được xây dựng qua 6 khổ với kết cấu độc đáo:
- Khổ 1: 2 dòng mở đầu
- Khổ 2-4: 4 dòng phát triển ý
- Khổ 5: 2 dòng chuyển tiếp
- Khổ 6: 4 dòng kết thúc
Câu 2 (trang 38 SGK): Tứ thơ xuyên suốt
Bài thơ là bản tình ca về tình mẫu tử thiêng liêng, khắc họa hình ảnh người mẹ với sự hi sinh thầm lặng qua đôi bàn tay chở che.
Câu 3 (trang 38 SGK): Nghệ thuật tu từ đặc sắc
Tác giả sử dụng:
- Điệp ngữ "bàn tay", "à ơi" tạo âm hưởng ru
- Nhân hóa: "trăng vàng ngủ ngon"
- Ẩn dụ: bàn tay mẹ - tình yêu vô bờ
Câu 4-6 (trang 38 SGK): Tác giả và cảm nhận
Nhà thơ Bình Nguyên (Nguyễn Đăng Hào) - nghệ sĩ đa tài từ Ninh Bình, đã thổi hồn vào lời ru qua trải nghiệm chân thực về tình mẹ. Bài thơ gợi nhớ những lời ru thuở ấu thơ, nơi tình yêu thương được ấp ủ qua từng câu hát.
PHÂN TÍCH SÂU
Hình ảnh "bàn tay mẹ" hiện lên như phép màu:
- Chắn mưa sa, ngăn bão tố
- Thức trọn đời vì con
- Chắt chiu từ dãi dầu cuộc sống
GIÁ TRỊ NGHỆ THUẬT
Điệp khúc "à ơi" tạo:
- Nhịp điệu ru ngọt ngào
- Kết nối với văn hóa dân gian
- Chuyển tải tình mẫu tử thiêng liêng
5. Phân tích chuyên sâu
Khám Phá Bài Thơ "À Ơi Tay Mẹ"
Chuẩn Bị Đọc Hiểu
Trước khi đọc bài thơ lục bát này, cần lưu ý:
- Cấu trúc bài thơ với 6 khổ đặc biệt: mở (2 dòng), phát triển (3 khổ 4 dòng), chuyển (2 dòng) và kết (4 dòng)
- Nghệ thuật gieo vần điêu luyện: vần chân (sa-qua), vần lưng (dàng-vàng)
- Hình tượng trung tâm: bàn tay mẹ - biểu tượng của tình yêu và hi sinh
Phân Tích Nội Dung
Bài thơ là bức tranh cảm động về:
- Phép màu từ đôi bàn tay mẹ: "chắn mưa sa", "chặn bão qua"
- Sự hi sinh thầm lặng: "thức một đời", "dãi dầu sương gió"
- Tình mẫu tử thiêng liêng qua điệp khúc "à ơi" ngọt ngào
Đặc Sắc Nghệ Thuật
Tác giả sử dụng:
- Hệ thống điệp từ tạo nhịp ru: "bàn tay", "à ơi"
- Ẩn dụ đẹp: "trăng vàng", "mặt trời" - hình ảnh đứa con
- Ngôn ngữ giàu nhạc tính, gợi hình
Cảm Nhận Cá Nhân
Bài thơ gợi nhớ những lời ru thuở ấu thơ, nơi tình yêu thương được ấp ủ qua từng câu hát. Khổ thơ cuối để lại ấn tượng sâu sắc nhất khi khắc họa hình ảnh người mẹ dù "bể cạn non mòn" vẫn không ngừng hát ru - biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu.
6. Bình giảng chuyên sâu
Nghệ Thuật Cấu Trúc
Bài thơ được xây dựng thành 6 khổ với kết cấu hài hòa:
- Khổ mở (2 câu) - Khổ phát triển (3 khổ 4 câu) - Khổ chuyển (2 câu) - Khổ kết (4 câu)
- Nghệ thuật gieo vần điêu luyện: vần chân (sa-qua), vần lưng (dàng-vàng)
- Nhịp thơ 4/2, 4/4 tạo âm hưởng ru ngọt ngào
Tinh Hoa Nội Dung
Bài thơ là bức tranh cảm động về:
- Phép màu từ đôi bàn tay mẹ: "chắn mưa sa", "chặn bão giông"
- Sự hi sinh thầm lặng: "thức trọn đời", "dãi dầu sương nắng"
- Tình mẫu tử qua điệp khúc "à ơi" đầy yêu thương
Đặc Sắc Nghệ Thuật
Tác giả sử dụng:
- Hệ thống điệp từ tạo nhịp ru: "bàn tay", "à ơi"
- Ẩn dụ đẹp: "trăng vàng", "mặt trời bé con"
- Ngôn ngữ giàu nhạc tính, gợi hình ảnh
Tổng Kết Tác Phẩm
Bài thơ là khúc ca ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng, khắc họa hình ảnh người mẹ Việt với đức hi sinh cao cả. Nghệ thuật thơ lục bát kết hợp hài hòa các biện pháp tu từ tạo nên tác phẩm giàu giá trị nhân văn.
1. Phân tích tác phẩm mẫu
Khám Phá Tác Phẩm
Bài thơ "À Ơi Tay Mẹ" của Bình Nguyên là bức tranh đẹp về tình mẫu tử, được thể hiện qua:
- Cấu trúc 6 khổ thơ lục bát nhịp nhàng
- Nghệ thuật gieo vần điêu luyện tạo âm hưởng ru ngọt ngào
- Hình ảnh "bàn tay mẹ" như phép màu chở che
Nội Dung Sâu Sắc
Bài thơ khắc họa:
- Sự hi sinh thầm lặng: "thức một đời", "chắt chiu dãi dầu"
- Tình yêu vô bờ: qua điệp khúc "à ơi" đầy yêu thương
- Hình ảnh đứa con như "trăng vàng", "mặt trời bé con"
Nét Đặc Sắc Nghệ Thuật
Tác giả sử dụng:
- Hệ thống điệp từ tạo nhịp điệu
- Ẩn dụ đẹp và sâu sắc
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc tính
Cảm Nhận Cá Nhân
Khổ thơ cuối để lại ấn tượng sâu đậm nhất, khi người mẹ dù "bể cạn non mòn" vẫn không ngừng hát ru - biểu tượng của tình yêu vĩnh cửu. Bài thơ gợi nhớ những lời ru thuở ấu thơ, nơi tình mẫu tử được ấp ủ qua từng câu chữ.
5. Tài liệu tham khảo đặc sắc số 2
1. Khởi đầu với lục bát
- Lục bát - thể thơ thuần Việt, mỗi bài là khúc nhạc lòng với hai câu sáu tám hòa quyện.
- Điệu hồn thơ:
+ Sáu khổ thơ như sáu nốt nhạc: khổ 1,5 là hai câu ngắn; khổ 2,3,4,6 bốn câu dạt dào.
+ Vần điệu uyển chuyển: tiếng thứ sáu câu lục du dương sang tiếng thứ sáu câu bát, rồi lan tỏa đến tiếng thứ tám câu bát...
+ Nhịp thơ đều đặn 4/2, 4/4 như nhịp võng đưa.
+ Bức tranh thơ về tình mẫu tử thiêng liêng.
+ Nghệ thuật:
• Nhân hóa trăng nằm nôi, đời nín đau...
• Ẩn dụ bàn tay mẹ, trăng, mặt trời...
+ Ngôn từ mượt mà như lời ru, giàu sức gợi...
→ Tạo nên giai điệu ngọt ngào, hình ảnh đẹp đẽ, khắc họa tình mẹ bao la.
- Tác giả Bình Nguyên (1959):
+ Nghệ sĩ đa tài từ Ninh Bình, Chủ tịch Hội VHNT tỉnh.
+ Tác phẩm tiêu biểu: "Trăng đợi", "Đi về nơi không chữ"...
+ Giải thưởng danh giá: Giải A thơ lục bát, Giải chính thức Hội VHNT...
- Lời ru mẹ:
"À ơi... công cha núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước suối nguồn chảy ra"
→ Khúc hát truyền đời chứa chan tình yêu và văn hóa dân tộc.
2. Cảm nhận tác phẩm
a. Khám phá văn bản
- Nhan đề "À ơi tay mẹ": hình ảnh đẹp về sự chở che.
- Nghệ thuật:
+ Nhân hóa, ẩn dụ đầy sáng tạo.
+ Vần điệu mượt mà, nhịp thơ êm ái.
- Phép nhiệm màu từ tay mẹ:
"Chắn mưa sa, chặn bão qua mùa màng
Thức trọn đời vẫn hát ru ngọt ngào"
- Điệp khúc "à ơi", "bàn tay mẹ" tạo nhạc tính.
b. Suy ngẫm sau đọc
- Hình ảnh tay mẹ:
"Bàn tay mang phép nhiệm mầu
Chắt chiu từ những dãi dầu nắng mưa"
→ Biểu tượng của hy sinh thầm lặng.
- Cách gọi con: "Mặt Trời bé con" - tình yêu vô bờ.
- Điệp từ "à ơi": giai điệu yêu thương.
- Thông điệp: Tình mẹ như biển cả bao la, bàn tay mẹ là phép màu đích thực.
6. Tư liệu tham khảo chọn lọc
KHÁM PHÁ BÀI THƠ LỤC BÁT
Cấu trúc bài thơ
Bài thơ gồm 6 khổ với sự đan xen nhịp nhàng:
- Khổ 1,5: 2 dòng ngắn gọn
- Khổ 2,3,4,6: 4 dòng dạt dào cảm xúc
Vần điệu uyển chuyển theo quy tắc lục bát truyền thống, nhịp thơ 4/2 hoặc 4/4 như nhịp võng đưa.
Tình mẫu tử thiêng liêng
Bài thơ là bức tranh cảm động về sự hy sinh thầm lặng của người mẹ, thể hiện qua:
- Hình ảnh "bàn tay mẹ" chở che qua bao bão tố cuộc đời
- Những lời ru ngọt ngào chứa đựng cả tình yêu thương vô bờ
Nét đặc sắc nghệ thuật
Tác giả sử dụng tài tình:
- Điệp ngữ "bàn tay", "à ơi" tạo nhạc điệu
- Nhân hóa "trăng ngủ ngon", "trăng nằm nôi"
- Ẩn dụ sâu sắc về tình mẹ bao la
Cảm nhận cá nhân
Bài thơ gợi nhớ những lời ru thuở ấu thơ, thấm đẫm tình yêu thương và triết lý nhân sinh sâu sắc của dân tộc. Khổ thơ cuối với hình ảnh "bàn tay mang phép nhiệm mầu" đã khắc họa chân thực nhất sự hy sinh không điều kiện của người mẹ.
Có thể bạn quan tâm
Top 11 cây cầu đẹp nhất Việt Nam
Nạp năng lượng hiệu quả với nước tăng lực Samurai
Tìm hiểu khẩu trang chống bụi mịn và cách sử dụng hiệu quả
Tắm trắng toàn thân tại nhà với nguyên liệu giá rẻ dưới 100.000đ
Khám phá Hồ Yên Trung - viên ngọc bình yên giữa lòng Quảng Ninh, tựa như Đà Lạt thu nhỏ
