6 Bài soạn "Chỉ từ" lớp 6 tinh tuyển nhất
Nội dung bài viết
1. Bài soạn "Chỉ từ" mẫu số 4
I. Khái niệm chỉ từ
1. Phân tích từ in đậm bổ nghĩa cho thành phần nào:
- 'Nọ' bổ sung cho 'ông vua'
- 'Ấy' xác định 'viên quan'
- 'Kia' làm rõ 'làng'
- 'Nọ' chỉ định 'hai cha con nhà'
2. So sánh nhóm từ:
Các chỉ từ 'nọ', 'ấy', 'kia' giúp cụm danh từ trở nên xác định, sinh động hơn.
3. Phân biệt cách dùng:
• Tương đồng: Đều xác định vị trí sự vật
• Khác biệt:
- Bài 1-2: Định vị không gian
- Bài 3: Định vị thời gian (hồi ấy, đêm nọ)
II. Vai trò ngữ pháp của chỉ từ
1. Chức năng bổ ngữ:
Các chỉ từ làm thành phần phụ trong cụm danh từ
VD: 'ông vua nọ', 'viên quan ấy'...
2. Phân tích chức vụ:
a. 'Đó' - làm chủ ngữ
b. 'Đấy' - làm trạng ngữ
III. Thực hành ứng dụng
1. Phân tích chỉ từ:
a. 'Ấy':
• Định vị không gian
• Vai trò bổ ngữ
b. 'Đấy', 'đây':
• Định vị không gian
• Làm chủ ngữ
c. 'Nay':
• Định vị thời gian
• Làm trạng ngữ
d. 'Đó':
• Định vị thời gian
• Làm trạng ngữ
2. Thay thế bằng chỉ từ:
a. 'Chân núi Sóc' → 'đó' (định vị không gian)
b. 'Bị lửa thiêu cháy' → 'ấy' (định vị không gian)
3. Nhận xét đặc thù:
Trong văn học dân gian, các chỉ từ 'ấy', 'đó' không thể thay thế vì tính phiếm chỉ thời gian. Điều này cho thấy sức mạnh đặc biệt của chỉ từ trong việc định vị sự vật/thời gian không xác định.
2. Bài soạn "Chỉ từ" mẫu số 5
Thực hành sử dụng chỉ từ
Bài tập ứng dụng trang 67 SBT Ngữ văn 6:
- Nhận diện và phân tích chỉ từ trong ngữ liệu SGK
- Thực hành thay thế bằng chỉ từ phù hợp
- Đặt câu phân biệt "này" và "kia"
- Khám phá tính đa nghĩa của từ "ấy"
- Sáng tạo câu với các chức năng ngữ pháp khác nhau
- Phân tích ngữ cảnh trong truyện ngụ ngôn
Hướng dẫn chi tiết:
Bài 4: Thực hành đặt câu:
- "Cái bút này của em" (gần)
- "Ngôi nhà kia rất đẹp" (xa)
Bài 5: Từ "ấy" linh hoạt:
- Không gian: "Cánh đồng ấy"
- Thời gian: "Ngày ấy"
Bài 6: Mẫu câu đa dạng:
- "Đó là sự thật" (chủ ngữ)
- "Nay tôi đã hiểu" (trạng ngữ)
- "Cuốn sách ấy" (bổ ngữ)
Bài 7: Phân tích tác phẩm:
Từ "nay" trong truyện ngụ ngôn mang tính ước lệ, không chỉ thời gian cụ thể mà nhấn mạnh sự chuyển biến tình huống.
3. Bài soạn "Chỉ từ" mẫu số 6
I. Bản chất của chỉ từ
Câu 1: Phân tích tác dụng bổ nghĩa:
- 'Nọ' → bổ sung cho 'ông vua', 'nhà'
- 'Ấy' → xác định 'viên quan'
- 'Kia' → làm rõ 'làng'
Câu 2: So sánh hiệu quả diễn đạt:
• Không có chỉ từ: thiếu cụ thể
• Có chỉ từ: sinh động, rõ ràng
→ Giúp danh từ trở nên chính xác hơn
Câu 3: Đa năng của chỉ từ:
• Giống: đều định vị danh từ
• Khác:
- 'Viên quan ấy': không gian
- 'Hồi ấy': thời gian
II. Vai trò ngữ pháp
Câu 1: Chức năng chính: xác định vị trí sự vật trong không-thời gian
Câu 2: Linh hoạt vị trí:
a. 'Đó' → chủ ngữ
b. 'Đấy' → trạng ngữ chỉ thời gian
III. Thực hành ứng dụng
Câu 1: Phân tích đa diện:
a. 'Ấy': không gian + bổ ngữ
b. 'Đấy/đây': không gian + chủ ngữ
c. 'Nay': thời gian + trạng ngữ
d. 'Đó': thời gian + trạng ngữ
Câu 2: Nghệ thuật thay thế:
a. 'Chân núi Sóc' → 'đấy' (tránh lặp)
b. 'Làng bị lửa...' → 'làng ấy'
Câu 3: Giá trị độc đáo: Chỉ từ không thể thay thế trong văn học dân gian, giúp định vị sự vật/thời gian phiếm chỉ
4. Bài soạn "Chỉ từ" mẫu số 1
I. Khám phá chỉ từ
Câu 1: Hệ thống bổ nghĩa:
• 'Nọ' → 'ông vua', 'nhà'
• 'Ấy' → 'viên quan'
• 'Kia' → 'làng'
Câu 2: Sức mạnh định vị:
Chỉ từ biến danh từ mơ hồ thành cụ thể:
- 'Ông vua' → 'ông vua nọ' (xác định)
Câu 3: Đa năng:
• 'Viên quan ấy': không gian
• 'Hồi ấy': thời gian
II. Biến hóa ngữ pháp
Câu 1: Cấu trúc cụm danh từ:
'Phụ ngữ + Danh từ + Chỉ từ'
VD: 'một viên quan ấy'
Câu 2: Linh hoạt chức vụ:
a. 'Đó' → chủ ngữ (phép thế)
b. 'Đấy' → trạng ngữ thời gian
III. Nghệ thuật sử dụng
Bài 1: Phân tích đa chiều:
• 'Ấy': không gian + bổ ngữ
• 'Nay': thời gian + trạng ngữ
Bài 2: Kỹ thuật thay thế khéo léo để tránh lặp từ
Bài 3: Giá trị văn hóa:
Chỉ từ trong truyện cổ mang tính ước lệ, không thể thay thế bằng từ ngữ cụ thể
5. Bài soạn "Chỉ từ" - Phiên bản nâng cao
Khám phá sâu hơn về chỉ từ qua bài phân tích chi tiết với ví dụ minh họa sinh động
I. Bản chất của chỉ từ
Trong truyện "Em bé thông minh", các chỉ từ nọ, ấy, kia như những ngón tay chỉ trỏ giúp xác định rõ đối tượng:
- nọ → chỉ ông vua cụ thể
- ấy → xác định viên quan đã đề cập
- kia → định vị ngôi làng trong không gian
So sánh thú vị:
"Ông vua" chung chung ↔ "Ông vua nọ" cụ thể
Chỉ từ như chiếc kính hiển vi làm nét bức tranh ngôn từ
II. Chỉ từ trong không-thời gian
Cùng là ấy, nọ nhưng có thể:
- 🔄 Định vị không gian (viên quan ấy)
- ⏳ Đánh dấu thời gian (hồi ấy, đêm nọ)
III. Ứng dụng thực tiễn
Trong Bánh chưng bánh giầy, cụm "hai thứ bánh ấy" như cây cầu nối giúp độc giả nhận diện chính xác đối tượng đã được nhắc đến trước đó.
✨ Mẹo hay: Dùng chỉ từ thay thế cho danh từ lặp để văn bản mượt mà hơn
6. Bài soạn "Chỉ từ" - Phiên bản chuyên sâu
Khám phá bí quyết sử dụng chỉ từ một cách tinh tế và hiệu quả
A. Tinh hoa kiến thức
1. Khám phá bản chất chỉ từ
Trong truyện Em bé thông minh, các chỉ từ như những ngón tay vô hình:
- "ấy" → chỉ định viên quan cụ thể
- "kia" → định vị ngôi làng trong không gian
- "nọ" → xác định nhân vật trong bối cảnh
"Ông vua" mơ hồ ↔ "Ông vua nọ" rõ ràng
Chỉ từ như ánh đèn spotlight chiếu vào sự vật
2. Vũ điệu ngữ pháp của chỉ từ
Trong câu, chỉ từ có thể:
- 🩺 Làm phụ ngữ ("viên quan ấy")
- 🎭 Đóng vai chủ ngữ ("Đó là sự thật")
- ⏱ Làm trạng ngữ ("Từ đấy, mọi chuyện thay đổi")
3. Cốt lõi cần nhớ
Chỉ từ - những "địa chỉ ngôn ngữ" giúp xác định sự vật trong không-thời gian, làm câu văn chính xác và sinh động hơn.
B. Thực hành ứng dụng
Bài tập nhận diện
Trong Bánh chưng bánh giầy, cụm "hai thứ bánh ấy" như chiếc cầu nối giúp độc giả nhận ra chính xác đối tượng đã đề cập trước đó.
Bài tập thay thế
✨ Mẹo hay: Dùng "đấy" thay cho "chân núi Sóc" để tránh lặp từ mà vẫn giữ nguyên ý nghĩa
Bài tập phân tích
Các chỉ từ "ấy", "nay" trong Thạch Sanh là những mốc định vị không thể thay thế, như những cột mốc ngôn ngữ dẫn lối người đọc.
Có thể bạn quan tâm
10 Công thức thạch rau câu trái cây đơn giản mà ngon khó cưỡng
Hướng dẫn chuyển đổi định dạng ảnh bằng Paint
Hướng dẫn Ẩn số điện thoại của bạn trên Facebook một cách hiệu quả
Cháo tươi SG Food sở hữu những hương vị gì? Liệu chúng có thực sự hấp dẫn và ngon miệng?
Hướng dẫn chi tiết cách hủy lời mời kết bạn trên Facebook
