6 Bài soạn "Thực hành tiếng Việt bài 7" (Ngữ văn 6 - SGK Cánh diều) xuất sắc nhất

Câu 1: Phân loại từ viết hoa trong hai tác phẩm 'Đêm nay Bác không ngủ' (Minh Huệ) và 'Lượm' (Tố Hữu):

a) Danh từ riêng: Hồ Chí Minh, Huế, Hà Nội, Hàng Bè, Mang Cá

b) Viết hoa thể hiện sự tôn kính: Bác, Người Cha, Lượm

Câu 2: Khám phá từ láy trong 'Đêm nay Bác không ngủ' và giá trị nghệ thuật:

Các từ láy đặc sắc: trầm ngâm, lâm thâm, xơ xác, nhẹ nhàng, mơ màng...

• Giá trị tạo hình: trầm ngâm, xơ xác, lồng lộng...
• Giá trị biểu cảm: thổn thức, bồn chồn, hốt hoảng...

Câu 3: Phân tích hình tượng chú bé Lượm qua từ láy:

Loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh → Khắc họa sinh động hình ảnh cậu bé liên lạc hồn nhiên, nhanh nhẹn

Câu 4: Phân tích giá trị biểu đạt của hoán dụ:

'Bàn tay mẹ', 'đổ máu', 'mười năm' → Tăng sức gợi hình, gợi cảm, nâng cao hiệu quả diễn đạt

Câu 5+6: Thực hành thành ngữ:

Đoạn văn mẫu sử dụng thành ngữ 'một nắng hai sương', 'buôn thúng bán mẹt' thể hiện sự vất vả, tảo tần

Kiến thức trọng tâm Ngữ Văn

* Nghệ thuật từ láy:
- Bản chất: Sự hòa quyện độc đáo giữa các âm tiết tạo nên vẻ đẹp ngôn từ
- Đặc trưng: Mang tính tượng thanh, tượng hình, biểu cảm sâu sắc
- Ứng dụng: Làm sống động hình ảnh, khắc họa tâm trạng, tô đậm cảm xúc trong thơ ca

* Phép hoán dụ tinh tế:
- Nghệ thuật gọi tên sự vật qua mối quan hệ tương cận
- Bốn dạng thức cơ bản: Bộ phận - toàn thể, vật chứa - vật bị chứa, dấu hiệu - sự vật, cụ thể - trừu tượng

* Kho tàng thành ngữ:
- Những cụm từ cố định mang triết lý sâu sắc
- Phản ánh kinh nghiệm sống, cách nhìn nhận của dân gian

Bài tập ứng dụng:
1. Phân loại từ viết hoa trong thơ
2. Khám phá giá trị nghệ thuật của từ láy
3. Phân tích hình tượng nhân vật qua từ láy
4. Giải mã phép hoán dụ trong thơ ca
5. Kết nối thành ngữ với ý nghĩa tương ứng
6. Sáng tạo đoạn văn sử dụng thành ngữ

Ví dụ đoạn văn cảm động: "Mẹ tôi cả đời một nắng hai sương, tần tảo nuôi con qua ngày tháng khó khăn. Đôi bàn tay gầy guộc ấy đã chắt chiu từng hạt gạo, nâng niu từng giấc mơ con trẻ..."

Khám phá ngôn ngữ qua bài tập thực hành:

1. Phân loại từ viết hoa:
- Danh từ riêng: Hồ Chí Minh, Huế, Hà Nội
- Viết hoa tu từ: Bác, Cha (thể hiện sự tôn kính)

2. Giá trị nghệ thuật từ láy:
- Từ láy đặc sắc: trầm ngâm, mênh mông, thoăn thoắt
- Tác dụng: Gợi hình ảnh sinh động, biểu đạt cảm xúc tinh tế

3. Phân tích hình tượng:
- Từ láy "loắt choắt", "nghênh nghênh" khắc họa hình ảnh chú bé Lượm hồn nhiên, nhanh nhẹn

4. Giải mã phép tu từ:
- "Bàn tay mẹ": Hoán dụ thể hiện sự hy sinh
- "Đổ máu": Ẩn dụ về chiến tranh
- "Trăm năm": Biểu tượng thời gian lâu dài

5. Thành ngữ và ý nghĩa:
- "Một nắng hai sương": Cuộc sống vất vả
- "Nhường cơm sẻ áo": Tình người cao đẹp

6. Ứng dụng thực tế:
Đoạn văn mẫu sử dụng thành ngữ "nhường cơm sẻ áo" thể hiện tinh thần tương thân tương ái

Khám phá ngôn ngữ văn học:

1. Phân tích từ viết hoa:
- Danh từ riêng: Hồ Chí Minh, Huế, Hà Nội
- Viết hoa tu từ: Bác, Cha (thể hiện sự tôn kính)

2. Giá trị nghệ thuật từ láy:
- "Trầm ngâm": Khắc họa hình ảnh Bác Hồ đăm chiêu suy nghĩ
- "Loắt choắt", "nghênh nghênh": Vẽ nên chân dung sinh động về chú bé Lượm

3. Phép tu từ đặc sắc:
- "Bàn tay mẹ": Hoán dụ về sự hy sinh thầm lặng
- "Đổ máu": Ẩn dụ về chiến tranh tang tóc
- "Trăm năm": Biểu tượng cho tương lai lâu dài

4. Thành ngữ và triết lý sống:
- "Một nắng hai sương": Cuộc sống lam lũ
- "Nhường cơm sẻ áo": Tình người cao đẹp

5. Văn mẫu cảm động:
Đoạn văn về quê hương với thành ngữ "một nắng hai sương" thể hiện tình yêu quê sâu sắc

Khám phá ngôn ngữ văn học:

1. Phân loại từ viết hoa:
- Danh từ riêng: Hồ Chí Minh, Huế, Hà Nội
- Viết hoa tu từ: Bác, Cha (thể hiện sự tôn kính)

2. Giá trị nghệ thuật từ láy:
- "Trầm ngâm": Khắc họa hình ảnh Bác Hồ đăm chiêu suy nghĩ
- "Loắt choắt", "nghênh nghênh": Vẽ nên chân dung sinh động chú bé Lượm

3. Phép tu từ đặc sắc:
- "Bàn tay mẹ": Hoán dụ về sự hy sinh
- "Đổ máu": Ẩn dụ về chiến tranh
- "Trăm năm": Biểu tượng thời gian lâu dài

4. Thành ngữ và triết lý sống:
- "Một nắng hai sương": Cuộc sống vất vả
- "Nhường cơm sẻ áo": Tình người cao đẹp

5. Văn mẫu cảm động:
Đoạn văn về người bà tần tảo sử dụng thành ngữ "một nắng hai sương"

Khám phá nghệ thuật ngôn từ:

1. Từ láy nghệ thuật:
- "Lồng lộng": Khắc họa hình ảnh vĩ đại của Bác Hồ qua bóng dáng ánh lửa
- "Loắt choắt", "nghênh nghênh": Vẽ nên chân dung sinh động chú bé Lượm

2. Phép tu từ đặc sắc:
- "Bàn tay mẹ": Hoán dụ về sự hy sinh thầm lặng
- "Đổ máu": Ẩn dụ về chiến tranh đau thương
- "Trăm năm": Biểu tượng cho tương lai bền vững

3. Thành ngữ và triết lý sống:
- "Một nắng hai sương": Cuộc sống lam lũ
- "Nhường cơm sẻ áo": Tình người cao đẹp

4. Văn mẫu giàu cảm xúc:
Đoạn văn về tinh thần tương thân tương ái với thành ngữ "nhường cơm sẻ áo"