6 Bài soạn "Thực hành tiếng Việt trang 74" (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức) xuất sắc nhất

KHÁM PHÁ CẤU TRÚC CỤM ĐỘNG TỪ VÀ TÍNH TỪ

Cụm động từ và tính từ trong tiếng Việt mang cấu trúc ba phần: phần trung tâm, phần phụ trước và phần phụ sau. Động từ làm trung tâm thường được bổ sung ý nghĩa về thời gian, phủ định hay khẳng định, trong khi các thành phần sau thường chỉ đối tượng hoặc địa điểm. Ví dụ trong câu "Nó không mặc áo rét", "mặc" là động từ trung tâm, "không" thể hiện sự phủ định, còn "áo rét" là đối tượng của hành động.

Tương tự, cụm tính từ với tính từ làm trung tâm thường được bổ sung ý nghĩa về mức độ hoặc phạm vi. Câu "Trời vẫn rét quá" minh họa rõ điều này khi "rét" là tính từ trung tâm, "vẫn" chỉ sự tiếp diễn và "quá" nhấn mạnh mức độ.

THỰC HÀNH PHÂN TÍCH NGỮ PHÁP

Qua truyện ngắn "Gió lạnh đầu mùa", ta có thể tìm thấy nhiều ví dụ sinh động về cụm động từ và tính từ. Chẳng hạn, trong câu "Sơn không thấy mẹ đâu cả", cụm động từ với "thấy" làm trung tâm thể hiện sự phủ định qua từ "không" và đối tượng qua cụm "mẹ đâu cả". Từ đó, có thể sáng tạo thêm nhiều cụm động từ khác như "thoáng thấy bóng người" hay "không thấy ai cả".

Đối với cụm tính từ, câu "mẹ cái Hiên rất nghèo" cho thấy cách bổ nghĩa cho tính từ "nghèo" bằng từ chỉ mức độ "rất". Việc mở rộng các câu đơn giản như "Gió rét" thành "gió vẫn rét quá" giúp diễn đạt ý nghĩa phong phú và sinh động hơn.

Những phân tích này không chỉ giúp hiểu sâu cấu trúc ngữ pháp mà còn cảm nhận được cách tác giả sử dụng ngôn ngữ để truyền tải cảm xúc và hình ảnh một cách tinh tế.

Khám phá sâu về cụm động từ và tính từ

1. Phân tích cụm động từ trong "Gió lạnh đầu mùa" và sáng tạo ba cụm động từ mới từ động từ trung tâm
2. Nhận diện và giải mã ý nghĩa các cụm động từ trong các câu văn đặc sắc:
   1. "Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng" - Khám phá cách Thạch Lam miêu tả nhận thức
   2. "Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm..." - Phân tích hành động đầy ý nghĩa
   3. "chị Lan hăm hở chạy..." - Cảm nhận nhiệt huyết tuổi trẻ

Bài phân tích chuyên sâu:
Khám phá cụm động từ "không thấy mẹ đâu cả" với động từ trung tâm "thấy", được bổ nghĩa bởi từ phủ định "không" và đối tượng "mẹ đâu cả". Từ đó sáng tạo ba cụm động từ mới thể hiện các sắc thái khác nhau của hành động nhận thức.

Khám phá sâu sắc về cụm động từ và tính từ
Cụm động từ - Tinh hoa ngữ pháp tiếng Việt
- Bản chất: Tổ hợp từ hoàn chỉnh gồm động từ chính cùng các thành tố bổ nghĩa
- Cấu trúc ba tầng:
+ Tiền tố: Diễn đạt thời gian, phủ định, mức độ
+ Trung tâm: Động từ chính
+ Hậu tố: Xác định đối tượng, không gian, thời gian
Cụm tính từ - Sắc màu biểu cảm
- Đặc điểm: Tính từ kết hợp với các yếu tố bổ trợ tạo thành cụm hoàn chỉnh
- Kiến trúc ba phần:
+ Phần mở: Chỉ mức độ, thời gian
+ Lõi trung tâm: Tính từ chính
+ Phần mở rộng: Thể hiện phạm vi, so sánh
Thực hành ứng dụng qua tác phẩm "Gió lạnh đầu mùa"
- Phân tích chuyên sâu các cụm từ đặc sắc
- Sáng tạo cụm từ mới từ từ trung tâm
- Khám phá giá trị biểu đạt của chuỗi cụm từ
Nghệ thuật mở rộng và ứng dụng
- Kỹ thuật phát triển câu đơn thành câu phức
- Nghệ thuật miêu tả qua cụm từ
- Thực hành viết đoạn văn biểu cảm

Khám phá ngữ pháp qua tác phẩm văn học

Phân tích cụm động từ đặc sắc:
- Cụm động từ "chơi cỏ gà ở ngoài cánh đồng" với động từ trung tâm "chơi"
- Phát triển thành các biến thể: "Đang chơi ở sân trường", "Mải mê chơi đuổi bắt", "Chơi thả diều trên đồng"

Nhận diện cụm động từ trong ngữ cảnh:
- "Nhìn ra ngoài sân": Thể hiện hướng quan sát
- "Thấy đất khô trắng": Miêu tả đối tượng nhận thức
- "Lật cái vỉ buồm": Hành động cụ thể với đối tượng

Chuỗi cụm động từ nghệ thuật:
- "Đã trở dậy, đang ngồi quạt hỏa lò"
- "Lo quá, bỏ đũa đứng dậy"
→ Thể hiện trình tự hành động và diễn biến tâm lý

Khám phá ngữ pháp qua tác phẩm văn học kinh điển

Phân tích cụm động từ đặc sắc:
- Cụm động từ "không thấy mẹ đâu cả" trong truyện ngắn
- Động từ trung tâm "thấy" và các biến thể sáng tạo:
+ "Thoáng thấy bóng dáng quen thuộc"
+ "Mãi không thấy bóng hình mong đợi"
+ "Rõ ràng thấy sự thay đổi của thiên nhiên"

Chuỗi cụm động từ nghệ thuật:
- "Không thấy, hỏi han vội vàng" thể hiện sự lo lắng
- "Đứng xa, ngập ngừng không dám lại gần" diễn tả sự e dè

Khám phá cấu trúc ngữ pháp tiếng Việt

Cụm động từ - Nền tảng diễn đạt hành động:
- Cấu trúc 3 phần: phụ trước - trung tâm - phụ sau
- Ví dụ điển hình: "không mặc áo rét" với "mặc" là trung tâm, "không" bổ nghĩa phủ định, "áo rét" chỉ đối tượng

Cụm tính từ - Sắc thái biểu cảm:
- Cấu trúc tương đồng: phụ tố - tính từ chính - bổ ngữ
- Minh họa sinh động: "vẫn rét quá" với "rét" làm trung tâm, "vẫn" chỉ tiếp diễn, "quá" nhấn mức độ

Thực hành ứng dụng qua tác phẩm văn học:
- Phân tích cụm từ trong "Gió lạnh đầu mùa"
- Sáng tạo biến thể từ động từ/tính từ gốc
- Nhận diện chuỗi cụm từ và giá trị biểu đạt

Bài tập phát triển năng lực ngôn ngữ:
- Nhận diện cụm từ trong ngữ cảnh
- Mở rộng và sáng tạo câu văn
- Viết đoạn văn ứng dụng linh hoạt