Top 10 bài phân tích sâu sắc nhất về thi phẩm 'Nói với con' của Y Phương - Dành cho học sinh lớp 9

"Quê hương là gì hở mẹ
Mà cô giáo dạy phải yêu
Quê hương là gì hở mẹ
Ai đi xa cũng nhớ nhiều"

Mỗi người đều mang trong mình hình bóng quê hương - nơi chứng kiến tiếng khóc chào đời đầu tiên. Y Phương đã khắc họa quê hương trong 'Nói với con' bằng những vần thơ giản dị mà thấm đẫm tình tự dân tộc.

Khác với hình ảnh quê hương trong thơ Đỗ Trung Quân, Y Phương dẫn dắt con trẻ về với:

"Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng"

Đó là bức tranh quê hương hiện lên qua nét lao động cần cù, đời sống tinh thần phong phú và tấm lòng bao dung của 'người đồng mình'. Những lời dạy của người cha chất chứa triết lý sống sâu sắc:

"Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc"

Bài thơ không chỉ là lời tâm tình cha dành cho con mà còn là hành trang tinh thần quý giá, nhắc nhở mỗi người luôn giữ gìn cốt cách, bản lĩnh trước sóng gió cuộc đời.

Y Phương (1948) - nhà thơ dân tộc Tày với hồn thơ đậm chất núi rừng Cao Bằng. 'Nói với con' (1980) là khúc tâm tình chan chứa yêu thương, nơi người cha gửi gắm những bài học làm người qua lời thủ thỉ với con.

Mở đầu bài thơ là khung cảnh gia đình ấm áp:

'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nóiHai bước tới tiếng cười'

Những bước chân chập chững đầu đời của con luôn có cha mẹ đồng hành. Hình ảnh giản dị mà chan chứa yêu thương, gợi lên không gian gia đình hạnh phúc.

Người cha tiếp tục dẫn con về với cội nguồn:

'Người đồng mình thương lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng'

'Người đồng mình' hiện lên với vẻ đẹp lao động cần cù, tâm hồn phong phú và tấm lòng rộng mở. Quê hương không chỉ nuôi con bằng cơm gạo mà còn bằng vẻ đẹp văn hóa, bằng tình người ấm áp.

Những lời dạy của cha thấm đẫm triết lý sống:

'Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc'

Đó là bài học về nghị lực, về cách đối mặt với nghịch cảnh. Cha mong con sống mạnh mẽ như 'người đồng mình' - những con người 'thô sơ da thịt' nhưng không hề 'nhỏ bé'.

Bài thơ khép lại bằng lời nhắn nhủ đầy tin tưởng:

'Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.'

Bằng thể thơ tự do phóng khoáng, giọng điệu thiết tha mà mạnh mẽ, Y Phương đã gửi gắm những giá trị nhân văn sâu sắc về tình cha con, về cội nguồn dân tộc và bài học làm người.

Trong dòng chảy thi ca về tình cảm gia đình, 'Nói với con' của Y Phương nổi lên như một khúc tâm tình độc đáo về tình cha con - mảng đề tài hiếm hoi trong thơ ca Việt. Tác phẩm là bản hòa ca của tình thương gia đình, nghĩa nặng với quê hương và niềm tự hào về sức sống bền bỉ của người miền núi.

Bài thơ mở ra bằng khung cảnh ấm áp:

'Chân phải...
...tiếng cười'

Những bước chân đầu đời của con được nâng đỡ trong vòng tay cha mẹ. Cách diễn đạt mộc mạc mà tinh tế của người miền núi đã khắc họa sinh động hình ảnh gia đình như tổ ấm nuôi dưỡng tâm hồn con trẻ.

Không chỉ có gia đình, con còn lớn lên trong vòng tay cộng đồng:

'Người đồng mình yêu lắm con ơi
...tấm lòng'

Cụm từ 'người đồng mình' thân thương chứa đựng cả tình làng nghĩa xóm. Những hình ảnh lao động 'đan lờ', 'ken vách' không chỉ thể hiện đôi tay tài hoa mà còn là tấm lòng gắn bó của con người nơi đây. Quê hương hiện lên qua những điều giản dị nhất: nan hoa, câu hát, con đường - tất cả đều 'cho những tấm lòng' nhân hậu.

Người cha tiếp tục dạy con về phẩm chất 'người đồng mình':

'Người đồng mình thương lắm con ơi
...Không lo cực nhọc'

Đó là bài học về ý chí kiên cường ('cao đo nỗi buồn'), về nghị lực vượt khó ('xa nuôi chí lớn'). Lời thơ giản dị mà như chạm khắc vào tâm khảm: sống không chê ghét hoàn cảnh, sống mạnh mẽ như sông suối vượt thác ghềnh.

Đỉnh cao của bài thơ là lời nhắn gửi đầy tin tưởng:

'Người đồng mình thô sơ da thịt
...Nghe con'

Cha mong con mang theo hành trang tinh thần của quê hương: tuy 'thô sơ da thịt' nhưng không nhỏ bé tâm hồn, biết tự hào về cội nguồn và vững bước trên đường đời. Hai tiếng 'nghe con' cuối bài chứa đựng biết bao yêu thương, niềm tin và hy vọng.

Bằng ngôn ngữ 'thổ cẩm' độc đáo, Y Phương đã tạo nên một tác phẩm vừa thấm đẫm chất núi rừng, vừa chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu sắc. Bài thơ không chỉ ngợi ca tình cha con mà còn là bản tình ca về quê hương, dân tộc.

Trong dòng chảy thi ca Việt Nam, 'Nói với con' của Y Phương nổi lên như viên ngọc quý hiếm hoi viết về tình cha con. Tác phẩm là bản hòa ca của tình cảm gia đình ấm áp, tình yêu quê hương tha thiết và niềm tự hào về sức sống bền bỉ của người miền núi.

Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh con lớn lên trong vòng tay yêu thương:

'Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lòng'

Cách diễn đạt mộc mạc mà giàu hình ảnh đã vẽ nên bức tranh quê hương với những con người cần cù, khéo léo, giàu tình nghĩa. 'Người đồng mình' không chỉ đan lờ, ken vách mà còn 'ken' cả những câu hát vào đời sống.

Người cha tiếp tục dạy con về phẩm chất kiên cường:

'Người đồng mình...
...không lo cực nhọc'

Đó là bài học về ý chí vượt khó ('cao đo nỗi buồn'), về nghị lực phi thường ('xa nuôi chí lớn'). Lời thơ như chạm khắc vào tâm khảm: sống không chê hoàn cảnh, sống mạnh mẽ như sông suối vượt thác ghềnh.

Đặc biệt sâu sắc là hình ảnh:

'Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương'

Không chỉ là hành động cụ thể, đó còn là ẩn dụ về ý thức xây dựng, bảo vệ và tôn vinh quê hương. Người cha mong con tiếp nối truyền thống ấy:

'Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được'

Bằng thể thơ tự do phóng khoáng, ngôn ngữ 'thổ cẩm' độc đáo, Y Phương đã tạo nên một tác phẩm vừa thấm đẫm chất núi rừng, vừa chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu sắc về cội nguồn và bài học làm người.

Như núi Thái Sơn vững chãi, tình cha trong 'Nói với con' của Y Phương hiện lên qua những lời thủ thỉ đầy trìu mến mà sâu sắc. Bài thơ không chỉ là khúc tâm tình cha - con mà còn là hành trang tinh thần quý giá về cội nguồn sinh dưỡng và bài học làm người.

Mở đầu bằng khung cảnh gia đình ấm áp:

'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười'

Những bước chân đầu đời của con được đón nhận trong vòng tay yêu thương. Cách diễn đạt mộc mạc mà tinh tế đã khắc họa hình ảnh cha mẹ như điểm tựa vững chắc đầu tiên trong đời con.

Không gian quê hương hiện lên sinh động:

'Người đồng mình thương lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa, vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa, con đường cho những tấm lòng'

Cụm từ 'người đồng mình' thân thương gợi lên tình làng nghĩa xóm. Hình ảnh lao động ('đan lờ', 'ken vách') không chỉ thể hiện đôi tay khéo léo mà còn là tâm hồn lạc quan, giàu tình nghĩa.

Người cha dạy con về ý chí kiên cường:

'Người đồng mình...
...không lo cực nhọc'

Đó là bài học về nghị lực vượt khó ('cao đo nỗi buồn'), về khát vọng vươn xa ('xa nuôi chí lớn'). Lời thơ như chạm khắc: sống không chê hoàn cảnh, sống mạnh mẽ như sông suối vượt thác ghềnh.

Đặc biệt sâu sắc là triết lý:

'Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương'

Không chỉ là hành động cụ thể, đó còn là ẩn dụ về ý thức xây dựng và tôn vinh quê hương. Người cha mong con tiếp nối truyền thống ấy:

'Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được'

Bằng ngôn ngữ 'thổ cẩm' độc đáo, Y Phương đã tạo nên một tác phẩm vừa thấm đẫm chất núi rừng, vừa chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu sắc về cội nguồn và bài học làm người.

Bài thơ 'Nói với con' của Y Phương ra đời trong bối cảnh đất nước vừa thoát khỏi chiến tranh, mang theo thông điệp sâu sắc về cội nguồn và sức mạnh tinh thần. Tác phẩm như một lời tâm tình đầy trìu mến của người cha dành cho con, qua đó khắc họa vẻ đẹp tâm hồn và ý chí kiên cường của người miền núi.

Mở đầu bằng hình ảnh gia đình ấm cúng:

'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười'

Những bước chân đầu đời của con được đón nhận trong vòng tay yêu thương. Cách diễn đạt giản dị mà tinh tế đã khắc họa hình ảnh cha mẹ như điểm tựa vững chắc đầu tiên trong cuộc đời con.

Không gian quê hương hiện lên sinh động qua hình ảnh:

'Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát'

Công việc lao động hàng ngày trở nên thi vị nhờ cách nhìn nghệ thuật. Động từ 'cài', 'ken' không chỉ miêu tả hành động mà còn thể hiện sự gắn kết giữa đời sống vật chất và tinh thần.

Người cha dạy con về ý chí mạnh mẽ:

'Người đồng mình... cực nhọc'

Đó là bài học về nghị lực vượt khó ('cao đo nỗi buồn'), về khát vọng vươn xa ('xa nuôi chí lớn'). Lời thơ như chạm khắc vào tâm khảm: sống không chê hoàn cảnh, sống mạnh mẽ như sông suối vượt thác ghềnh.

Đặc biệt sâu sắc là triết lý:

'Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương'

Không chỉ là hành động cụ thể, đó còn là ẩn dụ về ý thức xây dựng và tôn vinh quê hương. Người cha mong con tiếp nối truyền thống ấy:

'Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được'

Bằng ngôn ngữ 'thổ cẩm' độc đáo, Y Phương đã tạo nên một tác phẩm vừa thấm đẫm chất núi rừng, vừa chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu sắc về cội nguồn và bài học làm người.

Bài thơ 'Nói với con' của Y Phương là khúc tâm tình đầy trìu mến về tình cha con, đồng thời cũng là bản hùng ca ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn và ý chí kiên cường của người miền núi. Tác phẩm mang đến những bài học sâu sắc về cội nguồn sinh dưỡng và trách nhiệm tiếp nối truyền thống quê hương.

Mở đầu bằng hình ảnh gia đình ấm cúng:

'Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười'

Những bước chân đầu đời của con được đón nhận trong vòng tay yêu thương. Cách diễn đạt giản dị mà tinh tế đã khắc họa hình ảnh cha mẹ như điểm tựa vững chắc đầu tiên trong cuộc đời con.

Không gian quê hương hiện lên sinh động:

'Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát'

Cụm từ 'người đồng mình' thân thương gợi lên tình làng nghĩa xóm. Những hình ảnh lao động ('đan lờ', 'ken vách') không chỉ thể hiện đôi tay khéo léo mà còn là tâm hồn lạc quan, giàu tình nghĩa.

Người cha dạy con về ý chí mạnh mẽ:

'Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói'

Đó là bài học về nghị lực vượt khó, về khát vọng vươn xa. Lời thơ như chạm khắc vào tâm khảm: sống không chê hoàn cảnh, sống kiên cường như núi rừng quê hương.

Đặc biệt sâu sắc là triết lý:

'Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương'

Không chỉ là hành động cụ thể, đó còn là ẩn dụ về ý thức xây dựng và tôn vinh quê hương. Người cha mong con tiếp nối truyền thống ấy:

'Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con'

Bằng ngôn ngữ 'thổ cẩm' độc đáo, Y Phương đã tạo nên một tác phẩm vừa thấm đẫm chất núi rừng, vừa chứa đựng những triết lý nhân sinh sâu sắc về cội nguồn và bài học làm người.

Gia đình và quê hương luôn là nơi chốn thiêng liêng, nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người từ thuở lọt lòng. Bằng giọng thơ nhẹ nhàng mà sâu lắng, Y Phương đã khắc họa nên bức tranh ấm áp về hạnh phúc gia đình - thứ tình cảm giản dị mà ai cũng từng trải qua:

"Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười"

Những vần thơ mộc mạc với nhịp điệu rộn ràng, hình ảnh chân thực cùng lối điệp cấu trúc đã vẽ nên khung cảnh gia đình đầm ấm, nơi đứa trẻ tập đi trong vòng tay nâng niu của cha mẹ. Qua đó, nhà thơ gửi gắm thông điệp sâu sắc về cội nguồn sinh dưỡng đầu đời của mỗi con người.

Không chỉ dừng lại ở tình cảm gia đình, bài thơ còn mở rộng sang tình yêu quê hương qua hình ảnh "người đồng mình" thân thương. Ba tiếng gọi ấy cất lên bao nỗi niềm trìu mến, gắn kết những con người cùng chung dòng suối, lối đi. Cuộc sống lao động giản dị qua các hình ảnh "đan lờ", "ken vách" được nâng lên thành nghệ thuật bởi những ẩn dụ đẹp đẽ: "cài nan hoa", "ken câu hát". Thiên nhiên quê hương hiện lên trong sự hào phóng của "rừng cho hoa" và sự rộng mở của "con đường cho những tấm lòng".

Xuyên suốt bài thơ là lời nhắn nhủ tha thiết về lẽ sống cao đẹp: dù quê hương còn nghèo khó, gập ghềnh đá núi, con vẫn phải biết trân trọng, gìn giữ. Hình ảnh "người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương" trở thành biểu tượng cho ý chí kiên cường, tinh thần tự tôn dân tộc. Lời thơ như tiếng gọi thiêng liêng của tổ tiên, nhắc nhở thế hệ sau luôn giữ vững phẩm chất cao quý:

"Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc"

Bằng thể thơ tự do phóng khoáng, ngôn ngữ chân chất mà giàu sức gợi, bài thơ đã trở thành khúc ca bất hủ về tình cảm gia đình, nghĩa tình quê hương và lẽ sống cao đẹp của con người.

Y Phương - nhà thơ dân tộc Tày với phong cách thơ mộc mạc mà sâu lắng, đã khắc họa thành công bức tranh quê hương và tình cha con thiêng liêng qua tác phẩm "Nói với con". Bài thơ là lời tâm tình chan chứa yêu thương, đồng thời khẳng định vẻ đẹp tâm hồn kiên cường của người miền núi.

"Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười"

Bốn câu thơ mở đầu như bức tranh gia đình ấm áp, nơi đứa trẻ chập chững những bước đi đầu đời trong vòng tay che chở của cha mẹ. Qua hình ảnh giản dị mà giàu sức gợi, tác giả khẳng định gia đình chính là cội nguồn nuôi dưỡng tâm hồn mỗi con người.

Bài thơ còn ngợi ca vẻ đẹp lao động của "người đồng mình" qua những hình ảnh độc đáo:

"Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát"

Công việc thường nhật bỗng trở thành nghệ thuật khi được thổi hồn bởi những làn điệu dân ca và bàn tay tài hoa. Thiên nhiên Tây Bắc hiện lên hào phóng qua hình ảnh "rừng cho hoa", "con đường cho những tấm lòng", trở thành nguồn cội nuôi dưỡng tâm hồn con người.

Xuyên suốt tác phẩm là lời nhắn nhủ đầy tâm huyết về lẽ sống cao đẹp:

"Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói"

Những câu thơ như chạm khắc vào tim người đọc bài học về ý chí kiên cường, tình yêu quê hương bền bỉ. Hình ảnh "người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương" trở thành biểu tượng cho sức mạnh cộng đồng, khát vọng vươn lên.

Khép lại bài thơ là lời dặn dò đầy trìu mến:

"Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con."

Bằng ngôn ngữ chân chất mà giàu nhạc điệu, "Nói với con" đã trở thành khúc ca bất hủ về tình yêu gia đình, nghĩa tình quê hương và triết lý sống cao đẹp của người miền núi.

Trong dòng chảy của văn học Việt Nam hiện đại sau Cách mạng tháng Tám, thơ ca các dân tộc thiểu số đã góp phần tạo nên bức tranh đa sắc màu. Y Phương nổi lên như một ngọn núi thơ giữa đại ngàn, mang theo hơi thở đặc biệt của người Tày từ vùng cao Cao Bằng. Thơ ông là sự kết tinh giữa chất mộc mạc chân quê và chiều sâu triết lí nhân sinh, nơi những hình ảnh giản dị trở thành biểu tượng sâu sắc về gia đình, quê hương và đạo lý làm người.

Bài thơ như một hành trình kép: theo chiều dọc là quá trình trưởng thành của đứa trẻ từ lúc chập chững đến khi vươn tới những chân trời mới; theo chiều ngang là sự gắn kết bền chặt với cội nguồn, nơi tình yêu thương gia đình và văn hóa quê hương trở thành hành trang tinh thần vô giá. Những câu thơ tưởng chừng đơn giản như "Chân phải bước tới cha/Chân trái bước tới mẹ" lại chứa đựng cả vũ trụ tình cảm thiêng liêng, nơi mỗi bước đi đầu đời đều được nâng đỡ bằng tình yêu thương vô bờ.

Thiên nhiên và con người quê hương hiện lên qua lăng kính độc đáo của nhà thơ: "Rừng cho hoa/Con đường cho những tấm lòng". Đó không chỉ là khung cảnh thiên nhiên mà còn là không gian văn hóa, nơi người đồng mình với bàn tay tài hoa "đan lờ cài nan hoa" và tâm hồn lãng mạn "vách nhà ken câu hát" đã thổi hồn vào từng nhịp sống.

Phần sau bài thơ chuyển sang giai điệu mạnh mẽ với những triết lý sống sâu sắc: "Sống trên đá không chê đá gập ghềnh/Sống trong thung không chê thung nghèo đói". Những câu thơ như lời răn dạy về nghị lực và nhân cách, về việc vượt lên hoàn cảnh mà không đánh mất bản sắc. Hình ảnh "Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương" trở thành biểu tượng đẹp đẽ về ý chí kiên cường và lòng tự tôn dân tộc.

Về nghệ thuật, bài thơ là sự hòa quyện độc đáo giữa chất tự sự dân gian và tư duy hiện đại. Thể thơ tự do phóng khoáng cùng nhịp điệu linh hoạt tạo nên âm hưởng vừa thân thuộc vừa mới mẻ. Những biện pháp tu từ như điệp ngữ, đối lập được sử dụng tinh tế, làm nổi bật tư tưởng tác phẩm mà không rơi vào giáo điều. Tất cả tạo nên một "túi thơ" thổ cẩm đa sắc màu, vừa mang hương vị núi rừng vừa chứa đựng những thông điệp nhân văn vượt thời gian.