Top 18 phương pháp bảo vệ nguồn sữa mẹ, mang lại lợi ích cho cả mẹ và bé

Chế độ lao động và nghỉ ngơi trước và sau sinh đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì nguồn sữa mẹ. Trong suốt thời gian mang thai, mẹ cần chọn công việc nhẹ nhàng và tránh những hoạt động nặng nhọc. Trước khi sinh, mẹ cần được nghỉ ngơi đầy đủ để thai nhi phát triển khỏe mạnh và chuẩn bị có sữa cho bé ngay sau khi sinh.

Sau khi sinh, việc phục hồi sức khỏe là rất cần thiết để kích thích bài tiết sữa, giúp mẹ duy trì nguồn sữa cho bé. Mẹ cần được nghỉ ngơi tuyệt đối, nhận sự chăm sóc của gia đình và người thân. Ngủ đủ giấc, thư giãn giúp cơ thể mẹ tiết ra Prolactin, hormone quan trọng kích thích việc sản xuất sữa mẹ.

Trong suốt quá trình mang thai và cho con bú, việc sử dụng thuốc phải tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ dẫn của bác sĩ. Mẹ cần lưu ý tránh sử dụng các loại thuốc có thể làm giảm lượng sữa hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của bé, đặc biệt là những thuốc có tác động đến hệ hô hấp và tim mạch của trẻ.

Nếu việc sử dụng thuốc là cần thiết, mẹ cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng, và nếu có bất kỳ thắc mắc nào, nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ. Trong quá trình sử dụng thuốc, mẹ cần theo dõi sự thay đổi của trẻ như bỏ bú, quấy khóc, đồng thời chú ý đến những thay đổi về lượng và chất lượng sữa để có thể điều chỉnh liều lượng hoặc ngừng sử dụng thuốc kịp thời.

Việc cho trẻ bú đúng cách không chỉ đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng mà còn kích thích sữa mẹ tiết ra nhiều hơn. Trẻ nên được cho bú mỗi 2 giờ một lần, đồng thời cũng cần bú theo nhu cầu khi trẻ đói. Mỗi lần bú, thời gian lý tưởng là từ 20 đến 30 phút, ít nhất 10 phút cho mỗi bên ngực, bởi trong khoảng thời gian đầu, trẻ chỉ bú được phần sữa nước, còn sữa đặc chứa dưỡng chất sẽ tiết ra sau đó. Khi trẻ lớn hơn, mỗi lần bú chỉ cần kéo dài khoảng 5-10 phút là đủ.

Ngay cả khi chưa có sữa về ngay sau sinh, mẹ vẫn nên cho trẻ bú. Hành động ngậm mút núm vú của trẻ sẽ giúp kích thích cơ thể mẹ sản xuất sữa sớm hơn. Mẹ nên cho trẻ bú hết một bên ngực trước khi chuyển sang bên còn lại để đảm bảo trẻ nhận được đủ cả sữa đầu và sữa cuối.

Chất lượng và nguồn sữa của mẹ có sự phụ thuộc sâu sắc vào yếu tố tâm lý. Khi người mẹ gặp phải tình trạng mệt mỏi, căng thẳng, lo âu hoặc stress, lượng sữa có thể giảm sút đáng kể. Vì vậy, việc chuẩn bị tâm lý và kiến thức về làm mẹ trước khi kết hôn và mang thai là rất quan trọng. Mẹ cần được sống trong một môi trường đầy tình yêu thương, chăm sóc và sự yên tâm trong suốt quá trình mang thai và cho con bú.

Giai đoạn sau sinh đặc biệt cần sự quan tâm về mặt tinh thần. Khi mẹ cho con bú và gần gũi, hormone Oxytocin được tiết ra, giúp kích thích sữa mẹ. Tuy nhiên, nếu mẹ bị stress, hoạt động của vùng dưới đồi và tuyến yên sẽ bị ảnh hưởng, làm giảm lượng Oxytocin và dẫn đến tình trạng mất sữa nhanh chóng. Chính vì thế, việc chia sẻ, động viên và chăm sóc tinh thần của mẹ là cần thiết để giúp bà mẹ cảm thấy thoải mái và vui vẻ, từ đó thúc đẩy sự tiết sữa hiệu quả.

Sau khi sinh, việc duy trì một mức cân nặng hợp lý rất quan trọng để cơ thể mẹ luôn khỏe mạnh. Nếu giảm cân quá nhanh, có thể ảnh hưởng đến lượng sữa mẹ. Ít nhất, mẹ nên giữ mức cân nặng tăng khoảng 4 kg sau sinh để bảo vệ nguồn sữa mẹ trong 6 tháng đầu. Cân nặng tăng từ từ trong suốt thai kỳ, vì vậy, đừng quá lo lắng nếu sau 6 tuần sau sinh, bạn vẫn cảm thấy cơ thể chưa thon gọn. Một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng kết hợp với các bài tập phù hợp là cách tốt nhất để kiểm soát và giảm cân hiệu quả.

Cho con bú là cách hiệu quả nhất để kích thích tuyến sữa và duy trì nguồn sữa mẹ. Bé bú càng nhiều, sữa sẽ tiết ra càng nhiều. Hãy cho bé bú thường xuyên dù lượng sữa ít hay nhiều, hoặc thậm chí khi mẹ chưa có sữa. Sau khi trở lại công việc, mẹ có thể không thể cho bé bú đều đặn trong ngày, vì vậy, việc tăng cường cho bé bú đêm là một biện pháp quan trọng. Việc này sẽ giúp bé nhận đủ lượng sữa cần thiết và cũng kích thích tuyến sữa, giúp nguồn sữa của mẹ luôn đầy đặn hơn.

Vắt sữa đều đặn giúp tăng cường lượng sữa sản xuất, đặc biệt khi sử dụng máy vắt sữa chất lượng. Hãy cố gắng vắt sữa mỗi vài giờ và nên vắt cả hai bên ngực cùng lúc để tiết kiệm thời gian và kích thích tuyến sữa sản xuất prolactin, hormone chủ yếu chịu trách nhiệm về sự tiết sữa.

Trước khi trở lại công việc, mẹ có thể vắt sữa và bảo quản trong tủ lạnh cho bé bú sau này. Sữa mẹ đã vắt có thể lưu trữ trong tủ lạnh lên đến 72 giờ. Khi cho bé bú, chỉ cần hâm sữa bằng cách ngâm bình sữa vào nước nóng cho đến khi sữa ấm đều.

Trong 3 tháng đầu sau sinh, mẹ cần được chăm sóc đầy đủ để phục hồi sức khỏe nhanh chóng sau khi trải qua giai đoạn mang thai và sinh nở. Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý, giấc ngủ là yếu tố quan trọng không thể thiếu. Ngủ đủ giấc giúp mẹ hồi phục sinh lực, tránh căng thẳng và tạo điều kiện để tuyến sữa hoạt động hiệu quả hơn, tăng cường nguồn sữa cho bé.

Sữa mẹ luôn được sản xuất theo nguyên lý cung cầu. Càng cho con bú nhiều, cơ thể mẹ càng tạo ra nhiều sữa để đáp ứng nhu cầu của bé. Vì vậy, mẹ không cần phải theo một lịch trình cụ thể mà có thể cho con bú bất cứ khi nào bé cần, dù là ban ngày hay ban đêm. Sự linh hoạt này sẽ giúp mẹ duy trì nguồn sữa dồi dào, không gây áp lực về thời gian.

Việc vắt sữa sau mỗi lần cho bú sẽ giúp duy trì sản lượng sữa, ngay cả khi lúc đầu lượng sữa vắt được ít.

Trong những ngày đầu sau sinh, nhiều mẹ lo lắng con không đủ no và đã cho bé uống sữa công thức quá sớm. Tuy nhiên, mỗi bé đều có một nhu cầu riêng biệt, và dạ dày của bé chỉ có thể chứa một lượng sữa rất nhỏ trong những ngày đầu. Mẹ nên cho con bú thường xuyên, dù lượng sữa có ít, để kích thích sản xuất sữa tự nhiên từ cơ thể.

Với thời gian, lượng sữa sẽ tăng dần, cơ thể mẹ sẽ tự điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu của con, và việc cho con bú sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Trẻ sơ sinh cần sự phối hợp giữa lưỡi và hàm khi bú mẹ, khác hoàn toàn so với khi bú bình. Nếu bé làm quen với cả hai phương pháp đồng thời, việc bú mẹ có thể bị gián đoạn và ảnh hưởng không tốt. Do đó, để đảm bảo bé bú mẹ đúng cách và hiệu quả, mẹ nên hạn chế việc cho bé bú bình, ngay cả khi là sữa mẹ, và tránh sử dụng núm vú giả trong giai đoạn đầu sau sinh.

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng hành vi âu yếm, vuốt ve của bố mẹ có tác động tích cực đến sản lượng sữa mẹ. Các hành động như vuốt ve, âu yếm giúp tăng cường nồng độ oxytocin và prolactin trong cơ thể mẹ, hai hormone quan trọng cho việc sản xuất và tiết sữa. Bà mẹ nào cho con bú thường xuyên cũng sẽ có nồng độ oxytocin và prolactin cao, điều này không chỉ giúp tăng cường mối liên kết tình cảm với bé mà còn tạo ra một vòng tròn tích cực giúp việc nuôi con bằng sữa mẹ trở nên thuận lợi hơn.

Massage cho bé và địu bé trước ngực là một cách tuyệt vời để tăng cường sự kết nối giữa mẹ và con, đồng thời cũng giúp mẹ cảm thấy tự tin hơn trong việc giao tiếp cảm xúc với trẻ. Hơn nữa, việc ngủ cùng bé còn giúp mẹ thuận tiện hơn khi cho con bú vào ban đêm.

Uống đủ nước mỗi ngày là bí quyết quan trọng giúp mẹ sau sinh có đủ sữa cho bé. Bác sĩ khuyên sản phụ nên uống từ 2 đến 2,5 lít nước mỗi ngày để thúc đẩy việc tiết sữa, hỗ trợ hệ tiêu hóa và giữ gìn làn da tươi trẻ. Việc bổ sung nước ấm còn giúp cơ thể mẹ duy trì sức khỏe tối ưu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho sự phục hồi sau sinh.

Không chỉ là nước lọc, các mẹ có thể thử uống trà lợi sữa thơm ngon để mang lại kết quả tốt nhất trong việc tăng cường nguồn sữa cho con yêu.

Việc bổ sung trái cây tươi vào thực đơn sau sinh không chỉ giúp mẹ tăng cường vitamin mà còn hỗ trợ sức khỏe và cải thiện cảm giác thèm ăn, giúp mẹ có đủ năng lượng để chăm sóc bé. Các loại nước ép trái cây 1-2 lần/ngày là lựa chọn tuyệt vời cho mẹ trong giai đoạn ở cữ. Tuy nhiên, mẹ cũng nên thận trọng với những loại trái cây có thể gây phản ứng không mong muốn cho bé, như dứa hay những loại có mùi mạnh.

Gạo nếp là thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn của phụ nữ sau sinh, giúp cung cấp năng lượng dồi dào mà không lo tăng cân. Bên cạnh đó, chất amylopectin trong gạo nếp còn giúp mẹ tiết sữa đều đặn và ổn định. Mẹ có thể chế biến cháo gạo nếp với móng giò và đỗ xanh để vừa giúp lợi sữa, vừa giảm tình trạng tắc tia sữa.

Để đảm bảo đủ sữa cho con bú, mẹ cần duy trì chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý trong suốt thai kỳ. Điều này sẽ giúp cơ thể mẹ đạt được sự tăng cân cần thiết từ 10 - 12kg, đồng thời giúp chuẩn bị nguồn sữa dự trữ cho giai đoạn cho con bú sau sinh.

Chăm sóc và bảo vệ hai bầu vú là điều quan trọng ngay từ khi mang thai. Mẹ cần kiểm tra đầu vú, làm sạch và massage nhẹ nhàng, đặc biệt khi đầu vú bị tụt vào. Tránh thắt chặt vú trong thời gian cho con bú để duy trì nguồn sữa. Vệ sinh đầu vú bằng nước ấm và tránh sử dụng cồn hoặc xà phòng để giữ làn da luôn mềm mại. Khi gặp các vấn đề như viêm, nứt, hay áp xe vú, mẹ cần xử lý sớm để không ảnh hưởng đến việc cho bé bú.

Chườm nóng và massage ngực cũng là phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả để kích thích sữa về trước khi cho bé bú.

Trong suốt thời gian mang thai, mẹ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, với mục tiêu tăng từ 10-12 kg trong 9 tháng. Sau khi sinh, mẹ cần tiếp tục duy trì chế độ ăn uống đa dạng, bổ sung thêm cơm, thịt, cá, trứng, rau củ và hoa quả. Các món ăn truyền thống như chân giò hầm đu đủ, cháo chân giò gạo nếp hay xôi vừng rang có thể kích thích sữa mẹ. Sữa bột dành cho phụ nữ mang thai và cho con bú cũng là lựa chọn hỗ trợ.

Hạn chế các gia vị mạnh như hành, tỏi, ớt vì chúng có thể làm sữa có mùi khó chịu. Đặc biệt, mẹ nên bổ sung đủ nước mỗi ngày (khoảng 1,5 - 2 lít), có thể là nước trái cây, sữa hoặc nước lọc.