Top 4 bài soạn 'Trong lời mẹ hát' của Trương Nam Hương (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc nhất

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: Hãy chia sẻ một bài thơ hoặc câu ca dao mà bạn yêu thích về tình mẹ.

Bài giải:

Ca dao 1:

Đố ai đếm được lá rừng

Đố ai đếm được mấy tầng trời cao

Đố ai đếm được vì sao

Đố ai đếm được công lao mẹ già.

Ca dao 2:

Ôm con mẹ đếm sao trời

Đếm hoài không hết một đời long đong.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Khổ thơ này khiến bạn nhớ đến những câu hát ru nào?

Bài giải:

Khổ thơ này khiến em nhớ đến những câu hát ru như:

Cái cò đi đón cơn mưa

Tối tăm mù mịt ai đưa cò về

Cò về thăm quán cùng quê

Thăm cha thăm mẹ cò về thăm anh.

hay:

Con ơi con ngủ cho ngoan

Để mẹ xúc nốt, để mẹ xúc nốt bồ than cho đầy

Ngủ đi con nhé con ơi

Mai sau con lớn, thành người trò ngoan.

Câu 2: Điều mà con 'nghe' được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này khác với bảy khổ thơ trước như thế nào?

Bài giải:

Ở khổ thơ này, con 'nghe' được cả cuộc đời của mẹ qua lời hát. Mẹ ơi, trong lời mẹ hát/ Có cả cuộc đời hiện ra. Còn ở những khổ thơ trước, con chỉ 'nghe' những sự vật mà mẹ kể về.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Xác định thể thơ của bài 'Trong lời mẹ hát'.

Bài giải:

Bài thơ này được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2: Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?

Bài giải:

Bài thơ sử dụng vần cách, vì hầu hết các câu thơ có vần cuối giống nhau ở câu 2 và 4 trong các đoạn.

Câu 3: Vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ? Điểm đặc sắc của cách bố cục này là gì?

Câu 4: Chỉ ra nét đặc biệt trong các hình ảnh như 'Chòng chành nhịp võng ca dao' và 'Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.'

Bài giải:

Nhà thơ sử dụng từ láy 'chòng chành' thay vì 'đung đưa' để diễn tả sự nhẹ nhàng, mượt mà của nhịp điệu. Còn hình ảnh 'vầng trăng mẹ thời con gái' thể hiện sự tươi trẻ của mẹ qua lời thơ, với hương cau ngát thơm là sự nhân hóa thể hiện sự thanh xuân của mẹ.

Câu 5: Em hình dung thế nào về hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy?

Bài giải:

Người mẹ là biểu tượng của tình yêu thương vô bờ bến, chịu thương chịu khó, hết lòng vì con. Mẹ là hình mẫu của sự hy sinh thầm lặng, qua mái tóc bạc, lưng còng, gánh vác mọi khó khăn trong cuộc sống, luôn tìm mọi cách để tạo dựng một cuộc sống tốt đẹp cho con.

Câu 6: Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì và tác dụng của vần, nhịp, hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó?

Bài giải:

Bài thơ thể hiện sự yêu thương, biết ơn và ngưỡng mộ đối với mẹ. Tác dụng của vần, nhịp và hình ảnh là làm nổi bật sự nhanh chóng trôi qua của thời gian và sự già nua của mẹ, từ đó gợi lên nỗi buồn và cảm xúc xót xa khi nhìn mẹ dần già đi.

Câu 7: Theo em, nhan đề 'Trong lời mẹ hát' có ý nghĩa gì trong việc thể hiện chủ đề bài thơ?

Bài giải:

Như một khái quát, nhan đề thể hiện tình cảm của người con và cho thấy qua lời hát của mẹ, con nhận ra những điều sâu sắc về mẹ và thời gian trôi đi.

Câu 8: Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này khác với các bài thơ khác như thế nào?

Bài giải:

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ này được miêu tả qua chính lời hát ru của mẹ, thay vì qua hình dáng hay vẻ ngoài, và được phản ánh qua quá trình thời gian, cho thấy sự hy sinh âm thầm và sự già nua của mẹ qua các khổ thơ.

Chuẩn bị đọc

(trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chia sẻ cùng các bạn một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu quý về người mẹ.

Phương pháp giải:

Áp dụng kiến thức về thơ, ca dao

Huy động vốn hiểu biết về các bài thơ, câu ca dao viết về mẹ.

Lời giải chi tiết:

Trải nghiệm cùng Văn bản 1

Câu 1 (trang 13, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Ca dao:
Lên non mới biết non cao
Nuôi con mới thấu công lao mẹ hiền.
Ai bảo công mẹ như non
Thật ra công mẹ còn lớn hơn nhiều.
Mẹ già như ánh trăng khuya
Dịu dàng soi tỏ bước con hiền.

Bài thơ “Con yêu mẹ” - Xuân Quỳnh:

- Con yêu mẹ như trời cao
Rộng lớn, chẳng bao giờ hết

- Thế nên con làm sao biết
Là trời ở những nơi nào?
Trời rất rộng, trời rất cao
Mẹ mong, khi nào con tới?

- Con yêu mẹ bằng Hà Nội
Để nhớ mẹ, con tìm đi
Từ phố này đến phố kia
Con sẽ gặp mẹ ngay thôi.

Khổ thơ này gợi em nhớ đến những câu hát ru nào?
Phương pháp giải:

Nhớ những câu hát ru đã từng nghe
Lời giải chi tiết:

Khổ thơ khiến em liên tưởng đến những câu hát ru:
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa cò về?
Cò về thăm quán cùng quê
Thăm cha, thăm mẹ, cò về thăm anh.

Nhớ lại những câu hát ru đã từng nghe
Trải nghiệm cùng Văn bản 2

Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Điều con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này có gì khác biệt so với bảy khổ thơ trước?
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức đọc hiểu
Phân tích ngôn ngữ tác giả sử dụng để thấu hiểu nội dung

Lời giải chi tiết:
Nếu như bảy khổ thơ đầu ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên, tình yêu quê hương qua lời mẹ, thì khổ thơ cuối, lời ru của mẹ trở thành tiếng gọi động viên, khích lệ con phấn đấu, nuôi dưỡng ước mơ, đam mê – đó là động lực lớn để con vững bước.

Suy ngẫm và phản hồi 1

Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Xác định thể thơ của bài "Trong lời mẹ hát".

Phương pháp giải:
Áp dụng kiến thức về các thể thơ đã học

Lời giải chi tiết:
Bài thơ viết theo thể sáu chữ
Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Bài thơ dùng vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định?
Phương pháp giải:
Áp dụng kiến thức về cách gieo vần

Lời giải chi tiết:
Bài thơ dùng vần cách như “ngào - dao”, “xanh - chanh”...
Căn cứ: Vần cách là vần không gieo liên tiếp mà thường cách một dòng, đặc trưng ca dao, tục ngữ.

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Phác thảo sơ đồ bố cục bài thơ. Đặc sắc của cách bố cục này là gì?
Phương pháp giải:
Phân tích để hiểu nội dung văn bản

Lời giải chi tiết:

Bố cục bài thơ:
Phần 1 (khổ 1, 2): Lời ru mẹ chứa đựng ký ức tuổi thơ
Phần 2 (khổ 3,4,5,6,7): Mẹ theo thời gian ngày càng già đi
Phần 3 (khổ cuối): Niềm tin, hy vọng vào tương lai con

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chỉ ra nét độc đáo trong hình ảnh “Chòng chành nhịp võng ca dao” và “Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.”
Phương pháp giải:
Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:
“Chòng chành nhịp võng ca dao”: Gợi về thế giới tuổi thơ tràn đầy yêu thương của mẹ, những tháng ngày ngọt ngào tựa cổ tích.
“Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau”: Hình ảnh vầng trăng tượng trưng cho tuổi trẻ của mẹ, vẫn tỏa hương thơm dịu dàng, tác giả dùng nhân hóa làm nổi bật vẻ đẹp tươi tắn, rực rỡ của mẹ, thời gian và sự hy sinh vì con đã làm mẹ ngày càng già đi.

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (trang 14, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em hình dung như thế nào về hình ảnh người mẹ từ khổ thơ ba đến khổ thơ bảy?

Phương pháp giải:
Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:
Hình ảnh người mẹ trong bài khiến ai cũng không khỏi xúc động. Mẹ trong bài giống như những người mẹ thực tế, luôn yêu thương con vô bờ bến, nâng niu, dành dụm từng chút để con có cuộc sống đầy đủ, sẵn sàng hy sinh mọi thứ để con trưởng thành, nên người.

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Trình bày cảm hứng chủ đạo của bài thơ và tác dụng của vần, nhịp, hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.

Phương pháp giải:
Áp dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:
Mẹ trao cho con “cuộc đời” qua lời hát, chắp cho con “đôi cánh” để bay xa trong tương lai. Cảm xúc và suy nghĩ của tác giả về mẹ thật đẹp đẽ! Tiếng hát mẹ giúp con hiểu đời, cảm nhận sự vất vả, tình yêu bao la mẹ dành cho con.

Cách nói ấy biểu hiện lòng biết ơn sâu sắc, là kim chỉ nam cho cuộc sống của tác giả hướng về tương lai tươi sáng với niềm vui ngọt ngào.

Tác giả sử dụng vần cách, nhịp 2/4, 3/3 và hình ảnh phong phú, giản dị để truyền tải tư tưởng, cảm xúc, thể hiện tình thương và lòng biết ơn với mẹ.

Suy ngẫm và phản hồi 7

Câu 7 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em nghĩ nhan đề "Trong lời mẹ hát" có vai trò gì trong việc thể hiện chủ đề bài thơ?

Phương pháp giải:
Vận dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:
Nhan đề hé lộ và thể hiện tư tưởng chủ đề bài thơ, giúp người đọc hiểu vai trò lời ru mẹ đối với mỗi con người.

Suy ngẫm và phản hồi 8

Câu 8 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
So sánh cách thể hiện hình ảnh mẹ trong bài này với những bài thơ về mẹ khác mà em biết?

Phương pháp giải:
Áp dụng kỹ năng phân tích

Lời giải chi tiết:

Bài "Trong lời mẹ hát" gửi gắm tình yêu thương và lòng biết ơn mẹ qua những hình ảnh giản dị, thân thương và lời ru nhẹ nhàng. Tác giả không nói trực tiếp mà từng câu, từng hình ảnh đều thể hiện rõ điều đó, cho thấy sự tinh tế và tài năng của Trương Nam Hương.

Đọc và suy ngẫm.

Câu 1. Thể thơ của bài “Trong lời mẹ hát” là gì?

Trả lời:

Thể thơ sáu chữ.

Câu 2. Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Căn cứ vào đâu để xác định điều này?

Trả lời:

• Vần trong bài thơ là: vần cách “ngào – dao”; “xanh – chanh”…
• Căn cứ: Vần cách là vần không gieo liên tiếp mà thường cách ra một dòng thơ trong ca dao, tục ngữ.

Câu 3. Hãy vẽ sơ đồ bố cục của bài thơ. Những điểm đặc biệt trong bố cục của bài thơ này là gì?

Trả lời:

Bố cục của bài thơ:

• Phần 1 (Khổ 1,2): Lời ru của mẹ gợi lại những kỷ niệm thời thơ ấu.
• Phần 2 (Khổ 3,4,5,6,7): Mẹ già đi theo thời gian.
• Phần 3 (Khổ cuối): Tâm hồn con luôn hướng về tương lai tươi sáng.

Câu 4. Hãy chỉ ra những nét đặc sắc trong các hình ảnh “Chòng chành nhịp võng ca dao” và “Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau”.

Trả lời:

• “Chòng chành nhịp võng ca dao”: Hình ảnh này gợi lên thế giới tuổi thơ ngọt ngào, với tình yêu thương bao la của mẹ như những câu chuyện cổ tích.
• “Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau”: Câu thơ này khắc họa hình ảnh mẹ thuở thanh xuân, như ánh trăng tỏa sáng, thơm ngát hương cau, thể hiện vẻ đẹp rực rỡ của mẹ trước khi hy sinh vì con cái.

Câu 5. Hình ảnh người mẹ trong đoạn từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ thật cảm động, thể hiện sự hy sinh thầm lặng, tình yêu vô bờ bến của mẹ đối với con cái. Mẹ là hình mẫu của sự yêu thương, nuôi dưỡng và bảo vệ con suốt đời, chắt chiu từng khoảnh khắc để con có một tương lai tốt đẹp.

Câu 6. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì? Vần, nhịp, và hình ảnh có vai trò gì trong việc thể hiện cảm hứng ấy?

Trả lời:

• Những cảm xúc, suy tư về người mẹ được thể hiện sâu sắc qua lời ru. Tác giả không chỉ miêu tả tình yêu thương của mẹ mà còn thể hiện tấm lòng biết ơn và sự khát khao về tương lai tươi sáng của con. Những vần điệu, nhịp thơ mềm mại như một lời chúc tốt đẹp.
• Nhịp thơ và vần điệu được sử dụng để làm nổi bật tâm trạng, cảm xúc yêu thương và sự hy sinh của mẹ, đồng thời tạo nên sự êm ái, nhẹ nhàng cho người đọc.

Câu 7. Vai trò của nhan đề “Trong lời mẹ hát” là gì trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?

Trả lời:

Nhan đề “Trong lời mẹ hát” không chỉ là tên gọi, mà còn là cánh cửa mở ra thế giới của tình mẹ. Nó hé lộ một phần nội dung bài thơ về sự yêu thương vô điều kiện của mẹ đối với con qua những lời hát ru bình dị mà thiêng liêng.

Câu 8. Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với các bài thơ khác mà em biết?

Trả lời:

Trong bài thơ “Trong lời mẹ hát”, hình ảnh người mẹ được xây dựng qua những hình ảnh giản dị, chân thật, không phô trương, mà sâu lắng và đầy cảm xúc. Tác giả dùng lời ru để diễn tả tình yêu thương, sự hy sinh của mẹ, điều này tạo ra sự gần gũi và đặc biệt khác biệt với những bài thơ khác mà em đã đọc.

Chuẩn bị đọc:

Câu hỏi (trang 13, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Chia sẻ một bài thơ hoặc câu ca dao em yêu thích về người mẹ.

Trả lời:

• Câu ca dao em yêu thích về người mẹ:

Đố ai đếm được lá rừng,
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao,
Đố ai đếm được vì sao,
Đố ai đếm được công lao mẹ già.

Ai rằng công mẹ như non,
Thật ra công mẹ lại còn lớn hơn.

• Trải nghiệm cùng văn bản:

Liên hệ: Khổ thơ này gợi nhớ cho em những câu hát ru nào?

Khổ thơ này gợi nhớ đến các câu hát ru sau:

Chú Cuội ngồi gốc cây đa,
Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời,
Cha còn cắt cỏ trên trời,
Mẹ còn cưỡi ngựa đi mời quan viên.

Cái cò cái vạc cái nông,
Sao mày dẫm lúa nhà ông hỡi cò?
Không, không, tôi đứng trên bờ,
Mẹ con cái diệc đổ thừa cho tôi.
À ơi...

Suy luận: Điều con “nghe” được trong lời mẹ hát ở khổ thơ này khác biệt so với bảy khổ thơ trước ở chỗ nào?

Bảy khổ thơ trước là về công lao to lớn và sự hi sinh thầm lặng của mẹ, còn khổ cuối thể hiện tình cảm biết ơn và yêu thương của người con đối với mẹ.

• Suy ngẫm và phản hồi:

Nội dung chính: Bài thơ bộc lộ nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con trước những hi sinh thầm lặng của người mẹ.

Câu 1 (trang 14, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Xác định thể thơ của bài “Trong lời mẹ hát”.

Trả lời: Bài thơ viết theo thể thơ: 6 chữ.

Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Vần trong bài thơ là vần cách hay vần liền? Dựa vào đâu để xác định như vậy?

Trả lời: Vần trong bài thơ là vần cách vì tiếng cuối của hai dòng thơ cách nhau vần với nhau. Ví dụ: ngào – dao, xanh – chanh,...

Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Vẽ sơ đồ bố cục bài thơ. Nét độc đáo của cách bố cục ấy là gì?

Trả lời:

• Sơ đồ bố cục bài thơ:
• Nét độc đáo của cách bố cục bài thơ:
• 3 khổ đầu: Cuộc sống được thu nhỏ qua tầm mắt của con khi nghe lời mẹ hát.
• 4 khổ tiếp: Niềm xót xa của con trước công lao vĩ đại và sự hi sinh thầm lặng của mẹ.
• Khổ cuối: Niềm tin vào tương lai của người con.

Câu 4 (trang 14, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Chỉ ra nét đặc sắc trong các hình ảnh: Chòng chành nhịp võng ca dao và Vầng trăng mẹ thời con gái/Vẫn còn thơm ngát hương cau.

Trả lời:

• Chòng chành nhịp võng ca dao:
• “Chòng chành” ẩn dụ cho “khó khăn, vất vả của mẹ”

→ Mẹ dù bận rộn, khó khăn vẫn chăm lo cho con khôn lớn, dành cho con những điều tốt nhất, muốn con tận hưởng vẻ đẹp của đất nước, cuộc sống.

• Đảo tính từ “chòng chành” lên đầu câu.

→ Nhấn mạnh lời ru của mẹ đi cùng thời gian, gắn liền với vẻ đẹp của đất nước.

• Vầng trăng mẹ thời con gái/ Vẫn còn thơm ngát hương cau: “Mẹ thời con gái” ẩn dụ cho “quãng thời gian trước đây”.

→ Trong lời mẹ hát, con cảm nhận được hình ảnh quê hương, đất nước, những hình ảnh thân thuộc đó giúp con thêm yêu mến, hiểu và trân trọng vẻ đẹp thiên nhiên, đồng thời thấy được sự vất vả của mẹ chảy trôi cùng thời gian.

Câu 5 (trang 14, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Em hình dung thế nào về hình ảnh người mẹ từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy? Cách khắc họa hình ảnh người mẹ có gì độc đáo?

Trả lời:

• Hình ảnh người mẹ từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy là hình ảnh người mẹ tần tảo, vất vả làm lụng qua năm tháng để nuôi con khôn lớn, trưởng thành.
• Cách khắc họa hình ảnh người mẹ: Hình ảnh người mẹ hiện lên gắn liền với công việc, những hình ảnh giản dị đời thường và sự trôi chảy của thời gian như cối, lúa, gạo…

Câu 6 (trang 15, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Cảm hứng chủ đạo của bài thơ và tác dụng của vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.

Trả lời:

• Cảm hứng chủ đạo của bài thơ: Nỗi xót xa và lòng biết ơn của người con đối với người mẹ đã vất vả tảo tần nuôi con khôn lớn.
• Vần, nhịp, cách sử dụng hình ảnh giúp bài thơ trở nên nhẹ nhàng, truyền cảm, đồng thời làm nổi bật tình yêu thương, sự vất vả của người mẹ qua năm tháng.

Câu 7 (trang 15, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Nhan đề “Trong lời mẹ hát” có vai trò như thế nào trong việc thể hiện chủ đề bài thơ?

Trả lời:

• Nhan đề “Trong lời mẹ hát” quan trọng vì nó thể hiện rõ tình yêu thương, sự hi sinh của mẹ dành cho con, đồng thời gói gọn những cảm xúc trong những lời hát ấy.

Câu 8 (trang 15, SGK Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có gì khác với các bài thơ khác?

Trả lời:

• Cách thể hiện hình ảnh người mẹ trong bài thơ này khác biệt bởi tác giả sử dụng tiếng hát để thể hiện tình yêu thương của mẹ, thay vì dùng các hình ảnh tượng trưng như các bài thơ khác.