Top 5 bài soạn đặc sắc nhất về tác phẩm "Hai cây phong" của Ai-ma-tốp

Câu 1

- Dựa vào đại từ nhân xưng trong lời kể ("tôi" hoặc "chúng tôi"), có thể nhận ra hai mạch truyện đan xen:

▪ Mở đầu đến "gương thần xanh": mạch kể "tôi"

▪ Từ "năm học... xanh biêng biếc": mạch kể "chúng tôi"

▪ Phần còn lại tiếp tục với mạch "tôi"

- Người kể xưng "tôi" là nhân vật họa sĩ – cũng chính là người kể chuyện, còn khi xưng "chúng tôi", đó là tiếng nói đại diện cho nhóm bạn thuở thiếu thời.

- Mạch kể xưng "tôi" có vai trò chủ đạo vì mọi cảm xúc, suy nghĩ được truyền tải qua cái nhìn cá nhân.

Câu 2

- Trong mạch kể "chúng tôi", những trải nghiệm sống động như: trèo lên cây phong, phá tổ chim, tận hưởng ánh sáng và không gian bao la đã khiến lũ trẻ say mê.

- Tác giả đã dùng ngôn từ giàu hình ảnh để vẽ nên bức tranh thiên nhiên đầy chất hội họa:

▪ Đất đai rộng lớn, thảo nguyên trải dài trong sương mờ

▪ Dòng sông xa tít như chỉ bạc mong manh

▪ Hai cây phong đồ sộ vươn lên trời cao, nghiêng ngả trong gió

▪ Màu sắc lung linh: sương trắng đục, xanh thảo nguyên, ánh bạc của sông

→ Tất cả tạo nên một thế giới vừa mơ màng vừa sống động.

Câu 3

- Với mạch kể xưng "tôi", hai cây phong hiện lên như biểu tượng sống động, gắn bó từ thuở ấu thơ của nhân vật chính:

▪ Chúng là “ngọn hải đăng” của làng, có linh hồn và ngôn ngữ riêng

▪ Là nơi in đậm dấu ấn tuổi thơ và tình cảm dành cho người thầy Đuy-sen

▪ Được nhân hóa qua trí tưởng tượng của người họa sĩ, hai cây phong có thể nói lên tâm trạng và tình cảm.

→ Từ đó, hai cây phong trở thành biểu tượng sâu sắc của quê hương và tình thầy trò cảm động.

Câu 4:
Em có thể chọn học thuộc lòng một đoạn yêu thích, ví dụ:
- Phía trên làng tôi … hai cây phong thân thuộc ấy.
- Trong làng tôi không thiếu … bốc cháy rừng rực.
- Vài năm học cuối cùng … bao la và ánh sáng.
- Tôi lắng nghe tiếng hai cây phong … Trường Đuy-sen.

Tổng kết

Đoạn trích "Hai cây phong" trong truyện ngắn "Người thầy đầu tiên" là một bản hòa ca của thiên nhiên và cảm xúc. Dưới ngòi bút tài hoa của Ai-ma-tốp, hình ảnh hai cây phong trở thành biểu tượng thiêng liêng của ký ức tuổi thơ và lòng biết ơn sâu nặng dành cho người thầy đã gieo mầm tri thức.

I. Tác giả Ai-ma-tốp

- Chyngyz Torekulovich Aytmatov (1928–2008), nhà văn vĩ đại người Cư-rơ-gư-xtan, vùng Trung Á thuộc Liên Xô cũ.

- Ông nổi tiếng với những tác phẩm khắc họa sâu sắc quê hương và con người Trung Á, khởi nghiệp văn chương năm 1952. Tác phẩm đầu tay gây tiếng vang là Núi đồi và thảo nguyên, được vinh danh với giải thưởng Lê-nin năm 1963. Những tác phẩm tiêu biểu như Con tàu trắng, Cây phong non trùm khăn đỏ đã trở nên thân quen với độc giả Việt.

- Văn phong của ông kết hợp giữa hiện thực khốc liệt và cảm hứng lãng mạn, phản ánh đời sống, tình yêu, lòng quả cảm của người dân vùng núi Cư-rơ-gư-xtan.

II. Tác phẩm Hai cây phong

1. Hoàn cảnh ra đời: Trích đoạn từ truyện Người thầy đầu tiên, sáng tác năm 1957.

2. Bố cục:
- Mở đầu: Khung cảnh làng Ku-ku-rêu cùng hình ảnh hai cây phong nổi bật.
- Tiếp theo: Cảm xúc khi nhân vật "tôi" trở về quê.
- Phần giữa: Hồi tưởng tuổi thơ gắn liền với hai cây phong.
- Kết thúc: Hình ảnh người thầy Đuy-sen hiện về qua bóng hai cây phong.

3. Nội dung chính: Đoạn trích đậm chất hội họa và chứa chan xúc cảm, thấm đẫm tình yêu quê hương và sự tri ân sâu sắc đối với người thầy đã gieo mầm ước mơ cho bao thế hệ học trò.

4. Nghệ thuật đặc sắc:
- Lối kể chuyện linh hoạt với hai mạch truyện đan xen.
- Sử dụng hình ảnh, biểu cảm cùng nghệ thuật nhân hóa độc đáo, mang lại chiều sâu thi vị và sức truyền cảm mạnh mẽ.

Câu 1: Có hai mạch kể song song: "tôi" là người kể chuyện – một họa sĩ đang sống trong hiện tại và "chúng tôi" là lời kể nhân danh nhóm bạn thời thơ ấu. Mạch "tôi" nổi bật hơn vì xuất hiện xuyên suốt và đóng vai trò trung tâm cảm xúc của tác phẩm.

Câu 2: Điều thu hút là những kỷ niệm hồn nhiên: phá tổ chim, leo cây, lắng nghe gió xào xạc… Tác giả miêu tả thiên nhiên bằng nét vẽ hội họa: đất trời, dòng sông, đồng cỏ hiện lên qua màu sắc thơ mộng và đường nét phóng khoáng.

Câu 3: Hai cây phong là trung tâm cảm xúc vì chúng gắn liền với kí ức tuổi thơ và hình bóng người thầy thân yêu. Chúng hiện lên như sinh thể có linh hồn, là biểu tượng cho tuổi trẻ, ước mơ và tình quê sâu nặng.

Câu 4: Học sinh có thể chọn một đoạn văn khoảng 10 dòng về hai cây phong để ghi nhớ, tùy theo cảm xúc cá nhân.

1. Tóm tắt:

Làng Ku-ku-rêu nép mình dưới chân núi, nơi có hai cây phong sừng sững trên đồi cao như ngọn hải đăng dẫn lối cho bao thế hệ. Với nhân vật “tôi”, những năm cuối thời thơ ấu là ký ức ngập tràn tiếng gió, tổ chim bị phá, những lần bọn trẻ leo lên cây để khám phá chân trời xa lạ. Hai cây phong trở thành biểu tượng thân thương gắn với trường học đầu tiên – nơi bắt đầu hành trình tri thức và cảm xúc mang tên “Trường Đuy-sen”.

2. Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu đến “gương thần xanh”: Cảm nhận về hai cây phong hiện tại.

- Phần 2: Phần còn lại: Ký ức tuổi thơ chan chứa qua hình ảnh hai cây phong.

Câu 1:

- Hai mạch kể lồng ghép qua đại từ “tôi” và “chúng tôi” tạo nên chiều sâu tự sự:
+ “Tôi” là họa sĩ trong hiện tại đang nhớ lại quá khứ.
+ “Chúng tôi” là tiếng vọng của nhóm trẻ thơ ngày trước – trong đó có người kể chuyện.

- Mạch kể “tôi” chiếm ưu thế, thể hiện sự chiêm nghiệm sâu sắc và cảm xúc cá nhân trải dài từ đầu đến cuối văn bản.

Câu 2:

- Điều hấp dẫn khiến bọn trẻ say mê là những lần khám phá tổ chim, cảm giác phiêu lưu khi chân trần leo cây, cùng tiếng gió rì rào trong tán lá.
- Cảnh vật qua góc nhìn của họa sĩ hiện lên như một bức tranh sống động:
+ Đường nét mở rộng: sông suối, đồng cỏ, đồi cao, mây trời.
+ Màu sắc đầy sức sống và chất thơ: trắng sương mờ, xanh biếc trời, bạc sáng sông.

Câu 3:

- Hai cây phong là điểm nhấn cảm xúc của nhân vật “tôi”, vừa là nơi lưu giữ tuổi thơ, vừa là biểu tượng cho quê hương yêu dấu và những bài học đầu đời. Chúng hiện ra sừng sững, như có linh hồn, như lời thủ thỉ của một người bạn xưa thân thiết.

Câu 4:

Học sinh có thể chọn đoạn yêu thích để học thuộc lòng, gợi ý:
- “Phía trên làng tôi… hai cây phong thân thuộc ấy.”
- “Tôi lắng nghe tiếng hai cây phong… Trường Đuy-sen.”

Trả lời câu 1 (trang 100 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Dựa vào đại từ nhân xưng trong cách kể chuyện, hãy phân biệt hai mạch kể đan xen nhau trong tác phẩm 'Hai cây phong'. Câu hỏi đặt ra là: Nhân vật người kể chuyện có vị trí thế nào trong từng mạch kể và vì sao mạch kể xưng 'tôi' lại chiếm vai trò quan trọng hơn?

Lời giải chi tiết:

- Việc phân biệt hai mạch kể có thể dựa vào đại từ nhân xưng (tôi hoặc chúng tôi):

+ Mạch kể xưng 'tôi' bắt đầu từ những hình ảnh đầu tiên của câu chuyện, như 'mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh';

+ Mạch kể xưng 'chúng tôi' xuất hiện khi nhắc đến năm học và những sự kiện xảy ra trong quá khứ: 'sau chân trời xanh biêng biếc';

+ Đoạn cuối quay lại với mạch kể xưng 'tôi'.

Trong mạch kể xưng 'tôi', người kể tự nhận mình là họa sĩ, cho thấy sự độc đáo trong cảm nhận và quan điểm cá nhân. Trong khi đó, khi xưng 'chúng tôi', người kể lại trở thành một phần của nhóm, những người cùng trải nghiệm câu chuyện. Mặc dù mạch kể 'chúng tôi' cũng mang lại giá trị, nhưng mạch kể xưng 'tôi' lại nổi bật hơn vì tính cá nhân và sự sâu sắc trong cách nhìn nhận của người kể.

Trả lời câu 2 (trang 100 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Trong mạch kể xưng 'chúng tôi', điều gì thu hút người kể và làm cho các cậu bé cảm thấy say mê? Tại sao có thể nói người kể đã miêu tả hai cây phong và khung cảnh nơi đây như một bức tranh sống động?

Lời giải chi tiết:

- Trong mạch kể xưng 'chúng tôi', có hai đoạn chủ yếu miêu tả sự quyến rũ của hai cây phong:

+ Đoạn đầu, miêu tả bọn trẻ trèo lên cây, phá tổ chim, gây nên những rung động mạnh mẽ trong không gian xung quanh;

+ Đoạn sau, khi những đứa trẻ ngồi trên cành cây, chúng nhìn ra một thế giới rộng lớn, mênh mông, như thể được đưa vào một không gian vô tận của ánh sáng và không khí trong lành.

- Việc người kể kết hợp giữa kể và tả đã tạo nên một bức tranh sống động, đầy màu sắc. Cây phong được vẽ lên với sự sinh động, thân cây nghiêng ngả, cành lá vươn cao, bóng râm mát lạnh. Những hình ảnh như 'chân trời biêng biếc', 'làn sương mờ đục', và 'dòng sông lấp lánh' như những nét vẽ tài hoa của một họa sĩ.

Trả lời câu 3 (trang 101 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Trong mạch kể xưng 'tôi', nguyên nhân gì khiến hai cây phong trở thành điểm nhấn cảm động đối với người kể? Vì sao có thể nói rằng hai cây phong được miêu tả sống động, như hai con người, chứ không chỉ qua sự quan sát của người họa sĩ?

Lời giải chi tiết:

- Hình ảnh hai cây phong trong mạch kể xưng 'tôi' mang một sự gắn kết sâu sắc với những kỉ niệm tuổi thơ, như 'mảnh vỡ của chiếc gương thần xanh'. Cả hai cây phong không chỉ là cây cối mà còn là những nhân chứng của quá khứ, chứng kiến tình bạn và tình thầy trò sâu đậm.

- Sự kết hợp giữa ngòi bút họa sĩ và thi sĩ đã mang lại cho hai cây phong một sức sống đặc biệt. Hai cây phong không chỉ là cảnh vật, chúng trở thành nhân vật có linh hồn, có tiếng nói riêng, với những cảm xúc khác nhau qua sự mô tả tài tình của người kể.

- Bằng biện pháp nhân hóa, người kể đã làm cho hai cây phong trở thành những thực thể có cuộc sống riêng, đầy cảm xúc, như thể chúng cũng có thể giao tiếp, bày tỏ tâm trạng và cảm xúc của mình.

Trả lời câu 4 (trang 101 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Học sinh có thể chọn một trong hai đoạn sau đây để học thuộc:

a) “Trong lòng tôi... ngọn lửa bốc cháy rừng rực”.

b) “Vào năm học cuối cùng... không gian bao la và ánh sáng”.

1. Về tác giả:

Ai-ma-tốp là nhà văn nổi tiếng của Cộng hòa Cư-rơ-gư-xtan, thuộc vùng Trung Á. Ông bắt đầu sự nghiệp văn học từ năm 1952, khi là sinh viên Đại học Nông nghiệp Cư-rơ-gư-xtan. Ai-ma-tốp có những tác phẩm nổi bật như 'Cánh đồng mẹ' (1963), 'Vĩnh biệt Gun-xa-rư' (1967), và 'Con tàu trắng' (1970), phản ánh cuộc sống khắc nghiệt của người dân vùng đồi núi, cùng những giá trị về tình yêu, tình bạn và khát vọng vượt qua thử thách trong thời kỳ chiến tranh.

2. Về tác phẩm:

'Hai cây phong' trong sách giáo khoa là một phần nhỏ trong bức tranh rộng lớn về cuộc sống của người dân làng Ku-ku-rêu, nơi những cây phong vĩ đại trở thành biểu tượng cho mối quan hệ giữa quá khứ và hiện tại, giữa những kỉ niệm tuổi thơ và tình cảm sâu sắc đối với người thầy.

3. Tóm tắt:

Làng Ku-ku-rêu nằm bên chân núi, nơi có hai cây phong to lớn, đứng sừng sững như hai biểu tượng của sự vĩnh cửu. Những đứa trẻ trong năm học cuối cùng đã trèo lên cây, phá tổ chim và nhìn ra vùng đất mênh mông phía xa. Những kỉ niệm ấy đã trở thành phần ký ức không thể thiếu trong cuộc sống của người kể chuyện. Hai cây phong không chỉ là cây cối, chúng là những nhân chứng của tình thầy trò và của một tuổi thơ đầy cảm xúc.

4. Bố cục: 2 phần

- Phần 1: Miêu tả hai cây phong trong cảm nhận của nhân vật 'tôi'.

- Phần 2: Ký ức tuổi thơ về hai cây phong.

5. Nội dung chính: Tình yêu quê hương sâu sắc và những kỷ niệm gắn bó với hình ảnh người thầy đã nuôi dưỡng ước mơ và hy vọng cho thế hệ học trò nhỏ.

I. Về tác giả

- Ai-ma-tốp (1928 – 2008), nhà văn xuất sắc của Cư-rơ-gư-xtan, một quốc gia thuộc Trung Á từng là một phần của Liên Xô cũ.

- Ông xuất thân trong gia đình viên chức.

- Năm 1961, ông được vinh danh với giải thưởng Lê-nin.

- Tác phẩm của ông được viết bằng cả tiếng mẹ đẻ và tiếng Nga.

- Những sáng tác của ông như "Cây phong non trùm khăn đỏ", "Người thầy đầu tiên", "Con tàu trắng" đã trở nên quen thuộc với độc giả Việt Nam.

II. Về tác phẩm

1. Nguồn gốc

- "Hai cây phong" là đoạn mở đầu truyện dài "Người thầy đầu tiên" trích từ tập "Núi đồi và thảo nguyên".

2. Nội dung chính

Đoạn trích khắc họa sinh động hình ảnh hai cây phong qua nét bút đậm chất hội họa, đồng thời truyền tải tình yêu sâu đậm quê hương và xúc cảm đặc biệt của người kể với câu chuyện về thầy Đuy-sen – người gieo mầm hy vọng cho những học trò nhỏ.

3. Bố cục

▪ Phần 1 (đầu đến "gương thần xanh"): Khắc họa mối liên hệ giữa hai cây phong và văn hóa làng Ku-ku-rêu qua lời kể của nhân vật "tôi".

▪ Phần 2 (phần còn lại): Những hồi ức chậm rãi về tuổi thơ gắn với hai cây phong.

4. Tóm tắt tác phẩm

Truyện diễn ra tại vùng quê hẻo lánh Cư-rơ-gư-xtan đầu thế kỉ XX với bối cảnh đời sống còn nhiều phong kiến lạc hậu, trong đó vị trí người phụ nữ và trẻ mồ côi bị xem nhẹ. An-tư-nai – cô bé mồ côi sống trong gia đình chú thím nghiêm khắc, không được học hành. Thầy Đuy-sen, đại diện Đoàn Thanh niên Cộng sản, đến mở trường và giúp cô thoát khỏi sự áp bức, cho đi học. Dù bị bà thím ép gả bán làm vợ lẽ, An-tư-nai được thầy cứu, tiếp tục học lên đến Mát-xcơ-va và trở thành nữ viện sĩ Xu-lai-ma-nô-va. Hai cây phong non thầy Đuy-sen mang về trồng cùng An-tư-nai là biểu tượng cho sự trưởng thành và hy vọng, thể hiện ước mơ về tương lai tốt đẹp của cô.

Câu 1 - Trang 100 SGK

Dựa vào đại từ nhân xưng trong "Hai cây phong", ta phân biệt hai mạch kể xen kẽ. Mạch kể xưng "tôi" mở đầu và kết thúc câu chuyện, thể hiện vai trò dẫn dắt với góc nhìn cá nhân, trong khi mạch kể xưng "chúng tôi" là lời kể tập thể, tạo nên chiều sâu trữ tình. Mạch kể xưng "tôi" mang tính chủ đạo bởi đó là ngôi kể chính và là trung tâm cảm xúc của tác phẩm.

Câu 2 - Trang 100 SGK

Trong mạch kể xưng "chúng tôi", thế giới kỳ diệu, phong phú của tuổi thơ với hai cây phong cùng cảnh vật xung quanh làm người kể và bạn bè say mê, mê hoặc. Hai cây phong được miêu tả với hình ảnh sống động, màu sắc và đường nét như tranh họa sĩ, tạo nên bức tranh thiên nhiên sinh động, đầy sức sống và mơ mộng.

Câu 3 - Trang 101 SGK

Mạch kể xưng "tôi" nhấn mạnh vai trò trung tâm và sức gợi sâu sắc của hai cây phong, biểu tượng cho ký ức và tình cảm với thầy Đuy-sen. Hình ảnh hai cây phong không chỉ được quan sát bằng mắt thường mà còn được thổi hồn qua ngòi bút thi sĩ, khiến chúng trở nên sống động như những con người có tâm hồn, tiếng nói riêng, làm nổi bật cảm xúc và trí tưởng tượng phong phú của người kể.

Câu 4 - Trang 101 SGK

Bạn có thể chọn đoạn văn khoảng mười dòng liên quan đến hai cây phong để học thuộc, nhằm thấm nhuần nét đẹp và sức sống trong từng câu chữ của tác phẩm.