Top 6 Bài phân tích "Bài ca Côn Sơn" (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng nhất

Bài ca Côn Sơn
(Nguyễn Trãi)

* Tinh hoa nội dung: Tác phẩm là bức tranh giao hòa giữa thiên nhiên và con người, khắc họa vẻ đẹp thanh thoát, nên thơ của Côn Sơn, đồng thời bộc lộ tâm hồn thi sĩ và cốt cách thanh cao của Ức Trai.

Câu 1. Phân tích biện pháp nghệ thuật trong bốn câu thơ đầu.

Giải mã:

Nghệ thuật đặc sắc trong khổ thơ đầu:

– So sánh tinh tế: tiếng suối như khúc đàn cầm, đá tựa chiếu êm → tăng sức gợi hình, biểu cảm, khắc họa Côn Sơn êm đềm, thanh tịnh.

– Từ láy "rì rầm" → gợi dòng chảy sống động, tô điểm cho bức tranh thiên nhiên.

→ Tất cả thể hiện tình yêu quê hương và sự gắn bó máu thịt với Côn Sơn.

Câu 2. Nhân vật trữ tình "ta" là ai?

Khám phá:

– Chính là Nguyễn Trãi - tác giả đang hòa mình vào không gian thiên nhiên.

Câu 3. Phân tích mối giao hòa giữa thiên nhiên và con người.

Giải mã:

* Thiên nhiên được khắc họa qua:

+ Suối: khúc nhạc rì rầm

+ Đá: thảm rêu phong

+ Rừng thông: vòm xanh mát

+ Trúc: bóng râm thơ mộng

* Con người hiện lên qua: tư thế ngồi, nằm, ngâm thơ đầy tự tại.

* Mối quan hệ:

– Thiên nhiên như tri kỷ, đồng điệu với tâm hồn thi nhân.

– Điệp từ "ta" khẳng định sự chủ động hòa nhập với cảnh vật.

→ Bức tranh thiên nhiên - con người hòa quyện, thể hiện nhân sinh quan thanh cao của Ức Trai.

Câu 4. Cảm nhận về chân dung tâm hồn nhân vật "ta".

Thấu hiểu:

– Hình ảnh một ẩn sĩ an nhiên, xa lánh bụi trần, đắm mình trong thiên nhiên.

– Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm trước vẻ đẹp đất trời, thể hiện triết lý sống thanh cao đậm chất thi sĩ.

KHÁM PHÁ VÀ CẢM NHẬN

Câu 1: Phân tích nghệ thuật tu từ trong bốn câu thơ đầu.

Giải mã nghệ thuật:

- Nghệ thuật so sánh tinh tế:
+ Tiếng suối → khúc đàn cầm du dương
+ Đá phủ rêu → chiếu êm mềm mại

- Từ láy gợi hình "rì rầm" → tái hiện dòng chảy sống động

→ Khắc họa bức tranh Côn Sơn thanh tịnh, êm đềm với âm thanh du dương và cảnh vật nên thơ, qua đó bộc lộ tình yêu thiên nhiên sâu sắc của thi nhân.

Câu 2: Nhân vật trữ tình "ta" là ai?

Nhận diện:
Chính là Nguyễn Trãi - tác giả đang hòa mình vào không gian thiên nhiên thơ mộng.

Câu 3: Mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người.

Phân tích:
- Thiên nhiên được khắc họa qua:
+ Suối: khúc nhạc thiên nhiên
+ Đá: thảm rêu phong cổ kính
+ Rừng thông: vòm xanh mát rượi
+ Trúc: bóng râm thơ mộng

- Con người hiện lên qua các tư thế: nghe, ngồi, nằm, ngâm thơ đầy tự tại

→ Mối giao hòa kỳ diệu: Thiên nhiên như tri kỷ, con người làm chủ không gian bằng tâm hồn nghệ sĩ.

Câu 4: Cảm nhận về chân dung tâm hồn nhân vật "ta".

Thấu hiểu:
Hình ảnh một ẩn sĩ an nhiên tự tại, thả hồn cùng thiên nhiên, xa lánh bụi trần. Qua đó thể hiện nhân cách thanh cao và tâm hồn nghệ sĩ tinh tế của Nguyễn Trãi.

I. Chân dung bậc thiên tài Nguyễn Trãi

- Ức Trai (1380-1442) - danh nhân văn hóa thế giới, xuất thân từ dòng dõi trí thức Nho học

- Quê hương: Gốc Hải Dương, định cư Hà Nội - nơi hội tụ tinh hoa Bắc Bộ

- Sự nghiệp lẫy lừng: Công thần khởi nghĩa Lam Sơn, nhà văn hóa kiệt xuất với các kiệt tác "Bình Ngô đại cáo", "Quốc âm thi tập"

- Bi kịch lịch sử: Chịu án oan Lệ Chi viên thảm khốc, mãi sau mới được minh oan

II. Tinh hoa tác phẩm Bài ca Côn Sơn

• Bối cảnh sáng tác

- Ra đời khi Nguyễn Trãi lui về ẩn dật tại Côn Sơn, tránh xa chốn quan trường đầy ganh đua

- Nguyên tác chữ Hán được dịch sang thể lục bát duyên dáng

• Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật điệp từ "ta" tạo nhịp điệu

- Phép so sánh tinh tế: tiếng suối - đàn cầm, đá - chiếu êm

- Ngôn ngữ trong sáng, giọng thơ nhẹ nhàng như tiếng lòng thanh thoát

III. Dàn bài khám phá tác phẩm

I. Mở bài

- Nguyễn Trãi - ngôi sao sáng của văn học trung đại

- Bài ca Côn Sơn - bản tình ca thiên nhiên đặc sắc

II. Thân bài

• Bức tranh thiên nhiên thơ mộng

- Âm thanh: Tiếng suối như khúc nhạc du dương

- Màu sắc: Thảm rêu phong cổ kính

- Không gian: Rừng thông xanh mát, trúc rợp bóng

• Tâm hồn nghệ sĩ hòa cùng thiên nhiên

- Điệp khúc "ta" khẳng định sự hiện diện

- Các động từ: nghe, ngồi, nằm, ngâm thơ - biểu hiện của sự tự tại

III. Kết bài

- Vẻ đẹp hòa quyện giữa con người và thiên nhiên

- Bài học về lối sống thanh cao, thuận tự nhiên

Tinh túy nội dung: Tác phẩm là bản giao hưởng giữa thiên nhiên và con người, ngợi ca vẻ đẹp thanh khiết của Côn Sơn, đồng thời phác họa chân dung tâm hồn thanh cao của Ức Trai.

Câu 1: Phân tích nghệ thuật trong bốn câu đầu.

- Điệp từ "Côn Sơn": Tô đậm không gian nghệ thuật

- So sánh "tiếng suối - đàn cầm", "đá - chiếu êm": Tạo hình ảnh giàu chất nhạc

Câu 2: Nhân vật trữ tình "ta".

- Chính là Nguyễn Trãi - chủ thể trữ tình đang đắm mình trong thiên nhiên

Câu 3: Mối quan hệ người - thiên nhiên.

- Chuỗi động từ "nghe, ngồi, nằm, ngâm": Quá trình hòa nhập hoàn toàn

- Thiên nhiên như người bạn tâm giao, tri kỷ

Câu 4: Cảm nhận tâm hồn nhân vật.

- Hình ảnh ẩn sĩ an nhiên tự tại

- Tâm hồn nghệ sĩ tinh tế, nhạy cảm trước cái đẹp

Câu 1: Nghệ thuật tu từ đặc sắc

- Phép so sánh tinh tế:
+ Tiếng suối → khúc đàn cầm du dương
+ Đá phủ rêu → chiếu êm thanh thoát

- Từ láy "rì rầm" → gợi dòng chảy sống động

→ Thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc và nghệ thuật miêu tả bậc thầy của Nguyễn Trãi

Câu 2: Nhân vật trữ tình

- Chính là Nguyễn Trãi - tác giả đang hòa mình vào thiên nhiên Côn Sơn

Câu 3: Mối giao hòa người - thiên nhiên

* Thiên nhiên được khắc họa qua:
+ Suối: khúc nhạc rừng
+ Đá: thảm rêu phong
+ Rừng thông: vòm xanh mát
+ Trúc: bóng râm thơ mộng

* Con người hiện lên qua:
- Các tư thế: nghe, ngồi, nằm, ngâm thơ đầy tự tại

→ Mối quan hệ tri kỷ: Thiên nhiên như người bạn tâm giao, con người làm chủ không gian bằng tâm hồn nghệ sĩ

Câu 4: Chân dung tâm hồn thi nhân

- Hình ảnh ẩn sĩ an nhiên tự tại
- Tâm hồn tinh tế, nhạy cảm trước cái đẹp
- Triết lý sống thanh cao, xa lánh bụi trần

Câu 1. Phân tích nghệ thuật tu từ trong bốn câu thơ đầu:

"Côn Sơn suối chảy rì rầm/Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai/Côn sơn có đá rêu phơi/Ta ngồi trên đá như ngồi chiếu êm"

- Nghệ thuật so sánh: Tiếng suối ↔ đàn cầm, đá ↔ chiếu êm → Tăng sức gợi hình, khắc họa Côn Sơn thanh bình

- Từ láy "rì rầm": Gợi dòng chảy sống động

→ Thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc

Câu 2. Nhân vật "ta" chính là Nguyễn Trãi - tác giả hòa mình vào thiên nhiên

Câu 3. Mối giao hòa giữa thiên nhiên và con người:

- Thiên nhiên: Suối đàn, đá chiếu, rừng thông mát, trúc bóng râm

- Con người: Nghe, ngồi, nằm, ngâm thơ

→ Bức tranh thiên nhiên thanh cao, con người làm chủ không gian

Câu 4. Tâm hồn nhân vật "ta":

An nhiên tự tại, xa lánh bụi trần, hòa nhập cùng thiên nhiên như tri kỷ