I. Tác giả Giang Nam - Người kể chuyện bằng hoa

Giang Nam, một cây bút tinh tế, đã khéo léo dẫn dắt người đọc vào thế giới nghệ thuật gọt tỉa thủy tiên - một nét đẹp văn hóa đặc sắc của Hà Nội xưa.

II. Hành trình khám phá nghệ thuật gọt tỉa thủy tiên

1. Xuất xứ tác phẩm

Bài viết được đăng tải trên báo Nhân Dân, số ra ngày 31/01/2021, như một món quà Tết dành cho những người yêu cái đẹp.

2. Thể loại văn bản thông tin

Văn bản này là một chỉ dẫn nghệ thuật đầy đủ, chi tiết về quy trình gọt tỉa thủy tiên, kết hợp hài hòa giữa yếu tố hướng dẫn kỹ thuật và giá trị văn hóa truyền thống.

3. Cấu trúc ba phần hài hòa

- Mở đầu: Giới thiệu vẻ đẹp và ý nghĩa của hoa thủy tiên trong văn hóa Việt

- Chuẩn bị: Những điều cần thiết để bắt đầu công việc gọt tỉa

- Thực hành: Quy trình tỉ mỉ từng bước để có bát thủy tiên hoàn mỹ

4. Tinh hoa nghệ thuật gọt tỉa

Nghệ thuật gọt thủy tiên là sự kết hợp hoàn hảo giữa kỹ thuật điêu luyện và cảm quan thẩm mỹ tinh tế. Từ khâu chọn củ tròn trịa, gọt tỉa khéo léo đến quá trình thủy dưỡng kiên nhẫn, mỗi công đoạn đều ẩn chứa triết lý nhân sinh sâu sắc.

5. Giá trị văn hóa đặc sắc

Không đơn thuần là hướng dẫn kỹ thuật, tác phẩm còn là câu chuyện về sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và tình yêu cái đẹp của người Hà Nội xưa, được lưu giữ qua nhiều thế hệ.

6. Nghệ thuật diễn đạt

- Ngôn từ giản dị mà sâu lắng

- Cách dẫn dắt mạch lạc, hấp dẫn

- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và giải thích kỹ thuật

7. Bản giao hưởng của sự kiên nhẫn

Nghệ nhân Nguyễn Phú Cường đã dành cả đời để khôi phục và hoàn thiện kỹ thuật gọt tỉa thủy tiên. Mỗi nhát dao là một nét vẽ tinh tế, mỗi đường gọt là sự thấu hiểu sâu sắc về loài hoa kiêu sa này. Thủy tiên không chỉ đẹp ở dáng hoa, mà còn ở quá trình chăm sóc - nơi người nghệ nhân rèn luyện sự kiên nhẫn và tĩnh tâm.

III. Khám phá và trải nghiệm

Câu 1: Dấu hiệu nhận biết văn bản thông tin

- Tiêu đề rõ ràng về quy trình kỹ thuật

- Bố cục logic theo trình tự thời gian

- Sử dụng thuật ngữ chuyên môn và hình ảnh minh họa

Câu 2: Nghệ thuật trình bày thông tin

Tác giả sử dụng lối kể chuyện sinh động, kết hợp miêu tả tỉ mỉ từng thao tác của nghệ nhân, giúp người đọc dễ hình dung và cảm nhận được sự tinh tế trong từng đường dao.

Câu 3: Hình ảnh minh họa không chỉ làm rõ nội dung mà còn truyền cảm hứng thẩm mỹ, khơi gợi niềm đam mê sáng tạo.

Câu 4: Mục đích tác phẩm

Vượt lên trên một hướng dẫn kỹ thuật, bài viết còn là lời tri ân với nghệ thuật truyền thống, khơi dậy niềm tự hào về tinh hoa văn hóa dân tộc.

Câu 5: Cảm xúc người nghệ nhân

Thành quả sau những ngày tỉ mỉ chăm chút không chỉ là bát thủy tiên rực rỡ, mà còn là sự thanh thản trong tâm hồn. Mỗi cánh hoa nở là một nụ cười của sự kiên nhẫn, mỗi dáng lá uốn cong là minh chứng cho sự hòa hợp giữa thiên nhiên và bàn tay con người. Đó chính là triết lý sống sâu sắc ẩn sau nghệ thuật chơi hoa tưởng chừng chỉ là thú tiêu khiển.

* Khởi động tâm hồn nghệ thuật

Câu 1 (trang 47, SGK Ngữ Văn 7, tập 2)

Khi chứng kiến ai đó tỉ mỉ chăm chút một nhành hoa, em cảm nhận gì về con người ấy? Hãy mở lòng chia sẻ cùng bạn.

Gợi mở:

Mỗi cử chỉ chăm sóc hoa lá đều ẩn chứa một tâm hồn nghệ sĩ - kiên nhẫn, tinh tế và giàu tình yêu thiên nhiên. Đó là biểu hiện của sự điềm tĩnh, khả năng tận hưởng vẻ đẹp giản dị và nghệ thuật nuôi dưỡng sự sống.

Câu 2 (trang 47, SGK Ngữ Văn 7, tập 2)

Từ nhan đề và hình ảnh minh họa, em hình dung nội dung văn bản sẽ đề cập đến điều gì?

Khám phá:

Văn bản như một bản hướng dẫn nghệ thuật, tiết lộ bí quyết tạo hình thủy tiên - loài hoa tượng trưng cho sự thanh cao và may mắn trong văn hóa Á Đông.

* Hành trình cảm nhận

• Theo dõi (trang 48)

Hệ thống đề mục chính là kim chỉ nam, dẫn dắt người đọc khám phá từng lớp nghệ thuật ẩn sau mỗi công đoạn gọt tỉa.

• Suy luận (trang 49)

Đoạn văn nhấn mạnh tính quyết định của khâu gọt tỉa - nơi bàn tay nghệ nhân biến tiềm năng thành tác phẩm nghệ thuật sống động.

* Chiêm nghiệm và sáng tạo

Tinh hoa nghệ thuật thủy tiên: Bộ quy tắc vàng từ chọn củ đến thủy dưỡng, đúc kết kinh nghiệm trăm năm của nghệ nhân Hà Thành.

Câu 1 (trang 51)

Dấu hiệu nhận diện văn bản thông tin: Kết cấu mạch lạc, ngôn ngữ chỉ dẫn rõ ràng kèm minh họa trực quan, tạo thành hệ thống kiến thức hoàn chỉnh.

Câu 2 (trang 51)

Đoạn văn sắp xếp thông tin theo trình tự thời gian, biến quy trình kỹ thuật thành câu chuyện nghệ thuật đầy hình ảnh và cảm xúc.

Câu 3 (trang 51)

Mục đích văn bản và cách triển khai hòa quyện như nét dao gọt và dáng hoa - mỗi yếu tố đều hướng tới việc truyền tải trọn vẹn tinh hoa nghề nghiệp.

Câu 4 (trang 51)

Hình ảnh minh họa là cầu nối cảm xúc, biến ngôn từ thành hình ảnh sống động, kích thích trí tưởng tượng và niềm đam mê sáng tạo.

Câu 5 (trang 51)

Sơ đồ tư duy - bản đồ nghệ thuật thu nhỏ, hệ thống hóa quy trình từ củ hoa thô sơ đến tác phẩm hoàn mỹ.

Câu 6 (trang 51)

Tâm sự nghệ nhân: Thành quả không chỉ là bát hoa rực rỡ mà còn là hành trình rèn luyện bản thân. Mỗi cánh hoa nở là nụ cười của sự kiên nhẫn, mỗi dáng lá uốn cong là bài học về sự hòa hợp giữa thiên nhiên và con người.

I. Tác giả

- Giang Nam - nghệ nhân gọt tỉa ngôn từ

II. Tác phẩm: Nghệ thuật Thủy Tiên

• Thể loại: Văn bản nghệ thuật thông tin
• Nguồn cảm hứng: Trích từ báo Nhân Dân - món quà Tết 2021

- Hành trình khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn

• Phương thức: Thuyết minh đầy chất thơ
• Tinh túy:

- Ba giai đoạn biến hóa: Chuẩn bị → Gọt tỉa → Thủy dưỡng

• Cấu trúc:

- Phần mở: Chuẩn bị dụng cụ như chuẩn bị tâm thế

- Phần chính: Nghệ thuật gọt tỉa - đôi tay khéo léo

- Phần kết: Thủy dưỡng - kiên nhẫn đơm hoa

• Giá trị:

- Biến củ hoa thành tác phẩm nghệ thuật

• Nét độc đáo:

- Ngôn từ giản dị mà sâu sắc

- Bố cục chặt chẽ như bản nhạc

- Hình ảnh minh họa sống động

III. Khám phá tác phẩm

• Vẻ đẹp Thủy Tiên:

- Loài hoa "ngũ phẩm" toàn mỹ

- Nghệ thuật chơi hoa như thiền định

- Ba bước vàng:

1. Chuẩn bị: Tỉ mỉ như nghệ nhân

2. Gọt tỉa: Khéo léo như điêu khắc

3. Thủy dưỡng: Kiên nhẫn như làm vườn

• Thông điệp:

- Mỗi công đoạn dạy sự tập trung

- Vẻ đẹp cần thời gian nâng niu

- Niềm vui nằm ở hành trình

* Góc suy ngẫm

Câu 1: Người chăm hoa là những triết gia của sự kiên nhẫn

Câu 2: Văn bản mở ra thế giới nghệ thuật tạo hình Thủy Tiên

* Trải nghiệm

• Theo dõi: Đề mục như ngọn hải đăng dẫn lối

• Suy luận: Đoạn văn như bản sonata về thời điểm vàng

* Góc nhìn

Câu 1: Kết hợp hài hòa khoa học và nghệ thuật

Câu 2: Thông tin như dòng suối chảy

Câu 3: Truyền cảm hứng về kiên trì và sáng tạo

Câu 4: Hình ảnh như nốt nhạc trong bản giao hưởng

Câu 5: Sơ đồ là bản phác kiệt tác

Câu 6: Thành quả là khoảnh khắc tâm hồn hòa cùng thiên nhiên