Top 6 Bài phân tích "Nhớ đồng" (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng nhất

Khơi nguồn cảm xúc

(trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Miền quê hay con người nào đã khắc sâu trong trái tim em những ký ức không phai?

Phương pháp tiếp cận:

Khơi gợi trải nghiệm cá nhân và những cảm nhận sâu sắc từ cuộc sống

Góc nhìn riêng:

Quê hương - nơi ấp ủ biết bao kỷ niệm thiêng liêng với những con người chân chất, cảnh vật thân thương luôn chiếm vị trí đặc biệt trong tâm hồn em.

Đồng cảm cùng tác phẩm 1

Câu 1 (trang 15, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hãy cảm nhận tâm trạng tác giả qua khổ thơ. Dấu hiệu nghệ thuật nào giúp em nhận ra điều đó?

Phương pháp phân tích:

Vận dụng tư duy văn học

Khám phá:

Khổ thơ như tiếng thổn thức khôn nguôi về cuộc sống tự do, tình yêu quê hương và nhiệt huyết cách mạng. Điệp từ "đâu" vang lên như nhịp đập nhớ thương về những hình bóng quê nhà.

Đồng cảm cùng tác phẩm 2

Câu 2 (trang 16, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Ý nghĩa nghệ thuật của việc lặp lại hai dòng thơ này?

Phương pháp khám phá:

Đọc hiểu văn bản nghệ thuật

Khám phá:

Nhịp điệu lặp lại tạo nên giai điệu sâu lắng, nhấn mạnh nỗi niềm thương nhớ khắc khoải, đồng thời giữ cho mạch cảm xúc bài thơ luôn chảy trôi.

Chiêm nghiệm sâu sắc 1

Câu 1 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhận diện thể thơ và phân tích cách gieo vần, ngắt nhịp trong khổ thơ thứ hai.

Phương pháp tiếp cận:

Phân tích thi pháp

Khám phá:

- Thể thơ bảy chữ truyền thống
- Nghệ thuật gieo vần chân "ui" tạo sự liên kết hài hòa giữa các câu thơ, kết hợp nhịp 4/3 nhịp nhàng như tiếng lòng thổn thức.

Chiêm nghiệm sâu sắc 2

Câu 2 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Phát hiện những hình ảnh, từ ngữ lặp lại và ý nghĩa biểu đạt của chúng.

Phương pháp phân tích:

Đọc hiểu văn bản đa tầng nghĩa

Khám phá:

Những câu thơ lặp lại "Gì sâu bằng những trưa thương nhớ", "Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh" cùng điệp từ "đâu" như tiếng vọng của nỗi nhớ. Chúng khắc họa bức tranh quê hương với những người nông dân chân chất, cuộc sống lam lũ mà đẹp đẽ trong sự giản dị.

Chiêm nghiệm sâu sắc 3

Câu 3 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhận xét bố cục bài thơ và diễn biến tâm trạng tác giả.

Phương pháp hệ thống:

Phân tích cấu trúc tác phẩm

Khám phá:

- Phần 1: Nỗi nhớ cuộc sống tự do bên ngoài song sắt
- Phần 2: Hồi tưởng về những ngày tháng tự do
- Phần 3: Quay về hiện thực phũ phàng với nỗi nhớ triền miên
Mạch cảm xúc vận động từ nỗi nhớ quê hương, đến khát khao tự do và sự phẫn uất trước thực tại.

Chiêm nghiệm sâu sắc 4

Câu 4 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Xác định cảm hứng chủ đạo và cơ sở nhận định.

Phương pháp tổng hợp:

Khái quát tư tưởng tác phẩm

Khám phá:

Bài thơ bắt nguồn từ nỗi nhớ quê hương da diết trong hoàn cảnh ngục tù (năm 1939 khi Tố Hữu bị giam tại Huế). Tác phẩm thuộc phần "Xiềng xích" trong tập "Từ ấy", thể hiện khát vọng tự do và tình yêu cách mạng.

Chiêm nghiệm sâu sắc 5

Câu 5 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nêu chủ đề tác phẩm và những đặc sắc nghệ thuật biểu đạt.

Phương pháp đánh giá:

Phân tích giá trị nội dung và nghệ thuật

Khám phá:

- Chủ đề: Khát vọng tự do, tình yêu quê hương và lý tưởng cách mạng
- Nghệ thuật: Sử dụng thành công điệp ngữ, điệp cấu trúc; giọng thơ sâu lắng; hình ảnh giản dị mà gợi cảm.

Chiêm nghiệm sâu sắc 6

Câu 6 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Thông điệp tác giả gửi gắm qua tác phẩm?

Phương pháp cảm thụ:

Thấu hiểu thông điệp nghệ thuật

Khám phá:

Thông điệp về lý tưởng cống hiến vì độc lập dân tộc và hạnh phúc nhân dân.

Chiêm nghiệm sâu sắc 7

Câu 7 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Sáng tạo đoạn văn hoặc tranh vẽ thể hiện hình ảnh quê hương trong bài thơ.

Phương pháp sáng tạo:

Vận dụng trí tưởng tượng nghệ thuật

Khám phá:

Bức tranh quê hương hiện lên với vẻ đẹp bình dị mà sâu lắng - nơi những con người lao động cần cù, chất phác hòa cùng thiên nhiên thanh bình. Những hình ảnh này giúp ta thấu hiểu hơn tâm tư tác giả và giá trị nhân văn của tác phẩm.

Khám phá tác phẩm:

Nhớ đồng
(Tố Hữu - Tiếng lòng người chiến sĩ cách mạng)

* Tinh hoa nội dung: Bài thơ là khúc tráng ca về khát vọng tự do, tình yêu quê hương và lý tưởng cách mạng cháy bỏng. Qua nỗi nhớ da diết, tác giả đã vẽ nên bức tranh tâm hồn đầy xúc động của người chiến sĩ trong chốn lao tù.

Bối cảnh sáng tác đặc biệt:

Ra đời năm 1939 trong những ngày Tố Hữu bị giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ (Huế), bài thơ là tiếng lòng thổn thức của người chiến sĩ trẻ tuổi trước ngưỡng cửa Thế chiến II, khi thực dân Pháp siết chặt ách đàn áp. Tác phẩm nằm trong phần "Xiềng xích" của tập thơ cách mạng "Từ ấy", được đề tặng vị tướng tài ba Nguyễn Chí Thanh.

I. Khởi nguồn cảm xúc

Miền quê nào đã khắc sâu trong trái tim bạn?

Góc nhìn cá nhân:

Quê hương - nơi ươm mầm những ký ức thiêng liêng với bầu trời tuổi thơ, những con người chân chất và cảnh vật thân thương luôn chiếm vị trí đặc biệt trong tâm hồn mỗi chúng ta.

II. Cảm nhận tác phẩm

Câu 1. Tâm tư tác giả qua khổ thơ đầu

Khám phá:

Khổ thơ như tiếng thổn thức khôn nguôi về cuộc sống tự do, tình yêu quê hương và nhiệt huyết cách mạng. Điệp từ "đâu" vang lên như nhịp đập nhớ thương về những hình bóng quê nhà.

Câu 2. Giá trị nghệ thuật của điệp khúc

Phân tích:

Nhịp điệu lặp lại tạo nên giai điệu sâu lắng, nhấn mạnh nỗi niềm thương nhớ khắc khoải, đồng thời giữ cho mạch cảm xúc bài thơ luôn chảy trôi như dòng suối tâm tư.

III. Suy ngẫm và chiêm nghiệm

Câu 1. Thi pháp đặc sắc

Nhận định:

- Thể thơ bảy chữ truyền thống
- Nghệ thuật gieo vần chân "ui" tạo sự liên kết hài hòa, kết hợp nhịp 4/3 như tiếng lòng thổn thức.

Câu 2. Nghệ thuật điệp từ đầy ám ảnh

Khám phá:

Những câu thơ lặp lại "Gì sâu bằng những trưa thương nhớ" cùng điệp từ "đâu" như tiếng vọng của nỗi nhớ. Chúng khắc họa bức tranh quê hương với những người nông dân chân chất, cuộc sống lam lũ mà đẹp đẽ trong sự giản dị. Năm từ "đâu" xuất hiện như năm nốt nhạc buồn trong bản tình ca về quê hương.

Câu 3. Dòng chảy cảm xúc

Phân tích:

- Phần 1: Nỗi nhớ cuộc sống tự do bên ngoài song sắt
- Phần 2: Hồi tưởng về những ngày tháng tự do
- Phần 3: Hiện thực phũ phàng với nỗi nhớ triền miên
Mạch cảm xúc vận động từ hoài niệm đến khát khao và cuối cùng là sự phẫn uất trước thực tại tù đày.

Câu 4. Linh hồn tác phẩm

Cảm nhận:

Cảm hứng chủ đạo là nỗi nhớ quê hương da diết trong hoàn cảnh ngục tù, đồng thời thể hiện khát vọng tự do và tình yêu cách mạng mãnh liệt.

Câu 5. Thông điệp nghệ thuật

Đánh giá:

- Chủ đề: Khát vọng tự do và lý tưởng cách mạng
- Nghệ thuật: Điệp ngữ đầy ám ảnh, giọng thơ sâu lắng, hình ảnh giản dị mà gợi cảm.

Câu 6. Thông điệp nhân văn

Suy tư:

Thông điệp về lý tưởng cống hiến vì độc lập dân tộc và hạnh phúc nhân dân - giá trị vượt thời gian của tác phẩm.

Câu 7. Sáng tạo cùng tác phẩm

Gợi ý:

Bức tranh quê hương hiện lên với vẻ đẹp bình dị mà sâu lắng - nơi những con người lao động cần cù hòa cùng thiên nhiên thanh bình. Những hình ảnh này mở ra cánh cửa để thấu hiểu tâm tư tác giả và giá trị nhân văn của tác phẩm.

Đề bài luận: Thông điệp sâu sắc nào tác giả muốn truyền tải qua thi phẩm "Nhớ đồng"?

Bài phân tích 1:

Đó là dòng tâm trạng chân thực khi con người đối diện với sự cô liêu, nỗi nhớ thương cứ thế trào dâng về những người thân yêu, đặc biệt hình ảnh người mẹ như bến bờ bình yên. Thú vị thay, khổ thơ này gợi nhớ đến hồn thơ lãng mạn "Chao ôi mong nhớ, ôi mong nhớ - Một cánh chim thu lạc cuối ngàn" (Chế Lan Viên). Nhưng ở Tố Hữu, nỗi nhớ hiện lên thật cụ thể qua hình ảnh "mẹ già xa đơn chiếc", chạm đến trái tim người đọc bằng sự giản dị mà sâu lắng. Mẹ ở đây không chỉ là mẹ mà còn là quê hương, là tất cả những gì thiêng liêng nhất. Bài thơ như bản hòa ca của tình yêu quê hương và khát vọng tự do, thể hiện tinh thần bất khuất của người chiến sĩ cách mạng.

Bài phân tích 2:

"Nhớ đồng" là dòng tâm trạng được dệt nên từ những ký ức chân thực. Nỗi nhớ bắt đầu từ tiếng hò quen thuộc, lan tỏa thành nỗi niềm với đồng quê, với những con người chất phác, và đỉnh điểm là nỗi nhớ mẹ già. Bài thơ như hành trình từ hiện tại ngược về quá khứ rồi lại trở về thực tại, cho thấy sự day dứt khôn nguôi và khát khao cháy bỏng được tự do, được cống hiến.

Bài phân tích 3:

Chỉ một "tiếng hò đưa hố não nùng" đã đủ đánh thức cả trời nhớ thương. Từ ký ức về đồng quê đến nỗi nhớ những ngày hoạt động cách mạng sôi nổi, rồi lại quay về với hiện thực phũ phàng nơi lao tù - bài thơ là bản hòa ca của tình yêu quê hương và ý chí kiên cường.

Bài phân tích 4:

"Nhớ đồng" không đơn thuần là nỗi nhớ quê hương, mà còn là bản tình ca về lý tưởng cách mạng, là khát vọng được cống hiến tuổi trẻ cho Tổ quốc. Qua đó, hình ảnh người chiến sĩ - thi sĩ Tố Hữu hiện lên thật đẹp đẽ và đáng trân trọng.

* Khám phá tác phẩm

Câu hỏi mở đầu: Vùng đất và con người nào đã khắc sâu trong tâm trí bạn?

Gợi ý: Vẻ đẹp hùng vĩ của núi rừng Tây Bắc cùng tấm lòng hiền hậu của người dân nơi đây luôn để lại dấu ấn khó phai.

* Cảm nhận văn bản

Phân tích: Tâm trạng tác giả trong khổ thơ này là gì? Dấu hiệu nhận biết?

- Nỗi nhớ quặn thắt được thể hiện qua điệp từ "đâu" lặp lại bốn lần như tiếng thổn thức.

Nghệ thuật: Ý nghĩa của việc lặp lại hai dòng thơ?

- Nhấn mạnh nỗi nhớ thương khôn nguôi của tác giả với quê hương và con người thân thuộc.

* Đào sâu suy ngẫm

Tinh thần chủ đạo: Bài thơ là khúc ca về tình yêu cuộc sống tự do và nhiệt huyết cách mạng. Thể hiện khát vọng tự do cháy bỏng và tình yêu quê hương sâu nặng.

Câu 1: Nhận diện thể thơ và nghệ thuật gieo vần, ngắt nhịp trong khổ thơ thứ hai.

Gợi ý: Thể thơ 7 chữ với nhịp 4/3 uyển chuyển, vần "ui" (mùi - vui - bùi) tạo âm hưởng du dương.

Câu 2: Phân tích hiệu quả nghệ thuật của các từ ngữ, câu thơ được lặp lại.

Gợi ý: Cặp thơ "Gì sâu bằng..." lặp lại như tiếng lòng day dứt. Điệp từ "đâu" xuất hiện 11 lần tạo sức ám ảnh, khắc họa nỗi nhớ triền miên và cảnh ngộ cô đơn của người tù.

Câu 3: Nhận xét bố cục và mạch vận động cảm xúc trong bài.

Gợi ý: Bố cục 3 phần mạch lạc: Nỗi nhớ cuộc sống → Nhớ chính mình ngày tự do → Trở về hiện thực. Mạch cảm xúc từ tiếng hò lan tỏa thành nỗi nhớ đồng quê, đồng bào, rồi khát khao tự do - hành trình tâm trạng tự nhiên mà sâu sắc.

Câu 4: Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

Gợi ý: Nỗi nhớ quê hương da diết, được khơi nguồn từ tiếng hò cô đơn giữa trưa vắng.

Câu 5: Khám phá chủ đề và hình thức nghệ thuật đặc sắc.

Gợi ý: Bài thơ ngợi ca lý tưởng cách mạng qua phong cách trữ tình chính trị đậm chất dân tộc.

Câu 6: Thông điệp tác giả gửi gắm.

Gợi ý: Hãy trân quý cuộc sống tự do, biết ơn những hy sinh của thế hệ đi trước để gìn giữ quê hương.

Câu 7: Sáng tạo tranh minh họa hoặc đoạn văn tưởng tượng về cảnh vật, con người trong bài thơ.

Gợi ý: Những hình ảnh tưởng tượng giúp thấu hiểu sâu sắc hơn vẻ đẹp quê hương và tâm tư người chiến sĩ - thi sĩ.

Khám phá tác phẩm

Câu hỏi mở đầu: Đâu là hình ảnh quê hương in đậm nhất trong tâm trí bạn?

Gợi mở: Quê hương với những kỷ niệm ấu thơ và con người chân chất luôn là nguồn cảm hứng bất tận trong trái tim mỗi người.

Cảm nhận văn bản

Câu 1: Phân tích cảm xúc chủ đạo trong khổ thơ và dấu hiệu nhận biết.

Gợi mở: Nỗi nhớ quê hương da diết được thể hiện qua điệp từ "đâu" như tiếng gọi thiết tha về những hình ảnh thân thuộc.

Câu 2: Ý nghĩa nghệ thuật của việc lặp lại hai dòng thơ.

Gợi mở: Tạo nhịp điệu trùng điệp, nhấn mạnh nỗi nhớ thương khôn nguôi mà vẫn giữ được mạch cảm xúc xuyên suốt.

Suy ngẫm sâu sắc

Câu 1: Đặc sắc nghệ thuật về thể thơ và nhịp điệu.

Gợi mở: Thể thơ 7 chữ với vần "ui" du dương cùng nhịp 4/3 uyển chuyển, tạo nên âm hưởng da diết.

Câu 2: Giá trị nghệ thuật của các điệp từ, điệp câu.

Gợi mở: Điệp khúc "Gì sâu bằng..." và chuỗi từ "đâu" như tiếng lòng thổn thức, khắc họa nỗi nhớ triền miên về những trưa đồng quê và con người lao động cần cù.

Câu 3: Bố cục và mạch vận động tâm tư.

Gợi mở: Ba phần rõ rệt: Nhớ cảnh vật bên ngoài → Nhớ hình ảnh tự do của bản thân → Quay về hiện thực giam cầm, thể hiện hành trình tâm trạng từ nhớ thương đến khát khao tự do.

Câu 4: Cảm hứng sáng tác chủ đạo.

Gợi mở: Xuất phát từ nỗi nhớ quê hương trong hoàn cảnh bị giam cầm năm 1939, khi tác giả bị bắt ở Huế.

Câu 5: Tư tưởng chủ đề và hình thức nghệ thuật.

Gợi mở: Ca ngợi tình yêu tự do và lý tưởng cách mạng, được thể hiện qua ngôn từ giản dị mà sâu lắng, giàu tính dân tộc.

Câu 6: Thông điệp nhân văn.

Gợi mở: Hãy sống trọn vẹn với lý tưởng và cống hiến cho quê hương.

Câu 7: Sáng tạo tranh minh họa hoặc đoạn văn tưởng tượng.

Gợi mở: Hình ảnh làng quê thanh bình với con người chân chất giúp thấu hiểu sâu sắc hơn tâm tư nhà thơ.

Câu 1 - Nghệ thuật thi ca

- Thể thơ thất ngôn với vần chân "ui" tạo nên sự liên kết dịu dàng giữa các câu thơ

- Nhịp thơ 4/3 như nhịp tim da diết, khắc họa nỗi nhớ thương sâu lắng

Câu 2 - Điệp khúc nỗi nhớ

- Hai câu thơ "Gì sâu bằng..." được lặp lại như tiếng vọng của tâm hồn cô đơn

- Điệp từ "đâu" xuất hiện 11 lần như chuỗi ngày dài đằng đẵng trong ngục tù, khắc khoải nhớ về quê hương

Câu 3 - Mạch cảm xúc

- Bố cục 3 phần: từ nỗi nhớ đồng quê → nhớ chính mình → trở về hiện tại

- Tâm trạng vận động từ tiếng hò → ký ức → khát khao tự do, như dòng chảy tự nhiên của tâm hồn người chiến sĩ

Câu 4 - Tinh túy bài thơ

- Tiếng hò cô độc giữa trưa vắng trở thành điệp khúc của nỗi nhớ quê hương

- Cảm hứng xuyên suốt là tình yêu tha thiết với đồng quê và cuộc sống bình dị

Câu 5 - Thông điệp nhân văn

- Bài thơ ngợi ca lý tưởng cách mạng qua lăng kính trữ tình đậm chất dân tộc

- Gửi gắm thông điệp về lòng biết ơn và trân trọng những giá trị giản dị của quê hương