Top 6 Bài soạn "Hịch tướng sĩ" (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng và sâu sắc nhất

* Khám phá trước khi đọc:

Gợi mở tư duy (trang 13 sgk Ngữ văn 10 - Chân trời sáng tạo):

Hãy cùng nhau xây dựng bộ sưu tập đa dạng về hình ảnh, tư liệu lịch sử, phim tài liệu và những giai thoại đặc sắc để làm sáng tỏ hai chủ đề:

1. Khí phách hào hùng Đông A - biểu tượng bất diệt của quân dân nhà Trần trong ba lần đánh tan giặc Mông - Nguyên.
2. Vẻ đẹp tài đức song toàn của Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn.

Khám phá nội dung:

1. Tinh thần Đông A - biểu tượng sức mạnh đại đoàn kết dân tộc

- Đông A (ghép từ chữ Hán tạo thành chữ Trần) là biểu tượng cho khí phách hiên ngang, ý chí sắt đá và tinh thần bất khuất của vương triều Trần. Đây là kết tinh của lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần tự tôn dân tộc.

- Ba lần chiến thắng vang dội trước đế quốc Mông - Nguyên hùng mạnh đã minh chứng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân, ý chí quyết tâm bảo vệ non sông và trí tuệ quân sự kiệt xuất.

2. Hào quang tài đức của Hưng Đạo Vương

- Vị anh hùng dân tộc với tài thao lược vô song, ba lần đập tan âm mưu xâm lược, trọn đời phụng sự bốn triều vua Trần.

- Tấm lòng nhân ái với binh sĩ, cách giáo dục thấu tình đạt lý khi quân sĩ sa vào hưởng lạc, quên đi nghĩa vụ với non sông.

I. Tác giả Trần Quốc Tuấn - Vị danh tướng lẫy lừng

- Trần Quốc Tuấn (1231-1300), hiệu Hưng Đạo Đại Vương, là một trong những vị tướng kiệt xuất nhất lịch sử Việt Nam

- Cuộc đời oanh liệt:

+ Là nhà quân sự thiên tài, lãnh đạo quân dân Đại Việt

+ Chỉ huy hai chiến thắng vang dội trước quân Nguyên-Mông năm 1285 và 1288

+ Để lại nhiều chiến công hiển hách, ba lần đánh bại đội quân hùng mạnh nhất thế giới

- Di sản văn hóa: Binh thư yếu lược, Đại Việt sử kí toàn thư

II. Hịch tướng sĩ - Áng văn bất hủ

1. Thể loại: Hịch - thể văn chính luận cổ
2. Bối cảnh lịch sử: Soạn trước cuộc kháng chiến chống Nguyên-Mông lần 2 (1285), khi đất nước đứng trước nguy cơ xâm lược
3. Nghệ thuật: Kết hợp hài hòa giữa lý lẽ sắc bén và tình cảm mãnh liệt
4. Bố cục kiệt tác:

- Phần mở: Tôn vinh các bậc trung thần nghĩa sĩ

- Phần thân: Tố cáo tội ác giặc và nỗi lòng chủ tướng

- Phần kết: Phê phán thái độ sai lầm và lời hiệu triệu

III. Giá trị nhân văn sâu sắc

- Thể hiện lòng yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường

- Khơi dậy tinh thần tự tôn dân tộc, căm thù giặc sâu sắc

- Là bài học về trách nhiệm công dân trước vận mệnh đất nước

IV. Nghệ thuật thuyết phục bậc thầy

- Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng thuyết phục

- Ngôn từ giàu hình ảnh, giọng điệu biến hóa linh hoạt

- Sử dụng thành công các biện pháp tu từ: ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ

V. Bài học lịch sử quý giá

- Tinh thần đoàn kết toàn dân tộc

- Tầm quan trọng của sự chuẩn bị chu đáo

- Sức mạnh của ý chí và lòng quyết tâm

- Giá trị của hòa bình và độc lập dân tộc

KHÁM PHÁ HỊCH TƯỚNG SĨ - ÁNG THIÊN CỔ HÙNG VĂN

I. Mở đầu đầy ấn tượng

- Khơi gợi hào khí Đông A qua những câu hỏi khám phá:
+ Sưu tầm tư liệu về tinh thần bất khuất nhà Trần
+ Tìm hiểu tài năng và đức độ của Hưng Đạo Vương

- Câu trả lời sâu sắc:
+ Hào khí Đông A - tinh hoa của ý chí Việt
+ Trần Quốc Tuấn - vị tướng toàn tài với 3 chiến thắng lẫy lừng

II. Phân tích văn bản đa chiều

1. Nghệ thuật lập luận:
- Hệ thống luận điểm chặt chẽ, logic
- Dẫn chứng lịch sử thuyết phục

2. Ngôn ngữ biểu cảm:
- Giọng điệu đa thanh: khi hùng hồn, khi thiết tha
- Hình ảnh ẩn dụ đầy sức gợi

3. Bố cục mạch lạc:
- 4 phần với mục đích rõ ràng
- Mỗi phần là một nấc thang thuyết phục

III. Bài học sâu sắc

- Tình yêu nước không lời nói suông
- Trách nhiệm công dân trước vận nước
- Sức mạnh của khối đoàn kết toàn dân

IV. Gợi mở sáng tạo

- Các ý tưởng thể hiện hào khí Đông A:
+ Thiết kế áp phích tuyên truyền
+ Sáng tác truyện tranh lịch sử
+ Làm phim ngắn về chiến công nhà Trần

HỊCH TƯỚNG SĨ - BẢN HÙNG VĂN BẤT HỦ

I. Tinh hoa nội dung

- Lời hiệu triệu đanh thép thể hiện:
+ Tinh thần yêu nước mãnh liệt
+ Lòng căm thù giặc sâu sắc
+ Ý chí quyết chiến quyết thắng

- Nghệ thuật thuyết phục bậc thầy:
+ Kết hợp hài hòa giữa lý lý và tình cảm
+ Hệ thống luận điểm chặt chẽ, sắc bén

II. Giá trị nhân văn sâu sắc

1. Bài học về trách nhiệm:
- Trung quân ái quốc
- Đoàn kết toàn dân
- Tinh thần tự tôn dân tộc

2. Thông điệp bất hủ:
- Lòng yêu nước không phải lời nói suông
- Sự hy sinh vì đại nghĩa là vinh quang tột đỉnh

III. Phương pháp tiếp cận

Trước khi đọc:
- Khám phá hào khí Đông A qua:
+ Tư liệu lịch sử quý giá
+ Giai thoại về Trần Hưng Đạo
+ Hình ảnh minh họa sống động

Đọc hiểu:
- Phân tích 4 lớp nghĩa:
1. Nêu gương sử sách
2. Tố cáo tội ác giặc
3. Phê phán sai lầm
4. Định hướng hành động

Sau khi đọc:
- Cảm nhận sức mạnh ngôn từ
- Rút ra bài học ứng dụng
- Sáng tạo sản phẩm nghệ thuật

IV. Gợi mở sáng tạo

- Thiết kế áp phích tuyên truyền
- Sáng tác thơ ca về hào khí Đông A
- Dựng clip tái hiện lịch sử
- Vẽ tranh minh họa tác phẩm

* Khơi nguồn cảm hứng:

Câu 1 (trang 92 sgk Ngữ văn 10 Tập 2): Khí phách Đông A - tinh hoa dũng khí thời Trần trong ba lần đánh tan giặc Mông - Nguyên.

Khám phá:

Hào khí Đông A - biểu tượng bất diệt của ý chí Việt:

- Là tinh túy của lòng yêu nước nồng nàn, kết tinh từ máu xương cha ông thời Trần.

- Chữ Trần (Đông + A) trở thành biểu tượng cho khí phách hiên ngang, nhiệt huyết sục sôi.

- Ba lần chiến thắng vang dội trước đội quân hùng mạnh nhất thế giới đương thời minh chứng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết và ý chí sắt đá.

Câu 2: Trần Quốc Tuấn - tài đức vẹn toàn của bậc đại anh hùng.

Nhận định:

- Vị tướng kiệt xuất với chiến công lẫy lừng ba lần phá tan quân Nguyên Mông.

- Tấm gương trung liệt phụng sự trọn đời cho bốn triều vua Trần.

- Kết tinh của trí tuệ quân sự thiên tài và đạo đức sáng ngời.

* Khám phá văn bản:

• Tinh thần cốt lõi: Điểm chung của các bậc anh hùng?

Chiêm nghiệm:

- Tất cả đều đặt lợi ích quốc gia lên trên sinh mạng bản thân.

- Quyết tâm sắt đá: thà hy sinh chứ không khuất phục.

• Nghệ thuật biểu đạt: Cách tác giả bộc lộ cảm xúc?

Phân tích:

- Ngôn từ đầy khinh bỉ khi nói về giặc: "lưỡi cú diều", "thân dê chó".

- Hình ảnh so sánh đầy ám ảnh: "Như đem thịt nuôi hổ đói..."

• Giọng điệu đặc biệt: Lời lẽ có gì đặc sắc?

Cảm nhận:

- Vừa nghiêm khắc như bậc quân sư.

- Vừa thân tình như người đồng đội.

* Tổng kết giá trị:

Nội dung then chốt: Hịch tướng sĩ là bản hùng ca về lòng yêu nước, căm thù giặc và quyết tâm chiến đấu. Trần Quốc Tuấn hiện lên không chỉ là nhà quân sự lỗi lạc mà còn là bậc thầy hùng biện.

Hệ thống luận điểm:

1. Gương sáng trung thần: Kỷ Tín, Do Vu... - những con người vượt lên trên cái tầm thường.

2. Hiểm họa xâm lăng: Tố cáo tội ác và dã tâm của quân thù.

3. Lời hiệu triệu: Đánh thức lòng tự tôn dân tộc và ý thức trách nhiệm.

4. Phương châm hành động: Luyện binh theo Binh thư yếu lược - con đường duy nhất để bảo vệ non sông.

Nghệ thuật đặc sắc:

- Giọng văn đa thanh: khi thiết tha, khi răn đe.

- Hình ảnh ẩn dụ đầy sức gợi.

- Nghệ thuật tương phản làm nổi bật chân lý.

Thông điệp xuyên suốt:

- Khơi dậy lòng yêu nước và ý chí quật cường.

- Kích thích tinh thần tự tôn dân tộc.

- Thắp lên ngọn lửa quyết chiến trong mỗi tướng sĩ.

Triết lý nhân sinh:

Trần Quốc Tuấn đặt trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc lên hàng đầu:

- Lòng trung thành với đất nước là đạo lý tối thượng.

- Biết nhục trước cảnh nước mất là khởi nguồn của hành động.

Hào khí Đông A:

- Không chỉ là khí phách một thời mà là tinh thần bất diệt.

- Sự kết tinh giữa lòng yêu nước và ý chí kiên cường.

Suy ngẫm về lòng yêu nước:

- Tình yêu Tổ quốc là mạch nguồn chảy xuyên suốt lịch sử.

- Như Bác Hồ từng nói: "Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước..." - đó là sức mạnh vô địch.

* Khởi động tư duy

Khám phá lịch sử (trang 92 sgk Ngữ văn 10 Tập 2): Hãy cùng nhau tái hiện sống động:

1. Khí phách Đông A - tinh thần bất khuất của quân dân nhà Trần trước đế quốc Mông - Nguyên hùng mạnh.

2. Chân dung vị đại tướng thiên tài: Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn - kết tinh của tài năng quân sự và đạo đức sáng ngời.

* Điểm nhìn đa chiều

- Bậc quân sư lỗi lạc với tầm nhìn chiến lược vượt thời đại

- Nhà lãnh đạo mẫu mực: trọn đời phụng sự 4 đời vua Trần

- Tấm gương đạo đức: nghiêm khắc với bản thân, bao dung với binh sĩ

- Triết lý sống: Quốc gia trên hết, dân tộc trên hết

* Giải mã văn bản

Tinh thần cốt lõi: Sợi chỉ đỏ xuyên suốt các nhân vật lịch sử?

- Lý tưởng sống cao đẹp: Quên mình vì đại nghĩa

- Khí tiết anh hùng: Thà hy sinh chứ không khuất phục

Nghệ thuật truyền cảm:

- Ngôn từ sắc bén: "lưỡi cú diều", "thân dê chó"

- Hình ảnh đầy ám ảnh: "ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa"

- Giọng điệu đa thanh: Khi thống thiết, khi quyết liệt

* Thông điệp xuyên thời đại

Hịch tướng sĩ không chỉ là lời hiệu triệu mà còn là:

- Bản tuyên ngôn về chủ quyền dân tộc

- Bài học về tinh thần cảnh giác

- Triết lý về trách nhiệm công dân

Hệ thống luận điểm kim chỉ nam:

1. Gương sáng ngàn năm: Kỷ Tín, Do Vu...

2. Hiểm họa ngoại xâm: Tham tàn và ngang ngược

3. Lời thức tỉnh: Đánh thức lòng tự tôn dân tộc

4. Con đường cứu nước: Binh thư yếu lược

Nghệ thuật thuyết phục bậc thầy:

- Kết hợp nhuần nhuyễn lý lẽ và tình cảm

- Sử dụng thành công các biện pháp tu từ

- Xây dựng hệ thống dẫn chứng thuyết phục

Hào khí Đông A - sức mạnh Việt Nam:

- Khát vọng độc lập cháy bỏng

- Ý chí "Sát Thát" quật cường

- Tinh thần đoàn kết toàn dân

Suy ngẫm về lòng yêu nước:

- Từ quá khứ hào hùng đến hiện tại

- Tình yêu Tổ quốc trong thời đại mới

- Hành động thiết thực vì đất nước