Top 6 Bài soạn Lời tiễn dặn (Trích Tiễn dặn người yêu) (Ngữ văn 10) xuất sắc nhất

Câu 1 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 Tập 1):

- Diễn biến tâm trạng của chàng trai:

    + Xót xa khi phải tiễn người yêu về nhà chồng

    + Gọi người yêu trìu mến 'người đẹp anh yêu'

    + Khẳng định tình yêu cháy bỏng trong lòng

    + Đôi khi cảm xúc của anh mâu thuẫn với thực tại cô gái đã về với chồng.

- Những hình ảnh diễn tả sự tiếc nuối và đau đớn của chàng trai:

    + Anh có những cử chỉ, hành động như muốn níu giữ thời gian thêm một chút nữa

    • Anh khẽ ôm lấy vóc dáng thanh mảnh, vải quấn quanh ngấm hương của người yêu, mùi thơm nồng nàn.

    • Anh âu yếm bế con của cô gái 'con rồng, con phượng' như chính con của mình.

    + Anh nghẹn ngào nói về lời hứa trung trinh, không đổi thay:

    • Đợi đến tháng Năm nở hoa/ Đợi mùa nước đỏ cá về… chim gọi hè

    • Nếu không lấy nhau mùa hè, chúng ta sẽ lấy nhau khi mùa đông đến.

    • Nếu không thể bên nhau lúc tuổi trẻ, thì ta sẽ ở bên nhau khi đã về già.

Câu 2 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 Tập 1):

- Hành động và tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng qua cảm nhận của chàng trai:

    + Cô gái sống trong nỗi đau đớn, khắc khoải khi phải chia xa, không thể nói ra thành lời, chỉ có thể cảm nhận qua ánh mắt của chàng trai.

    + Cô vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa bước vừa trông về phía anh.

    + Cô gái đưa ra lý do chính đáng để chờ đợi anh:

    • Chân bước xa, lòng càng nhớ

    • Em từng ngắt lá ớt chờ đợi/ Tới rừng lá ngón ngóng trông

- Cách mô tả ấy thể hiện tình yêu chân thành, sự chung thủy của chàng trai: dù cô gái đã theo chồng, nhưng anh vẫn dành hết trái tim cho cô, vẫn dõi theo cô từng phút giây.

Câu 3 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 Tập 1):

- Những câu thơ và cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày còn lưu lại tại nhà chồng của cô:

    + Chàng trai nâng cô dậy, phủi áo và chải tóc cho cô gái.

    + Anh đi chặt tre làm ống lam thuốc cho cô uống.

+ Dậy đi em, dậy đi em ơi

Dậy phủi áo kẻo bụi bám

Dậy đi, để anh chải tóc cho

- Qua những hành động này, tình cảm sâu đậm và chân thành của chàng trai dành cho cô gái càng trở nên rõ ràng.

Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 Tập 1):

- Những câu thơ sử dụng hình ảnh so sánh, ẩn dụ liên tiếp để nhấn mạnh lòng trung thủy của chàng trai và cô gái:

    + Vừa đi vừa ngoảnh lại

    + Vừa bước đi vừa ngoái trông

- Câu thơ lặp lại cấu trúc, từ ngữ và hình ảnh khẳng định sự kiên quyết và bền bỉ trong tình cảm của hai người:

    + Em đến rừng cà, ngắt lá cà ngồi đợi/ Tới rừng lá ngón ngóng trông

    + Không lấy nhau mùa hè, ta sẽ lấy nhau khi mùa đông đến/ Nếu không thể bên nhau lúc tuổi trẻ, ta sẽ bên nhau khi đã già nua.

Trả lời câu 1 trang 96 SGK Ngữ văn 10, tập 1

- Cách gọi cô gái: người đẹp anh yêu => thể hiện sự trân trọng và khẳng định tình yêu thắm thiết, bất chấp thực tế đau lòng là cô gái đang chuẩn bị lên xe hoa.

- Mong muốn níu giữ những giây phút cuối cùng bên cô gái:

+ Phải được dặn dò đôi câu, anh mới có thể quay bước ( được nhủ đôi câu… mới đành lòng quay lại)

+ Muốn ôm lấy hương người yêu để mai sau còn nhớ mãi (xin hãy cho anh… đượm hơi)

+ Nâng niu đứa con của cô gái như chính con ruột của mình (hãy đưa anh ẵm, hãy đưa anh bồng, nựng con rồng, con phượng).

- Lời hứa đoàn tụ, dù xa cách vẫn mong chờ: Không lấy được nhau mùa hạ… / Không lấy được nhau thời trẻ…

Trả lời câu 2 trang 96 SGK Ngữ văn 10, tập 1

- Cảnh chia tay đầy tiếc nuối, với những cử chỉ luyến lưu: vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa đi vừa ngoái trông, ngắt lá ớt ngồi chờ, ngắt lá cà ngồi đợi, tới rừng lá ngón ngóng trông.

- Trong tâm trạng yêu thương da diết, cô quyết định chờ đợi người yêu: anh tới nơi, em bẻ lá xanh em ngồi.

=> Mô tả này khắc họa tình yêu chân thành, sâu sắc, đồng cảm giữa hai người. Họ cùng sống trong sự đau đớn, chia xa, cùng chung nỗi niềm tiếc thương không thể nói ra.

Trả lời câu 3 trang 96 SGK Ngữ văn 10, tập 1 

- Chàng trai vội vã đỡ cô dậy, ân cần phủi áo, chỉnh tóc cho cô gái: dậy đi em… tóc rối đưa anh búi hộ.

- Anh đi chặt tre về làm thuốc cho cô gái khỏi đau: anh chặt tre về đốt gióng đầu… lam ống thuốc này em uống khỏi đau.

- Tâm trạng của chàng trai: xót xa và quyết tâm kiên cường để đón cô gái về, đoàn tụ bên nhau (22 câu cuối để khẳng định quyết tâm này).

=> Cảm xúc của chàng trai thể hiện tình yêu thương và sự đồng cảm sâu sắc đối với cảnh ngộ của người yêu trong cảnh “nhà chồng”.

Trả lời câu 4 trang 96 SGK Ngữ văn 10, tập 1

- Phép điệp được sử dụng liên tiếp trong đoạn thơ (điệp ngữ, điệp hình ảnh, điệp cú pháp):

+ Phép điệp này mang lại cảm giác dâng trào cảm xúc từ những con người sống giản dị, chân thành giữa núi rừng, mãnh liệt và đầy nhiệt huyết.

+ Điệp khúc cũng tạo ra một không gian yêu thương, một âm vang thể hiện quyết tâm mãnh liệt của chàng trai và cô gái. Đó là cách thể hiện tình yêu thủy chung, son sắt và tràn đầy cảm xúc.

Câu 1 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Diễn biến tâm trạng của chàng trai khi tiễn người yêu về nhà chồng như thế nào? Hãy phân tích những câu thơ và dẫn chứng thể hiện tâm trạng đó.

Lời giải chi tiết:

- Khi phải tiễn người yêu về với nhà chồng, lòng chàng trai ngập tràn nỗi xót xa. Tuy vậy, trong khoảnh khắc chia ly, anh gọi cô là “người đẹp anh yêu,” để khẳng định tình cảm mãnh liệt vẫn còn trong anh. Tuy nhiên, trái tim anh phải đối diện với thực tại phũ phàng rằng cô gái đang bước vào một cuộc sống mới bên người chồng khác.

- Chàng trai thể hiện nỗi đau trong những hành động và cử chỉ như muốn kéo dài thời gian ở bên cô, anh phải nghe cô dặn dò đôi lời thì mới “đành lòng” rời đi. Anh muốn ngồi bên cô, nắm lấy hương sắc của người yêu để lưu giữ cho mai sau. Cảnh tượng anh nựng con của cô như chính con của mình là minh chứng rõ ràng nhất cho tình yêu vô bờ mà anh dành cho cô.

=> Như vậy, trong giây phút chia ly, chàng trai trải qua tâm trạng dằn vặt, đau khổ. Hai câu thơ cuối của đoạn như một lời tuyên bố mạnh mẽ về ý chí đoàn tụ của cả hai.

Câu 2 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Phân tích những câu thơ mô tả hành động và tâm trạng của cô gái khi trên đường về nhà chồng. Cách mô tả ấy thể hiện tình yêu của chàng trai như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Tâm trạng và hành động của cô gái trong lúc chia tay thể hiện tình yêu và sự dõi theo của chàng trai:

- Chàng trai cảm nhận sự băn khoăn, lưu luyến của cô gái qua từng bước chân chậm chạp, ngập ngừng: “Vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa bước vừa ngoái trông.”

- Cô gái lý giải hành động của mình bằng những câu thơ như: “Chân bước xa, lòng càng nhớ” và “Em từng ngắt lá ớt ngồi chờ.” Đây là lời nhắn nhủ tình yêu và sự mong đợi của cô.

=> Qua đó, tình cảm sâu sắc giữa chàng trai và cô gái được thể hiện rõ ràng. Họ đều sống trong nỗi khắc khoải và nỗi đau của sự chia cắt, với tình yêu mãnh liệt và thấu hiểu lẫn nhau.

Câu 3 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Phân tích những câu thơ thể hiện thái độ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô.

Lời giải chi tiết:

Những hành động thể hiện sự quan tâm, ân cần của chàng trai dành cho cô gái trong những ngày còn lại bên cô:

- Anh nâng cô dậy, phủi áo, chải tóc cho cô gái sau khi cô bị chồng đánh ngã.

- Anh chặt tre về làm thuốc cho cô gái “khỏi đau.”

=> Những hành động này thể hiện sự xót xa, thương cảm sâu sắc của chàng trai đối với tình cảnh đau lòng của người yêu. Từ đó, anh càng quyết tâm đoàn tụ, đưa cô gái về bên mình.

Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Đoạn trích sử dụng rất nhiều câu thơ với điệp từ, điệp ngữ, và các hình ảnh ẩn dụ. Phân tích nghệ thuật sử dụng điệp cấu trúc câu và hình ảnh trong đoạn trích.

Lời giải chi tiết:

- Vừa đi vừa ngoảnh lại

Vừa đi vừa ngoái trông…

- Chết ba năm hình con treo đó

Chết thành sông vục nước uống mát lòng

…

Chết thành hồn, chung một mái song song.

- Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng

Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già…

- Các câu thơ sử dụng điệp từ và điệp hình ảnh thể hiện sự thủy chung trong tình yêu của đôi bạn trẻ. Những hình ảnh ẩn dụ tạo nên một không gian cảm xúc, khẳng định ý chí bền vững và ước mơ đoàn tụ không thể lay chuyển.

- Nghệ thuật này thể hiện cảm xúc mãnh liệt trong lòng những con người sống giản dị, chân thật giữa núi rừng hoang sơ, nơi mà tình yêu càng trở nên thuần khiết và mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Câu 1 (Trang 93 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Diễn biến tâm trạng của chàng trai:

   + Nỗi đau xót khi tiễn biệt người yêu về nhà chồng

   + Anh gọi người yêu với những lời thân mật: “người đẹp anh yêu” để khẳng định tình yêu mãnh liệt trong trái tim mình

   + Tuy nhiên, đôi lúc cảm xúc của anh mâu thuẫn với thực tế phũ phàng: cô gái đã sắp bước vào cuộc sống mới, bên người chồng khác.

- Anh có những hành động, cử chỉ như muốn kéo dài thêm giây phút bên người yêu:

   + Muốn giữ lại hương người yêu, muốn ôm lấy làn da của cô để sau này, khi qua đời, lửa xác anh vẫn còn mang hơi ấm của người yêu.

   + Anh bồng nựng con của cô gái như chính con ruột của mình, thể hiện tình thương vô bờ bến.

- Anh thể hiện nỗi xót xa qua lời nguyện ước chung thủy, son sắt: “Đợi tới tháng Năm lau nở, Đợi mùa nước đỏ cá về… chim tăng ló gọi hè”

   + “Không lấy nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông, không lấy nhau khi trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già.”

→ Lời nói của anh thật ai oán, não nùng, nhưng lại chứa đựng quyết tâm mãnh liệt và khát vọng đoàn tụ trong tương lai.

Câu 2 (Trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Tâm trạng và hành động của cô gái trên đường về nhà chồng biểu lộ tình yêu của chàng trai:

- Chàng trai luôn dõi theo cô, muốn níu giữ những giây phút cuối bên nhau.

- Anh cảm nhận được sự lưu luyến của cô khi cô chùng chân bước:

   + “Vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa bước vừa ngoái trông.”

- Cô gái cũng lý giải sự mong đợi của mình bằng những câu thơ:

   + “Chân bước xa lòng càng nhớ”

   + “Em từng ngắt lá ớt ngồi chờ, Tới rừng lá ngón ngóng trông.”

- Chàng trai bằng tình yêu sâu sắc, anh dõi theo từng bước chân của cô, cảm nhận được những ngập ngừng trong từng bước đi của cô gái.

→ Cô gái sống trong sự dằn vặt, đau khổ vì phải chia xa, ngăn cách. Tình cảm của họ vẫn bền chặt, thấu hiểu dù lời không thể nói.

Câu 3 (Trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

Những hành động thể hiện thái độ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn ở lại nhà chồng của cô:

- Anh nâng cô dậy, phủi áo, chải tóc cho cô sau khi cô bị chồng đánh ngã.

- Anh đi chặt tre làm thuốc cho cô gái, mong cô bớt đau đớn.

→ Những hành động đó thể hiện sự xót xa, đau đớn mà anh dành cho cô. Từ đó, nỗi xót xa trỗi dậy trong anh, khơi dậy ý chí mạnh mẽ muốn đưa cô về đoàn tụ.

Câu 4 (Trang 96 SGK Ngữ văn 10 tập 1)

- Sử dụng nhiều câu thơ với hình ảnh so sánh, ẩn dụ liên tiếp để nhấn mạnh tình yêu thủy chung của đôi bạn trẻ:

   + “Vừa đi vừa ngoảnh lại”

   + “Vừa đi vừa ngoái trông”

- Các câu thơ có cấu trúc lặp lại, từ ngữ, hình ảnh đồng nhất, khẳng định sự bền lòng, tình cảm vững bền của đôi trai gái:

   + “Em tới rừng cà ngắt lá cà ngồi đợi, Tới rừng lá ngón ngóng trông.”

   + “Không lấy được nhau mùa hạ, ta sẽ lấy nhau mùa đông, Không lấy nhau thời trẻ, ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già.”

→ Tình cảm dâng trào mãnh liệt, thể hiện một tình yêu thuần khiết, mạnh mẽ như thiên nhiên, không gì có thể ngăn cản được.

Nội dung chính:

Tâm trạng xót xa của chàng trai khi tiễn người yêu về nhà chồng, chứng kiến cảnh cô gái chịu đựng sự tàn nhẫn của người chồng. Đoạn trích cũng bộc lộ khát vọng yêu thương mạnh mẽ, tình yêu thuỷ chung và quyết tâm đoàn tụ của chàng trai với cô gái dù trong hoàn cảnh đầy thử thách.

Câu 1 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):

Diễn biến tâm trạng của chàng trai:

- Cách gọi âu yếm của chàng trai:

   + “Người đẹp anh yêu” <-> sự đau lòng khi tiễn cô về nhà chồng.

- Hành động của chàng trai thể hiện sự nuối tiếc:

   + “Được nhủ đôi câu… mới đành lòng quay đi.”

   + “Nựng con rồng, con phượng…”

- Tình yêu sâu sắc, kiên quyết của chàng trai:

   + “Đôi ta… đợi tới tháng năm rau nở.”

   + “Ta sẽ lấy nhau khi góa bụa về già.”

=> Tâm trạng mâu thuẫn, đầy xót xa khi phải tiễn biệt người yêu, nhưng cũng kiên định với tình yêu sâu đậm.

Câu 2 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):

- Tâm trạng của cô gái khi về nhà chồng:

   + “Vừa đi vừa ngoảnh lại”, “Mắt ngoái trông anh” – những bước đi ngập ngừng, lưu luyến.

   + “Chân bước càng xa, lòng càng đau đớn.”

   + Những lý do để cô tiếp tục đợi chàng trai: “Em tới rừng ớt… ngồi chờ.”

   + “Em tới rừng cà… ngồi đợi.”

   + “Tới rừng lá ngón, ngóng trông.”

=> Tâm trạng khắc khoải, đầy đau đớn và chờ đợi trong vô vọng của cô gái.

Câu 3 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):

Những hành động thể hiện sự ân cần của chàng trai đối với cô gái:

   + “Dậy đi em, dậy đi em ơi!”

   + “Làm ống thuốc này, em uống khỏi đau.”

> Chàng trai thể hiện tình yêu thương sâu sắc, chăm sóc và an ủi cô gái trong những lúc cô gặp khó khăn, sẵn sàng làm chỗ dựa tinh thần cho cô.

Câu 4 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):

- Đoạn trích sử dụng phép điệp mạnh mẽ để nhấn mạnh sự thủy chung:

   + “Vừa đi vừa ngoảnh lại, vừa đi vừa ngoái trông…”

   + “Chết ba năm hình còn treo đó; Chết thành sông, vục nước uống mát lòng…”

   + “Chết thành hồn, chung một mái, song song.”

   + “Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng, yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già…”

=> Những câu thơ nhấn mạnh sự bất diệt và kiên định của tình yêu, khẳng định quyết tâm đoàn tụ không gì có thể lay chuyển.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1): Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng:

- Dù cô gái đã có chồng, chàng trai vẫn gọi cô là “Người đẹp anh yêu”, thể hiện tình yêu thủy chung, mâu thuẫn với thực tế cuộc sống.

- Chàng trai tiễn cô với nỗi xót xa, không thể dứt lòng dù biết cô đã có chồng:

   + “Được nhủ đôi câu, anh mới đành lòng quay lại.”

   + “Được dặn đôi lời, anh yêu em mới chịu quay đi.”

- Chàng trai thể hiện tình cảm qua hành động, dẫu cho tình yêu bị ngăn cách:

   + “Đôi ta yêu nhau, đợi tới tháng Năm lau nở…”

   + “Đợi mùa nước đỏ cá về…”

   + “Đợi chim tăng ló hót gọi hè…”

=> Lời thơ mang nỗi niềm da diết nhưng cũng chứa đựng quyết tâm của đôi tình nhân không bao giờ từ bỏ.

Câu 2 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1): Tâm trạng cô gái trên đường về nhà chồng:

- Cô gái cũng đầy day dứt khi phải chia xa:

   + “Vừa đi vừa ngoảnh lại…”

   + “Vừa đi vừa ngoái trông…”

- Cô đau lòng khi nhớ lại những kỷ niệm xưa, không muốn rời xa người yêu:

   + Tất cả chỉ là cảm nhận của chàng trai, chứng tỏ tình yêu giữa họ là sự đồng vọng mạnh mẽ, một trái tim không thể thiếu nhau.

Câu 3 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1): Thái độ của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn ở lại nhà chồng cô:

   + Chàng trai tận tâm giúp đỡ cô, từ việc đỡ dậy cho đến việc làm thuốc:

   + “Dậy đi em, dậy đi em ơi!”

   + “Đầu bù anh chải cho, tóc rối đưa anh búi hộ!”

> Chàng trai là chỗ dựa vững vàng, hết lòng an ủi, chia sẻ đau đớn với cô gái, quyết tâm đưa cô về đoàn tụ.

Câu 4 (Trang 96 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1): Sử dụng phép điệp để tăng giá trị biểu cảm:

   + “Vừa đi vừa ngoảnh lại…”

   + “Chết ba năm hình còn treo đó…”

   + “Chết thành sông, vục nước uống mát lòng…”

   + “Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng…”

> Các câu thơ lặp lại mạnh mẽ nhấn mạnh sự kiên định và tình yêu bất diệt của đôi bạn trẻ, khẳng định ước mơ đoàn tụ không gì có thể thay đổi.