Top 6 Bài soạn mẫu "Củng cố, mở rộng trang 21" (Ngữ Văn 6 - SGK Kết nối tri thức) ấn tượng nhất

Câu hỏi thảo luận trang 21 Ngữ Văn 6 - Kết nối tri thức

Khám phá đặc trưng nghệ thuật của thể loại truyền thuyết qua bảng phân tích sau:

Khám phá đa dạng bản kể truyền thuyết

Gợi ý so sánh các dị bản Thánh Gióng qua góc nhìn: Sự khác biệt trong chi tiết dấu tích (theo Nguyễn Đổng Chi và Phong Châu) phản ánh sự phong phú của trí tưởng tượng dân gian.

Tinh hoa thi ca dân tộc qua đề tài truyền thuyết

• Thánh Gióng: Tái hiện sinh động qua thi phẩm cùng tên của Nguyễn Lãm Thắng, bài ca dân gian Hội Gióng, Đại Nam quốc sử diễn ca và áng thơ cổ của Lê Thánh Tông
• Sơn Tinh - Thủy Tinh: Được khắc họa tài tình qua trường ca của Nguyễn Nhược Pháp

Ý nghĩa sâu xa của Hội khỏe Phù Đổng

• Tôn vinh ngày giỗ Thánh Gióng - biểu tượng sức mạnh tuổi trẻ
• Gửi gắm mong ước thế hệ trẻ phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần

Câu hỏi 1 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp tiếp cận:

Khám phá sâu hơn về đặc trưng thể loại truyền thuyết thông qua thảo luận nhóm và nghiên cứu tài liệu.

Giải pháp chi tiết:

Bảng phân tích đặc điểm truyền thuyết

STT

Thành tố cấu thành

Nét đặc sắc

1

Chủ đề trọng tâm

Xoay quanh những sự kiện lịch sử mang tầm vóc lớn lao

2

Hệ thống nhân vật

Giao thoa giữa chất đời thường và yếu tố phi thường, kỳ ảo

3

Kết cấu cốt truyện

Mạch truyện giản dị, ít tình tiết phức tạp

4

Nghệ thuật kể chuyện

Lời văn chân phương, mộc mạc

5

Yếu tố hư cấu

Những hình ảnh kỳ ảo thể hiện khát vọng, ước mơ của nhân dân

Câu 2 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp khám phá:

So sánh đối chiếu các dị bản truyền thuyết Thánh Gióng và Sơn Tinh, Thủy Tinh với văn bản chính thức về hệ thống sự kiện và chi tiết nghệ thuật.

Giải pháp chi tiết:

Tiến hành nghiên cứu so sánh các phiên bản kể khác nhau của hai truyền thuyết nổi tiếng này để phát hiện những biến thể thú vị.

Câu 3 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp mở rộng:

Khám phá thế giới nghệ thuật đa dạng qua các tác phẩm thơ ca, kịch bản phóng tác từ hai truyền thuyết.

Giải pháp chi tiết:

Một số áng thơ đặc sắc lấy cảm hứng từ truyền thuyết:

- Ngẫm về Thánh Gióng (Võ Xuân Tửu): Khắc họa hình tượng vị thánh gắn bó máu thịt với nhân dân

- Những vần thơ ca ngợi tinh thần dũng cảm và sự hy sinh cao cả của Thánh Gióng

...

Câu 4 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Phương pháp liên hệ:

Khám phá ý nghĩa sâu xa đằng sau tên gọi Hội khỏe Phù Đổng trong nhà trường.

Giải pháp chi tiết:

Hội thi thể thao mang tên Phù Đổng là sự kết nối giữa truyền thống và hiện đại:

- Vừa tôn vinh tinh thần Thánh Gióng

- Vừa khơi dậy ý chí rèn luyện thế hệ trẻ

- Là sợi dây kết nối quá khứ hào hùng với hiện tại năng động

Câu 1: Khám phá bảng phân tích đặc điểm văn học dân gian:

STT

Thành tố nghệ thuật

Nét đặc trưng

1- Chủ đề

Những sự kiện lịch sử trọng đại, mang tầm vóc dân tộc

2- Nhân vật

Hòa quyện giữa chất đời thường và yếu tố phi thường, kết tinh hình tượng anh hùng dân gian

3- Cốt truyện

Mạch truyện giản dị, tập trung vào ý nghĩa biểu tượng hơn là kịch tính

4- Ngôn ngữ

Lời văn mộc mạc nhưng chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc

5- Yếu tố huyền ảo

Những hình ảnh kỳ vĩ là phương tiện chuyển tải khát vọng và trí tưởng tượng vô biên của nhân dân

Câu 2. So sánh các dị bản truyền thuyết Thánh Gióng và Sơn Tinh - Thủy Tinh qua các vùng miền, làm nổi bật sự đa dạng trong di sản văn hóa truyền khẩu.

Câu 3: Thi phẩm đương đại diễn ngâm hồn cốt truyền thuyết:

- "Ngẫm về Thánh Gióng" (Võ Xuân Tửu):
Bài thơ như bản anh hùng ca hiện đại, tái hiện hình tượng Gióng qua lăng kính nhân văn. Từ bữa cơm cà dân dã đến chiến công vang dội, tất cả đều thấm đẫm tình nghĩa đồng bào. Đặc biệt sâu sắc ở hình ảnh Thánh Gióng trở về trời, để lại đất đai cho dân chúng - triết lý về quyền lực vị nhân sinh.

- "Sơn Tinh Thủy Tinh" (Nguyễn Nhược Pháp):
Bằng nghệ thuật tạo hình ngôn từ sống động, bài thơ dệt nên bức tranh cổ tích đầy màu sắc. Từ vẻ đẹp kiều diễm của Mỵ Nương đến cuộc đối đầu kịch tính giữa hai vị thần, tất cả đều được khắc họa qua ngòi bút tài hoa. Nhịp thơ khi khoan thai tả cảnh, khi dồn dập kể trận, phản ánh tài năng kể chuyện bậc thầy.

Câu 4: Ý nghĩa sâu xa đằng sau tên gọi Hội khỏe Phù Đổng:

• Là sự kết nối thiêng liêng giữa quá khứ và hiện tại, nơi sức mạnh thể chất hôm nay tiếp nối tinh thần Thánh Gióng thuở trước
• Biểu tượng cho triết lý giáo dục toàn diện: rèn luyện thân thể để nuôi dưỡng trí tuệ và tâm hồn
• Lời nhắn nhủ thế hệ trẻ về trách nhiệm bảo vệ non sông, không bằng gươm giáo mà bằng trí lực và thể lực thời bình

Câu 1: Bảng phân tích đặc trưng thể loại truyền thuyết

Yếu tố cấu thành

Đặc điểm nghệ thuật

1. Chủ đề

Tái hiện những sự kiện lịch sử trọng đại qua lăng kính dân gian, giải mã nguồn gốc các giá trị văn hóa cộng đồng

2. Nhân vật

Hình tượng anh hùng kết tinh sức mạnh cộng đồng, vượt qua thử thách bằng tài năng phi thường và sự ủng hộ của nhân dân

3. Cấu trúc

Mạch truyện tuyến tính ba phần: thần tích giáng sinh - chiến công huyền thoại - hóa thân bất tử

4. Ngôn ngữ

Lời văn trang trọng pha chất sử thi, sử dụng thủ pháp tạo niềm tin về tính chân thực lịch sử

5. Yếu tố kỳ ảo

Những chi tiết siêu nhiên làm nổi bật tầm vóc lịch sử - văn hóa của nhân vật

Câu 1: Khám phá hành trình phi thường của những anh hùng dân gian qua lăng kính nghệ thuật truyền thuyết. Tác phẩm dân gian không chỉ tái hiện cuộc đời và chiến công hiển hách của nhân vật lịch sử mà còn lý giải nguồn cội những phong tục, đặc sản địa phương bằng chất liệu huyền ảo đầy sáng tạo.

2

Hình tượng nhân vật

Trung tâm câu chuyện là những biểu tượng anh hùng được khắc họa như tinh hoa của cộng đồng, mang vẻ đẹp lý tưởng hóa.

3

Kiến trúc tự sự

Mạch truyện được xây dựng theo ba chương đời đặc trưng: khởi nguyên bí ẩn, hành trình chinh phục thử thách và kết thúc mang tính huyền thoại.

4

Nghệ thuật kể chuyện

Lời văn hàm súc với âm hưởng tráng ca, sử dụng linh hoạt các thủ pháp nghệ thuật để tạo niềm tin vào tính chân thực lịch sử.

5

Yếu tố kỳ ảo

Xuất hiện như chất xúc tác nghệ thuật, góp phần thần thánh hóa hình tượng nhân vật và chiến công, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt.

Câu 2. Hành trình khám phá đa bản sắc của truyền thuyết Thánh Gióng qua các dị bản. So sánh bản kể trong SGK (Lê Trí Viễn) với phiên bản của Nguyễn Đổng Chi:

Phiên bản Nguyễn Đổng Chi mang nhiều nét độc đáo:

• Xây dựng nhân vật phản diện - tướng giặc Ân với tính cách rõ nét
• Phát triển hệ thống đối thoại sống động giữa các nhân vật
• Miêu tả tỉ mỉ các phân đoạn hành động, đặc biệt là cảnh Gióng xung trận

Dù có khác biệt về cách triển khai, cả hai bản đều giữ nguyên cốt lõi: hành trình từ đứa trẻ kỳ lạ trở thành biểu tượng sức mạnh cộng đồng, để lại dấu ấn trong văn hóa dân tộc.

Câu 3. Gợi mở không gian sáng tạo từ chất liệu dân gian:

- Thánh Gióng trong thơ Nguyễn Lãm Thắng hiện lên với vẻ đẹp thiên thần

- Sơn Tinh, Thủy Tinh được tái hiện sinh động qua ngòi bút Nguyễn Nhược Pháp

Câu 4. Ý nghĩa sâu xa đằng sau tên gọi Hội khỏe Phù Đổng:

Là lời nhắn gửi đến thế hệ trẻ về tinh thần rèn luyện thể chất, nuôi dưỡng ý chí để sẵn sàng gánh vác trọng trách như hình ảnh cậu bé làng Phù Đổng năm xưa. Hội thi không chỉ là sân chơi mà còn là bài học về sức mạnh tiềm ẩn của tuổi trẻ.

A. Hướng dẫn phân tích tác phẩm Củng cố, mở rộng

Câu 1 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Đặc trưng nghệ thuật truyền thuyết:

Câu 2 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Bi kịch tình yêu thời Hùng Vương:

Trong bối cảnh đế chế Hùng Vương thứ 18 đối mặt với mối đe dọa từ các bộ tộc thủy quái, mối tình giữa công chúa Mỵ Nương và Thủy Tinh trở thành ngòi nổ xung đột. Sơn Tinh - đại diện cho thế lực miền sơn cước với tham vọng chính trị, đã dùng mưu kế chia rẽ đôi trai gái. Câu chuyện phản ánh mối quan hệ phức tạp giữa các tộc người thời cổ đại, nơi tình yêu bị vùi dập bởi toan tính quyền lực.

Câu 3 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tinh thần Thánh Gióng qua thi ca:

"Gióng ơi! Cơm cà dân nuôi
Áo giáp dân đan che đời bão giông
Ngựa sắt rèn từ lưỡi cày đồng
Không dân, mãi chỉ là trẻ thơ thôi..."

Bài thơ của Võ Xuân Tửu khắc họa hình tượng vị thánh gắn bó máu thịt với nhân dân, chiến thắng vì dân và trở về cõi vô hình khi hoàn thành sứ mệnh.

Câu 4 (trang 21 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Ý nghĩa Hội khỏe Phù Đổng:

Sự kiện thể thao này không chỉ tôn vinh sức mạnh tuổi trẻ mà còn là lời nhắn gửi về tinh thần Thánh Gióng - rèn luyện thể chất để sẵn sàng bảo vệ non sông. Cái tên Phù Đổng trở thành biểu tượng cho sức mạnh tiềm ẩn của thế hệ măng non đất Việt.