Top 6 bài soạn truyện 'Sọ Dừa' (Ngữ văn 6) hay nhất

Bố cục

+ Đoạn 1 (Từ đầu ... đặt tên cho nó là Sọ Dừa): Sự ra đời kỳ lạ của nhân vật chính.

+ Đoạn 2 (tiếp ... phòng khi dùng đến): Sọ Dừa thay đổi hình dáng, cưới cô Út và trở thành trạng nguyên.

+ Đoạn 3 (còn lại): Biến cố xung đột và sự đoàn tụ cuối cùng.

Giá trị nội dung

- Truyện cổ tích kể về chàng Sọ Dừa, người mang hình dáng xấu xí nhưng sau cùng biến hình đẹp đẽ và kết hôn với người con gái hiền lành, mang lại hạnh phúc.

- Câu chuyện nhấn mạnh sự cảm thông và trân trọng con người, bất kể ngoại hình hay xuất thân.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):

Những điểm đặc biệt trong sự ra đời của Sọ Dừa:

   + Quá trình mang thai kỳ lạ: mẹ uống nước trong chiếc sọ dừa và mang thai.

   + Sự ra đời khác thường: không tay, không chân, hình dáng như quả dừa.

   + Biết nói, biết cười và luôn lăn lông lốc.

- Truyện muốn thể hiện sự cảm thông đối với những con người khiếm khuyết trong xã hội.

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):

Những đặc điểm nổi bật của Sọ Dừa: tài chăn bò, thổi sáo, lòng chân thành và khả năng đoán trước tương lai...

Hình dạng bên ngoài của Sọ Dừa tuy xấu xí nhưng phẩm hạnh bên trong vô cùng đáng quý.

Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):

Cô Út đồng ý lấy Sọ Dừa vì:

- Sọ Dừa có tấm lòng nhân hậu, đối xử tốt với mọi người.

- Nhận ra vẻ đẹp nội tâm của Sọ Dừa.

- Có tình yêu thương chân thành đối với Sọ Dừa.

=> Cô Út: Hiền lành, duyên dáng, tốt bụng, thông minh, biết yêu thương.

Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):

Qua kết cục truyện, người lao động:

   + Mơ về thành quả lao động xứng đáng.

   + Mơ về sự thay đổi cuộc sống tốt đẹp hơn.

   + Mơ về sự công bằng xã hội: người tốt được hưởng hạnh phúc, người xấu bị trừng phạt.

   + Mơ về tình yêu thương và sự cảm thông với những số phận bất hạnh.

Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54):

Ý nghĩa của câu chuyện:

   - Ca ngợi những phẩm chất cao đẹp trong con người.

   - Đề cao lòng nhân ái, yêu thương, đặc biệt là sự đồng cảm với những người kém may mắn.

   - Khẳng định niềm tin vào sự công bằng trong xã hội.

   - Tôn vinh giá trị của lao động và sự nỗ lực vươn lên.

Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 54)

Bài 1: (HS đọc phần Đọc thêm và tìm đọc một số truyện cổ tích tương tự như Hoàng tử Ếch, Vua Ếch, Chàng kị sĩ Nhái…)

Bài 2: - HS kể lại truyện 'Sọ Dừa', chú ý giọng điệu và sự truyền cảm trong mỗi nhân vật.

Tóm tắt

Video hướng dẫn giải

Có một đôi vợ chồng già, lâu năm mong con mà không có. Một ngày, bà vợ vào rừng hái củi và uống nước từ chiếc sọ dừa, không lâu sau bà mang thai và sinh ra một đứa bé kỳ dị, không chân, không tay, chỉ tròn như quả dừa. Khi đứa bé lớn lên, bà nhận ra nó biết nói, vì vậy bà quyết định nuôi dưỡng và đặt tên là Sọ Dừa.

Sọ Dừa lớn lên và giúp đỡ mẹ bằng cách chăn bò cho nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi, những con bò đều béo mượt. Các cô con gái của phú ông đều thay nhau mang cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị luôn hắt hủi cậu, chỉ có cô út đối xử tốt với Sọ Dừa.

Thấy vẻ ngoài xấu xí của Sọ Dừa nhưng phát hiện ra tấm lòng tốt bụng của cậu, cô Út đã phải lòng cậu. Sọ Dừa nhờ mẹ đến hỏi vợ cho mình. Phú ông thách cưới thật cao, nhưng cuối cùng vì thấy Sọ Dừa mang đủ sính lễ, ông đành phải đồng ý gả cô út cho chàng. Ngày cưới, Sọ Dừa lột xác thành một chàng trai khôi ngô khiến hai cô chị ghen tị.

Nhờ học hành chăm chỉ, Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên và được cử đi sứ. Trước khi đi, chàng đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà để đề phòng tai họa.

Khi Sọ Dừa đi vắng, hai người chị tìm cách hãm hại cô Út, đẩy cô xuống biển để chiếm đoạt chồng em. Nhờ có những vật dụng chồng để lại, cô Út thoát nạn và được Sọ Dừa cứu khi chàng trở về. Hai vợ chồng đoàn tụ, còn hai cô chị xấu hổ bỏ đi biệt tích.

Trả lời câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sọ Dừa ra đời có gì khác thường? Kể về sự ra đời của Sọ Dừa, nhân dân ta muốn gửi gắm sự quan tâm đến những số phận như thế nào trong xã hội xưa?

Lời giải chi tiết:

- Sọ Dừa được sinh ra trong hoàn cảnh kỳ lạ, khi người mẹ uống nước từ chiếc sọ dừa và sinh ra đứa con dị dạng, không chân, không tay, chỉ có hình dáng tròn như quả dừa. Đây là một hình mẫu nhân vật mang hình dáng xấu nhưng chứa đựng phẩm hạnh cao quý, thể hiện sự cảm thông đối với những người kém may mắn, bất hạnh trong xã hội xưa.

Trả lời câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sự tài giỏi của Sọ Dừa được miêu tả qua những chi tiết nào? Nhận xét của em về sự đối lập giữa bề ngoài xấu xí với các phẩm chất cao quý bên trong của Sọ Dừa?

Lời giải chi tiết:

- Sọ Dừa có tài năng chăn bò, thổi sáo, tự tin vào bản thân, có sự thông minh vượt trội, thi đỗ trạng nguyên, dự đoán được tương lai. Những phẩm chất này thể hiện sự chăm chỉ, yêu thương mẹ, và tinh thần kiên định, dám tin vào chính mình. Sự đối lập giữa hình thức bên ngoài xấu xí và phẩm chất bên trong cao quý phản ánh ước mơ của nhân dân về một sự đổi đời công bằng, cũng như khẳng định rằng giá trị thật sự của con người nằm ở phẩm hạnh chứ không phải ở vẻ bề ngoài.

Trả lời câu 3 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Tại sao cô Út lại yêu và đồng ý lấy Sọ Dừa? Em có nhận xét gì về nhân vật cô Út?

Lời giải chi tiết:

- Cô Út yêu và đồng ý lấy Sọ Dừa không phải vì sự giàu có hay lễ vật quý giá, mà vì cô thấy được vẻ đẹp bên trong của Sọ Dừa, và vì lòng nhân ái, tình yêu thương của cô dành cho cậu. Cô Út là người giàu lòng nhân hậu, thông minh và có nghị lực. Cô chính là hình mẫu của người con gái biết yêu thương, trân trọng con người qua những giá trị tinh thần, không chỉ đánh giá qua vẻ ngoài.

Trả lời câu 4 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Em có nhận xét gì về kết thúc của truyện? Kết thúc đó thể hiện ước mơ nào của nhân dân?

Lời giải chi tiết:

- Kết thúc của truyện rất ý nghĩa, thể hiện ước mơ về sự công bằng trong xã hội: người tốt, tài giỏi sẽ được đền đáp xứng đáng, còn những kẻ xấu, gian ác sẽ nhận sự trừng phạt thích đáng. Kết thúc cũng khẳng định niềm tin vào sự đổi đời, nơi mà sự thật và phẩm hạnh của con người được công nhận.

Trả lời câu 5 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Nêu ý nghĩa chính của truyện Sọ Dừa?

Lời giải chi tiết:

- Truyện đề cao giá trị tinh thần, vẻ đẹp bên trong của con người. Sự nhân ái, lòng tốt và đức tính kiên cường, chăm chỉ là những giá trị quan trọng hơn vẻ bề ngoài. Truyện cũng nhấn mạnh ước mơ về sự công bằng xã hội và niềm tin vào sức mạnh của tinh thần vượt lên mọi khó khăn, thử thách.

LUYỆN TẬP

Các truyện gần giống truyện Sọ Dừa:

1. Lấy vợ Cóc

Ngày xưa, có hai vợ chồng nông dân hiếm hoi, cầu khấn mãi mới có con. Tuy nhiên, họ sinh ra một con cóc thay vì một đứa trẻ. Mặc dù vậy, con cóc lớn lên lại giúp đỡ cha mẹ, bảo vệ nhà cửa, chăn lợn. Khi trưởng thành, cóc yêu một cô gái nhưng cha mẹ cô gái không đồng ý. Dù vậy, cóc không từ bỏ, và sau khi chứng minh được giá trị của mình, cô gái đã đồng ý lấy cóc. Qua câu chuyện này, người đọc thấy rõ thông điệp về tình yêu, sự bền bỉ và niềm tin vào sức mạnh của tình cảm chân thành, dù cho vẻ bề ngoài có thể không hoàn hảo.

2. Lấy chồng Dê

Ở một ngôi làng gần biển, một vợ chồng già cũng sinh ra một con dê. Mặc dù bị cha mẹ phản đối, dê vẫn khăng khăng muốn lấy vợ. Cuối cùng, nhờ vào sự kiên quyết và tình yêu chân thành, dê đã tìm được vợ và sống hạnh phúc. Câu chuyện này dạy ta rằng tình yêu đích thực sẽ vượt qua mọi trở ngại và vẻ ngoài không quan trọng bằng những giá trị cốt lõi bên trong.

Trả lời câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vì sao sự ra đời của Sọ Dừa lại khác thường? Qua câu chuyện này, nhân dân muốn gửi gắm điều gì và nhìn nhận những số phận như thế nào trong xã hội xưa?

- Bà mẹ vào rừng hái củi, vì khát nước, bà đã uống cạn nước mưa từ một chiếc sọ dừa. Vậy là bà mang thai và sinh ra Sọ Dừa.

- Sọ Dừa có hình thù khác thường, không chân, không tay, chỉ tròn như quả dừa và chỉ có thể lăn trong nhà mà không làm được việc gì.

- Qua hình ảnh này, nhân dân muốn thể hiện sự cảm thông đối với những số phận đau khổ, chịu nhiều thiệt thòi trong xã hội xưa, qua đó khẳng định rằng họ cũng xứng đáng được yêu thương và quan tâm.

Trả lời câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sự tài giỏi của Sọ Dừa được thể hiện qua những chi tiết nào? Em nhận xét gì về mối quan hệ giữa vẻ ngoài và phẩm chất bên trong của nhân vật?

* Những chi tiết thể hiện tài năng của Sọ Dừa:

- Sọ Dừa rất giỏi chăn bò.

- Sọ Dừa chơi sáo rất hay.

- Cậu có đủ sính lễ để cưới vợ.

- Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên.

- Cậu có tài năng dự đoán trước sự việc.

* Sự đối lập giữa hình dạng bên ngoài kỳ dị và phẩm chất cao đẹp bên trong của Sọ Dừa thể hiện mong muốn của nhân dân về sự thay đổi vận mệnh, đồng thời khẳng định giá trị thực sự của con người nằm ở tâm hồn và phẩm hạnh, không phải ở ngoại hình.

Trả lời câu 3 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Tại sao cô Út lại yêu và đồng ý lấy Sọ Dừa? Em có nhận xét gì về nhân vật cô Út?

- Cô Út yêu và đồng ý lấy Sọ Dừa không phải vì sự ép buộc từ gia đình hay vì hai chị cô nhường mà vì cô thực sự yêu thương Sọ Dừa. Chính tình yêu và lòng nhân ái đã khiến cô nhận ra rằng Sọ Dừa không xấu xí như vẻ bề ngoài.

- Cô Út là người có lòng nhân hậu, thông minh và luôn sẵn sàng sẻ chia, cô cũng là hình mẫu của người phụ nữ mạnh mẽ, có nghị lực và biết nhìn nhận những giá trị sâu xa bên trong mỗi con người.

Trả lời câu 4 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong truyện, mặc dù Sọ Dừa có ngoại hình xấu xí nhưng cuối cùng đã lột xác và sống hạnh phúc bên cô Út, trong khi hai cô chị phải bỏ nhà trốn đi. Qua kết cục này, em nhận thấy người lao động mong ước điều gì?

- Qua kết cục của câu chuyện, người lao động mong ước rằng những người chịu thiệt thòi, khổ đau sẽ có cơ hội thay đổi cuộc sống. Họ mong muốn một xã hội công bằng, nơi mà những người có phẩm chất tốt, sống hiền lành sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng, còn những kẻ ác độc, tham lam sẽ bị trừng phạt thích đáng.

Trả lời câu 5 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu những ý nghĩa chính của truyện “Sọ Dừa”:

- Truyện đề cao giá trị đích thực của con người, chính là vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất bên trong.

- Truyện khẳng định giá trị của lòng nhân ái, bởi có lòng nhân ái, con người sẽ có cuộc sống hạnh phúc, được xã hội tôn vinh.

- Truyện thể hiện niềm tin mãnh liệt vào sự công bằng xã hội, ước mơ một xã hội tốt đẹp, nơi những người xứng đáng sẽ được đền đáp xứng đáng.

Bố cục:

- Đoạn 1 (Từ đầu ... đặt tên cho nó là Sọ Dừa): Sự ra đời của Sọ Dừa.

- Đoạn 2 (tiếp ... phòng khi dùng đến): Sọ Dừa cưới cô út, trở về hình dáng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

- Đoạn 3 (còn lại): Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ vợ chồng.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Sự ra đời của Sọ Dừa khác thường ở:

- Sự mang thai kì lạ của người mẹ: uống nước trong chiếc sọ dừa và mang thai

- Hình dạng khi ra đời khác thường, dị dạng: không chân, không tay, tròn như quả dừa

- Hoạt động: biết nói, biết cười, suốt ngày chỉ lăn lông lốc, chẳng làm được việc gì

⇒ Kể về sự ra đời Sọ Dừa, dân gian muốn thể hiện sự cảm thông với nhân vật trong xã hội có thân phận thấp kém, mang hình dạng xấu xí

Câu 2 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Những chi tiết thể hiện sự tài giỏi của Sọ Dừa:

     + Chăn bò rất giỏi

     + Thổi sáo rất hay

     + Yêu thương chân thành ( giục mẹ hỏi cưới con gái phú ông làm vợ)

     + Có tài dự đoán tương lai chính xác (dặn dò vợ trước khi đi thi)

- Hình dạng bên ngoài của Sọ Dừa xấu xí, dị dạng đối lập với phẩm chất bên trong.

⇒ Sự đối lập này khẳng định giá trị bản chất, chân chính của con người nằm ở nhân cách bên trong. Đó cũng là ước mơ về hạnh phúc, công bằng của người xưa.

Câu 3 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Cô út bằng lòng lấy Sọ Dừa vì:

- Cô út là người duy nhất nhìn thấy bản chất tốt đẹp bên trong của Sọ Dừa

- Cô út yêu Sọ Dừa chân thành: “có của ngon vật lạ đều giấu đem cho chàng”

Nhân vật:

- Hiền lành, thương người, đối đãi với Sọ Dừa tử tế

- Thông minh, biết xử trí kịp thời để thoát nạn ( thoát chết khi bị cá nuốt)

- Con người thành thực, nết na

⇒ Nhân vật cô út (con gái phú ông) là con người của tình yêu thương, nhân dân khi thể hiện ước mơ về triết lý “ở hiền gặp lành”

Câu 4 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Người lao động muốn thể hiện những ước mơ:

- Ước mơ về thành quả lao động: có lao động mới có hạnh phúc

- Mơ về sự đổi đời: Sọ Dừa từ nhân vật xấu xí, thấp kém cuối cùng thành người khôi ngô, tài giỏi và được hưởng hạnh phúc

- Ước mơ về sự công bằng trong xã hội:

     + Người thông minh, tài giỏi, chân thành được hưởng hạnh phúc

     + Người độc ác, tham lam, dối trá sẽ bị trừng trị thích đáng.

Câu 5 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ý nghĩa chính của truyện Sọ Dừa:

- Truyện đề cao giá trị thực, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người. Truyện nêu lên bài học khi đánh giá, nhìn nhận một con người: phải xem xét toàn diện, không nên chỉ nhìn vẻ bề ngoài

- Truyện đề cao lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau.

- Truyện khẳng định niềm tin vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự cố gắng

Luyện tập

Bài 1 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Các câu chuyện khác cùng motip với chuyện Sọ Dừa:

     + Chàng Chuối, Người lấy Cóc, Hoàng tử ếch, Nàng tiên khỉ, Chàng Rùa

Bài 2 (trang 54 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Kể diễn cảm truyện Sọ Dừa

- Giọng văn van nài của Sọ Dừa

- Giọng than phiền của người mẹ

- Giọng mỉa mai, kẻ cả của phú ông

- Giọng chống chế, coi thường của phú ông

Tìm hiểu chung

1. Khái niệm Truyện cổ tích

- Là một thể loại truyện dân gian, thường mang yếu tố kỳ bí và hoang đường.

- Truyện cổ tích thể hiện ước mơ, niềm tin vào chiến thắng cái thiện, tiêu diệt cái ác.

- Nhân vật trong truyện thường mang phận mồ côi, có hình dạng xấu xí hoặc là những anh hùng, những người sở hữu tài năng kỳ lạ.

2. Phân loại truyện cổ tích

- Có ba loại chính:

     + Cổ tích về loài vật, với các con vật làm nhân vật chính.

     + Cổ tích thần kỳ, chứa đựng những yếu tố tưởng tượng, phép màu.

     + Cổ tích sinh hoạt, phản ánh đời sống thường nhật.

Bố cục

- Phần 1: (Từ đầu ... đặt tên là Sọ Dừa): Câu chuyện về sự ra đời kỳ lạ của Sọ Dừa.

- Phần 2: (Tiếp ... phòng khi dùng đến): Sọ Dừa cưới cô út, hóa thân thành chàng trai tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

- Phần 3: (Còn lại): Câu chuyện về biến cố và sự đoàn tụ của vợ chồng.

Tóm tắt

     Một đôi vợ chồng nghèo, không con, sống với gia đình phú ông. Sau khi bà mẹ uống nước trong chiếc vỏ dừa, bà mang thai và sinh ra một đứa bé kỳ lạ, không chân, không tay, tròn như quả dừa. Ban đầu, họ muốn bỏ đi, nhưng vì lòng trắc ẩn, họ giữ lại và đặt tên là Sọ Dừa.

     Lớn lên, Sọ Dừa thay mẹ chăn bò. Ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa, nhưng chỉ có cô út đối xử tốt với chàng.

     Một ngày, cô út nhận ra vẻ đẹp tâm hồn của Sọ Dừa và yêu thương chàng. Sọ Dừa nhờ mẹ hỏi cưới cô út. Dù cô út phải trả một số sính lễ lớn, nhưng Sọ Dừa vẫn đáp ứng đầy đủ, rồi trở lại với hình dáng tuấn tú, đến rước cô về làm vợ. Hai cô chị ghen tỵ, hãm hại cô út.

     Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên, được vua cử đi sứ. Trước khi đi, Sọ Dừa dặn vợ mang theo một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà để phòng tránh hiểm họa. Khi Sọ Dừa vắng mặt, hai cô chị hãm hại cô út và đẩy cô xuống biển để chiếm lấy chồng em. Nhờ những vật phẩm chồng gửi, cô út thoát chết và được Sọ Dừa cứu trên đường đi sứ. Cuối cùng, hai vợ chồng đoàn tụ và hai cô chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

Soạn bài

Câu 1 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

Sự ra đời kỳ lạ của Sọ Dừa:

- Bà mẹ uống nước trong chiếc sọ dừa, dẫn đến việc thụ thai.

- Hình dạng của Sọ Dừa: không chân, không tay, chỉ lăn lông lốc trong nhà.

- Dân gian muốn thể hiện sự cảm thông đối với những con người có số phận và hình dạng xấu xí trong xã hội.

Câu 2 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

Sự tài giỏi của Sọ Dừa thể hiện qua:

     + Chăn bò giỏi.

     + Thổi sáo rất hay.

     + Tự tin khi giục mẹ hỏi cưới cô gái phú ông.

     + Đỗ trạng nguyên, chứng tỏ sự thông minh.

     + Có khả năng tiên đoán chính xác tương lai.

- Hình thức bên ngoài dị dạng đối lập với phẩm chất bên trong, khẳng định giá trị đích thực của con người là ở nhân cách, đồng thời phản ánh ước mơ đổi đời và công bằng xã hội của người dân xưa.

Câu 3 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

Cô út quyết định lấy Sọ Dừa vì:

- Cô nhận ra vẻ đẹp bên trong của Sọ Dừa, yêu thương chàng một cách chân thành.

- Cô út là người giàu lòng nhân ái, thông minh, xử trí tình huống kịp thời khi gặp nạn.

⇒ Đây là một hình mẫu của tình yêu thương chân chính, gắn liền với hạnh phúc đích thực.

Câu 4 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

Câu chuyện phản ánh ước mơ của người lao động:

     + Ước mơ về sự thay đổi số phận, từ người thấp kém trở thành người tài giỏi và đạt được hạnh phúc.

     + Ước mơ về công bằng xã hội, nơi cái thiện luôn chiến thắng cái ác.

Câu 5 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

Ý nghĩa truyện Sọ Dừa:

     + Đề cao giá trị chân chính, khẳng định giá trị nội tại của con người.

     + Tôn vinh lòng nhân ái và sự yêu thương đùm bọc giữa con người với nhau.

Luyện tập

Bài 1 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

- Một số truyện có mô típ tương tự như: Hoàng tử ếch, Chàng kị sĩ Nhái, Nàng công chúa Ếch...

Bài 2 (trang 54 Ngữ Văn 6 Tập 1)

- Kể diễn cảm truyện Sọ Dừa:

     + Giọng van nài của Sọ Dừa khi nói với mẹ.

     + Giọng than phiền của người mẹ.

     + Giọng thuyết phục của Sọ Dừa.

     + Giọng mỉa mai, khinh miệt của phú ông.

Bố cục:

   - Đoạn 1 (Từ đầu ... đặt tên cho nó là Sọ Dừa): Miêu tả sự ra đời kỳ lạ của Sọ Dừa.

   - Đoạn 2 (tiếp ... phòng khi dùng đến): Hành trình Sọ Dừa cưới cô út, trở lại hình dáng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.

   - Đoạn 3 (còn lại): Câu chuyện về biến cố, sự hãm hại và cuối cùng là sự đoàn tụ của đôi vợ chồng.

Tóm tắt

Với một đôi vợ chồng nghèo khó, không con, họ sống trong gia đình của phú ông. Một ngày, bà vợ uống nước từ chiếc sọ dừa và mang thai, sinh ra một đứa trẻ kỳ lạ, không tay không chân, tròn như quả dừa. Mặc dù ban đầu muốn vứt bỏ, nhưng vì lòng thương, bà mẹ đã giữ lại và đặt tên cho con là Sọ Dừa.

Sọ Dừa lớn lên, thay mẹ chăn bò, hàng ngày ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Trong khi hai cô chị tỏ ra kiêu kỳ, chỉ có cô út đối xử tử tế và thân thiện với chàng.

Một ngày, cô út nhận ra vẻ đẹp đích thực của Sọ Dừa và yêu thương chàng. Mặc dù thách cưới rất cao, Sọ Dừa vẫn đáp ứng và trở về với hình dáng tuấn tú, đón cô út về làm vợ, khiến hai cô chị ghen tị.

Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên và được vua cử đi sứ. Trước khi đi, chàng đưa vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà để phòng tránh hiểm họa. Khi Sọ Dừa vắng nhà, hai cô chị hãm hại cô út, đẩy cô xuống biển để chiếm lấy chồng. Nhờ những vật phẩm chồng gửi, cô út thoát chết và được Sọ Dừa cứu khi đi sứ. Hai vợ chồng đoàn tụ và hai cô chị xấu hổ bỏ nhà đi biệt tích.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Sự ra đời kỳ lạ của Sọ Dừa:

   - Bà mẹ uống nước từ chiếc sọ dừa, mang thai và sinh ra một đứa bé dị dạng nhưng lại có khả năng nói được.

   --> Dân gian muốn thể hiện sự cảm thông với những người có thân phận thấp kém, số phận bất hạnh, và xã hội đã nhận thức sâu sắc về tình cảnh của họ.

Câu 2 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   - Sự tài giỏi của Sọ Dừa thể hiện qua nhiều chi tiết:

     + Chăn bò giỏi, thổi sáo rất hay.

     + Sự tự tin, thông minh, thi đỗ trạng nguyên và có tài dự đoán chính xác.

   - Sự đối lập giữa hình dáng bên ngoài và phẩm chất bên trong của Sọ Dừa khẳng định giá trị thực sự của con người ở nhân cách, phẩm hạnh chứ không phải ở vẻ bề ngoài.

Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   - Cô út đồng ý lấy Sọ Dừa vì nhận ra vẻ đẹp tâm hồn của chàng, tình yêu chân thành và sự hiền hậu của chàng.

   - Cô út là người hiền lành, thông minh, luôn xử lý kịp thời mọi tình huống nguy hiểm, là hình mẫu của người có lòng thương yêu và nhân ái.

Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Ước mơ của người lao động:

   - Ước mơ về sự đổi đời: Từ thân phận thấp kém trở thành người tài giỏi, đạt được hạnh phúc.

   - Ước mơ về sự công bằng: Sự thắng lợi của cái thiện, cái đẹp, và cái chính nghĩa.

Câu 5 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Ý nghĩa truyện:

   - Đề cao giá trị thực sự của con người, khẳng định rằng vẻ đẹp bên trong quan trọng hơn vẻ ngoài.

   - Tôn vinh lòng nhân ái, tình thương người.

   - Khẳng định niềm tin vào sự công bằng và chiến thắng của cái thiện.

Luyện tập

Câu 1 (trang 54 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Một số truyện có cùng mô típ với Sọ Dừa: Chàng Ếch, Chàng Rùa, Lấy chồng Dê, Nàng tiên khỉ...