Top 6 bài soạn "Xuân về" (Ngữ văn 10 - SGK Chân trời sáng tạo) ấn tượng nhất

* Khám phá tác phẩm:

Tinh hoa nội dung: Bài thơ khắc họa sinh động khung cảnh xuân sang, nơi sức sống căng tràn của đất trời hòa quyện cùng hương hoa dịu ngọt, tạo nên bức tranh thiên nhiên rộn rã - khởi đầu tràn đầy năng lượng cho năm mới.

Gợi mở tư duy:

Câu 1 (trang 76 sgk):

Những hình ảnh nào trong bài thơ báo hiệu mùa xuân đang tới?

Gợi ý:

- Các tín hiệu xuân hiện lên qua: "gió đông mơn man", "đôi má thiếu nữ ửng hồng", "ánh nắng tinh khôi", "lúa thì con gái", "vườn cam bưởi ngát hương", "cánh bướm dập dờn", "thiếu nữ du xuân"

Câu 2 (trang 76 sgk):

Cảm nhận về nét đặc sắc nhất trong bức tranh xuân làng quê Bắc Bộ.

Gợi ý:

- Nổi bật nhất là hình ảnh "gió đông se lạnh" - đặc trưng xuân Bắc Bộ, mang nét khác biệt rõ rệt với cái nắng ấm phương Nam khi xuân sang.

Câu 3 (trang 76 sgk):

Làm rõ mạch cảm xúc chủ đạo và cách nhan đề "Xuân về" thể hiện tư tưởng tác phẩm.

Gợi ý:

- Chủ đề: Vẻ đẹp thiên nhiên khi xuân sang

- Nhan đề giản dị nhưng chứa đựng toàn bộ tinh thần tác phẩm: khoảnh khắc giao mùa diệu kỳ

I. Tác giả Nguyễn Bính - Hồn thơ đồng nội

- Nguyễn Bính (1918-1966) tên thật Nguyễn Trọng Bính, sinh ra tại làng Thiện Vinh, Nam Định - vùng đất giàu truyền thống văn hóa.

- Xuất thân trong hoàn cảnh mồ côi, tự học thành tài, ông bộc lộ năng khiếu thi ca từ năm 13 tuổi. Năm 1937, tập thơ "Tâm hồn tôi" đã giúp ông đoạt giải thưởng của Tự Lực Văn Đoàn.

II. Thi phẩm Xuân về - Bản hòa ca đất trời

1. Thể loại: Thơ tự do phóng khoáng
2. Hoàn cảnh sáng tác: Ra đời năm 1937 trong tuyển tập thơ Nguyễn Bính
3. Phương thức biểu đạt: Trữ tình đằm thắm
4. Cấu trúc tác phẩm:

- Khổ 1: Giao mùa qua làn gió xuân

- Khổ 2: Ánh nắng xuân tinh khôi

- Khổ 3: Đồng quê bừng sức sống

- Khổ 4: Con người hân hoan đón xuân

5. Tầng sâu nội dung:

- Khắc họa hình ảnh thiếu nữ duyên dáng với má hồng, mắt trong, nhịp bước hội làng

- Bức tranh xuân hiện lên chân thực qua ngôn từ mộc mạc mà tinh tế

6. Nét độc đáo nghệ thuật:

- Ngôn từ giàu sức gợi hình, gợi cảm

- Hình ảnh thơ bình dị mà sâu lắng

III. Hành trình khám phá tác phẩm

1. Gió xuân - Sứ giả đầu tiên

- Cảm nhận xuân về qua "gió đông" dịu nhẹ

- Hình ảnh "cô hàng xóm" với đôi má ửng hồng như báo hiệu xuân sang

→ Gợi sức sống thanh tân, khoảnh khắc giao mùa đẹp đẽ

2. Nắng xuân - Tấm lụa vàng tinh khôi

- Khung cảnh trong trẻo với "gió về từng trận" nhẹ nhàng

- Hình ảnh "lá nõn nhành non" như được dát bạc

→ Tô điểm thêm vẻ tươi trẻ cho bức tranh xuân

3. Đồng quê - Bản hòa ca sắc màu

- Không gian mở rộng với vườn cây trĩu hoa, ong bướm rộn ràng

- Hình ảnh "lúa thì con gái" mượt mà như nhung lụa

- Nhịp sống nhàn nhã của người nông dân khi xuân sang

4. Con người - Tâm điểm mùa xuân

- Cảnh trẩy hội chùa đặc trưng làng quê Bắc Bộ

- Hình ảnh các cô gái trong "yếm đỏ khăn thâm"

→ Nét đẹp truyền thống hòa cùng sức sống mùa xuân

Câu 1: Dấu hiệu xuân về

- Lá non xanh biếc

- Người nông dân nghỉ ngơi

- Lúa thì con gái xanh mướt

- Hoa bưởi, hoa cam rực rỡ

- Cảnh trẩy hội đầu năm

Câu 2: Cảm nhận hình ảnh đặc sắc

Hình ảnh "lúa thì con gái" gợi sức sống căng tràn như thiếu nữ xuân thì, xanh mướt một màu hy vọng.

Câu 3: Tư tưởng chủ đạo

- Chủ đề: Vẻ đẹp thiên nhiên và con người khi xuân về

- Cảm hứng: Niềm say mê trước vẻ đẹp mùa xuân

Khám phá tác phẩm

Câu 1. Những tín hiệu nào báo mùa xuân đang đến trong bài thơ?

Gợi mở:

Những hình ảnh báo hiệu xuân sang:

- Lá non xanh biếc

- Nhịp sống nhàn nhã của người nông dân

- Cánh đồng lúa thì con gái

- Hương hoa bưởi, hoa cam ngào ngạt

- Khung cảnh trẩy hội đầu xuân

* Cảm nhận tác phẩm

Tinh hoa nội dung: "Xuân về" của Nguyễn Bính là bản tình ca đồng quê đằm thắm. Chất thơ trong trẻo, giản dị mà sâu lắng, đong đầy cảm xúc về mùa xuân thôn dã. Ngôn ngữ thơ dịu dàng, êm ái như điệu hát dân ca quen thuộc.

Gợi mở tư duy

Câu 1: Những dấu hiệu đặc trưng của mùa xuân trong bài thơ?

- Lộc non xanh mơn mởn

- Nhịp sống thảnh thơi của làng quê

- Cánh đồng lúa xuân thì

- Hương hoa đồng nội

- Nét sinh hoạt văn hóa truyền thống

Câu 2: Cảm nhận về hình ảnh tiêu biểu nhất?

Hình ảnh "lúa thì con gái" là bức tranh xuân sống động nhất - cánh đồng lúa non mượt như tơ, tràn đầy sức sống như thiếu nữ xuân thì, gợi lên vẻ đẹp tinh khôi của đất trời vào xuân.

Câu 3: Thông điệp nghệ thuật của tác phẩm?

- Chủ đề: Vẻ đẹp hồn nhiên của thiên nhiên và con người khi xuân về

- Cảm hứng: Niềm say mê, rung động trước vẻ đẹp mùa xuân đồng nội

KHÁM PHÁ TÁC PHẨM

Câu 1. Những hình ảnh nào trong bài thơ báo hiệu mùa xuân đang đến?

Gợi mở:

- Chồi non xanh biếc

- Nhịp sống thư thái của làng quê

- Cánh đồng lúa xuân thì mơn mởn

- Hương hoa đồng nội ngào ngạt

- Nét sinh hoạt văn hóa truyền thống

Câu 2. Cảm nhận về hình ảnh đặc sắc nhất trong bài thơ?

Hình ảnh "lúa thì con gái" là bức tranh xuân sống động - những cánh đồng lúa non mượt như nhung, tràn đầy sức sống như thiếu nữ xuân thì, gợi lên vẻ đẹp tinh khôi của đất trời vào xuân.

Câu 3. Thông điệp nghệ thuật chính của tác phẩm?

- Chủ đề: Vẻ đẹp hồn nhiên của thiên nhiên và con người khi xuân về

- Cảm hứng: Niềm say mê, rung động trước vẻ đẹp mùa xuân đồng nội

I. TÁC GIẢ NGUYỄN BÍNH - HỒN THƠ ĐỒNG NỘI

- Nguyễn Bính (1918-1966) - nhà thơ của làng quê Nam Định

- Phong cách nghệ thuật: Giản dị mà sâu lắng

- Các tác phẩm tiêu biểu: Nụ tầm xuân, Chân quê, Gái xuân

II. THI PHẨM XUÂN VỀ - BẢN HÒA CA ĐẤT TRỜI

1. Thể loại: Thơ tự do phóng khoáng
2. Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác năm 1937 trong tuyển tập thơ Nguyễn Bính
3. Bố cục:

- Khổ 1: Gió xuân dịu dàng

- Khổ 2: Nắng xuân tinh khôi

- Khổ 3: Đồng quê rộn rã

- Khổ 4: Lễ hội mùa xuân

5. Tầng sâu nội dung:

- Khắc họa hình ảnh thiếu nữ duyên dáng trong ngày hội làng

- Bức tranh xuân hiện lên chân thực qua ngôn từ mộc mạc mà tinh tế

6. Nét độc đáo nghệ thuật:

- Ngôn từ giàu sức gợi hình, gợi cảm

- Hình ảnh thơ bình dị mà sâu lắng

III. HÀNH TRÌNH CẢM NHẬN

1. Gió xuân - Hơi thở đầu mùa

- Gió xuân ấm áp làm ửng hồng đôi má thiếu nữ

- Hình ảnh cô hàng xóm với đôi mắt trong veo ngước nhìn trời xuân

→ Gợi sức sống thanh tân, khoảnh khắc giao mùa đẹp đẽ

2. Nắng xuân - Tấm lụa vàng

- Những cơn gió xuân phơi phới

- Ánh nắng xuân ấm áp "giời quang, nắng mới hoe"

- Hình ảnh "lá nõn nhành non" như được dát bạc

→ Tô điểm thêm vẻ tươi trẻ cho bức tranh xuân

3. Đồng quê - Bản hòa ca

- Nhịp sống nhàn nhã của người nông dân

- Cánh đồng "lúa thì con gái" mượt mà

- Vườn cây trĩu hoa, ong bướm rộn ràng

→ Khung cảnh xuân tràn đầy sức sống

4. Lễ hội - Tinh hoa văn hóa

- Hình ảnh các cô gái trong "yếm đỏ khăn thâm"

- Các cụ già tay chống gậy trúc đi lễ chùa

→ Nét đẹp truyền thống hòa cùng sức sống mùa xuân

Câu 1: Dấu hiệu xuân về

- Lá non xanh biếc

- Người nông dân nghỉ ngơi

- Lúa thì con gái xanh mướt

- Hoa bưởi, hoa cam rực rỡ

- Cảnh trẩy hội đầu năm

Câu 2: Cảm nhận hình ảnh đặc sắc

Hình ảnh "lúa thì con gái" gợi sức sống căng tràn như thiếu nữ xuân thì, xanh mướt một màu hy vọng.

Câu 3: Tư tưởng chủ đạo

- Chủ đề: Vẻ đẹp thiên nhiên và con người khi xuân về

- Cảm hứng: Niềm say mê trước vẻ đẹp mùa xuân