Tuyển chọn 12 bài văn phân tích nhân vật văn học xuất sắc nhất từ tác phẩm đã học (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức)

Với ngòi bút tài hoa, nhà văn Tringhiz Aitmatov đã khắc họa thành công hình tượng người thầy Đuysen trong tác phẩm "Người thầy đầu tiên" - biểu tượng cao đẹp của tình thầy trò. Bên cạnh nhân vật chính Antu-nai, thầy Đuysen hiện lên với những phẩm chất đáng quý: tận tâm, nhân hậu và giàu đức hi sinh.

Qua lời kể của Antu-nai, hình ảnh thầy Đuysen thật gần gũi mà cao cả. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn dạy cách sống, luôn quan tâm đến học trò từ những điều nhỏ nhất. Khi thấy học sinh mang cặp nặng, thầy động viên bằng ánh mắt ấm áp: "Mấy chiếc cặp đó to hơn con ạ". Thầy còn tự tay sửa sang lớp học, chuẩn bị chu đáo cho mùa đông giá rét: "Tôi đã xây lò sưởi và lắp ống khói. Chúng ta chỉ cần chuẩn bị củi khô là có thể yên tâm học tập suốt mùa đông".

Tình yêu thương của thầy còn thể hiện qua hành động cõng học trò qua suối trong tiết trời lạnh giá. Dù bị chế giễu, thầy vẫn kiên nhẫn và khéo léo xua tan nỗi buồn của học trò bằng những câu chuyện vui. "Thầy Đuysen làm như không nghe thấy những lời khiếm nhã ấy. Thay vào đó, thầy kể những mẩu chuyện hài hước khiến chúng tôi quên hết ưu phiền."

Trong một lần Antu-nai bị ngã giữa dòng nước lạnh, thầy đã nhanh chóng ứng cứu với tất cả sự ân cần: "Thầy vội ôm lấy em, ủ ấm và xoa dịu đôi bàn tay lạnh cóng". Những cử chỉ ấy xuất phát từ trái tim nhân hậu của người thầy chân chính.

Đặc biệt, thầy Đuysen luôn ấp ủ hoài bão lớn cho học trò: "Em thông minh lắm... Ước gì thầy có thể đưa em đến thành phố lớn học tập". Đó không chỉ là mong ước cá nhân mà còn là triết lý giáo dục sâu sắc - người thầy phải là người mở đường cho thế hệ tương lai.

Tôi yêu sâu sắc những câu chuyện cổ

Vừa nhân văn lại vừa thấm đẫm triết lý sống

Biết thương người trước khi thương mình

Tình yêu chân chính vượt qua mọi khoảng cách

Từ thuở ấu thơ, những câu chuyện cổ tích bà kể đã nuôi dưỡng tâm hồn ta. Trong đó, hình ảnh cô Tấm hiền lành trong truyện "Tấm Cám" mãi là biểu tượng đẹp về sự thiện lương chiến thắng cái ác.

Hành trình từ cô gái mồ côi trở thành hoàng hậu của Tấm là bài học về sự kiên trì và lòng tốt. Mất mẹ từ nhỏ, cha qua đời sớm, Tấm phải sống trong sự hành hạ của mẹ con dì ghẻ. Ngày ngày quần quật làm việc từ sáng đến tối, nhưng Tấm chưa bao giờ oán than. Thậm chí khi bị cướp công - chiếc yếm đỏ phần thưởng cho giỏ tép đầy, Tấm chỉ biết bưng mặt khóc. Sự ngây thơ, chất phác ấy đã chạm đến trái tim Bụt, ban cho nàng người bạn tinh thần - chú cá Bống.

Nhưng hạnh phúc nhỏ nhoi ấy cũng bị tước đoạt khi mẹ con Cám giết thịt Bống. Lần nữa, Bụt hiện lên chỉ cách chôn xương cá - chi tiết tưởng vô tình nhưng ẩn chứa phép màu kỳ diệu. Đến ngày hội làng, khi bị bắt nhặt thóc gạo lẫn lộn, Tấm lại được Bụt giúp đỡ. Chi tiết hóa vàng của đàn chim không chỉ giải cứu Tấm mà còn là sự minh chứng: "Ở hiền gặp lành".

Bước ngoặt đưa Tấm từ cô gái quê mùa trở thành hoàng hậu qua chiếc giày thủy tinh là điểm sáng nghệ thuật. Khác với Lọ Lem phương Tây, Tấm không chỉ thụ động chờ hạnh phúc. Sau khi bị hãm hại, nàng kiên cường hóa thân qua nhiều kiếp: chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi - mỗi lần tái sinh là một lần đấu tranh giành lại quyền sống.

Kết truyện với nhiều dị bản nhưng đều hướng đến triết lý nhân sinh sâu sắc: cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Dù là hình ảnh Tấm trừng phạt Cám hay mẹ con họ bị trời trừng trị, thì thông điệp vẫn nguyên vẹn - hạnh phúc thực sự phải do chính mình giành lấy. Tấm trở thành biểu tượng cho sức sống mãnh liệt của người lao động, cho khát vọng công bằng trong xã hội xưa.

Khép lại trang sách "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ" của Nguyễn Ngọc Thuần, hình ảnh người cha hiền từ cứ thấp thoáng trong tâm trí người đọc. Ông không chỉ là người bố mà còn là người thầy đầu tiên, người dẫn đường khai mở mọi giác quan và tâm hồn con trẻ.

Qua nét bút tinh tế, tác giả khắc họa hình tượng người cha qua những chi tiết đắt giá. Hình ảnh ông "quăng chén cơm, băng vườn chạy ra" cứu thằng Tí khỏi dòng sông cho thấy một con người dũng cảm, nhanh nhẹn với thể lực cường tráng. Nhưng ấn tượng hơn cả là cách ông dạy con qua trò chơi nhắm mắt đoán hoa - bài học đầu đời về sự tinh tế của các giác quan.

Khu vườn nhỏ trở thành lớp học đặc biệt, nơi người cha kiên nhẫn dắt con chạm vào từng cánh hoa, lắng nghe từng âm thanh cuộc sống. Những buổi sáng tưới cây, những lần đoán khoảng cách không chỉ rèn luyện khả năng cảm nhận mà còn bồi đắp tình yêu thiên nhiên. Và rồi chính bài học ấy đã giúp cậu bé cứu sống thằng Tí - minh chứng cho sự giáo dục tuyệt vời của người cha.

Đẹp đẽ nhất có lẽ là tình cảm ngây thơ mà sâu sắc cậu bé dành cho cha: "A! Món quà của tui đây rồi. Ôi cái món quà này bự quá!". Người cha trong tác phẩm hiện lên như một tấm gương về sự kiên nhẫn, tình yêu thương vô bờ và cách giáo dục tinh tế - món quà vô giá cho hành trình trưởng thành của con.

"Dế Mèn phiêu lưu ký" của Tô Hoài đã khắc họa thành công hình tượng chàng dế thanh niên cường tráng nhưng đầy kiêu ngạo. Nhân vật Dế Mèn hiện lên sống động qua ngòi bút miêu tả tài tình.

Vẻ ngoài của chàng dế được tác giả điểm xuyết bằng những nét vẽ đầy ấn tượng: đôi càng mẫm bóng, bộ cánh dài như áo choàng quý tộc, cái đầu oai vệ với những tảng cơ bắp nổi lên rõ rệt. Cử chỉ vuốt râu khoan thai, dáng đi bách bộ rung rinh màu nâu bóng mỡ cho thấy một chàng dế tự mãn về bản thân.

Nhưng ẩn sau vẻ ngoại hình hoàn hảo ấy là tính cách kiêu căng, hung hăng. Dế Mèn coi thường tất cả: chị Cào Cào bị quát mắng, anh Gọng Vó bị đá ghẹo. Đặc biệt là thái độ khinh miệt với Dế Choắt - người bạn hàng xóm ốm yếu, luôn coi Mèn như bậc đàn anh.

Bi kịch xảy ra khi trò đùa với chị Cốc của Dế Mèn khiến Dế Choắt phải trả giá bằng mạng sống. Cái chết của Choắt như hồi chuông cảnh tỉnh, đánh thức sự ăn năn trong tâm hồn chàng dế kiêu ngạo. Khoảnh khắc Dế Choắt "nằm thoi thóp" là lúc Dế Mèn nhận ra bài học đắt giá về sự ngạo mạn và hậu quả khôn lường của nó.

Qua nhân vật Dế Mèn, Tô Hoài không chỉ tạo nên một hình tượng văn học độc đáo mà còn gửi gắm bài học nhân sinh sâu sắc về sự khiêm tốn và tình bạn chân thành.

Trong tác phẩm "Đường vào trung tâm vũ trụ" của Hà Thủy Nguyên, nhân vật Thần Đồng hiện lên như một tinh thần khám phá không biết mệt mỏi. Đoạn trích từ chương 10 đã khắc họa rõ nét hình ảnh cậu bé với trí tuệ sắc sảo và lòng dũng cảm hiếm có.

Ngay từ khi phát hiện ngôi đền chứa hòn đá "trung tâm vũ trụ", Thần Đồng đã bộc lộ bản tính tò mò bẩm sinh. Khác với sự bông đùa của nhân vật "tôi", cậu luôn giữ thái độ nghiêm túc khi nghiên cứu. Hình ảnh Thần Đồng "bới hết rác rưởi" để tìm ra rãnh tròn nhỏ trên mặt đá cho thấy sự kiên trì đáng ngưỡng mộ.

Điều đặc biệt ở Thần Đồng là khả năng tư duy độc lập. Cậu không dễ dàng chấp nhận những giải thích có sẵn, mà luôn đặt câu hỏi và tự mình kiểm chứng. Hành động "sờ lên thân cây" để xác minh thực tại thể hiện tinh thần khoa học đích thực. Ngay cả với tác phẩm kinh điển của Jules Verne, Thần Đồng cũng dám đưa ra những phản biện sắc sảo.

Đỉnh điểm của cuộc phiêu lưu là khi Thần Đồng quyết định lấy hòn đá Ôm-phê-lốt từ bảo tàng. Chỉ trong 30 phút ngắn ngủi, cậu đã hoàn thành nhiệm vụ tưởng chừng bất khả thi nhờ sự nhanh nhẹn và dũng cảm. Qua nhân vật Thần Đồng, tác giả đã xây dựng thành công hình tượng một trí tuệ trẻ trung với khát khao khám phá vô tận, sẵn sàng thách thức mọi giới hạn để tìm ra chân lý.

Trong tác phẩm "Tuổi thơ tôi" của Nguyễn Nhật Ánh, hình ảnh người thầy hiện lên như một tấm gương sáng về nhân cách và tình yêu thương. Thầy không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người vun đắp tâm hồn học trò bằng những bài học đạo đức sâu sắc.

Vẻ ngoài nghiêm nghị của thầy ẩn chứa một trái tim ấm áp đầy tâm lý. Khi tịch thu hộp dế của cậu học trò Lợi, thầy không ngờ chiếc cặp vô tình đè vỡ món đồ chơi ấy. Thay vì bỏ qua, thầy đã chân thành xin lỗi học trò - một cử chỉ đẹp đẽ hiếm thấy. Điều đặc biệt là thầy còn tham dự "đám tang" chú dế, mang theo vòng hoa và lời động viên: "Đừng buồn thầy nghe con!".

Qua chi tiết này, Nguyễn Nhật Ánh đã khắc họa hình ảnh người thầy lý tưởng: nghiêm khắc nhưng không cứng nhắc, yêu thương mà không nuông chiều. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn dạy cách sống, cách tôn trọng người khác và cả những sinh linh bé nhỏ. Cách ứng xử tế nhị của thầy đã trở thành bài học quý giá về sự chân thành và trách nhiệm.

Nhân vật người thầy trong tác phẩm chính là hiện thân của nghề giáo cao quý, nơi tình yêu thương và sự nghiêm túc cùng tồn tại để nuôi dưỡng những tâm hồn trẻ thơ. Đó cũng chính là thông điệp sâu sắc mà tác giả muốn gửi gắm về mối quan hệ thầy trò đẹp đẽ.

Nhân vật Pavel Korchagin trong tiểu thuyết "Thép đã tôi thế đấy" của Nikolai A. Ostrovsky hiện lên như biểu tượng của tuổi trẻ kiên cường, sẵn sàng hi sinh tình cảm cá nhân vì lý tưởng cách mạng. Hành trình trưởng thành của chàng thanh niên Liên Xô này là bài học sâu sắc về nghị lực và lòng trung thành với lý tưởng.

Mối tình đầu với Tonya - cô gái tư sản xinh đẹp - đã thể hiện rõ tính cách Pavel. Anh thẳng thắn tuyên bố: "Anh trước hết là người của Đảng - sau đó mới là người của em". Sự lựa chọn dứt khoát này cho thấy bản lĩnh của một con người đã "tôi thép" trong lửa đạn cách mạng.

Hình ảnh Pavel trong những ngày xây dựng đường sắt giữa mùa đông khắc nghiệt thật đáng khâm phục: "rách rưới, tím tái vì giá lạnh, gầy gò như người ăn xin" nhưng đôi mắt vẫn sáng ngời ý chí. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với Tonya khi cô không dám bắt tay anh đã khép lại mối tình đầu, mở ra chương mới trong cuộc đời người chiến sĩ.

Dù sau này phải ngồi xe lăn vì bại liệt, Pavel vẫn không gục ngã. Anh chuyển sang viết sách, tiếp tục cống hiến bằng ngòi bút. Câu chuyện về Pavel không chỉ là tấm gương cho thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến mà còn là bài học quý giá về lẽ sống cho mọi thời đại.

Như một đóa hoa vươn lên từ bùn đen, cô Tấm trong truyện cổ tích "Tấm Cám" đã trở thành biểu tượng bất tử về sức sống mãnh liệt của cái thiện. Câu chuyện không chỉ là giấc mơ đổi đời của người dân lao động mà còn là bản anh hùng ca về cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa thiện và ác.

Tấm - cô gái mồ côi với số phận đầy bi kịch: mất cha mẹ từ nhỏ, sống trong sự hành hạ của dì ghẻ độc ác. Mỗi lần bị cướp đoạt (từ giỏ cá, yếm đỏ đến người bạn tinh thần là cá Bống), tiếng khóc của Tấm như xé tan bầu trời u ám, lay động lòng trắc ẩn. Nhưng chính trong nghịch cảnh, vẻ đẹp tâm hồn Tấm tỏa sáng: sự chịu thương chịu khó, lòng nhân hậu và niềm tin bất diệt vào công lý.

Bước ngoặt khi Tấm trở thành hoàng hậu không phải là kết thúc mà mở ra cuộc chiến cam go hơn. Mẹ con Cám - đại diện cho cái ác - vẫn không buông tha, đẩy Tấm vào những kiếp hóa thân đau đớn: chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi. Mỗi lần hóa thân là một lần Tấm mạnh mẽ hơn, kiên cường hơn, cho thấy sức sống bất diệt của cái thiện không gì có thể hủy diệt.

Cuối cùng, từ quả thị thơm, Tấm trở về với hình hài xinh đẹp, không còn là cô gái yếu đuối chỉ biết khóc mà là người phụ nữ quyết liệt đòi lại công bằng. Cái kết mẹ con Cám bị trừng phạt thể hiện triết lý nhân sinh sâu sắc: ác giả ác báo, ở hiền gặp lành.

"Tấm Cám" mãi là viên ngọc quý trong kho tàng văn học dân gian, nơi gửi gắm khát vọng ngàn đời của nhân dân về chiến thắng của chính nghĩa, về một xã hội công bằng nơi cái thiện luôn được đền đáp xứng đáng.

“Lão Hạc” của Nam Cao là kiệt tác khắc họa chân thực số phận người nông dân trước cách mạng. Nhân vật lão Hạc hiện lên như biểu tượng đầy ám ảnh về phẩm giá con người trong nghịch cảnh.

Cuộc đời lão là chuỗi bi kịch: vợ mất sớm, con trai bỏ đi, chỉ còn con chó Vàng làm bạn. Thiên tai đói nghèo khiến lão phải đưa ra quyết định đau đớn - bán đi người bạn cuối cùng. Cảnh lão khóc khi bán chó là một trong những đoạn văn xúc động nhất văn học Việt Nam.

Ẩn sau vẻ ngoài khắc khổ là tấm lòng người cha mẫu mực. Lão chịu đói, chấp nhận cái chết chứ không bán mảnh vườn - của hồi môn duy nhất cho con. Tình yêu thương và lòng tự trọng của lão tỏa sáng ngay trong đêm tối cùng cực nhất.

Cái chết bằng bả chó của lão Hạc là sự thức tỉnh mãnh liệt về nhân phẩm. Nam Cao đã dựng lên bức tượng đài bất hủ về người nông dân - nghèo khổ nhưng không đánh mất nhân cách.

Nhân vật Sơn trong "Gió lạnh đầu mùa" hiện lên như một bông hoa nhân ái giữa tiết trời đông giá. Cậu bé không chỉ là hình ảnh thuần khiết của tuổi thơ mà còn là hiện thân của lòng trắc ẩn sâu sắc.

Buổi sáng mùa đông, Sơn thức dậy trong cái rét cắt da. Nhưng giữa cái lạnh ấy, tâm hồn em lại ấm áp lạ thường - em biết quan tâm đắp chăn cho em nhỏ, nhớ thương đứa em đã mất với chiếc áo bông cũ. Tình yêu thương trong Sơn không phô trương mà lặng lẽ, sâu lắng như chính mùa đông miền Bắc.

Điều đặc biệt ở Sơn là khả năng đồng cảm với những số phận nghèo khó. Em nhìn thấy sự run rẩy của lũ trẻ xóm nghèo trong manh áo mỏng, thấu hiểu nỗi khổ của cái Hiên không có áo ấm. Và rồi, hành động cho đi chiếc áo của em Duyên đã kết tinh vẻ đẹp tâm hồn ấy - một sự sẻ chia không tính toán, xuất phát từ trái tim thuần khiết.

Thạch Lam đã khắc họa Sơn như một bản giao hưởng của những xúc cảm tinh tế: vừa hồn nhiên khoe áo mới, vừa chín chắn trong suy nghĩ; vừa là đứa trẻ cần mẹ chăm sóc, vừa biết chăm lo cho người khác. Nhân vật này chính là bài học về lòng nhân ái được gói ghém trong hình hài trẻ thơ.

Truyện cổ tích "Tấm Cám" như một bản trường ca về khát vọng công bằng, nơi cô Tấm hiền lành trở thành biểu tượng bất diệt cho sự chiến thắng của cái thiện trước cái ác. Qua hành trình từ cô gái mồ côi đến hoàng hậu, Tấm đã khắc họa chân dung người phụ nữ Việt Nam với sức sống mãnh liệt và tâm hồn trong sáng.

Cuộc đời Tấm là chuỗi những thử thách nghiệt ngã: mất cha mẹ từ nhỏ, bị dì ghẻ và Cám hành hạ, bị cướp đi từng niềm vui nhỏ bé. Nhưng chính trong nghịch cảnh, vẻ đẹp tâm hồn Tấm càng tỏa sáng - một tấm lòng nhân hậu, kiên cường và không ngừng hy vọng.

Những lần hóa thân của Tấm từ chim vàng anh, cây xoan đào đến quả thị thơm không chỉ là yếu tố thần kỳ, mà còn thể hiện sức sống bất diệt của cái đẹp. Cuối cùng, Tấm không chỉ giành lại hạnh phúc mà còn chủ động trừng trị cái ác, chứng minh chân lý: "Ở hiền gặp lành" không phải là sự ban phát mà là kết quả của quá trình đấu tranh không mệt mỏi.

Truyện "Tấm Cám" đã vượt qua khuôn khổ một câu chuyện cổ tích thông thường để trở thành bài học nhân sinh sâu sắc về niềm tin vào công lý và sức mạnh của lương thiện. Đây chính là giá trị trường tồn khiến tác phẩm sống mãi trong lòng bao thế hệ độc giả Việt Nam.

Kiều Phương - cô bé 'Mèo' nghịch ngợm trong truyện ngắn của Tạ Duy Anh - hiện lên như một tâm hồn nghệ thuật thuần khiết. Từ đôi tay lem luốc màu vẽ tự chế, cô bé đã vẽ nên những bức tranh khiến cả họa sĩ chuyên nghiệp phải kinh ngạc.

Sự hồn nhiên của Kiều Phương thể hiện qua từng cử chỉ: cái vênh mặt đáng yêu khi bị gọi là 'Mèo', niềm say mê khám phá thế giới qua những vật dụng bình thường. Nhưng ẩn sau vẻ ngoài nghịch ngợm ấy là một tài năng hội họa thiên bẩm. Bức chân dung 'Anh trai tôi' không chỉ đoạt giải quốc tế mà còn là minh chứng cho tấm lòng nhân hậu - khi cô bé chọn vẽ hình ảnh đẹp nhất về người anh đang xa cách.

Qua nhân vật này, Tạ Duy Anh đã khéo léo truyền tải thông điệp về sức mạnh của tình yêu thương và sự trong trẻo của tâm hồn nghệ sĩ. Kiều Phương trở thành biểu tượng cho cái đẹp có thể cảm hóa cả những trái tim chai sạn nhất.