Tuyển chọn 6 bài soạn xuất sắc nhất về chủ đề "Trình bày báo cáo kết quả nghiên cứu" (Ngữ văn 10 - SGK Cánh diều)

Câu 1 (trang 58 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phân tích đặc điểm hình thức thơ Đường Luật qua các tác phẩm thơ Trung đại tiêu biểu.

Giải đáp:

Thơ Đường luật với những quy tắc chặt chẽ về niêm luật đã trở thành chuẩn mực thi ca. Điển hình là thể thất ngôn bát cú với hệ thống quy tắc độc đáo:

Nguyên tắc "Nhất tam ngũ bất luận/Nhị tứ lục phân minh" tạo nên sự hài hòa thanh điệu. Ví dụ trong bài Tự tình II của Hồ Xuân Hương:

"Canh khuya văng vẳng trống canh dồn"
(B - T - B)

"Trơ cái hồng nhan với nước non"
(T - B - T)

Thơ Đường luật có ba dạng chính:
- Đường luật chính thống: Tuân thủ nghiêm ngặt luật, niêm, vần
- Cổ phong: Linh hoạt về vần điệu
- Hàn luật: Thường dùng trong thơ Nôm

Về gieo vần, thơ thất ngôn bát cú thường sử dụng vần chân (cuối câu) như trong bài Tự tình II với vần "dồn - non - tròn - hòn - con".

Cấu trúc bài chia làm 4 phần rõ rệt:
- Đề: Giới thiệu chủ đề
- Thực: Triển khai nội dung
- Luận: Bàn luận sâu
- Kết: Tổng kết ý tứ

Những quy tắc chặt chẽ này chính là nền tảng tạo nên vẻ đẹp độc đáo của thơ Đường luật.

Hướng dẫn soạn bài: Kỹ năng trình bày báo cáo nghiên cứu (Ngữ văn 10 - Cánh Diều)

I. Dàn bài chuẩn mực

a) Khởi đầu:
+ Khái quát giá trị nghệ thuật thơ Đường luật
+ Phương pháp nghiên cứu khoa học

b) Trọng tâm:
+ Đặc trưng các thể thơ Đường luật
+ Cấu trúc bài thơ kinh điển
+ Nghệ thuật gieo vần, đối ngẫu, niêm luật
+ Sáng tạo trong thơ Nôm Đường luật

c) Tổng kết:
+ Đúc kết những phát hiện quan trọng

II. Áp dụng thực tiễn

BÀI MẪU ĐẠT CHUẨN

Kính thưa quý thầy cô và các bạn, em xin trình bày công trình nghiên cứu về nghệ thuật thơ Đường luật - di sản thi ca quý báu của nhân loại.

Lựa chọn đề tài này xuất phát từ mong muốn khám phá mối quan hệ hữu cơ giữa hình thức và nội dung trong thơ cổ điển.

Phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa phân tích văn bản và đối chiếu liên văn bản.

Trọng tâm nghiên cứu gồm:

1. Hệ thống thể loại:
- Thất ngôn bát cú (8 câu 7 chữ)
- Thất ngôn tứ tuyệt (4 câu 7 chữ)
- Ngũ ngôn tứ tuyệt (4 câu 5 chữ)

2. Kiến trúc bài thơ:
- Bát cú: Đề - Thực - Luận - Kết
- Tứ tuyệt: Khai - Thừa - Chuyển - Hợp

3. Quy tắc vàng:
- Gieo vần chân (bằng)
- Phép đối cân xứng
- Niêm luật chặt chẽ

4. Sáng tạo Việt hóa:
- Thơ Nôm Đường luật
- Cách tân nhịp điệu
- Vận dụng ngôn ngữ dân tộc

Kết luận: Thơ Đường luật là sự kết tinh của trí tuệ và nghệ thuật, ảnh hưởng sâu sắc đến thi ca Việt Nam qua các thời kỳ.

Xin trân trọng cảm ơn!

Nghệ thuật trình bày báo cáo nghiên cứu

a) Báo cáo nghiên cứu là hình thức giới thiệu có hệ thống về kết quả tìm hiểu một vấn đề chuyên sâu

b) Để trình bày hiệu quả, cần lưu ý:

- Phân tích đối tượng nghe để điều chỉnh phong cách phù hợp

- Nắm vững chuyên môn để trình bày mạch lạc, thuyết phục

- Xác định thời lượng và chuẩn bị công cụ hỗ trợ (slide, hình ảnh, video...)

- Xây dựng cấu trúc 3 phần rõ ràng, kết hợp ngôn ngữ hình thể

- Dự đoán các câu hỏi phản biện và chuẩn bị câu trả lời

Thực hành chuyên sâu

Bài tập ứng dụng: Trình bày đặc điểm nghệ thuật thơ Đường luật qua các tác phẩm trung đại

a) Chuẩn bị chuyên nghiệp:

- Hoàn thiện dàn ý chi tiết

- Thiết kế slide khoa học với hình ảnh minh họa

- Luyện tập diễn xuất với nhóm

b) Phương pháp nghiên cứu:

- Phân tích văn bản học thuật

- Đối chiếu liên văn bản

c) Kỹ thuật trình bày:

- Sử dụng ngôn ngữ hình thể tự nhiên

- Kiểm soát tốc độ và âm lượng

- Tương tác với người nghe

Mẫu bài trình bày xuất sắc

Kính thưa quý vị, hôm nay tôi xin trình bày công trình nghiên cứu về thơ Đường luật - viên ngọc quý của văn học Á Đông.

Thơ Đường luật không chỉ là thể loại văn học mà còn là tinh hoa triết lý phương Đông, thể hiện qua:

1. Hệ thống thi luật chặt chẽ:
- Quy tắc niêm, luật, vận, đối
- Nguyên tắc "nhất tam ngũ bất luận"

2. Kiến trúc bài thơ hoàn chỉnh:
- Bố cục 4 phần: Đề - Thực - Luận - Kết
- Mối quan hệ hữu cơ giữa hình thức và nội dung

3. Giá trị nghệ thuật:
- Sự kết hợp hài hòa âm luật
- Tính biểu tượng cao

Qua các tác phẩm như "Qua đèo Ngang", "Bánh trôi nước", ta thấy được sự sáng tạo của các thi nhân Việt Nam trong việc Việt hóa thể thơ này.

Xin trân trọng cảm ơn!

Phương pháp luận nghiên cứu

a) Báo cáo nghiên cứu là quá trình hệ thống hóa và trình bày có phương pháp về một vấn đề khoa học

b) Nguyên tắc vàng khi trình bày:

- Phân tích đối tượng tiếp nhận

- Nắm vững chuyên môn sâu

- Chuẩn bị phương tiện hỗ trợ hiện đại

- Xây dựng cấu trúc mạch lạc 3 phần

- Dự phòng các tình huống phản biện

Thực hành chuyên nghiệp

Bài tập ứng dụng: Phân tích đặc điểm nghệ thuật thơ Đường luật

a) Chuẩn bị bài bản:

- Hoàn thiện dàn ý khoa học

- Thiết kế slide chuyên nghiệp

- Luyện tập kỹ năng thuyết trình

b) Phương pháp nghiên cứu:

- Phân tích văn bản

- Đối chiếu liên ngành

c) Kỹ thuật trình bày:

- Kết hợp ngôn ngữ hình thể

- Kiểm soát thời gian hiệu quả

Bài tham khảo mẫu mực

Kính thưa quý vị, xin được trình bày nghiên cứu về thơ Đường luật - tinh hoa của nghệ thuật thi ca.

Thơ thất ngôn bát cú thể hiện sự tinh tế qua:

1. Quy tắc thanh điệu:
- Nguyên tắc "Nhất tam ngũ bất luận"
- Luật bằng trắc chặt chẽ

2. Nghệ thuật gieo vần:
- Vần chân độc đáo
- Hệ thống vần bằng chuẩn mực

3. Kiến trúc bài thơ:
- Bố cục 4 phần chặt chẽ
- Mối quan hệ hình thức - nội dung

Qua tác phẩm "Tự tình II", ta thấy được sự sáng tạo của Hồ Xuân Hương trong khuôn khổ Đường luật.

Xin trân trọng cảm ơn!

Hành trình tri thức

a) Nghệ thuật báo cáo nghiên cứu là quá trình chuyển tải tri thức một cách sinh động, kết nối sâu sắc giữa người trình bày và thính giả.

b) Bí quyết thành công:

- Thấu hiểu đối tượng tiếp nhận để điều chỉnh phong cách phù hợp

- Làm chủ nội dung với sự am hiểu sâu sắc, trình bày mạch lạc, tự tin

- Lên kế hoạch thời gian khoa học, chuẩn bị dàn ý chi tiết cùng công cụ hỗ trợ đa dạng

- Nghệ thuật dẫn dắt ba phần hài hòa: khởi đầu ấn tượng, nội dung sâu sắc, kết thúc đọng lại

- Chuẩn bị kỹ lưỡng tư liệu và dự đoán các câu hỏi thảo luận

Thực hành nâng cao

Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm nghệ thuật thơ Đường luật qua các tác phẩm văn học trung đại tiêu biểu.

Bài tham khảo

Thơ Đường luật - tinh hoa văn hóa phương Đông đã được các thi nhân Việt Nam tiếp nhận và sáng tạo thành di sản văn học độc đáo. Qua những kiệt tác như Câu cá mùa thu, Tự tình hay Đèo Ngang, chúng ta cùng khám phá những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật này.

Giới thiệu

Thơ Đường luật không chỉ là phương tiện biểu đạt mà còn là nghệ thuật ngôn từ đạt đến độ tinh xảo. Các nhà thơ Việt Nam đã biến thể loại này thành phương tiện chuyển tải tâm hồn dân tộc một cách đầy sáng tạo.

Phương pháp nghiên cứu

Phân tích các tác phẩm tiêu biểu của Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến, Bà Huyện Thanh Quan để làm rõ đặc điểm nghệ thuật độc đáo.

Khám phá nghệ thuật

* Hai thể thức chính:

- Thất ngôn bát cú: Câu cá mùa thu, Tự tình

- Thất ngôn tứ tuyệt: Bánh trôi nước, Tỏ lòng

* Nguyên tắc sáng tác:

- Bố cục chặt chẽ 4 phần: đề - thực - luận - kết

- Nghệ thuật đối tinh tế: đối thanh, đối ý, đối cảnh

- Luật bằng trắc được vận dụng linh hoạt

Tổng kết

Thơ Đường luật Việt Nam là sự kết hợp hài hòa giữa quy tắc và sáng tạo, mang đậm dấu ấn dân tộc. Nghiên cứu này mong nhận được sự góp ý để ngày càng hoàn thiện hơn.