Top 10 Đặc Sản Thanh Hóa Nổi Bật Mà Bạn Không Thể Bỏ Lỡ

Bưởi Luận Văn, đặc sản nổi tiếng từng được tiến vua vào thời Hậu Lê, có xuất xứ từ làng Luận Văn, xã Thọ Xương, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa. Màu sắc của bưởi từ xanh chuyển sang đỏ khi chín, đẹp mắt từ vỏ đến ruột. Múi bưởi mọng nước, hồng tươi, vị ngọt thanh, mùi thơm quyến rũ. Ngày xưa, để được tiến vua, mỗi quả bưởi phải đạt trọng lượng từ 1,5 kg trở lên, tròn trịa, rốn ở chính giữa. Hiện nay, bưởi Luận Văn là món không thể thiếu trong các dịp Tết, tượng trưng cho may mắn và tài lộc. Giá một quả bưởi dao động từ 150.000 - 600.000 đồng tùy vào mùa.

Không chỉ ngon, bưởi Luận Văn còn có mùi hương đặc biệt. Vào mùa thu hoạch, bước vào vườn bưởi, bạn đã cảm nhận được hương thơm ngào ngạt. Bưởi có màu đỏ và hàm lượng Vitamin C cùng carotenoid cao, giúp cải thiện sức khỏe, phòng ngừa bệnh tim mạch, hạ cholesterol và thậm chí hỗ trợ chống ung thư.

Bánh gai Tứ Trụ của làng Mía, xã Thọ Diên, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa, là một món ăn giản dị nhưng khó quên. Quá trình chế biến bánh rất tỉ mỉ. Lá gai mọc bên bờ sông Chu được phơi khô, sau đó luộc chín và giã nhuyễn. Bột lá gai này sau đó được trộn đều với bột gạo nếp hoa cau và mật mía, tạo thành một thứ bột mịn, dẻo màu nâu đen bóng. Nhân bánh chủ yếu là đậu xanh, cùi dừa, tạo nên hương vị ngọt ngào, thanh mát.

Bánh được gói trong lá chuối khô, là món bánh dân dã nhưng vô cùng đặc biệt. Vào mùa hè, bánh có thể bảo quản được một tuần, còn mùa đông có thể để tới mười ngày. Ngày xưa, bánh gai Tứ Trụ từng được dâng tiến vua Lê, và nay trở thành món đặc sản nổi tiếng của xứ Thanh. Đến Thọ Xuân, bạn đừng quên thưởng thức món bánh này và mua về làm quà. Bánh gai Tứ Trụ có giá từ 8.000 đến 10.000 đồng mỗi chiếc.

Nếu bạn đã quen thuộc với nem chua và nem nướng, thì nem thính xứ Thanh là một trải nghiệm khác biệt. Điểm đặc biệt của nem thính chính là cách thái thịt bằng tay thay vì xay như nem chua. Thính, nguyên liệu chính tạo nên hương vị đặc trưng, được rang một cách khéo léo, không quá non cũng không quá già, để giữ được mùi thơm bùi, không bị đắng. Một chiếc nem thính được gói vừa tay, có kích thước vừa phải và rất dễ ăn. Sau khi ủ 1-2 ngày, nem thính đã đủ độ chín, ăn cùng với thính rang bùi bùi, vị cay của ớt tiêu, và lá sung, đinh lăng, rau thơm. Chấm với nước mắm sánh đậm, bạn sẽ cảm nhận được hương vị hòa quyện hoàn hảo.

Nem thính có giá khoảng 10.000 - 15.000 đồng mỗi chiếc và dễ dàng tìm thấy ở các quán nhậu tại Thanh Hóa.

Mặc dù nem chua đã trở nên phổ biến, nhưng nem nướng xứ Thanh lại là một món đặc biệt mà không phải ai cũng biết đến. Đặc sản này nổi bật nhất ở Thọ Xuân, nơi có món nem nướng ngon tuyệt. Nem nướng được làm từ thịt nạc và bì lợn thái miếng dày, hòa quyện với gia vị tiêu, tỏi, ớt, lá ổi, đinh lăng, tất cả được quấn trong lá chuối. Khi ăn, chỉ cần gỡ lớp lá chuối cuối cùng và nướng trên than hoa. Nếu không, bạn cũng có thể dùng lò vi sóng. Tuy nhiên, món ngon nhất vẫn là khi nem được nướng trên than củi, lớp ngoài thịt cháy sém vàng, ăn kèm lá sung, rau thơm, chấm nước mắm cay chua ngọt.

Điều đặc biệt là thịt làm nem nướng không được xay nhuyễn như nem chua mà thái thành miếng mỏng. Sau khi nướng, nem có mùi thơm của lá chuối và đinh lăng, hòa quyện cùng hương vị bì lợn và tiêu. Món nem nướng mang đến sự béo ngậy, giòn ngọt, và vị cay nồng của tỏi ớt. Nem nướng chua nhẹ, nóng hổi, cùng với gia vị đậm đà, tạo nên một trải nghiệm khó quên. Giá của mỗi chiếc nem nướng dao động từ 20.000 - 30.000 đồng, dễ dàng tìm thấy ở các quán nhậu tại Thanh Hóa.

Nem chua là món đặc sản nổi tiếng mà ai đến Thanh Hóa cũng phải thử. Được làm từ thịt lợn tươi ngon, kết hợp với bì lợn, gia vị tiêu, tỏi, ớt, đinh lăng, nem được quấn trong lá chuối hột hoặc chuối rừng, để lên men tự nhiên trong 1-2 ngày. Sau thời gian lên men, nem có vị chua dịu và thơm ngon, thường được bảo quản trong tủ lạnh. Dù nguyên liệu đơn giản, nhưng mỗi gia đình lại có một công thức làm nem riêng biệt, mang hương vị đặc trưng riêng.

Để chọn nem ngon, bạn phải để ý đến hình thức và mùi. Nem mới sẽ có lớp vỏ chuối màu xanh, khô ráo, với mùi thơm nhẹ nhàng của lá chuối và thịt tươi. Nem hỏng sẽ có vỏ chuối rách, mùi hôi khó chịu. Ở Thanh Hóa, bạn có thể tìm thấy nem ở nhiều nơi, nhưng để thưởng thức món nem chuẩn vị, hãy đến những gia đình truyền thống chuyên làm nem. Giá nem chua dao động từ 25.000 - 30.000 đồng cho 10 chiếc, tùy theo kích thước và chất lượng.

Vào những ngày mưa xuân, người Thái ở Quan Sơn, Quan Hóa, Bá Thước lại lên núi hái những gùi măng đắng thơm ngon. Măng sau khi được bóc vỏ, ngâm qua nước muối để bớt vị đắng, sẽ được luộc chín trong khoảng 15 phút. Để thưởng thức trọn vẹn hương vị núi rừng, măng đắng thường được chẻ làm tư và chấm với muối trộn hạt mắc khén, tạo nên một sự kết hợp tuyệt vời giữa vị đắng bùi và ngọt ngào. Người dân nơi đây thường nói rằng, ăn măng đắng là nếm đủ hương vị đắng cay ngọt bùi của cuộc sống.

Với măng đắng, bạn có thể sáng tạo thành nhiều món ăn khác nhau, từ măng xào, măng luộc, nấu xương, hay kết hợp cùng thịt vịt, thịt lợn, tạo nên những món ăn đa dạng, hấp dẫn cho bữa cơm gia đình. Măng đắng chỉ có vào mùa từ tháng Giêng đến tháng 3 âm lịch, và có giá khoảng 80.000 đồng/kg nếu bạn muốn tìm mua tại Bá Thước.

Ẩn mình giữa vùng núi non Tây Thanh Hóa, xã Cổ Lũng nổi danh với đặc sản vịt bản địa có một không hai: Vịt Cổ Lũng. Loại vịt này đã có từ hơn trăm năm, chỉ còn khoảng 600 con trên địa phương, nuôi thả tự nhiên, vì thế thịt vịt mang hương vị đậm đà và khác biệt. Vịt Cổ Lũng có xương nhỏ, nhiều thịt, ngọt và thơm lừng. Món đặc sắc nhất chính là vịt quay, được sơ chế kỹ lưỡng với lá mắc mật tươi, gia vị muối, đường và ngũ vị hương, rồi nướng trên than hoa đỏ rực.

Hương thơm của mắc mật thấm sâu vào từng thớ thịt, tạo nên một mùi vị đặc trưng không thể nhầm lẫn. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt đậm đà của thịt, kết hợp với làn da vịt vàng nâu hấp dẫn. Món vịt này thường được chấm với một loại muối đặc biệt, làm từ gan vịt nghiền nhỏ, muối và hạt mắc khén giã mịn, tạo nên sự kết hợp tuyệt vời. Giá của Vịt Cổ Lũng dao động khoảng 120.000 đồng/kg.

Thanh Hóa, vùng đất ven biển, luôn là nơi hấp dẫn du khách với những món ăn mang đậm dấu ấn đặc sản biển. Nhưng nổi bật hơn cả chính là Phi Cầu Sài, loài hải sản chỉ có tại sông Trà Giang, nối liền hai xã Thuần Lộc và Hoằng Xuyên. Loài phi này có hình dáng tương tự con trai biển, nhưng vỏ mỏng hơn, ruột trắng ngần và hai tua dài duyên dáng. Đây là món ăn quý hiếm, chỉ có tại vùng đất này và đã từng được tiến vua, nhờ vào hương vị ngọt ngào, thanh mát mà không nơi nào sánh được.

Cách chế biến món Phi Cầu Sài rất đơn giản nhưng lại mang đến hương vị đặc biệt, có thể chiên, xào, rán hoặc nấu canh, nấu cháo. Mặc dù món ăn không cầu kỳ, nhưng mỗi lần thưởng thức lại để lại một ấn tượng khó phai, ngọt ngào, thanh khiết. Những năm qua, loài phi này đã dần hiếm hoi do những thay đổi của thiên nhiên, nhưng vẫn còn ở những vùng như cồn nổi đảo Nẹ và cửa biển Hoằng Trường. Nếu một lần ghé thăm Hoằng Hóa hay Hậu Lộc, đừng quên thử Phi Cầu Sài và mang về làm quà. Bạn cũng có thể tìm mua chúng tại các chợ hải sản ở Thanh Hóa.

Hoằng Hóa, cửa ngõ phía Bắc của tỉnh Thanh Hóa, không chỉ nổi danh với vẻ đẹp thiên nhiên mà còn với những trái dừa ngọt lành. Dừa Hoằng Hóa mang hương vị đặc biệt, khác biệt so với những nơi khác nhờ nguồn nước ngọt ngào chảy từ sông Mã, hòa quyện với đất phù sa màu mỡ. Mùa dừa vào chính vụ, những trái dừa căng tròn, cùi dày trắng, giòn ngọt và nước dừa thanh mát là đặc sản không thể bỏ qua khi du khách ghé thăm vùng biển Hải Tiến.

Điều đặc biệt khiến Dừa Hoằng Hóa thêm phần nổi bật là sự kết hợp tuyệt vời với bánh tráng Xuân Phụ của Hoằng Phụ, tạo thành món ăn khó cưỡng mà người dân nơi đây luôn tự hào. Có lẽ vì thế mà trong dân gian còn lưu truyền câu ca dao, thể hiện sự gần gũi, gắn bó của người dân với đặc sản này:

"Chồng đánh không chừa cùi dừa tráng

Chồng đánh đà đáng bánh tráng cùi dừa."

Mía Kim Tân là một sản vật kỳ diệu mà thiên nhiên đã ban tặng cho vùng đất Thạch Thành. Với khí hậu và đất đai màu mỡ, đặc biệt là đất đỏ, những cây mía tại đây phát triển mạnh mẽ, tích tụ mật ngọt, có màu tím óng ánh và thân mía thẳng, đều tăm tắp. Vào mùa xuân năm 1789, khi vua Quang Trung chiêu mộ quân sĩ ở vùng Tam Điệp – Bỉm Sơn, ông đã cho quân lính thưởng thức mía Kim Tân, một món ăn mà vua rất ưa chuộng. Sau chiến thắng vĩ đại tại trận đại phá quân Mãn Thanh, vua Quang Trung đã tổ chức lễ hội mía tại Phố Cát (nay thuộc thị trấn Kim Tân, huyện Thạch Thành).

Không chỉ nổi tiếng trong lịch sử, mía Kim Tân còn được đưa vào kinh thành Huế qua những chuyến xe ngựa vào thời nhà Nguyễn. Du khách khi đến Thanh Hóa, đặc biệt là Thạch Thành, đừng quên thưởng thức mía tím Kim Tân. Vào mùa hè, bạn sẽ được tận hưởng ly nước mía mát lạnh, giải khát giữa ngày hè oi ả. Mùa đông lại là thời điểm lý tưởng để thưởng thức túi mía Kim Tân hấp nóng, ngọt ngào và thơm lừng hương bưởi, khiến lòng người không khỏi say mê.