Top 10 Món Ăn Đặc Sản Không Thể Bỏ Qua Khi Đến Hà Tĩnh

Hãy đến Nghi Xuân, vùng đất của Đại thi hào Nguyễn Du, nơi không chỉ nổi tiếng với phong cảnh đẹp mà còn là cái nôi của những món ăn đậm đà bản sắc. Một trong những món ăn đặc sắc đó chính là gỏi cá đục.

Cá đục, một loài cá thuộc họ "cá vược", có hình dáng giống cá bống nhưng thịt lại dai và thơm hơn rất nhiều. Loài cá này có vị ngon đặc trưng, trở thành nguyên liệu cho nhiều món ăn, trong đó có gỏi cá đục, món ăn đã làm nên tên tuổi của ẩm thực Hà Tĩnh.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cá đục chứa đầy đủ vitamin, khoáng chất và Omega3, rất tốt cho sức khỏe. Món gỏi cá đục không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng, giúp bạn duy trì một chế độ ăn lành mạnh.

Điểm đặc biệt của gỏi cá đục Hà Tĩnh là cá được chế biến rất sạch sẽ, thịt cá được ướp bằng nước cốt chanh để làm chín tự nhiên. Nước ướp này sau đó trở thành nước gia vị để chấm. Món ăn này không thể thiếu rau thơm, lá sung, lá đinh lăng, lá xoài non, xoài xanh, khế chua và chuối xanh thái mỏng. Khi thưởng thức, bạn cuộn cá với bánh đa nem và rau, chấm vào nước gia vị, cảm nhận sự kết hợp tuyệt vời giữa vị ngọt béo của cá, vị cay, chua và thanh mát của các loại rau, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên.

Hến là đặc sản nổi bật của vùng đất ven Sông La (Đức Thọ, Hà Tĩnh). Nơi đây có hai loại hến với màu sắc đặc trưng: loại hến vỏ vàng sáng sống ở khu vực đáy sông nhiều cát, và hến vỏ đen sạm sống ở vùng sông nhiều bùn. Sau khi được thu hoạch, người dân nơi đây tỉ mỉ nhặt sạch sạn và ngâm hến trong 8-10 giờ đồng hồ để loại bỏ hoàn toàn chất bẩn.

Hến sông La nổi tiếng với thịt ngọt, chắc và tươi ngon. Quá trình luộc hến đòi hỏi sự tỉ mỉ, bởi chỉ khi luộc đúng cách, hến mới có thể giữ được vị ngọt và thơm tự nhiên. Củi phải khô, lửa phải lớn để hến chín đều, mở hết vỏ, đảm bảo thu được toàn bộ ruột hến.

Hến không chỉ là món ăn dân dã, mộc mạc, mà còn là một phần không thể thiếu trong bữa cơm gia đình. Từ nước hến và thịt hến, người dân có thể chế biến vô số món ăn ngon, từ canh hến với rau, đến hến xào giá đỗ kẹp bánh tráng vừng. Mỗi món ăn đều mang hương vị đặc biệt, ngọt mát, thơm ngon, và có tác dụng giải nhiệt tuyệt vời, đặc biệt trong những ngày hè oi ả.

Chỉ cần nghe qua cái tên, người ta đã không thể không tò mò và muốn thưởng thức ngay. Vũng Áng, Kỳ Anh là một khu kinh tế biển phát triển bậc nhất của Hà Tĩnh, nơi nổi tiếng với đặc sản hải sản - mực nhảy. Mực nhảy Vũng Áng được coi là một trong những loài mực đặc trưng, gắn liền với tên tuổi của vùng đất này. Biệt danh này xuất phát từ việc những con mực sau khi được vớt lên bờ thường nhảy nhót, tạo thành những vũ điệu kỳ lạ, kèm theo âm thanh tách tách rất thú vị.

Mực Nhảy Hà Tĩnh có một vẻ ngoài lấp lánh, cuốn hút, và đôi mắt của nó sẽ chớp liên tục khi nó nhảy, điều mà hiếm khi thấy ở các loài mực khác. Mực nhảy được nuôi trong các bè hải sản trong môi trường nước biển trong sạch. Khi khách đến, họ có thể chứng kiến quy trình chế biến, từ việc chọn lựa mực tươi sống cho đến khi được chế biến thành những món ngon.

Có rất nhiều cách chế biến mực nhảy, nhưng phổ biến nhất là hấp nguyên con, chấm với mù tạt hoặc nước mắm gừng, kẹp lá lốt. Những con mực giòn, dai, có vị ngọt thanh sẽ khiến bạn khó lòng quên được hương vị độc đáo này. Ngoài ra, món gỏi mực trần qua nước chanh, ăn kèm nước mắm, cũng là một sự lựa chọn hoàn hảo, vị ngọt thanh mát, không hề có mùi tanh. Nếu đến Vũng Áng, đừng quên thưởng thức món mực nhảy đặc biệt này vào khoảng tháng 4 đến tháng 8, khi mực tươi ngon nhất.

Món cháo canh dù trông có vẻ giống mì vằn thắn hay bún, nhưng khi thử, du khách sẽ ngay lập tức bị ấn tượng bởi hương vị đặc trưng ngọt ngọt, chua chua và cay cay. Được làm từ bột mì, sợi cháo canh có độ mềm, dẻo vừa phải, rất dễ ăn. Sợi bột được cán nhỏ như bún, chan cùng nước dùng hầm từ xương lợn ninh nhừ, ăn kèm giò chả, thịt lợn và chút thịt bò, tạo nên một món ăn vô cùng độc đáo.

Nước lèo của cháo canh là yếu tố quyết định đến hương vị của món ăn. Nước dùng được hầm từ xương và cá biển tươi, mang đến sự ngọt thanh tự nhiên. Sợi cháo canh nhỏ mềm, dễ ăn, đặc biệt chả cá làm từ cá biển rất ngọt và dai. Thêm một chút hành lá, tiêu ớt, món cháo canh trở nên đậm đà và không thể quên.

Cháo canh đặc biệt được ưa chuộng vào mùa lạnh, khi một tô cháo nóng hổi nghi ngút khói sẽ làm ấm lòng thực khách. Không có rau ăn kèm như bánh canh, nhưng món cháo canh này có thể thêm vào các loại quẩy thái hạt lựu hoặc bánh mì chiên giòn, tùy theo khẩu vị của từng người. Món ăn này thực sự là một lựa chọn hoàn hảo cho những ngày se lạnh.

Bánh bèo, món ăn dân dã mà quen thuộc, không phải là đặc sản riêng của một vùng đất nào. Từ Huế đến Nghệ An, Quảng Bình, đâu đâu cũng có bánh bèo. Nhưng bánh bèo Hà Tĩnh lại mang một hương vị độc đáo, có sự khác biệt rõ rệt, khiến du khách khi thưởng thức không khỏi tấm tắc khen ngợi. Dù là ăn nóng hay nguội, món bánh này luôn khiến người ta phải chảy nước miếng.

Bánh bèo Hà Tĩnh có hai loại chính: bánh bèo khô và bánh bèo nước. Bánh bèo khô là những miếng bánh mềm mại được luộc chín, sau đó rưới nước mắm lên và ăn kèm hành phi cùng hành ngò thơm lừng. Còn bánh bèo nước được chế biến cầu kỳ hơn, với những miếng bánh bèo nhân tôm tươi, nấu cùng nước lèo được hầm từ xương và rau củ, tạo nên một hương vị đậm đà, thơm ngát.

Điều làm nên sự đặc biệt của bánh bèo Hà Tĩnh chính là nước mắm. Vị nước mắm không chỉ đậm đà mà còn có sự cân bằng hoàn hảo giữa mặn và ngọt, khiến ai một lần thử cũng phải nhớ mãi. Nước mắm này được chế biến từ nguyên liệu đơn giản nhưng được chăm chút tỉ mỉ, tạo nên một hương vị không thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác ngoài Hà Tĩnh.

Để thưởng thức món bánh bèo Hà Tĩnh đúng điệu, người ta thường cho bánh bèo ra đĩa, chan nước mắm pha chế đặc biệt lên, rắc thêm hành khô thơm phức. Rau thơm cùng nước chấm chua ngọt giúp làm nổi bật vị ngon của bánh bèo, tạo nên một món ăn đầy đủ hương vị. Dù ăn nóng hay nguội, bánh bèo đều giữ được độ giòn dai và đậm đà khó cưỡng.

Hà Tĩnh nổi bật với những món ăn dân dã đầy lôi cuốn, trong đó không thể bỏ qua bánh đa. Bánh đa vừng đen mang một hương vị độc đáo mà khó có thể tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác. Bánh đa được phủ kín với lớp vừng đen bóng bẩy, khi nướng lên, hương thơm béo ngậy từ hạt vừng hòa quyện với các gia vị cay nồng như tỏi, tiêu, tạo nên một món ăn thơm ngon, đậm đà, với hương vị khó quên.

Chắc hẳn bạn sẽ tìm thấy bánh đa ở nhiều nơi, nhưng chỉ có bánh đa ở các chợ Tỉnh, chợ Cầy hay chợ Hội của Hà Tĩnh mới thực sự hấp dẫn. Những chiếc bánh đa dày, lớn, lớp vừng đen phủ kín, giòn rụm và béo thơm, tạo cảm giác ăn hoài không thấy chán. Thưởng thức chiếc bánh đa cùng nước mắm pha chanh, ớt và một chút cà cuống sẽ mang đến một trải nghiệm vị giác tuyệt vời. Một cách ăn thú vị khác là kết hợp bánh đa với các món ăn như gỏi bắp chuối, hến xào… để tận hưởng hương vị độc đáo.

Bánh đa không chỉ là món ăn vặt thơm ngon, mà còn là một nguồn dinh dưỡng dồi dào. Với những người làm việc đêm khuya, chỉ cần nướng vài chiếc bánh đa là có thể thưởng thức một món ăn vừa nhẹ nhàng, không béo, vừa giúp tỉnh táo. Những ai đang thực hiện chế độ ăn kiêng hay muốn bổ sung vừng đen vào bữa ăn hằng ngày sẽ thấy đây là lựa chọn hoàn hảo. Bánh đa vừng đen có thể kết hợp với các món như lươn bằm, lươn xào sả ớt, hến xào… để tạo nên bữa ăn thêm phần phong phú.

Khi đến Hà Tĩnh, bạn không thể bỏ qua món bún thịt nướng Hà Tĩnh, một sự kết hợp hoàn hảo giữa vị thanh mát của bún tươi, hương thơm đậm đà của nước tương và vị béo ngậy của thịt nướng. Đây là món ăn đơn giản nhưng rất tinh tế, khiến ai đã thử qua đều nhớ mãi.

Phần bún thịt nướng cơ bản bao gồm bún trắng, thịt nướng thơm ngon, nước tương đặc biệt và rau sống tươi mát. Khi thưởng thức, thực khách có thể trộn bún với nước tương và ăn kèm với thịt. Các vị hòa quyện hài hòa, giúp thực khách cảm nhận rõ từng hương vị riêng biệt của mỗi thành phần. Thịt nướng thường được ướp với sả, hành và một chút nước chanh, sau đó được nướng trực tiếp khi thực khách gọi món, đảm bảo độ mềm, giữ trọn vị béo mà không bị khô hay dai.

Món bún thịt nướng Hà Tĩnh không chỉ nổi bật với hương vị đặc biệt mà còn với nước chấm rất riêng biệt: nước tương chẹo. Nước tương chẹo là sự kết hợp hoàn hảo giữa nước tương, lạc rang giã nhỏ, ớt, tỏi, và đường, tạo ra một vị chua cay mặn ngọt, làm đậm đà thêm hương vị của thịt nướng và thanh mát của bún. Suất bún thịt nướng rất phải chăng và có sẵn suốt cả ngày, giúp du khách dễ dàng thưởng thức món ăn này vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

Kẹo cu đơ là món đặc sản nổi bật của miền quê Hà Tĩnh, mang trong mình hương vị ngọt ngào từ thiên nhiên và sự giản dị của cuộc sống. Ban đầu, cái tên Kẹo cu đơ có thể khiến nhiều người ngỡ ngàng, nhưng khi thử qua, ai cũng sẽ cảm nhận được sự khác biệt so với các loại kẹo truyền thống. Đây là loại kẹo đậu phộng (lạc), được chế biến theo công thức gia truyền, với lớp vỏ ngoài giòn tan và vị ngọt đậm đà từ mật mía.

Để làm được Kẹo cu đơ Hà Tĩnh chuẩn vị, người làm phải tỉ mỉ từ việc chọn lạc, giã gừng, quạt bánh đến công đoạn khuấy mật. Những nguyên liệu dễ tìm như lạc, mật mía, mạch nha và gừng hòa quyện lại tạo nên hương vị đặc trưng. Mỗi chiếc kẹo cu đơ có hình tròn như chiếc gương soi, với vỏ bánh đa vừng giòn tan, lớp mật ngọt dẻo, lạc rang béo ngậy và một chút cay nồng từ gừng. Khi cắn thử, bạn sẽ cảm nhận được độ dẻo vừa phải, vị ngọt ngào của mật mía, sự béo bùi của lạc và hương thơm cay nồng của gừng.

Hãy tưởng tượng một buổi chiều thu hoặc đông, cùng bạn bè, gia đình ngồi quây quần bên ấm trà xanh, thưởng thức vài chiếc kẹo cu đơ, vị ngọt của kẹo hòa quyện cùng vị chát của trà, tạo nên một cảm giác thật tuyệt vời, giản dị mà ấm áp.

Trong tiếng Hà Tĩnh, “Ram” là món nem rán mà người miền Bắc gọi là chả rán, còn “Bánh mướt” là tên gọi quen thuộc của bánh cuốn hay bánh ướt. Món ăn này được yêu thích bởi sự kết hợp hài hòa giữa bánh mướt mềm mịn, thơm ngon và ram rán giòn rụm, tạo nên hương vị đặc biệt khó quên.

Nguyên liệu làm Ram không có gì phức tạp, chỉ cần miến dong, thịt nạc băm nhuyễn, trứng gà, hành củ và các gia vị như tiêu, xúp, ớt. Tất cả được trộn đều và ướp cho thấm gia vị. Khi rán, ram có lớp vỏ giòn, màu vàng bắt mắt, còn phần nhân bên trong mềm mại, thơm ngon từ thịt, rau và ngò. Kết hợp với bánh mướt, món ăn này trở nên hoàn hảo, khiến ai thử một lần cũng phải nhớ mãi.

Bánh mướt được làm từ bột gạo nếp nguyên chất, xay nhuyễn và nhào cùng muối và nước ấm. Bột được ủ trong nước vài giờ cho bột mềm mịn, khi tráng bánh sẽ mỏng nhưng dai, vừa thơm vừa dẻo. Quy trình làm bánh đòi hỏi sự khéo léo và tinh tế của người thợ để có những chiếc bánh hoàn hảo, mềm mà không nát. Món Ram bánh mướt mang đến sự kết hợp tuyệt vời giữa sự giòn của ram và độ dẻo, mềm của bánh, khiến người thưởng thức cảm nhận được sự tinh tế trong từng miếng ăn.

Với sự hòa quyện giữa các thành phần này, Ram bánh mướt là món ăn giản dị nhưng đầy tinh tế, mang đậm bản sắc ẩm thực Hà Tĩnh, là món ăn không thể thiếu khi du khách đến thăm vùng đất này.

Đến Phúc Trạch quê tôi, đừng quên thưởng thức món chè bưởi thơm ngọt, nơi mà hương vị đặc trưng của bưởi Phúc Trạch luôn làm say lòng du khách:
Mời về Phúc Trạch quê em/ Chè thơm bưởi ngọt người quen đợi chờ.

Giữa những loại bưởi nổi tiếng từ miền Bắc như bưởi Diễn, Đoan Hùng hay miền Nam với bưởi Năm Roi, bưởi da xanh, miền Trung tự hào với giống Bưởi Phúc Trạch. Quả bưởi này được trồng chủ yếu ở xã Phúc Trạch, Hương Khê, Hà Tĩnh – một vùng đất trù phú, nơi những người nông dân cần cù đã gìn giữ và phát triển giống bưởi quý. Đây cũng là một trong bảy loại cây ăn quả quý hiếm của đất nước.

Bưởi Phúc Trạch có hình dáng đặc biệt với quả tròn đều, cuống quả không lồi, đế quả hơi lõm và vỏ màu xanh vàng. Phần thịt quả có màu hồng nhạt hoặc trắng trong, những tép bưởi căng mọng, giòn và tươi ngon, vị ngọt thanh nhẹ và một chút chua dịu khiến người ăn phải thổn thức.

Không chỉ ngon, Bưởi Phúc Trạch còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nhờ chứa nhiều vitamin A, C cùng các khoáng chất quan trọng. Đây là loại quả dễ bảo quản mà không cần dùng đến hóa chất, giữ được độ tươi ngon lâu dài. Một số gia đình còn có cách bảo quản bưởi bằng cách vùi quả vào cát ẩm hoặc bôi vôi vào cuống, đảm bảo bưởi vẫn giữ được chất lượng tươi ngon trong suốt ba đến năm tháng. Bởi vậy, bưởi Phúc Trạch không chỉ là món ngon mà còn là lựa chọn tuyệt vời cho sức khỏe gia đình bạn.

Mùa bưởi Phúc Trạch chỉ kéo dài trong ba tháng, từ tháng 7 đến tháng 9 âm lịch, vì thế nếu muốn thưởng thức bưởi ngon nhất, bạn nên ghé thăm trong khoảng thời gian này để lựa chọn những quả bưởi Phúc Trạch chính hiệu, chất lượng nhất.