5 loài cá sở hữu chiều dài ấn tượng nhất hành tinh

Cá nhám phơi nắng là loài cá lớn thứ hai trên thế giới chỉ sau cá nhám voi, và cũng là một trong ba loài cá mập ăn sinh vật phù du – cùng với cá nhám voi và cá mập miệng to. Chúng phân bố rộng khắp các đại dương ôn đới và nổi bật với khả năng di cư toàn cầu. Với chiếc miệng rộng mở cùng hệ thống mang lược phát triển, cá nhám phơi nắng chuyên lọc sinh vật phù du để làm thức ăn. Chúng có thân hình màu xám nâu kèm theo các đốm da đặc trưng. Đặc biệt, răng của chúng nhỏ, nhiều và có hình nón cong về phía sau, đồng đều ở cả hai hàm.

Theo nghiên cứu năm 2003, cá nhám phơi nắng không ngủ đông mà vẫn duy trì hoạt động quanh năm. Vào mùa đông, chúng thường lặn sâu tới 900 m để tìm kiếm sinh vật phù du – nguồn thức ăn chủ yếu. Khi trưởng thành, chiều dài của cá nhám phơi nắng có thể đạt tới 12,5 mét, một con số ấn tượng cho thấy kích thước khổng lồ của loài cá hiền hòa này.

Cá nhám voi là loài cá lớn nhất từng được biết đến, không phải là cá voi như nhiều người nhầm lẫn, mà là một loài cá mập hiền hòa. Hiện nay, chúng được xếp vào danh sách những loài đang có nguy cơ tuyệt chủng. Cá nhám voi trưởng thành có thể dài tới 12 mét, với kích thước trung bình từ 5,5 đến 10 mét và trọng lượng lên tới 18,7 tấn – tương đương một chiếc xe buýt trường học khổng lồ.

Mặc dù cá mập trắng thường gây chú ý bởi vẻ ngoài dữ dội, nhưng chúng vẫn chỉ là “đàn em” khi so về kích thước với cá nhám voi. Trong khi cá mập trắng dài khoảng 4,6 đến 6,1 mét và nặng gần 2,3 tấn, thì cá nhám voi lại vượt trội hoàn toàn dù không phải là loài săn mồi.

Chiếc miệng khổng lồ rộng tới 1,5 mét của cá nhám voi chứa hơn 300 chiếc răng nhỏ li ti – nhưng những chiếc răng này không dùng để cắn, mà chỉ đóng vai trò như màng lọc tinh vi giúp chúng lọc lấy thức ăn. Chúng ưa thích môi trường nước ấm và thường xuất hiện tại các đại dương nhiệt đới, đôi khi còn được phát hiện ở vùng nước lạnh như ngoài khơi bờ biển New York.

Cá nhám voi không tấn công con mồi như các loài cá mập khác. Chúng nhẹ nhàng lọc lấy sinh vật phù du, đồng thời tiêu thụ tôm, tảo, trứng cá, cá mòi, cá cơm, cá thu, cá ngừ, mực và nhiều loài sinh vật biển nhỏ khác. Chính sự hiền hòa và kích thước kỳ vĩ khiến loài cá này trở nên vô cùng đặc biệt.

Cá voi xanh, còn được gọi là cá ông, là loài động vật có vú lớn nhất từng tồn tại trên Trái Đất, thuộc phân bộ cá voi tấm sừng hàm (Mysticeti). Chúng cư ngụ ở hầu khắp các đại dương trên thế giới, và là hậu duệ tiến hoá từ các loài thú sống trên cạn – gần gũi nhất là hà mã. Một con cá voi xanh trưởng thành có thể đạt trọng lượng lên đến 180 tấn, tương đương gần 30 con voi châu Phi.

Ngay từ khi chào đời, cá voi xanh con đã nặng khoảng 2.700 kg – bằng trọng lượng của một con hà mã trưởng thành. Trong vòng 7 tháng đầu đời, mỗi ngày chúng tiêu thụ khoảng 400 lít sữa, tăng cân thần tốc khoảng 90 kg mỗi ngày. Chiều dài trung bình của cá đực là 25 mét, còn cá cái dài khoảng 26,2 mét. Đặc biệt, vào năm 1909, từng ghi nhận một cá thể cá voi xanh đạt chiều dài kỷ lục tới 33,58 mét.

Dù có thân hình đồ sộ, nhưng với thân dài, thuôn và cấu trúc thuỷ động học, cá voi xanh có thể rẽ nước nhẹ nhàng khi bơi. Phần lưng có màu xanh xám, bụng sáng hơn và đặc biệt cổ có các nếp gấp linh hoạt, có thể mở rộng gấp 4 lần để hấp thụ lượng thức ăn khổng lồ. Phần đuôi chia làm hai thuỳ lớn như mái chèo giúp đẩy thân hình nặng nề qua làn nước.

Cá voi xanh không có răng, thay vào đó là khoảng 395 tấm sừng hàm ở hàm trên dùng để lọc sinh vật phù du và các loài giáp xác nhỏ khỏi nước biển. Trên lưng chúng có hai lỗ thở để đẩy khí cũ và nước biển khi trồi lên mặt nước. Dù to lớn, bộ não của cá voi xanh lại khá nhỏ, chỉ khoảng 6,92 kg – chỉ chiếm 0,007% khối lượng cơ thể. Hiện có ba loài cá voi xanh đã được xác định, phân bố khắp các đại dương trên toàn cầu.

Cá nhà táng là một loài động vật có vú biển thuộc bộ cá voi có răng, là thành viên duy nhất của chi Physeter. Trước đây được biết đến với tên khoa học Physeter catodon, cá nhà táng là một trong ba loài còn tồn tại của siêu họ cá nhà táng, bên cạnh cá nhà táng nhỏ và cá nhà táng lùn. Đặc biệt, cá nhà táng là nhà vô địch lặn sâu của thế giới đại dương, chuyên săn mực và cá nhỏ làm thức ăn.

Cá nhà táng đực trưởng thành có thể dài tới 20,5 mét, là loài động vật có răng lớn nhất hành tinh. Đầu của chúng chiếm tới một phần ba chiều dài cơ thể, chứa bộ não lớn nhất trong thế giới động vật. Cá nhà táng phân bố rộng rãi trên toàn cầu, sống ở mọi đại dương. Thức ăn chính của chúng là mực, bao gồm cả những loài mực khổng lồ, mực Nam Cực; thỉnh thoảng chúng cũng ăn các loại cá khác. Là nhà vô địch lặn sâu thứ hai sau cá voi mõm khoằm Cuvier, cá nhà táng còn nổi tiếng với âm thanh lách cách vang dội – loại âm thanh lớn nhất trong số các loài động vật, dùng để định vị con mồi và vật cản.

Cá nhà táng sống theo nhóm nhỏ gọi là "đơn vị xã hội"; cá cái và con non ở cùng nhóm riêng biệt với cá đực trưởng thành. Các cá thể cái cùng hợp tác bảo vệ và nuôi dưỡng con, với chu kỳ sinh sản cách nhau 3-6 năm, thời gian nuôi con có thể kéo dài hơn 10 năm. Loài này có rất ít kẻ thù tự nhiên; tuy nhiên đàn cá hổ kình có thể tấn công những con non. Tuổi thọ của cá nhà táng có thể lên tới trên 70 năm.

Cá mái chèo, hay còn gọi là cá đai vua, thuộc họ Regalecidae và phân bố rộng khắp toàn cầu. Mang hình dáng thanh mảnh tựa dải ruy băng, thân cá mỏng manh cùng vây lưng đỏ rực trải dài suốt thân hình, khiến chúng thường được ví như rồng biển hay rắn biển khổng lồ huyền bí.

Cá mái chèo là loài cá có xương sống cổ xưa nhất còn tồn tại, với chiều dài có thể lên tới 17 mét và trọng lượng đạt đến 270 kg. Lần đầu tiên loài này được ghi nhận vào năm 1772, song chúng hiếm khi xuất hiện vì thường trú ngụ sâu khoảng 1.000 mét dưới đại dương. Thức ăn chính của cá mái chèo là những sinh vật phù du li ti, và chúng sở hữu một lỗ nhỏ thay cho hệ tiêu hóa, không có răng thật mà dùng mang lược mảnh mai để lọc mồi.

Dù đôi khi cá mái chèo được phát hiện trôi nổi trên mặt biển, các nhà khoa học cho rằng đây là hậu quả của các cơn bão mạnh hoặc dòng hải lưu cuốn lên bờ, hoặc do gặp nạn và chết. Mặc dù có vẻ ngoài kỳ dị như quái vật biển, cá mái chèo chưa từng được xem là mối nguy hiểm với con người.