7 huyện nghèo nhất ở Hà Giang cần sự trợ giúp khẩn cấp

Mèo Vạc là một trong những huyện nghèo nhất của tỉnh Hà Giang. Với tỷ lệ hơn 80% dân tộc thiểu số, Mèo Vạc có khoảng 17.000 hộ dân với hơn 86.000 người, trong đó hơn 7.000 hộ thuộc diện nghèo và gần 1.000 hộ cận nghèo. Địa hình của huyện chủ yếu là núi đá vôi, với 10 xã vùng núi đá, 3 xã biên giới và 5 xã núi đất. Diện tích đất canh tác vô cùng hạn chế, chỉ khoảng 1.300 ha trồng lúa và trên 7.000 ha trồng ngô, mỗi năm chỉ có một vụ. Dù nhận được nhiều hỗ trợ từ ngân sách Trung ương và các chương trình 135, 30a, nhưng nguồn hỗ trợ chủ yếu tập trung vào xây dựng cơ sở hạ tầng, trong khi kinh phí cho các hoạt động sinh kế chỉ đạt khoảng 9 – 10 tỷ đồng.

Được đánh giá có tiềm năng phát triển chăn nuôi ong rừng, trâu, bò, ngựa và sản xuất đậu tương, nhưng thực tế, huyện Mèo Vạc vẫn đang phải đối mặt với tình trạng nghèo khó. Hơn 23% hộ nghèo trong tỉnh thuộc về Mèo Vạc. Cuộc sống tại đây còn rất thiếu thốn, từ cơ sở vật chất trường học, trạm y tế đến sinh hoạt hàng ngày của người dân. Trẻ em phải học bán trú do đường sá xa xôi và hiểm trở, trong khi đó, việc học chung lớp của các trẻ với độ tuổi khác nhau là điều thường thấy. Các em thiếu thời gian vui chơi và chủ yếu phụ giúp gia đình, chăn trâu, nấu cơm hoặc trông em.

Mặc dù có những nỗ lực cải tạo vườn tạp và phát triển kinh tế vườn hộ theo nghị quyết 05 của Tỉnh ủy để giảm nghèo bền vững, nhưng Mèo Vạc vẫn là một trong những địa phương khó khăn nhất của Hà Giang.

Yên Minh, một trong những huyện nghèo của Hà Giang, cách thành phố 100km, là nơi sinh sống của 17 xã và 1 thị trấn. Trong đó, 15 xã nằm trong diện nghèo, hàng năm luôn cần sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương. Từ đầu năm 2021, Yên Minh đã ghi nhận khoảng 72.000 lượt hộ nghèo cần hỗ trợ về vật chất và tinh thần.

Với địa hình nhiều núi cao và thấp, mùa hè khô hạn còn mùa đông thường xuyên có lũ quét, Yên Minh chủ yếu là nơi sinh sống của các dân tộc Nùng, Dao, Tày, Hát. Mặc dù đời sống có phần đầy đủ hơn so với một số huyện khác ở Hà Giang, nhưng thực tế, tỷ lệ đói nghèo ở đây vẫn còn cao.

Trình độ dân trí ở Yên Minh còn thấp, tập quán canh tác chủ yếu theo phương thức nhỏ lẻ và manh mún. Người dân quanh năm chỉ biết làm nương, chăn nuôi và nấu rượu, cuộc sống của họ gần như tự phát, không được chăm sóc đầy đủ. Đặc biệt, một số phong tục như bắt vợ cướp vợ về làm dâu vẫn tồn tại. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực tuyên truyền và đầu tư, đời sống người dân vẫn chưa có nhiều cải thiện, và họ vẫn cần sự giúp đỡ của chính quyền cũng như các tình nguyện viên.

Quản Bạ, một trong 62 huyện nghèo nhất cả nước, có 12 xã và 1 thị trấn, nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp và chăn nuôi. Mặc dù tỷ lệ hộ nghèo ở đây đã giảm trong giai đoạn 2016-2020, nhưng vẫn còn trên 30% dân số sống trong đói nghèo và vẫn cần rất nhiều sự giúp đỡ từ cộng đồng.

Quản Bạ có địa hình đồi núi dốc, chịu tác động mạnh mẽ từ thiên tai. Dân cư nơi đây thưa thớt, trình độ dân trí còn hạn chế, cơ sở hạ tầng thiếu thốn, và giao thông đi lại vô cùng khó khăn. Mỗi mùa đông đến, trẻ em ở Quản Bạ lại phải nhận sự giúp đỡ từ các tổ chức tình nguyện về quần áo ấm, chăn chiếu, trong khi việc đảm bảo đủ thức ăn và sự ấm áp cho các em cũng là một thách thức lớn. Hơn nữa, nhiều gia đình tại đây có số con đông, có nhà lên tới 4-5 đứa, trong đó đứa lớn nhất cũng chỉ mới 10 tuổi.

Tài sản của mỗi gia đình chủ yếu là vài bắp ngô và một vài con lợn được xã hỗ trợ. Nhiều năm qua, Quản Bạ nhận sự hỗ trợ thường xuyên từ các tổ chức từ thiện về lương thực và quần áo ấm, giúp họ có thể duy trì cuộc sống tạm bợ qua từng ngày.

Bắc Mê được bổ sung vào danh sách các huyện nghèo trong giai đoạn 2018-2020 và hiện là một trong những huyện nằm trong diện hưởng chính sách Nghị quyết 30a, cùng với Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh, Quản Bạ, Hoàng Su Phì và Xín Mần. Huyện này là nơi sinh sống của 15 dân tộc anh em, trong đó dân tộc thiểu số chiếm tới 94,4%. Mặc dù tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 38,73% xuống 25,89% vào cuối năm ngoái, nhưng vẫn còn một tỷ lệ đáng kể cần sự giúp đỡ.

Cuộc sống của người dân Bắc Mê đang gặp rất nhiều khó khăn. Những phong tục lạc hậu, đặc biệt là hôn nhân cận huyết giữa các nhóm dân tộc thiểu số, vẫn tồn tại và ảnh hưởng đến sự phát triển xã hội. Bên cạnh đó, nguồn lương thực chủ yếu từ giống lúa địa phương có năng suất thấp, đất đai khó canh tác do địa hình đồi núi dốc, và thiếu nước sản xuất. Tỷ lệ sinh con thứ ba vẫn cao, trong khi việc áp dụng khoa học kỹ thuật còn chậm, dẫn đến việc phát triển kinh tế chưa bền vững.

Từ đầu năm 2021, Ngân hàng Chính sách xã hội đã tiếp tục thực hiện 13 chương trình tín dụng hỗ trợ hộ nghèo và các hộ chính sách, với hơn 14.000 lượt khách hàng vay vốn. Tuy nhiên, một bộ phận người dân vẫn còn ỷ lại vào sự hỗ trợ từ Nhà nước, thiếu ý thức phấn đấu thoát nghèo, điều này gây khó khăn cho công cuộc giảm nghèo tại địa phương.

Hoàng Su Phì là một trong những huyện biên giới miền núi khó khăn nhất của tỉnh Hà Giang. Huyện này có hơn 12.000 hộ gia đình sinh sống, chủ yếu là các dân tộc Tày, Nùng, Cờ Lao và Na Chí. Với phần lớn dân cư là đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ nhận thức và điều kiện sống còn rất nhiều khó khăn. Tỷ lệ hộ nghèo tính đến tháng 7/2021 là 18,6%, chiếm một phần lớn tỷ lệ nghèo toàn tỉnh. Nhiều trẻ em trong độ tuổi đi học phải ở nhà giúp gia đình, chăn nuôi, làm nương thay vì đến trường.

Trong khi đó, hệ thống trường học tại đây như Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Chiến Phố, Tiểu học Chiến Phố, THCS Hồ Thầu, Tiểu học Hồ Thầu, THCS Tân Tiến, THCS Nam Sơn còn gặp rất nhiều khó khăn. Các trường học xuống cấp, thiếu phòng học và sách giáo khoa. Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt với đồi núi dốc, vào mùa mưa, lũ quét và lũ ống thường xuyên xảy ra, gây khó khăn cho cuộc sống của người dân.

Mỗi mùa đông hay mùa bão lũ, các đội tình nguyện viên từ các trường đại học đến giúp đỡ, tổ chức quyên góp lương thực, quần áo và dạy học miễn phí cho người dân nơi đây, phần nào giúp họ vượt qua khó khăn.

Xín Mần là huyện vùng cao phía Tây Bắc tỉnh Hà Giang, cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng 120 km. Với địa hình đồi núi cao, việc di chuyển gặp rất nhiều khó khăn. Người dân nơi đây chủ yếu sống bằng nghề nông, trồng ngô, chăn nuôi gia súc và một phần đi lao động tại Trung Quốc để cải thiện thu nhập. Một số bản làng của họ gần như nằm treo trên núi, giao thông chia cắt khiến cuộc sống của người dân nơi đây hết sức gian nan.

Nhà cửa ở Xín Mần đa phần làm bằng đất, lợp cọ hoặc thùng xốp, rất đơn sơ và nghèo nàn. Huyện hiện có 6 trường học, nhưng các lớp học thiếu thốn trang thiết bị dạy học, phần lớn là do sự quyên góp và tình nguyện từ các tổ chức bên ngoài.

Với 16 dân tộc sinh sống tại đây, dân tộc Nùng chiếm đa số với 41,82%, trong đó 90% người dân sống chủ yếu nhờ vào nghề trồng lúa. Đa phần dân cư sinh sống ở vùng núi cao, việc đi lại rất khó khăn. Trong khi đó, ở một số vùng, phụ nữ vẫn phải sinh con tại nhà, chỉ khi có tình huống nguy hiểm mới tìm đến trạm y tế xã hoặc bệnh viện huyện. Mặc dù Xín Mần được nhà nước quan tâm đầu tư hàng năm, nhưng nơi đây vẫn nằm trong danh sách những huyện nghèo nhất cả nước.

Huyện Đồng Văn, nằm trên cao nguyên đá Đồng Văn, thuộc tỉnh Hà Giang, là một trong 62 huyện nghèo của Việt Nam. Được bao phủ bởi địa hình núi đá hiểm trở, huyện có 19 xã và thị trấn, nơi sinh sống của 17 dân tộc, trong đó dân tộc Mông chiếm hơn 87%. Mặc dù tỷ lệ hộ nghèo đã giảm vào năm 2020, nhưng vẫn còn rất cao, đạt 42% vào năm 2021. Đời sống nơi đây vẫn gặp rất nhiều khó khăn, do ảnh hưởng của dịch bệnh và điều kiện cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn. Hệ thống giao thông chưa phát triển, nhiều trẻ em đến tuổi đi học vẫn chưa biết chữ, người già vẫn ngày ngày vất vả làm nương. Bữa ăn của họ chỉ có khoai sắn và rau rừng, cơ sở vật chất của các trường học cũng thiếu thốn, lớp học dột nát, học sinh phải ghép lớp và dạy bù thường xuyên.

Nhiều hộ gia đình chỉ có thể sống nhờ vào vài mảnh ruộng trồng lúa vụ một, không chăn nuôi, khiến họ luôn sống trong cảnh nghèo đói. Những cơn ốm đau không có tiền chữa trị, bữa ăn nghèo nàn, thiếu thốn triền miên. Mặc dù được sự quan tâm đầu tư từ nhà nước, nhưng cuộc sống của bà con vẫn vô cùng khó khăn. Tuy đất đai rộng, nhưng do thiếu kiến thức canh tác, hiệu quả nông nghiệp vẫn chưa đạt được như kỳ vọng. Những ngôi làng xa xôi, một số nơi vẫn chưa có điện hoặc điện yếu, khiến bà con sống trong cảnh tách biệt với xã hội bên ngoài.