Top 10 ngôi nhà cổ đẹp và nổi tiếng nhất Việt Nam

Nhà cổ Phùng Hưng nằm tại số 4 Nguyễn Thị Minh Khai, Hội An, Quảng Nam. Ngôi nhà được xây dựng hơn 220 năm trước, vào cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, đúng thời kỳ phát triển rực rỡ của phố cổ Hội An. Chủ nhân đầu tiên là một thương nhân giàu có, nổi tiếng thông minh và rộng mối quan hệ. Nhà được thiết kế để kinh doanh lâu dài các mặt hàng quý như quế, tiêu, muối, đồ sứ, thủy tinh... mang lại giá trị lớn cho các thương lái thời đó. Tên gọi Phùng Hưng mang ý nghĩa cầu mong sự thịnh vượng bền lâu và gia đình luôn ấm no.

Hiện nay, con cháu đời thứ 8 của chủ nhân gốc vẫn giữ gìn và chăm sóc ngôi nhà, đồng thời hướng dẫn khách tham quan tìm hiểu về lịch sử cũng như kiến trúc cổ kính của nhà. Ngoài ra, nhà còn là cơ sở may thêu thủ công truyền thống của gia đình. Nếu có dịp du lịch Hội An 3 ngày 2 đêm, đừng quên mua những sản phẩm thủ công này làm quà. Nhà cổ Phùng Hưng được xây dựng theo kiểu nhà ống truyền thống với mặt tiền rộng, biểu tượng cho sự phát đạt, thu hút tài lộc. Vật liệu chính là các loại gỗ quý nên sau hơn hai thế kỷ, ngôi nhà vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên vẹn như thuở ban đầu.

Dinh thự công tử Bạc Liêu tọa lạc tại số 13 Điện Biên Phủ, phường 3, thành phố Bạc Liêu, bên dòng sông thơ mộng. Công trình này được xây dựng từ năm 1917 và hoàn thiện vào năm 1919, mang phong cách kiến trúc Tây phương đầy sang trọng và hoành tráng. Được mệnh danh là “nhà lớn” giữa miền Tây lục tỉnh, dinh thự do ông Trần Trinh Trạch - cha của công tử Bạc Liêu - cho xây dựng khi con trai mới 19 tuổi. Ông Trạch sở hữu tài sản đồ sộ với 74 sở điền, 110.000 ha đất trồng lúa cùng gần 100.000 ha ruộng muối, chiếm phần lớn diện tích muối trong tỉnh. Trong số 7 người con, Trần Trinh Huy nổi tiếng ăn chơi sa hoa và ham mê cuộc sống xa hoa. Tổng tài sản mà công tử Bạc Liêu thừa hưởng và sử dụng trong những cuộc vui bạc tỷ lên tới hơn 5 tấn vàng.

Dinh thự được thiết kế bởi kỹ sư người Pháp, với vật liệu xây dựng nhập khẩu nguyên chiếc từ Paris. Mỗi chi tiết, từ bulông, ốc vít đến nội thất đều mang dấu ấn tinh xảo, khắc họa sự cầu kỳ và đẳng cấp. Du khách ngay từ bước chân đầu tiên sẽ bị mê hoặc bởi những đường nét tinh tế, các hoa văn trang trí trên từng cột nhà, cùng ánh sáng vàng ấm áp lan tỏa từ các chiếc đèn cổ điển, tạo nên không gian vừa sang trọng vừa ấm cúng. Trải qua hơn một thế kỷ, dinh thự công tử Bạc Liêu không chỉ giữ vẹn nguyên giá trị kiến trúc mà còn trở thành biểu tượng nghệ thuật quý giá, ghi dấu một thời kỳ hào hoa của miền Nam xưa.

Nhà cổ Bình Thủy, tọa lạc tại số 142/144 Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ, là điểm dừng chân không thể bỏ qua với bất cứ ai đặt chân đến vùng đất Tây Đô. Được xây dựng từ năm 1870 và thuộc sở hữu của dòng họ Dương, ngôi nhà là một trong số ít công trình cổ vẫn giữ nguyên vẹn đến ngày nay, mang giá trị đặc biệt trong việc nghiên cứu văn hóa, phong tục của cư dân đồng bằng sông Cửu Long vào giai đoạn chuyển giao giữa hai thế kỷ. Chủ nhân nhà là ông Dương Chấn Kỷ – một thương gia giàu trí thức và có tấm lòng nghệ sĩ, luôn đam mê khám phá những xu hướng kiến trúc Tây phương thịnh hành. Chính bởi vậy, nhà mang phong cách biệt thự cổ điển kiểu Pháp đầy sang trọng, hòa quyện tinh tế với dấu ấn phong thủy truyền thống của người phương Đông, tạo nên một không gian hài hòa giữa hai nền văn hóa Đông – Tây.

Ngôi nhà trải rộng trên diện tích khoảng 6.000m2, xây dựng theo hướng Đông Tây với nền nhà cao hơn sân vườn khoảng 1 mét. Xung quanh được bao bọc bởi những tiểu cảnh cây cảnh được chăm sóc tỉ mỉ, hoa cỏ bốn mùa khoe sắc, khiến ngôi nhà vừa cổ kính vừa sinh động và tràn đầy sức sống. Không gian gồm ba phần chính: Nhà trước với 5 gian dùng để tiếp khách trong các dịp lễ trọng thể, trang trí theo phong cách châu Âu; Nhà giữa gồm 5 gian, trong đó 3 gian thờ tự theo truyền thống, hai gian bên dùng làm nơi sinh hoạt; Nhà sau là nơi sinh hoạt chung, cùng các tiểu cảnh nội thất hài hòa. Đặc biệt, mặt tiền nhà không có cầu thang chính giữa mà được thiết kế cầu thang hai bên, chính giữa là cây hoa kiểng thể hiện quan niệm phong thủy. Trước mặt tiền là hai cây đèn đồng đúc thời Pháp, đặt ở lối lên xuống của hai bên cầu thang, góp phần tô điểm thêm nét độc đáo cho công trình.

Ngôi nhà nằm sâu trong một con ngõ của làng Đông Ngạc, được xây dựng dưới triều đại vua Lê Cảnh Hưng năm 1760, mang dấu ấn của thời gian qua lớp cổng cổ kính nhuốm màu lịch sử. Phía trước nhà là khu vườn cây xanh mát, tỏa bóng um tùm. Theo lời kể của ông Đỗ Quốc Hiến, hậu duệ đời thứ 15, tổ tiên dòng họ là Đỗ Thế Giai – một quan chức triều Lê – Trịnh – được phong làm Vương với danh hiệu Đỗ Đại Vương khi còn sống, và khi qua đời được tôn vinh là Thượng đẳng phúc thần. Ngôi nhà gồm nhà tiền tế và chính điện, được xây dựng từ các loại gỗ quý như lim, xoan rừng, theo kiến trúc 5 gian, hai dĩ, lợp ngói âm dương truyền thống. Đặc biệt, đây là ngôi nhà thờ họ hiếm hoi được phép xây dựng theo kiểu dáng đình làng. Một Lệnh chỉ niên hiệu Cảnh Hưng năm 1868 còn lưu giữ cho thấy sự phong tặng đặc biệt của triều đình, cùng khoản tiền gạo thuế hàng năm dành cho việc tế lễ của dòng họ. Thời điểm đó, họ Đỗ sở hữu hàng trăm mẫu ruộng để phục vụ các nghi thức truyền thống.

Trải qua hơn ba thế kỷ, dòng họ Đỗ vẫn bảo tồn nguyên vẹn những hoành phi, câu đối, hương án, giường thờ, bộ kiệu cùng các vật dụng dùng trong lễ tế xưa. Trước nhà tiền tế hiện diện những bức phù điêu “Thiết thạch tinh trung” (trung thành như sắt đá), “Thượng đẳng phúc thần” (phong thần), bên trái là “Vạn phúc du đồng”, bên phải là “Ngũ phúc lâm môn”. Điểm nhấn còn có đôi Long mã thể hiện ý chí sắt đá ngang trời. Giá trị ngôi nhà còn thể hiện rõ nét qua đôi hạc gỗ quý cao hơn 2m đứng trên mai rùa, cùng hai tấm bia đá niên đại 1771 ghi lại công đức cụ tổ Đỗ Thế Giai và các quy định cúng tế. Chiếc bàn đá dùng để bày lễ vật trước khi tiến vào gian chính điện phía sau. Trong gần 100 ngôi nhà cổ của làng Đông Ngạc, nhà thờ họ Đỗ được xem là cổ kính và có giá trị nhất.

Nhà cổ Tấn Ký tọa lạc trên đường Nguyễn Thái Học, giữa lòng phố cổ Hội An, được xây dựng cách đây hơn 2 thế kỷ. Là tổ ấm của gia đình họ Lê trải qua 7 thế hệ, ngôi nhà hiện lên với màu rêu phong trầm mặc, phản chiếu vẻ đẹp của thời gian. Mặt trước hướng ra phố Nguyễn Thái Học mở hiệu buôn, trong khi mặt sau nhìn ra dòng sông hiền hòa thuận tiện cho việc nhập hàng. Công trình kết hợp hài hòa giữa kiến trúc Nhật Bản, Trung Hoa và Việt Nam qua kiểu “chồng rường giã thủ” với hai thanh ngang biểu tượng cho thiên - nhân, cùng năm thanh dọc tượng trưng cho ngũ hành, mang đậm triết lý hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Vật liệu chính là gỗ quý, đá Thanh Hóa và gạch Bát Tràng, tạo nên không gian mát mẻ mùa hè, ấm áp khi đông về.

Những đường nét chạm khắc tinh tế của nghệ nhân làng mộc Kim Bồng thổi hồn vào từng góc cạnh, đậm đà phong vị văn hóa phương Đông. Nhà không có cửa sổ, ánh sáng tự nhiên được dẫn vào qua giếng trời rộng rãi khiến không gian luôn thoáng đãng, dễ chịu. Hiện tại, nhà còn lưu giữ nhiều hoành phi, liễn đối và các bức tranh quý như “Tích đức lưu tôn”, “Tâm thường thái” cùng bộ liễn đối “Bách Điệu” độc đáo với từng nét vẽ là hình chim đang bay, thu hút mọi ánh nhìn say mê. Đặc biệt, “Chén Khổng Tử” quý giá gắn với truyền thuyết về Khổng Tử là báu vật khiến khách thập phương đều mong được chiêm ngưỡng một lần trong đời.

Ngày trước, kiến trúc đặc trưng của vùng đồng bằng Bắc Bộ hiện diện rải rác tại làng Cự Đà, nhưng theo thời gian, sự phát triển đô thị đã dần làm phai mờ những ngôi nhà cổ chỉ còn lại vài nét xưa hiếm hoi. Dẫu vậy, những dấu tích còn lại ở Cự Đà vẫn vẹn nguyên vẻ cổ kính, trầm lắng, như một bản hùng ca bất diệt về truyền thống quê hương. Nằm sâu trong con ngõ nhỏ, giữa những ngôi nhà mới mọc lên, ngôi nhà cổ của hai ông bà Nguyễn Văn Bảo và Trịnh Thị Hồng nổi bật với chiều cao và vẻ uy nghiêm. Cửa gỗ cổ kính, mái vòm thanh lịch, cùng số nhà cũ mang dấu tích thời gian, khiến người ta tưởng chừng đang lạc bước vào một lâu đài Pháp giữa lòng làng Bắc Bộ.

Làng Cự Đà không chỉ ghi dấu với những mẫu nhà ba gian, năm gian truyền thống mà còn sở hữu những căn nhà hai tầng mang phong cách kiến trúc Pháp xây dựng hơn cả trăm năm trước. Vẻ đẹp cổ kính ấy được giữ gìn trọn vẹn trong từng mái ngói, vách gỗ. Bên cạnh đó, làng còn tự hào với nhiều chùa chiền, miếu mạo linh thiêng, được công nhận là di tích quốc gia. Làng Cự Đà vì thế trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai muốn khám phá kiến trúc đặc trưng vùng đồng bằng Bắc Bộ, tìm hiểu lịch sử Việt Nam, những làng nghề truyền thống, hoặc đơn giản là tận hưởng phút giây yên bình giữa nhịp sống hiện đại, cảm nhận sự ngưng đọng của thời gian giữa chốn quê hương thanh tĩnh.

Miền Tây Nam Bộ không chỉ nổi tiếng với những vựa trái cây trù phú và con người chân chất, mến khách, mà còn lưu giữ trong mình những ngôi nhà cổ kính hàng trăm năm, mang theo dấu tích lịch sử và những câu chuyện văn hóa sâu sắc. Những ngôi nhà này là kết tinh tinh thần sáng tạo và lao động bền bỉ của nhiều thế hệ cư dân vùng sông nước, từ chốn trú ngụ đơn sơ dần trở thành biểu tượng văn hóa đặc sắc, thu hút khách tham quan và góp phần làm giàu thêm bản sắc của miền Tây.

Nhà cổ Nam Bộ tọa lạc tại số 335, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, nằm trong khuôn viên làng du lịch Mỹ Khánh – một điểm đến đầy ấn tượng với du khách gần xa. Dù đã hơn một thế kỷ tồn tại, ngôi nhà vẫn giữ nguyên vẻ đẹp cổ kính, phản ánh nét sinh hoạt, văn hóa và địa vị xã hội của người Nam Bộ xưa. Bước chân vào nhà, du khách sẽ ngỡ ngàng trước phong cách sang trọng, những đường chạm trổ tinh xảo trên gỗ cùng các vật dụng quý giá được bảo tồn và trưng bày tinh tế. Không gian yên bình, mát mẻ của ngôi nhà hứa hẹn mang đến cho du khách cảm giác thư thái, an nhiên giữa lòng miền Tây sông nước.

Khi đặt chân đến Thanh Hoá và thăm quan Thành Nhà Hồ, du khách dễ dàng được người dân địa phương nồng nhiệt mời ghé thăm ngôi nhà cổ của ông Phạm Ngọc Tùng – một di sản kiến trúc truyền thống đặc sắc nằm cách cửa Tây Thành Nhà Hồ chỉ khoảng 200 mét. Nằm tại thôn Tây Giai, xã Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc, ngôi nhà này mang đậm dấu ấn văn hóa Bắc Trung Bộ, được xây dựng từ năm 1810 dưới triều vua Gia Long, trải qua hơn 200 năm tồn tại. Chủ nhân đầu tiên là một quan Bát phẩm triều Nguyễn, được người dân gọi bằng cái tên trìu mến là cụ Bát, đồng thời là tổ tiên thứ bảy của ông Phạm Ngọc Tùng (sinh năm 1952). Công trình được dựng nên bởi bàn tay tài hoa của các thợ mộc Nam Hà và Đạt Tài – những nghệ nhân lành nghề của vùng.

Được coi là một biểu tượng kiến trúc dân gian Việt Nam, ngôi nhà đã trải qua đợt trùng tu quan trọng vào tháng 9/2002, nằm trong dự án "Bảo tồn kiến trúc nhà cổ truyền thống Việt Nam" do Cục Di sản Văn hóa phối hợp cùng tổ chức hợp tác Nhật Bản (JICA) và Đại học nữ Chiêu Hòa thực hiện. Là một trong 64 ngôi nhà cổ tiêu biểu của Thanh Hoá được khảo sát và giới thiệu, ngôi nhà trải qua 7 tháng phục hồi với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính từ các chuyên gia Nhật Bản. Trước khi trùng tu, tuổi thọ hơn 200 năm khiến nhiều cấu kiện gỗ bị mối mọt, xuống cấp ảnh hưởng đến sự an toàn và giá trị thẩm mỹ, nhưng qua bàn tay khéo léo, những họa tiết chạm khắc trên gỗ vẫn hiện lên rõ nét với nghệ thuật dân gian đậm đà.

Được chế tác từ gỗ lim và vàng tâm quý giá, ngôi nhà của quan Tổng đốc Sơn Tây Đào Trọng Kỳ là một trong những dấu tích nhà cổ hiếm hoi còn được lưu giữ nguyên vẹn tại Hải Phòng. Nằm giữa vùng đất học Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, công trình 5 gian mái ngói mũi xây dựng trên nền cũ từ cuối thế kỷ 19 mang đậm giá trị văn hóa, lịch sử và nghệ thuật kiến trúc truyền thống. Gỗ lim khai thác từ Quảng Ninh được vận chuyển bằng bè qua sông, tam cấp trước mặt tiền làm từ đá xanh nguyên khối, trong khi tường xây bằng gạch đất nung lớn, mang đến vẻ bề thế, vững chãi cho căn nhà.

Điểm đặc biệt là toàn bộ công trình không dùng xi măng hay sắt thép mà liên kết bằng vôi và cát, với mái ngói mũi đặc trưng vùng quê. Bên trong, 4 hàng cột lim ngang cùng 3 hàng cột dọc được chạm trổ hoa văn cỏ cây, sóng nước tinh tế, kết nối bằng mộng gỗ tạo sự mềm mại và bền chắc. Hơn 100 năm dưới nắng mưa, lớp gỗ vàng tâm đã nhuốm màu thời gian, hiện rõ nét cổ kính và sự trầm mặc của lịch sử. Sau ngày giải phóng, ngôi nhà từng bị dùng làm nơi hội họp và đấu tố, khiến gia đình Tổng đốc rơi vào khó khăn. Những hiện vật quý giá trong nhà theo thời gian đã bị thất thoát, nhưng ngôi nhà vẫn là minh chứng sống động cho một thời kỳ vàng son của vùng đất Cổ Am.

Cách thành phố Tam Kỳ, Quảng Nam hơn 30km, làng Lộc Yên tọa lạc một ngôi nhà cổ uy nghi, ẩn mình trên lưng chừng ngọn đồi với tầm nhìn hướng ra cánh đồng lúa xanh ngát. Nằm cao hơn những căn nhà trong làng khoảng 50m, ngôi nhà cổ nằm trong khuôn viên rộng lớn trên 4ha, trước mặt là bể cá và khu vườn cây cảnh rực rỡ sức sống. Mỗi chi tiết trong căn nhà đều vững chãi, toát lên sự bền bỉ của thời gian. Nhà được xây dựng từ hàng trăm mét khối gỗ mít rừng quý, do những thợ mộc tài hoa dày công gò dựng suốt 12 năm. Ngôi nhà cũng nổi tiếng với câu chuyện hai lần được ông Ngô Đình Diệm hỏi mua nhưng đều không thành công.

Con đường dẫn vào làng Lộc Yên xanh mướt bóng cây hai bên, những lối đá trải dài từng ngõ nhỏ dẫn vào nhà tạo nên không gian yên bình, lặng lẽ. Trong ngôi nhà cổ hơn 200 tuổi ấy, vật dụng từ bàn ghế, phản, tủ đến cánh cửa, cột nhà vẫn còn nguyên vẹn nét cổ kính. Ngôi nhà dịu mát vào mùa hè, ấm áp khi đông về, luôn là điểm tựa che chắn mưa bão cho các thế hệ đi trước và được con cháu trân trọng giữ gìn. Đồng thời, đây cũng là nơi dừng chân của biết bao khách phương xa ghé thăm làng cổ với lòng trân quý và yêu mến.