Top 10 nhà thờ cổ kính và tuyệt mỹ tại miền Bắc Việt Nam

Nhà thờ Phú Nhai, tọa lạc tại trung tâm xã Xuân Phương, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định, là một công trình Công giáo Rôma thuộc Giáo phận Bùi Chu. Đây là một trong những nhà thờ rộng lớn và uy nghi bậc nhất tại Việt Nam. Ban đầu mang kiến trúc Gothic đậm sắc Tây Ban Nha, nhà thờ sau được tái thiết theo phong cách Gothic kiểu Pháp tinh tế.

Với chiều dài 80 mét, rộng 27 mét và cao 30 mét, công trình nổi bật với hai tháp chuông cao 44 mét, treo bốn quả chuông đúc từ Pháp có trọng lượng lần lượt là 2.000 kg, 1.200 kg, 600 kg và 100 kg. Phía trước mặt tiền, bên phải là tượng đài Thánh Đaminh cao 17 mét (phần tượng cao 2,3 mét), bên trái là Lăng lưu giữ hài cốt 83 vị tử đạo của xứ Phú Nhai cao 15 mét. Bao quanh là các phù điêu sinh động mô tả 14 chặng Đàng Thánh Giá. Từ ngọn tháp cao, du khách có thể ngắm nhìn toàn cảnh huyện Xuân Trường. Năm 2008, Đền thánh Phú Nhai chính thức được nâng cấp thành Tiểu Vương cung Thánh đường.

Thuộc Tổng Giáo phận Hà Nội, Vương cung Thánh đường Sở Kiện – hay còn gọi là Nhà thờ Kẻ Sở – là một trong những công trình tôn giáo cổ kính và lộng lẫy bậc nhất miền Bắc. Tọa lạc tại thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, cách thủ đô khoảng 65 km theo Quốc lộ 1, nhà thờ này từng là trung tâm của Tổng Giáo phận Hà Nội từ năm 1882 đến 1936.

Tên gọi Sở Kiện xuất phát từ hai làng cổ: làng Sở (Ninh Phú) chuyên canh tác nông nghiệp và làng Kiện (Kiện Khê) nổi tiếng với nghề nung vôi và buôn bán. Công trình được khởi công ngày 23 tháng 10 năm 1877 và hoàn thành năm 1882, mang đậm phong cách Gothic với mái vòm cao vút và tháp chuông uy nghi. Đặc biệt, nền móng được gia cố bằng gỗ lim để chống sụt lún, do toàn bộ khu vực xây dựng nằm trên nền đầm lầy xưa kia.

Quần thể kiến trúc Sở Kiện gồm nhà thờ chính, tòa Giám mục và chủng viện. Những ô kính màu trên tường nhà thờ khắc họa sinh động các thánh tích và câu chuyện Kinh Thánh. Cung thánh được chế tác từ gỗ quý chạm trổ tinh xảo, sơn son thiếp vàng theo phong cách truyền thống Việt Nam. Tháng 6/2010, nơi đây được nâng cấp trở thành Tiểu Vương cung Thánh đường mang tước hiệu Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Tháp chuông cao 27m chứa 4 quả chuông với các cung Đố - Mi - Son - Đồ, trong đó quả lớn nhất nặng gần 2,5 tấn – được mệnh danh là chuông Bồng (Bourdon). Bên trong cung thánh còn lưu giữ mộ phần của các Đức cha và di vật linh thiêng của nhiều vị thánh tử đạo.

Nhà thờ Bùi Chu – ngôi nhà thờ chính tòa của Giáo phận Bùi Chu – được xây dựng vào năm 1884 dưới thời Pháp thuộc, là nơi yên nghỉ của năm vị Giám mục từng cai quản giáo phận. Với vẻ đẹp cổ kính và đường nét hoa văn tinh xảo, nơi đây thu hút đông đảo du khách thập phương khi ghé qua vùng đất Nam Định.

Hoàn thành năm 1885, nhà thờ Bùi Chu nằm giữa khoảng sân rộng rãi, nổi bật với lớp sơn màu thổ hoàng, mái ngói truyền thống và hai tháp chuông vươn cao 35 mét. Công trình dài 78 mét, rộng 22 mét và cao 15 mét – thuộc hàng sớm và quy mô lớn trong số các nhà thờ tại Nam Định. Trải qua hơn một thế kỷ, nhà thờ vẫn giữ vững vẻ uy nghi, từng được “giải cứu” khỏi nguy cơ xuống cấp để bảo tồn những giá trị lịch sử quý báu.

Tọa lạc tại xã Xuân Ngọc, huyện Xuân Trường, Nhà thờ Bùi Chu là biểu tượng của đức tin Công giáo Rôma tại miền Bắc. Với hệ khung bằng gỗ lim vững chãi, hòa quyện cùng kiến trúc phương Tây cổ điển, nơi đây không chỉ là trung tâm sinh hoạt tôn giáo mà còn là điểm đến tâm linh thiêng liêng mỗi dịp ngày lễ Quan thầy của Giáo phận vào 8 tháng 8 hằng năm.

Ngay khi chạm mắt đến nhà thờ giáo xứ Hưng Nghĩa, bạn sẽ ngỡ như đang đứng trước một tòa lâu đài nguy nga giữa lòng đất Việt, với kiến trúc lộng lẫy và những chi tiết chạm trổ tinh xảo. Giáo xứ Đền Thánh Hưng Nghĩa xuất hiện trên bản đồ Giáo phận Bùi Chu từ đầu thế kỷ XVIII. Giáo họ chính thức thành lập năm 1780 và đến năm 1894, ngôi nhà thờ bằng gỗ đầu tiên được dựng nên – dù trải qua năm tháng, nay đã xuống cấp nghiêm trọng.

Phía trước Đền Thánh là hai công trình linh thiêng: đài tưởng niệm Đức Mẹ La Vang và Đức Thánh Tâm Chúa Jesu. La Vang – thánh địa linh thiêng của người Công giáo Việt – gắn liền với sự kiện Đức Mẹ hiện ra giữa thời kỳ bách hại đạo Công giáo tại Việt Nam năm 1798, là điểm hành hương thiêng liêng của tín hữu khắp cả nước.

Khi bước vào trong Nhà thờ Hưng Nghĩa, không gian trần cao vút mang dáng dấp những thánh đường châu Âu cổ kính lập tức thu hút ánh nhìn. Gian chính thánh điện với mái vòm hình cầu rực rỡ ánh sáng xuyên qua các ô kính nhiều màu phía trên. Mái nhà chéo xà gỗ truyền thống, tường sát mái treo hình các vị linh mục từng phục vụ giáo xứ, như những dấu ấn đức tin trường tồn. Ánh sáng tự nhiên chiếu rọi qua cửa sổ sát mái khiến nội thất bừng sáng mà không cần đèn điện. Các hành lang hai bên có nhiều bàn thờ nhỏ, mỗi cột đều trang trí một bàn thờ tôn kính các vị Thánh, tạo nên một không gian trang nghiêm và đầy cảm hứng thiêng liêng.

Nhà thờ Bác Trạch, tọa lạc tại huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình, là biểu tượng kiến trúc Gothic lộng lẫy bậc nhất Việt Nam. Khởi công từ năm 2006 và hoàn thành năm 2013, công trình kỳ vĩ này tiêu tốn đến 60 tỷ đồng, cách trung tâm thành phố Thái Bình khoảng 25km. Nhà thờ nổi bật với hệ mái vòm cung nhọn, hàng trăm ô cửa và những tháp chuông vươn cao vút – tất cả hòa quyện trong phong cách Gothic cổ điển, tạo nên một vẻ đẹp vượt thời gian.

Với chiều dài 92,5m, rộng 32m và tháp chuông cao 61m, thánh đường Bác Trạch là kết quả của một kỳ công lao động: 460.000 viên gạch, 350 tấn sắt, 500 tấn vôi, 3000 tấn xi măng, 1000 m² đá cùng hàng trăm bức tượng tròn, phù điêu và hơn 120 tấm kính tranh tạo nên một không gian thấm đẫm nghệ thuật. Ngoài quy mô đồ sộ, nhà thờ Bác Trạch còn khiến người ta phải trầm trồ trước những đường nét chạm khắc cầu kỳ, từ chi tiết nhỏ nhất như đường chỉ đến cánh hoa – tinh xảo đến khó tin.

Điểm nhấn đặc biệt là hệ thống hơn 100 bộ cửa với thiết kế kính trong - chớp ngoài, mỗi khung cửa như một bức tranh rực rỡ sắc màu, mở ra không gian lung linh huyền ảo và thiêng liêng. Nơi đây không chỉ là công trình tôn giáo mà còn là biểu tượng của tinh thần, bàn tay và khối óc Việt.

Nhà thờ Chánh Tòa Thái Bình, khánh thành vào năm 2007, là một trong những kiệt tác kiến trúc tôn giáo nổi bật tại Việt Nam. Thánh đường gồm hai tầng, dài 69 mét, rộng 18 mét và hai hành lang 3 mét chạy dọc hai bên, tạo nên một không gian thanh thoát mà trang nghiêm. Tầng trên dành cho cử hành Thánh lễ và các nghi thức phụng vụ. Toàn bộ công trình khoác lên mình sắc kem dịu nhẹ, gợi lên hình ảnh miền quê lúa đậm tình phù sa, gắn liền với lịch sử và hồn đất Thái Bình.

Nằm giữa hai dòng sông lớn – sông Hồng và sông Trà Lý – mảnh đất Thái Bình thấm đẫm phù sa, từng là vựa lúa trù phú của miền Bắc. Nơi đây đã nuôi dưỡng những con người bình dị, chân thành, hiền hòa nhưng đầy kiên cường trong đức tin Công giáo.

Hai ngọn tháp cao 46 mét vươn lên như hai ngọn nến sáng lung linh, được nâng đỡ bởi đôi bàn tay khổng lồ đang hướng về trời, biểu tượng cho khát vọng thiêng liêng. Ba quả chuông ngân vang cùng ánh sáng nhiệm màu như lời mời gọi trở về với Chúa. Gian cung thánh được thiết kế lấy cảm hứng từ trống đồng Đông Sơn, khắc họa cảnh sinh hoạt của tổ tiên như săn bắn, hái lượm, đàn chim Lạc Việt bay lượn. Nơi đây đủ sức chứa hàng trăm linh mục cùng dâng lễ trong những dịp trọng đại. Sàn cung thánh lát đá granite đỏ, như tấm thảm rực rỡ dẫn đến cõi linh thiêng, tạo nên khung cảnh uy nghi, huy hoàng cho những giờ phút thiêng liêng.

Tam Đảo từ lâu đã là điểm hẹn lý tưởng của những ai mê mẩn vẻ đẹp hoang sơ, huyền ảo giữa mây trời núi rừng. Giữa khung cảnh ấy, nhà thờ Đá Tam Đảo hiện lên như một bản hòa ca trầm mặc, cổ kính. Tam Đảo là dãy núi đá trập trùng nằm vắt ngang ba tỉnh miền Bắc, với ba đỉnh núi nổi bật là Thạch Bàn, Thiên Thị và Máng Chỉ – những ngọn núi vươn cao trên biển mây, điểm tô cho khung trời mộng mị. Nơi đây còn có một ngọn núi mang tên “Nhà Thờ”, bởi dưới chân núi ấy, một ngôi thánh đường đá cổ kính đã trường tồn qua bao năm tháng.

Theo tư liệu ghi chép, nhà thờ đá Tam Đảo được khởi dựng từ năm 1906, đến năm 1912 mới hoàn thành phần thô. Ban đầu chỉ là một ngôi nhà sàn lợp lá đơn sơ do người Pháp dựng nên. Mãi đến năm 1937, nhà thờ mới được xây kiên cố bằng đá theo phong cách kiến trúc châu Âu và được bảo tồn nguyên vẹn cho đến nay. Ngày nay, đứng tại bất kỳ vị trí nào trong thị trấn Tam Đảo, người ta đều có thể nhận ra ngọn tháp chuông sừng sững như một biểu tượng trầm lặng của đức tin, thấp thoáng giữa rừng thông reo gió.

Nhà thờ sở hữu khoảng sân rộng rãi, một bên trải dài theo chiều dọc công trình, bên kia lơ lửng ven đường lộ. Tại đó, những mái vòm bằng đá xanh hình bán nguyệt được thiết kế khéo léo như ô cửa sổ nhìn ra cả thị trấn mờ sương phía dưới. Mỗi mái vòm tựa như một bức tranh nghệ thuật, góp phần tôn vinh vẻ đẹp thâm trầm của công trình. Đến với nhà thờ cổ này, du khách có thể thưởng lãm vẻ đẹp biến hóa theo từng thời khắc trong ngày: buổi sáng bảng lảng sương mù, trưa hanh nắng xen làn gió mát lạnh từ núi, chiều bảng lảng sắc thu, còn đêm về, sương giăng mờ ảo mang lại cảm giác như lạc vào chốn thần tiên.

Nhà thờ Lớn Hà Nội – trái tim linh thiêng của Tổng giáo phận Hà Nội, nơi đặt ngai tòa của Tổng Giám mục – là một trong những công trình tôn giáo lâu đời và tiêu biểu nhất của thủ đô. Được khởi công từ năm 1884 và hoàn thiện vào năm 1888, công trình được xây dựng chủ yếu từ gạch đất nung, trát giấy bổi, và chính thức được khánh thành vào lễ Giáng sinh năm 1887. Nhà thờ có chiều dài 64,5m, rộng 20,5m với hai tháp chuông cao 31,5m, tạo nên vẻ uy nghi, bề thế giữa lòng phố cổ.

Kiến trúc của nhà thờ mang đậm dấu ấn Gothic châu Âu trung cổ, được lấy cảm hứng từ Nhà thờ Đức Bà Paris với những mái vòm uốn cong vươn cao lên bầu trời, thể hiện khát vọng hướng thượng của đức tin. Các cửa sổ và cửa ra vào đều mang hình dáng cuốn nhọn đặc trưng, điểm xuyết bởi những ô kính màu vẽ tranh Thánh lung linh sắc màu, tạo nên ánh sáng huyền ảo tràn ngập không gian thánh đường. Trên đỉnh mỗi tháp chuông là cây thánh giá bằng đá, đứng lặng lẽ như linh hồn của toàn bộ công trình.

Điểm nhấn đặc biệt của nội thất chính là khu cung thánh được chạm khắc bằng gỗ, sơn son thiếp vàng theo nghệ thuật dân gian Việt Nam, dung hòa vẻ đẹp Á Đông với kiến trúc phương Tây một cách tinh tế. Mỗi chi tiết hoa văn, mỗi đường nét chạm trổ đều mang hơi thở truyền thống, khiến nhà thờ không chỉ là nơi hành lễ mà còn là biểu tượng văn hóa, nghệ thuật đặc sắc của Hà Nội. Hiện nay, Nhà thờ Lớn tọa lạc tại số 40, phố Nhà Chung, quận Hoàn Kiếm – một địa chỉ quen thuộc với bao thế hệ người Hà Nội và du khách muôn phương.

Tọa lạc tại thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình – cách thủ đô Hà Nội khoảng 120km về phía Nam – quần thể nhà thờ đá Phát Diệm được mệnh danh là “kinh đô Công giáo” xứ Bắc, trải rộng trên diện tích hơn 22ha. Đây không chỉ là nhà thờ chính tòa của Giáo phận Phát Diệm mà còn là công trình tôn giáo mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống Việt Nam.

Được khởi công từ năm 1875 và hoàn thiện vào năm 1898, nhà thờ được dựng nên hoàn toàn bằng đá và gỗ quý, mô phỏng kiến trúc đình chùa cổ truyền. Sự giao thoa độc đáo giữa tinh thần Công giáo và mỹ học Á Đông đã tạo nên một tuyệt phẩm kiến trúc có một không hai. Mỗi dịp Giáng sinh về, Phát Diệm rực sáng trong muôn ánh đèn, lung linh giữa trời đông giá lạnh, hệ thống hang đá và các gian thờ được bài trí công phu, huyền ảo.

Nhà thờ đá Phát Diệm là nhà thờ duy nhất được công nhận là di tích quốc gia, và là một trong “tứ đại vương cung thánh đường” của Việt Nam. Dù bề ngoài mang dáng dấp của những nhà thờ cổ ở các làng quê Pháp, nhưng tinh thần Việt Nam vẫn thấm đẫm trong từng chi tiết – từ mái ngói cong, những cột gỗ to bản, đến hoa văn trang trí gần gũi như trong một ngôi chùa cổ. Chính điều này đã làm nên sức hút riêng biệt, khiến bất kỳ ai một lần ghé thăm cũng đều lưu giữ mãi cảm giác thiêng liêng và tự hào.

Sa Pa không chỉ là vùng đất của núi non hùng vĩ và bản sắc văn hóa đa dạng mà còn nổi bật với Nhà thờ đá Sa Pa - biểu tượng linh thiêng và điểm đến hấp dẫn cho mọi du khách. Được xây dựng từ năm 1895, công trình kiến trúc theo kiểu thập giá mang phong cách Gothic La Mã, với mái vòm, tháp chuông và các đường cong tinh tế, tạo nên vẻ thanh thoát và trang nghiêm độc đáo.

Nhà thờ tọa lạc tại trung tâm thị trấn, lưng tựa núi Hàm Rồng hùng vĩ, trên khu đất rộng gần 6000 m². Gồm 7 gian với diện tích mỗi gian rộng khoảng 500 m², tháp chuông cao vút 20 m với quả chuông nặng hơn nửa tấn, phát ra âm vang ngân xa gần một cây số. Những khối đá đẽo tinh xảo liên kết với hỗn hợp cát, vôi và mật mía tạo nên công trình bền vững và cuốn hút.

Nhà thờ đá Sa Pa không chỉ là nơi sinh hoạt tôn giáo mà còn là trung tâm văn hóa của cộng đồng các dân tộc thiểu số. Vào mỗi tối thứ Bảy, du khách có thể hòa mình trong không khí “chợ tình” đặc sắc với những điệu múa, tiếng hát H’mông trầm bổng, hòa quyện cùng tiếng chuông thánh ca vang vọng giữa núi rừng Tây Bắc.