Top 13 Món ăn đặc sắc từ côn trùng lạ ở Việt Nam

Cà cuống, từ lâu đã được biết đến như một món ăn quý, là một phần trong danh sách sơn hào hải vị được dâng lên vua chúa trong các triều đại xưa. Món ăn này không chỉ là đặc sản, mà còn có giá trị như một bài thuốc bổ dưỡng. Ngày nay, cà cuống được chế biến thành nhiều món ăn đặc biệt như rang muối, chiên vàng với bơ và pho mát, hay xào cùng trứng. Ngoài ra, cà cuống còn được ngâm rượu để tạo ra một loại rượu thơm và quyến rũ. Tinh dầu cà cuống, chỉ có ở con đực, có mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu, được sử dụng để làm gia vị đặc biệt cho các món ăn. Người ta thường lấy tinh dầu từ phần gáy của con cà cuống, rồi pha chế với nước mắm để tạo hương vị độc đáo. Cà cuống không chỉ là món ăn, mà còn là một dược liệu quý, giúp bổ thận, tráng dương và hỗ trợ tiêu hóa. Thịt và trứng của cà cuống có vị ngọt, cay nhẹ, và rất giàu dinh dưỡng, chứa nhiều vitamin và protein.

Kiến lửa cùng với trứng của chúng đã trở thành nguyên liệu đặc sắc trong ẩm thực Việt Nam. Vị chua chua của kiến hòa quyện cùng vị béo ngậy của trứng tạo ra hương vị đặc biệt, khó quên. Một trong những món ăn nổi tiếng là xôi trứng kiến, đặc sản của vùng Ninh Bình, nhưng bạn cũng có thể thưởng thức món này ở nhiều tỉnh miền núi phía Bắc. Không chỉ có trứng kiến, món kiến nấu canh hay kiến nướng cũng rất ngon và độc đáo. Kiến lửa là một phần không thể thiếu trong nền ẩm thực dân gian, với những món ăn đa dạng như: bánh trứng kiến của người Tày, xôi trứng kiến, kiến chua nướng, canh trứng kiến… Mặc dù trứng kiến có hình dáng nhỏ bé, nhưng lại có vị ngon như trứng cá muối, mềm mịn, đậm đà, mang đến một trải nghiệm ẩm thực thú vị. Trứng kiến là đặc sản nổi tiếng không chỉ ở Cao Bằng mà còn tại Mexico. Để chế biến trứng kiến, người ta phải đãi trứng nhẹ nhàng, ướp với gia vị rồi xào với mỡ hành cho dậy mùi thơm. Một món xôi trứng kiến thật hấp dẫn sẽ có vị béo của mỡ hành, sự bùi bùi của trứng kiến, cùng với hương dẻo thơm của xôi nếp. Cảm giác ăn món này thật tuyệt vời khi dùng tay nắm xôi, chấm với trứng kiến.

Mối đất là một trong những món ăn dân dã, nổi bật trong ẩm thực Việt. Từ những cơn mưa đầu mùa, mối bay ra từ những tổ đất, là lúc thích hợp để bắt mối và chế biến thành những món ngon. Mối đất có thể nấu với lá bép, cà đắng, hoặc chế biến thành các món như xào hành, kho mặn, và đặc biệt là món mối chiên giòn. Sau khi bắt mối, làm sạch cánh, người ta sẽ xào chúng với gia vị, để mối khô dần và khi ăn, mối giòn tan, có vị ngọt bùi, béo ngậy. Món ăn này không chỉ thơm ngon mà còn giàu chất đạm, dễ ăn và không bao giờ chán. Thưởng thức mối chiên giòn kèm với rau húng, quế hay bánh tráng sẽ làm tăng thêm hương vị đặc biệt của món ăn này.

Bọ xít thường được chế biến thành món ăn sau khi xử lý kỹ lưỡng với nước muối và nước măng chua. Món bọ xít rang sau khi rang chín có màu vàng ruộm, vị ngọt bùi và giòn tan trong miệng. Tuy nhiên, bọ xít không phải ai cũng dám thưởng thức, vì mùi hôi đặc trưng của nó. Dù vậy, với những người sành ăn, đây là món đặc sản không thể bỏ qua. Để khử mùi hôi, người ta sẽ ngâm bọ xít trong nước muối và nước măng chua, sau đó rang nhanh tay với gia vị vừa phải để món ăn trở nên thơm ngon. Tuy nhiên, cần thận trọng vì bọ xít có thể chứa ký sinh trùng và gây ngộ độc nếu không chế biến đúng cách. Với những ai chưa quen, bọ xít có thể gây phản ứng dị ứng hoặc ngộ độc, vì vậy, tốt nhất nên cẩn thận khi thưởng thức.

Đuông, ấu trùng của bọ rầy, là nguyên liệu đặc sắc trong nền ẩm thực Việt Nam, với ba loại đuông nổi bật: đuông chà là, đuông dừa và đuông đất. Món đuông trở nên hấp dẫn hơn khi được nhồi đậu phộng vào trong, tạo nên sự kết hợp hoàn hảo giữa vị béo ngậy của đuông và đậu phộng. Đặc biệt, đuông dừa, loài sâu sống trong thân cây dừa, là đặc sản của miền Nam, được chế biến thành các món như nướng, chiên, hấp hay ăn sống ngâm mắm. Món đuông dừa có vị béo như nước cốt dừa, kết hợp với vị mặn của mắm nhĩ và cay của ớt, tạo nên một hương vị đậm đà, khó quên. Dù vẻ ngoài có phần “kinh dị”, nhưng món ăn này đã chinh phục được không ít thực khách yêu thích sự lạ miệng. Với những ai dám thử, đuông dừa mang lại một trải nghiệm ẩm thực độc đáo, đầy hấp dẫn.

Món ve sầu đã trở thành món ăn quen thuộc với nhiều người, không chỉ vì giá trị dinh dưỡng mà còn bởi khả năng giúp chống lão hóa, ung thư và tăng cường sức khỏe. Một số người còn thích ăn ve sầu sống, nhưng cần lưu ý vì chúng có thể chứa ký sinh trùng. Để có món ăn này, người dân phải chọn đúng thời điểm ve vừa tách mình khỏi lớp vỏ, khi đó ve còn mềm như sữa, gọi là ve sầu sữa. Sau khoảng 30 phút, khi cánh của ve đã khô, món ăn mới đạt độ ngon nhất.

Ve sầu non, còn gọi là nhộng ve, thường được chế biến bằng cách nấu chín với tỏi và muối, tạo ra hương vị đặc biệt giống bỏng ngô hay hải sản. Món ve sầu chiên giòn là một trong những món được yêu thích nhất, khi ve được rửa sạch bằng nước muối loãng và ngâm trong nước sôi trước khi chiên giòn. Sau khi chín, ve có màu vàng óng và tỏa ra mùi thơm hấp dẫn, ăn cùng rau thơm và nước mắm tỏi ớt. Món ăn này có vị béo ngậy, giòn tan và mùi thơm đặc trưng khiến ai đã thử qua đều không thể quên.

Tuy nhiên, mặc dù ve sầu là một món đặc sản được yêu thích tại một số vùng Tây Bắc, Tây Nguyên và miền Tây, bạn cần thận trọng vì đã có trường hợp ngộ độc hoặc dị ứng khi ăn ve sầu. Vì vậy, nếu không chắc chắn về nguồn gốc hoặc cách chế biến món ăn này, tốt nhất bạn không nên thử.

Có rất nhiều loại sâu được đưa vào các món ăn đặc sắc, mỗi loài mang một hương vị riêng biệt khó quên. Một trong những món đặc sản không thể bỏ qua là sâu măng xào lá chanh của người Mường Lát. Sâu măng có vị ngọt béo, giòn tan, và thường xuất hiện vào mùa mưa. Những người đi rừng tìm thấy những cây măng nứa thâm đen, cong queo là dấu hiệu của những con sâu béo ngậy. Sau khi thu hoạch, những con sâu măng to như cọng rau muống, có màu trắng sữa, dài khoảng 2 đốt ngón tay. Bên cạnh việc ngâm rượu, sâu măng còn là món ăn ngon có giá trị dinh dưỡng cao.

Sâu muồng rang là món ăn đặc sản nổi tiếng ở Tây Nguyên. Khi rang, vỏ ngoài của sâu muồng giòn tan, bên trong bùi ngọt, rất bổ dưỡng và có tác dụng tăng cường sức khỏe. Món nhộng sâu muồng được chế biến thành các món sống, ăn kèm với mắm ớt hoặc muối tiêu, cùng một ly rượu cần, tạo thành một hương vị khó quên.

Sâu chít là một món đặc sản của các tỉnh phía Bắc, đặc biệt là Lào Cai. Loại sâu này sống trong thân cây chít, hình dáng giống nhộng tằm nhưng nhỏ hơn và dài hơn. Thời điểm thu hoạch sâu chít là từ tháng 11 đến tháng 1, khi chúng đang ở giai đoạn phát triển tốt nhất.

Ấu trùng ong đất, hay còn gọi là sâu ong, chứa đầy đủ các dưỡng chất như vitamin, protein, muối khoáng, và axit amin. Món ăn này khá phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Hà Giang, Tuyên Quang, và Cao Bằng. Người dân thường chế biến ấu trùng ong đất bằng cách xào với hành khô, gừng tươi và lá chanh trong mỡ nóng, tạo ra một món ăn thơm ngon, mềm mại và béo ngậy. Món ăn này có giá trị dinh dưỡng cao, giúp bổ sung năng lượng và sức khỏe.

Người ta cũng có thể chế biến ấu trùng ong thành các món ăn khác như chao qua mỡ nóng, tạo ra hương vị ngọt mặn lạ miệng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng ong đất có thể rất độc, vì vậy, việc chế biến món ăn này phải được thực hiện đúng cách để đảm bảo an toàn sức khỏe. Ong đất còn được sử dụng trong các bài thuốc dân gian để bồi bổ cơ thể, nâng cao thể lực.

Không phải bọ hung nào cũng có thể dùng làm món ăn, chỉ có những con sống trong phân trâu ở khu rừng mới là lựa chọn thích hợp. Những con bọ hung bé như ngón tay sẽ được nuôi trong thùng vài ngày, cho ăn cám gạo để loại bỏ phân trâu trong ruột. Khi ruột của chúng hoàn toàn sạch, người ta mới bắt đầu chế biến. Món ăn phổ biến là xào măng hoặc rang lên để ăn cùng rượu, cơm. Ở vùng Kỳ Sơn (Nghệ An), bọ hung tê giác là món đặc biệt, chỉ được chế biến khi có khách quý.

Bọ hung tê giác, hay còn gọi là kiến vương sừng, là loài bọ cánh cứng lớn nhất của vùng biên viễn. Con trưởng thành dài khoảng 6cm, con đực có thân màu nâu đỏ, con cái màu đen sẫm. Đặc điểm nổi bật của loài bọ này là chiếc sừng lớn nhô ra từ ngực và sừng nhỏ ở đầu, giống như chiếc sừng của tê giác, vì vậy nó được gọi là bọ hung tê giác.

Vào mùa ve, người dân tìm bắt bọ hung tê giác trưởng thành để chế biến thành món ăn đặc biệt cho các cuộc nhậu. Ngoài giá trị ẩm thực, món bọ hung tê giác còn được biết đến như một vị thuốc quý, được các thầy lang nơi đây dùng để chữa các bệnh như mụn nhọt và táo bón rất hiệu quả.

Khi đặt chân đến vùng núi phía Tây của tỉnh Quảng Nam, du khách sẽ không khỏi ngạc nhiên khi được giới thiệu về món đặc sản sùng đất, một loại côn trùng không chỉ nổi tiếng với hương vị độc đáo mà còn được cho là có tác dụng đặc biệt trong việc tăng cường sinh lực. Người dân Xê Đăng và Cơ Tu gọi chúng là 'cơ đang'. Mùa sùng đất thường vào khoảng giữa tháng 8 đến tháng 12 âm lịch. Những con sùng đất này sinh sống ở những vùng đất ẩm, ven sông hoặc tại các khu vực có đất pha cát, lá mục và gần các bãi bồi, nơi chúng ăn rễ cây không độc hại. Sùng đất được coi là món ăn sạch vì sống ở những nơi xa khu dân cư, ít bị tác động của thuốc trừ sâu hay thuốc diệt cỏ.

Không chỉ là món ăn độc đáo, sùng đất còn có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Theo kinh nghiệm dân gian, chúng giúp bổ dưỡng cơ thể, tăng cường sinh lực và chữa trị được nhiều căn bệnh. Chính vì vậy, món ăn này luôn được khách hàng tìm đến trong các nhà hàng, quán ăn, dù giá cả khá cao. Người dân địa phương thường chế biến sùng đất theo nhiều cách như xào, luộc, nướng, hoặc phơi khô ngâm rượu. Hương vị của sùng đất rất đặc biệt, vừa béo ngậy, vừa thơm ngọt. Đặc biệt, món sùng đất nướng muối ớt là món ăn giữ nguyên hương vị tuyệt vời nhất. Chẳng thế mà giá trị của sùng đất hiện nay đã lên đến 200.000-300.000 đồng/kg và luôn trong tình trạng 'khó mua'.

Khi nói đến những món ăn độc đáo từ côn trùng nổi tiếng nhất Việt Nam, không thể không nhắc đến dế mèn. Từ lâu, người Việt đã chế biến dế mèn thành những món đặc sản hấp dẫn với giá trị dinh dưỡng cao. Thịt dế mèn giàu protein và canxi nhưng lại không gây béo. Một số món ăn từ dế mèn phải kể đến như: dế mèn nướng, dế mèn rang muối ớt, dế mèn chiên bột,...

Giống như đuông dừa hay nhộng tằm, dế là món ăn vừa kích thích sự tò mò, lại vừa khiến người ta phải rùng mình khi nghĩ đến. Với người dân Thái ở Mường Lò (xã Nghĩa Lộ, Yên Bái), món ăn từ dế mèn đã là đặc sản lâu đời và mang đến niềm tự hào. Từ sự khéo léo và sáng tạo, người dân nơi đây đã chế biến ra hàng chục món ngon độc đáo từ dế mèn. Món dế rang ở Đà Lạt là một món ăn nổi tiếng, được chế biến từ những con dế béo múp ngoài ruộng sau mỗi vụ thu hoạch lúa ngô, trở thành món quà dân dã cho những đứa trẻ vào những ngày mùa.

Dế là côn trùng có giá trị dinh dưỡng cao, được nuôi dưỡng theo quy trình chính xác, vì vậy bạn hoàn toàn có thể yên tâm về chất lượng 'dế sạch'. Món dế chiên giòn trở nên ngon hơn với bát nước chấm pha từ tỏi, sả, ớt bằm nhỏ, bột ngọt, đường, nước mắm và tương ớt. Vị cay nồng, chua nhẹ, ngọt thanh từ các gia vị khiến món ăn thêm đậm đà, giảm bớt ngấy dầu mỡ. Dế mèn chiên còn được ăn kèm với cóc xanh, xoài xanh, dưa chuột, chanh... tạo nên sự kết hợp thú vị cho bữa ăn.

Châu chấu là món ăn phổ biến tại nhiều quốc gia châu Á như Thái Lan, Campuchia, Nhật Bản và Việt Nam. Theo y học cổ truyền, châu chấu giúp giảm cholesterol và có thể chữa được một số bệnh như dị ứng, ngứa, ho gà và ho hen. Thịt châu chấu còn được coi là giàu giá trị dinh dưỡng, vượt trội hơn cả thịt gà. Một số món ăn từ châu chấu nổi bật như: châu chấu rang lá chanh, châu chấu chiên giòn sốt sa tế. Châu chấu có hương vị bùi bùi, kết hợp với mùi thơm của lá chanh và sả, tạo nên món ăn hấp dẫn, dễ ăn đối với cả người lớn và trẻ em.

Món ăn từ châu chấu không phải ai cũng dễ dàng thưởng thức, nhưng nếu đã thử một lần, bạn sẽ khó quên hương vị đặc biệt của nó. Món châu chấu rang lá chanh được nhiều người yêu thích, không chỉ vì đây là món ăn gắn liền với ký ức tuổi thơ mà còn vì hương vị giòn giòn, dai dai, đậm đà. Món ăn này có thể ăn nóng hay nguội đều ngon, ăn kèm cơm nóng, rau luộc hay dùng như món ăn vặt. Để chế biến, bạn cần chọn những con châu chấu non, đun nước sôi dội lên để làm sạch và loại bỏ cánh. Sau đó, rang chúng với dầu nóng, thêm gia vị như muối, nước mắm và dưa muối, rồi tiếp tục rang cho đến khi châu chấu vàng giòn, cuối cùng rắc lá chanh thái chỉ để tạo hương vị thơm ngon. Món ăn này sẽ khiến bạn phải xuýt xoa vì sự kết hợp hoàn hảo giữa vị giòn tan của châu chấu, chua nhẹ từ dưa muối và hương thơm của lá chanh.

Với hương vị béo ngậy và cách chế biến đơn giản, nhộng đã trở thành món ăn đặc sản được yêu thích ở Việt Nam. Các món ăn từ nhộng có thể kể đến như: nhộng tằm xào dứa, nhộng chiên, nhộng rang... Trong đó, Tây Nguyên nổi bật là vùng đất nổi tiếng với những món ăn từ nhộng. Nhộng tằm là một loại côn trùng rất giàu dinh dưỡng, cung cấp protein, vitamin A, B1, B2, C, cùng nhiều acid amin thiết yếu như valin, tyrosin, tryptophan, đặc biệt là các khoáng chất quan trọng như canxi và phốt pho, mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Nhộng tằm có tính hàn, vị béo ngậy và bùi, tạo nên hương vị độc đáo, lạ miệng. Món nhộng tằm xào với lá chanh, bông hẹ hoặc các loại rau quả khác rất được ưa chuộng. Ngoài ra, nhộng tằm còn được chế biến thành món gỏi, kho hoặc tẩm bột chiên giòn. Đặc biệt, món nhộng tằm rang lá chanh của người dân tộc Thái (Sơn La) là một món ăn nổi tiếng. Để chế biến món này, nhộng tằm được chọn lọc kỹ càng, rửa sạch, chần qua nước sôi rồi để ráo. Các gia vị cần thiết gồm lá chanh thái chỉ, hành lá, ớt, muối, mì chính và hành tím đập dập. Sau khi chuẩn bị xong gia vị, hành được phi thơm, rồi rang nhộng tằm cho đến khi chúng chuyển sang màu vàng bắt mắt. Món nhộng tằm rang lá chanh mang hương vị béo ngậy, hòa quyện với vị thơm của lá chanh và hành lá, tạo nên một món ăn tuyệt vời cho bữa cơm hoặc làm món nhậu thú vị.

Nhộng tằm không chỉ là món ăn giàu đạm mà còn là một món ăn hấp dẫn mà nhiều du khách tìm đến khi đến Ba Vì. Đây là món đặc sản được yêu thích vào những ngày hè oi ả, mang lại cảm giác mới lạ và thích thú cho thực khách.