10 Cú Sốc Văn Hóa Khiến Người Nước Ngoài Bất Ngờ Khi Đến Việt Nam

Ở nhiều quốc gia phương Tây, nơi đề cao nền tảng giáo dục và tri thức, người dân thường chọn đọc sách, tham gia các hoạt động trí tuệ để giải trí sau giờ làm việc. Trung bình mỗi người Mỹ đọc khoảng 15 cuốn sách mỗi năm, người Pháp khoảng 12 cuốn, trong khi con số này tại Việt Nam chỉ khoảng 0,8 cuốn/người/năm. Ngược lại, tại Việt Nam, các quán nhậu mọc lên như nấm, nhất là vào buổi tối, khi những con phố trở nên nhộn nhịp với tiếng cụng ly và cười nói. Với du khách nước ngoài, đây là hình ảnh khó thấy ở quê nhà và trở thành một nét đặc trưng lạ lẫm, thậm chí gây sốc.

Tại nhiều quốc gia phát triển, nhà vệ sinh công cộng được bố trí dày đặc và hoàn toàn miễn phí, phục vụ tiện lợi cho người dân và du khách. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc tìm thấy một toilet công cộng là điều không hề dễ dàng. Khi dạo bước quanh các khu du lịch hay trung tâm thương mại, không ít du khách nước ngoài phải vất vả lục tìm từng ngóc ngách, thậm chí phải trả phí nếu may mắn tìm được. Nhiều trường hợp, họ buộc phải quay về khách sạn hoặc chen chân vào các tòa nhà lớn để giải quyết nhu cầu cá nhân.

Với người nước ngoài, đặc biệt là trong môi trường công sở và giao tiếp xã hội, đúng giờ là nguyên tắc tối thượng. Một cuộc hẹn trễ, dù chỉ vài phút, cũng có thể bị đánh giá là thiếu tôn trọng, và trong tuyển dụng, đến muộn gần như đồng nghĩa với việc bị loại. Ngược lại, ở Việt Nam, việc đến muộn trong các buổi tiệc hay họp mặt bạn bè dường như đã trở thành một phần trong thói quen sống. Đôi khi, không vì lý do gì đặc biệt, mà chỉ đơn giản là cảm thấy không cần vội vàng, hoặc nghĩ rằng “mọi người cũng sẽ đến trễ mà thôi.” Thói quen ấy khiến nhiều du khách nước ngoài phải ngạc nhiên và bối rối trong những lần đầu trải nghiệm văn hóa Việt.

Không khó để bắt gặp hình ảnh những người say xỉn nằm vật vạ bên lề đường, hay gây gổ trong các quán nhậu ở Việt Nam – điều khiến nhiều du khách nước ngoài vừa bất ngờ, vừa e ngại. Việc lạm dụng rượu bia, uống đến mức mất kiểm soát, buông lời thiếu văn hóa, không chỉ làm xấu đi hình ảnh cá nhân mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến diện mạo văn minh đô thị. Nếu muốn xây dựng một môi trường du lịch thân thiện, an toàn và hiện đại hơn, đây chính là một trong những thói quen cần được thay đổi.

Một trong những nguyên nhân làm trầm trọng thêm tình trạng ùn tắc giao thông tại Việt Nam chính là việc lấn chiếm lòng lề đường để buôn bán. Các sạp hàng, quán xá mọc lên tràn lan trên vỉa hè, thậm chí tràn xuống lòng đường, khiến không gian giao thông vốn đã chật hẹp lại càng thêm hỗn loạn. Điều này tạo nên sự đối lập rõ rệt so với hình ảnh ngăn nắp, sạch sẽ của đường phố tại nhiều quốc gia phát triển. Với du khách nước ngoài, đó là một trong những nét đặc trưng khiến họ vừa ngạc nhiên vừa tiếc nuối cho tiềm năng đô thị Việt.

Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao môi trường ở các quốc gia phát triển lại luôn sạch sẽ, ngăn nắp? Bí quyết không nằm ở công nghệ hay ngân sách, mà chủ yếu đến từ ý thức cộng đồng. Ở nhiều nước, người dân luôn có thói quen vứt rác đúng nơi quy định, giữ gìn không gian công cộng như giữ gìn chính ngôi nhà của mình. Họ nhẹ nhàng đặt rác vào thùng sau khi dùng xong, khiến những người lao công gần như không có quá nhiều việc để làm. Ngược lại, ở Việt Nam, các con đường không hiếm khi đầy rẫy vỏ bánh, túi ni lông, lon nước… tạo nên khung cảnh nhếch nhác, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và để lại ấn tượng không đẹp trong lòng du khách quốc tế.

Vào năm 2014, một bài chia sẻ của du học sinh quốc tế từng gây xôn xao khi nói về hiện tượng người Việt nói tục, chửi thề tràn lan. Điều này vô tình làm xấu đi hình ảnh con người Việt Nam trong mắt bạn bè thế giới. Đối với những du khách lần đầu đặt chân đến dải đất hình chữ S, việc bắt gặp những câu nói thiếu văn minh ở nơi công cộng không khỏi khiến họ ngỡ ngàng. Ban đầu họ không hiểu, nhưng khi hiểu được thì lại càng bất ngờ trước sự phong phú – mà đáng tiếc thay – là ở mặt tiêu cực của ngôn ngữ đường phố.

Nếu ở các quốc gia phát triển, việc lưu thông trên đường diễn ra khá trật tự và dễ dàng thì tại Việt Nam, giao thông lại mang một sắc thái rất riêng – đông đúc, phức tạp và đa dạng phương tiện. Điều này khiến không ít du khách nước ngoài choáng ngợp khi lần đầu chứng kiến cảnh xe máy, ô tô, xe đạp... chen chúc nhau trên những tuyến phố nhỏ hẹp. Sự hỗn độn ấy, tuy có phần lộn xộn, nhưng cũng là một nét đặc trưng khiến giao thông Việt Nam trở thành trải nghiệm khó quên với du khách quốc tế.

Văn hóa ẩm thực Việt Nam gắn liền với đôi đũa – vật dụng quen thuộc không thể thiếu trong mỗi bữa ăn. Từ những món ăn dân dã đến các bữa tiệc sang trọng, người Việt luôn ưu ái sử dụng đũa như một phần không thể tách rời. Đối với nhiều du khách phương Tây, điều này không chỉ gây bất ngờ mà còn khơi dậy sự ngưỡng mộ. Trong mắt họ, việc sử dụng đũa thuần thục như nghệ sĩ điều khiển công cụ, đầy tinh tế và nhuần nhuyễn, thể hiện một nét đẹp văn hóa độc đáo và đầy chất nghệ thuật của người Việt.

Trên thế giới, động vật thường được xem là bạn đồng hành thân thiết, được trân trọng và bảo vệ. Vì vậy, khi lần đầu đến Việt Nam, nhiều du khách không khỏi ngỡ ngàng trước hình ảnh các quán nhậu bán món thịt chó khắp nơi. Đối với họ, đây là một nét ẩm thực kỳ lạ và thậm chí gây khó chịu, bởi họ không thể chấp nhận ăn thịt chính những người bạn bốn chân mà họ yêu quý. Điều này tạo nên sự khác biệt sâu sắc trong cách nhìn nhận về văn hóa ẩm thực giữa các quốc gia.