Top 10 món ăn trứ danh tại Việt Nam

Cơm tấm – tinh hoa ẩm thực miền Nam, là món ăn sáng được yêu thích bậc nhất tại Sài Gòn. Từ món ăn dân dã của người miền Nam, cơm tấm đã lan rộng ra khắp miền Trung, miền Bắc và cả cộng đồng người Việt ở hải ngoại. Đĩa cơm tấm đầy đặn với sườn nướng, bì, chả, trứng không chỉ xuất hiện trong bữa sáng mà còn phổ biến ở các bữa trưa và tối.

Nguyên liệu chính là gạo tấm – loại gạo vỡ từng bị xem là thứ phẩm, nay trở thành nguyên liệu quý trong các hàng quán. Ăn cơm tấm không thể thiếu nước mắm pha – thứ nước chấm ngọt dịu làm nên linh hồn món ăn. Vị nước mắm có thể ngọt nhiều hay ít, thậm chí thêm chút chanh tùy khẩu vị. Cơm tấm thường được dùng kèm sườn nướng, chả trứng, trứng ốp la và bì – tạo nên sự kết hợp đậm đà khó quên.

Cơm tấm không chỉ chinh phục thực khách trong nước mà còn ghi danh trên bản đồ ẩm thực quốc tế. Ngày 1/8/2012, món cơm tấm Sài Gòn được Tổ chức Kỷ lục châu Á công nhận là một trong mười món ăn tiêu biểu của Việt Nam. Cùng năm, CNN cũng đánh giá cơm tấm là món ăn đường phố hấp dẫn hàng đầu.

Cơm hến – tinh túy ẩm thực xứ Huế, là sự hòa quyện đầy ngẫu hứng giữa cơm nguội, hến xào thơm cay và vô vàn gia vị dân dã như mắm ruốc, nước hến, rau thơm, đậu phộng, tóp mỡ, bánh tráng nướng, mì giòn, ớt bột, tiêu và muối. Dù là món ăn sáng phổ biến tại miền Trung, cơm hến lại trở nên hiếm hoi và quý giá ở các thành phố lớn như Sài Gòn.

Điểm độc đáo của cơm hến nằm ở hương vị đậm đà, cay nồng nhưng hài hòa giữa thịt hến béo ngọt, da heo giòn tan, cùng rau thơm tươi mát. Du khách nước ngoài không khỏi bị cuốn hút bởi cái vị mộc mạc mà quyến rũ ấy. Dù sống ở Bắc hay Nam, mỗi khi đến Huế, người Việt đều mong muốn được thưởng thức món ăn trứ danh này.

Hến sau khi ngâm nước gạo để sạch bùn được luộc cho đến khi há miệng, phần thịt được gạn kỹ lấy riêng, phần nước để nấu chan cơm. Món ăn gồm cơm nguội, rau thơm, khế, dọc mùng, bắp chuối bào sợi, nước mắm, hành phi, muối vừng, tóp mỡ, da heo phồng, mắm ruốc, đậu phộng, ớt tao dầu... Tất cả đều nguội, chỉ riêng nước hến được giữ sôi khi ăn. Cơm trộn đều rồi chan nước hến, kèm theo ớt thật cay mới đúng chất Huế. Riêng bún hến lại hợp hơn khi ăn khô, không chan nước.

Mì Quảng là tinh hoa ẩm thực miền Trung, bắt nguồn từ Quảng Nam, Quảng Ngãi đến Đà Nẵng. Sợi mì được làm từ bột gạo xay mịn, tráng mỏng rồi thái ngang tạo thành những sợi dày khoảng 2mm, có độ dai và béo nhờ chần với nước sôi pha chút dầu lạc. Mì Quảng không thể thiếu rau sống – đủ chín loại như húng quế, rau răm, cải non, giá, xà lách, ngò rí và hoa chuối bào mỏng – tất cả tạo nên nền vị thanh mát cho món ăn.

Lớp trên mì là thịt gà, tôm, thịt heo, cá lóc hay thậm chí cả thịt ếch, ăn kèm nước dùng được ninh từ xương heo, cô đặc và đậm đà, chan vừa đủ để thấm mà không ngập. Thêm vào đó là lạc rang giã dập, hành lá, ớt đỏ, tạo nên một tổng thể hài hòa giữa vị béo, cay, mặn, ngọt. Người sành ăn thường dùng mì Quảng với bánh tráng mè nướng và ớt xanh cay nồng – đúng chuẩn vị xứ Quảng. Mỗi tô mì là một bản giao hưởng vị giác, chan chứa tình quê.

Bún chả – một biểu tượng ẩm thực đất Hà Thành, với bún rối trắng mềm, chả thịt nướng vàng ruộm thơm lừng trên than hoa, ăn cùng nước mắm pha thanh nhẹ, chua ngọt hài hòa. Đu đủ xanh giòn, rau sống tươi mát như xà lách, rau húng, giá đỗ… làm nên tổng thể hài hòa, thanh thoát. Món ăn giản dị này đã chinh phục không chỉ người dân thủ đô mà còn làm say lòng vị Tổng thống Hoa Kỳ Obama trong chuyến thăm Việt Nam năm 2016.

Bún chả Hà Nội mang trong mình nét đẹp xưa cũ, dân dã nhưng đầy quyến rũ. Từ các con phố nhỏ đến những quán ăn lâu đời, mùi thịt chả nướng luôn thoảng trong gió, gợi nhớ bao ký ức tuổi thơ. Bát nước chấm là linh hồn của món ăn – sự hòa quyện tinh tế giữa mắm ngon, giấm thanh, tỏi ớt và chút đường ngọt dịu. Không cần nguyên liệu cầu kỳ, chỉ với những thứ đơn giản mua ngoài chợ, bún chả vẫn đủ sức để lại dư vị khó quên – cái không đặc biệt nhưng lại đặc biệt đến nao lòng.

Bánh ướt – một trong những món bánh độc đáo bậc nhất của ẩm thực Việt, với lớp bánh mềm mại, mỏng tang như làn khói sớm mai, trắng trong tựa tờ lụa. Được làm từ bột gạo xay mịn pha loãng, tráng thật khéo trên lớp vải mỏng căng đều trên nồi nước sôi, mỗi chiếc bánh là kết tinh của sự khéo léo, tinh tế trong từng động tác nhanh, gọn, dứt khoát. Bánh ướt thường được ăn kèm với chả lụa, chả quế, nem hoặc các món chiên giòn vàng ruộm. Điểm xuyết thêm giá, rau thơm như húng quế để làm bật dậy hương vị.

Nước mắm dùng kèm phải được pha thật hài hòa giữa ngọt, mặn, chua và cay nhẹ, với tỏi băm nhuyễn nổi lấp lánh trên mặt bát. Một số nơi còn biến tấu bánh ướt cuốn nhân thịt vai xay nhuyễn, tôm, mộc nhĩ, nấm hương xào thơm lừng cùng tiêu và mắm. Rắc thêm chút hành phi vàng óng là hoàn thiện. Bánh ướt không chỉ là món ăn sáng dân dã mà còn là sự nâng niu từ đôi bàn tay người làm, đưa thực khách về với ký ức thân thương của quê nhà.

Cháo lòng – món ăn gắn liền với làng quê Việt từ thuở nghèo khó, khi người nông dân tận dụng từng phần của con lợn để không lãng phí bất kỳ điều gì. Từ nước luộc lòng, họ nấu nên món cháo giản dị mà đậm đà. Ngày nay, cháo lòng được chăm chút hơn: gạo được rang vàng cùng hành phi thơm phức trước khi cho vào nồi nước hầm xương, mang đến những hạt cháo dẻo mà vẫn săn chắc. Tô cháo nóng hổi được điểm xuyết bằng những lát gan, dồi, dạ dày... luộc vừa chín tới, khiến ai cũng thấy ấm lòng vào sáng sớm.

Không chỉ là món ăn sáng phổ biến, cháo lòng còn là biểu tượng cho sự dung dị, hiếu khách của người Việt. Bên cạnh phần lòng heo luộc khéo léo, tô cháo còn được dậy hương bởi các loại rau sống như mùi tàu, rau ngổ, húng thơm, cùng chút giá đỗ thanh mát. Khi ăn, chan thêm chút nước mắm nguyên chất và rắc tiêu xay nhuyễn, hương vị mộc mạc mà thấm đượm tình người. Cháo lòng không chỉ là món ăn, mà còn là ký ức quê nhà trong lòng mỗi người con đất Việt.

Bánh xèo – món quà vặt dân dã nhưng đầy cuốn hút của người Việt, thường được thưởng thức trong khung cảnh thân mật nơi vỉa hè, dưới ánh đèn vàng và tiếng trò chuyện rôm rả. Tùy vào từng miền đất, bánh xèo lại mang một hương vị đặc trưng: miền Nam với tôm thịt béo ngậy; miền Bắc bổ sung thêm khoai môn sợi và củ đậu mát lành; miền Trung tinh tế với tên gọi bánh khoái và nước chấm đặc biệt từ gan, tương, lạc rang.

Khi ăn, bánh xèo luôn phải cuốn cùng các loại rau sống tươi ngon: từ rau diếp, cải xanh, tía tô, đến lá xoài non, lá cách, lá chiết, quả vả, khế chua... tuỳ theo vùng miền. Mỗi nơi lại thêm một hương vị, một sắc thái riêng biệt. Người Việt thường chọn buổi tối để cùng nhau quây quần bên đĩa bánh xèo nóng hổi, giòn tan, chấm nước mắm chua ngọt, như một nghi lễ giản dị mà đầy ấm áp trong đời sống thường nhật.

Bánh mì – món ăn đường phố quen thuộc khắp ba miền đất nước, bắt nguồn từ chiếc bánh mì baguette do người Pháp du nhập vào miền Nam từ nhiều thế kỷ trước. Được biến tấu tinh tế theo phong vị Việt, ổ bánh mì ngắn hơn, chỉ dài khoảng 30-40 cm, với lớp vỏ giòn tan và ruột mềm mịn. Từng ổ bánh được nhồi nhân đa dạng như pate, chả lụa, chà bông, xíu mại… tạo nên sự hòa quyện hương vị độc đáo không thể lẫn vào đâu được. Mỗi vùng miền lại có cách biến tấu riêng, góp phần làm phong phú thêm nét văn hóa ẩm thực Việt Nam.

Bánh mì không chỉ là bữa sáng tiện lợi mà còn là biểu tượng văn hóa đặc sắc trên mọi nẻo đường Việt, với hình ảnh những chiếc xe bán bánh mì thân thuộc trên phố phường. Sự đa dạng trong nhân bánh cùng phong cách chế biến sáng tạo khiến món bánh mì Việt Nam trở thành trải nghiệm ẩm thực khó quên cho mọi du khách khi đặt chân đến đất nước hình chữ S.

Phở – tinh hoa ẩm thực Việt Nam, là món ăn truyền thống và biểu tượng văn hóa khó quên. Thành phần chính gồm bánh phở mềm mại và nước dùng thanh ngọt được ninh từ xương, kết hợp với thịt bò hoặc gà thái lát mỏng. Bên cạnh đó, các gia vị như tương, tiêu, chanh, nước mắm, ớt được thêm vào tùy khẩu vị mỗi người. Phở thường được dùng làm điểm tâm sáng hoặc bữa tối ấm áp. Ở miền Nam, phở được ăn kèm rau thơm đa dạng như hành, giá, ngò gai – loại rau đặc trưng không thể thiếu.

Nước dùng phở được tạo nên từ sự hòa quyện của các loại gia vị như quế, hồi, gừng, thảo quả, đinh hương, hạt mùi cùng kỹ thuật hầm xương tỉ mỉ. Bánh phở truyền thống làm từ bột gạo, được tráng mỏng và cắt sợi mềm mại. Một tô phở ngon là sự kết tinh của kinh nghiệm và bí quyết nấu nướng truyền thống, ăn nóng mới dậy vị đậm đà.

Phở là món ăn quen thuộc với người Việt và đã lan tỏa ra thế giới, được gọi bằng cái tên "Pho" – biểu tượng ẩm thực Việt Nam. Hai phong cách phở đặc trưng là phở Hà Nội thanh tao và phở Gia Định đậm đà miền Nam. Phở Gia Định thường có vị mặn nhẹ, ít béo hơn phở Hà Nội, và thường ăn kèm rau thơm cùng tương đen, đỏ. Vị phở vừa mặn vừa ngọt, ấm nóng như một liều thuốc an thần xua tan những âu lo thường nhật.

Bún bò là tinh hoa ẩm thực đặc trưng của vùng đất cố đô Huế, dù ngày nay đã phổ biến khắp ba miền và cả cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Tại Huế, món ăn này thường được gọi giản dị là "bún bò" hoặc "bún bò giò heo"; còn ở những nơi khác gọi là "bún bò Huế" để khẳng định nguồn gốc. Nguyên liệu chính gồm sợi bún tươi, thịt bắp bò, giò heo cùng nước dùng đặc trưng với sắc đỏ nổi bật và hương thơm nồng của sả, ruốc. Tô bún đôi khi được điểm xuyết thêm thịt bò tái, chả cua hoặc nhiều loại topping tùy theo sở thích người thưởng thức.

Đậm đà hương vị ruốc, bún bò Huế đã trở thành biểu tượng ẩm thực miền Trung. Hương sả thơm nồng làm say lòng thực khách từ lần đầu tiên thưởng thức. Món ăn giữ được nét nguyên bản ngay cả khi lan rộng ra miền Nam, nhờ vào yếu tố quan trọng: ruốc Huế chính gốc, tạo nên sự khác biệt khó quên. Dù cách phát âm hơi khó khăn, nhưng bún bò Huế vẫn luôn chiếm trọn cảm tình của khách du lịch và là niềm tự hào của ẩm thực Việt.