Top 6 Di tích quốc gia nổi bật tại tỉnh Lai Châu

Quần thể động Pu Sam Cáp nằm trong hệ thống dãy núi Pu Sam Cáp, với độ cao từ 1300m đến 1700m so với mực nước biển, tọa lạc trên tỉnh lộ 129 nối liền thành phố Lai Châu và huyện Sìn Hồ, cách trung tâm thành phố khoảng 5 km. Dãy núi này kéo dài theo hướng Tây Bắc – Đông Nam, tạo thành ranh giới thiên nhiên giữa thành phố Lai Châu, huyện Tam Đường và huyện Sìn Hồ. Đây là khu vực có địa hình đá vôi hình thành từ kỷ nguyên kiến tạo, với sườn núi thoải về hướng Nam và dốc đứng về hướng Bắc, tạo nên một cảnh quan kỳ vĩ.

Quần thể động Pu Sam Cáp là một kiệt tác của thiên nhiên, bao gồm hơn 10 hang động lớn nhỏ, trong đó nổi bật với 3 hang động tiêu biểu đã và đang được khai thác du lịch: Động Thiên Môn, Động Thiên Đường và Động Thủy Tinh. Mỗi hang động mang đến một vẻ đẹp riêng biệt, kỳ bí và hấp dẫn.

Với điều kiện tự nhiên ưu đãi và sự đầu tư phát triển, quần thể động Pu Sam Cáp đang trở thành một điểm đến lý tưởng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Khi đến đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên mà còn được hòa mình vào không gian thiên nhiên hùng vĩ và thơ mộng nơi đây.

Vào tháng 11/2011, khu danh lam thắng cảnh này đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích cấp quốc gia.

Di chỉ khảo cổ Nậm Tun, tọa lạc tại xã Mường So, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích Quốc gia. Đây là một trong những địa điểm khảo cổ quan trọng, mở ra cái nhìn sâu sắc về sự phát triển của văn hóa tiền sử tại khu vực Tây Bắc.

Di chỉ này được phát hiện vào năm 1973, khi các nhà khảo cổ tiến hành khai quật tại đây. Tầng văn hóa dày khoảng 1,8 mét bao gồm hai lớp. Lớp trên có chứa những công cụ đá mài, đồ gốm và ba ngôi mộ (còn giữ lại di cốt), đại diện cho giai đoạn hậu kỳ thời đại đá mới. Lớp dưới của di chỉ phát hiện hơn 200 công cụ đá cuội thô sơ và gần 700 mảnh tước, cùng với hai ngôi mộ, đặc trưng cho thời kỳ Đá cũ, một di tích quan trọng của văn hóa Sơn Vi.

Hang Nậm Tun là nơi cư trú, mai táng và chế tác công cụ của hai nhóm người ở hai thời kỳ khác nhau, gồm một lớp văn hóa trước và một lớp văn hóa hậu kỳ thời đại Đá mới. Di chỉ này còn chứa 5 ngôi mộ cổ và nhiều di vật độc đáo, trong đó có mũi dùi bằng xương, được coi là phát hiện đầu tiên ở Việt Nam.

Di tích khảo cổ hang Nậm Tun không chỉ có giá trị lịch sử và khoa học cao mà còn là niềm tự hào của dân tộc, khẳng định chủ quyền quốc gia và là điểm sáng trong việc bảo tồn di sản văn hóa của dân tộc Việt Nam.

Đèo Ô Quy Hồ, hay còn gọi là đèo Mây, là một huyền thoại thiên nhiên ở Tây Bắc, vượt qua dãy Hoàng Liên Sơn trùng điệp. Với độ cao gần 2.000m, đèo quanh năm mây phủ, tạo nên một không gian huyền bí, đầy mê hoặc. Đặc biệt, tiếng kêu của loài chim đặc trưng đã trở thành biểu tượng, được lưu truyền trong câu chuyện tình yêu buồn, từ đó đặt tên cho con đèo huyền thoại này.

Cung đường đèo Ô Quy Hồ dài gần 50km, chạy qua hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai, mệnh danh là 'vua đèo' của vùng núi Tây Bắc. Độ dài và độ dốc hiểm trở khiến nó trở thành một thử thách cho những ai muốn chinh phục. Đặc biệt, khí hậu ở đây thay đổi rõ rệt giữa hai vùng: phía Tam Đường ấm áp, trong khi Sa Pa lại lạnh giá với sương mù phủ kín, tầm nhìn giảm xuống chỉ còn vài mét. Mùa hè, Sa Pa mát mẻ, còn Tam Đường lại nóng bỏng. Vào mùa đông, đỉnh đèo thậm chí có thể phủ tuyết, tạo ra một cảnh sắc băng giá vô cùng ấn tượng.

Ngày 29 tháng 6 năm 2015, thác Cầu Mây và Cổng Trời được công nhận là Danh lam thắng cảnh cấp quốc gia, một phần không thể thiếu trong danh sách những kỳ quan thiên nhiên của Tây Bắc.

Động Tiên Sơn, còn được biết đến với tên gọi động Bình Lư, là một trong những kỳ quan thiên nhiên ẩn mình trong lòng đất tại xã Bình Lư, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu. Nằm trong dãy núi đá vôi, động Tiên Sơn được hình thành từ hàng triệu năm trước, và hiện nay là một Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia được công nhận vào năm 1996. Động còn có các tên gọi khác như động Đán Đón, Pờ Ngài Tủng, Động Đá Trắng, hoặc động Bình Lư.

Động Tiên Sơn là một nơi kỳ vĩ, được bao phủ bởi rừng cây xanh mát, khiến cho ít người biết đến vẻ đẹp ẩn sâu bên trong. Từ trong động, bạn có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh dãy Hoàng Liên Sơn, với đỉnh Fansipan ẩn hiện trong sương mù huyền bí. Đặc biệt, động gắn liền với truyền thuyết về 99 ngọn núi và 99 hồ nước trong vắt của đồng bào người Lự, làm tăng thêm sự huyền bí và thú vị cho nơi này.

Động Tiên Sơn bao gồm 36 khoang nối tiếp nhau, mỗi khoang lại mang một vẻ đẹp và câu chuyện riêng biệt. Các khoang được người dân địa phương đặt tên theo các vị thần linh như Mẫu Âu Cơ, Lạc Long Quân, Bà Chúa Kho,... Mỗi cung động đều chứa đựng những hình thù kỳ ảo của thạch nhũ, và khi ánh sáng chiếu vào, những viên nhũ đá lấp lánh như những viên ngọc quý. Càng đi sâu vào trong động, không gian càng rộng mở và thoáng đãng, với một dòng suối mát lạnh uốn lượn qua các khoang động, tạo nên một không gian huyền bí, trong lành.

Không chỉ vậy, âm thanh nhẹ nhàng của dòng nước chảy, kết hợp với tiếng tí tách của những giọt nước rơi từ vòm đá, khiến cho động Tiên Sơn trở thành một nơi lý tưởng để thư giãn và tìm lại sự bình yên. Cảm giác hòa mình vào thiên nhiên hoang sơ nơi đây sẽ khiến bạn quên đi bao muộn phiền và mang đến sự thư thái cho tâm hồn.

Quần thể đền thờ vua Lê Thái Tổ và bia Lê Thái Tổ tọa lạc tại xã Lê Lợi và xã Pú Đao, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu, cách trung tâm thành phố Lai Châu khoảng 110 km về phía Tây Nam. Đây là một di tích lịch sử văn hóa vô cùng quý giá, gắn liền với những chiến công vang dội của vị anh hùng dân tộc Lê Lợi, người đã dẫn dắt nhân dân đánh bại quân xâm lược vùng Tây Bắc.

Đền thờ vua Lê Thái Tổ được xây dựng tại một vị trí đắc địa, cao ráo, giúp du khách có thể phóng tầm mắt ngắm nhìn toàn cảnh khu vực. Một trong những di tích nổi bật trong quần thể này là bia Lê Lợi, được tạc vào tháng Chạp năm Tân Hợi (1431) tại vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ Bắc sông Đà, ghi lại sự kiện vua Lê Thái Tổ trực tiếp chỉ huy quân đội dẹp loạn, bảo vệ biên cương tổ quốc.

Văn bia mô tả cuộc chiến tranh chống lại Đèo Cát Hãn – một tù trưởng phản loạn và Kha Đốn, kẻ phản bội người Lào, đã quấy phá và chiếm đóng vùng đất Mường Muỗi (nay thuộc Thuận Châu, Sơn La). Sau khi dẹp yên loạn quân, vua Lê Thái Tổ cho khắc bài minh văn trên vách đá, như một cách lưu lại dấu ấn lịch sử và răn dạy các tù trưởng về sự trừng phạt dành cho những kẻ phản nghịch. Nội dung bài văn bia được thể hiện bằng những câu thơ đầy khí phách:

“Bọn giặc cuồng sao dám tránh sự trừng phạt,
Dân biên thùy từ lâu mong ta đến cứu sống,
Kẻ bầy tôi làm phản từ xưa vẫn có,
Đất đai hiểm trở từ nay không còn,
Tiếng gió thổi hạc kêu làm cho quân giặc run sợ,
Sông núi từ nay nhập vào bản đồ,
Đề thơ khắc vào núi đá,
Trấn giữ phía Tây nước Việt ta.”

Bia Lê Lợi không chỉ là một minh chứng cho chiến công lịch sử, mà còn là một kiệt tác văn hóa độc đáo của dân tộc Việt. Năm 2005, khi Nhà máy thủy điện Sơn La khởi công, phần văn bia quý giá đã được di dời để bảo tồn. Tấm bia này hiện nay vẫn là một phần của quần thể đền thờ vua Lê Thái Tổ và được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia từ năm 1981 và là Bảo vật quốc gia từ năm 2016. Đây là minh chứng sống động cho sự bất khuất của dân tộc Việt trong suốt chiều dài lịch sử chống giặc ngoại xâm.

Quần thể Đền thờ Vua Lê Thái Tổ và bia Vua Lê Thái Tổ (còn gọi là Bia Lê Lợi) nằm tại xã Lê Lợi và xã Pú Đao, huyện Nậm Nhùn, tỉnh Lai Châu, cách trung tâm thành phố Lai Châu khoảng 110 km về phía Tây Nam. Đây là một di tích lịch sử quan trọng, ghi dấu công lao to lớn của vị anh hùng dân tộc Lê Lợi, người đã cùng quân đội dẹp loạn vùng Tây Bắc, bảo vệ đất nước.

Đền thờ được xây dựng trên một khu đất cao ráo, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng cảnh vật hùng vĩ bốn phía. Tại đây, một trong những di tích nổi bật là bia Lê Lợi, được khắc vào vách đá Pú Huổi Chỏ bên bờ Bắc sông Đà từ tháng Chạp năm Tân Hợi (1431). Văn bia là một chứng tích của chiến công vĩ đại, ghi lại sự kiện vua Lê Thái Tổ thân chinh chỉ huy quân đội đánh bại các lực lượng phản loạn vùng Tây Bắc.

Văn bia mô tả sự kiện lịch sử năm 1431, khi tù trưởng Đèo Cát Hãn liên kết với Kha Đốn (còn gọi là Kha Lại) để quấy phá và chiếm đóng vùng đất Mường Muỗi (nay là Thuận Châu, Sơn La). Để dẹp loạn, vua Lê Thái Tổ đã dẫn quân lên châu Phục Lễ và trực tiếp chỉ huy quân đội tiêu diệt quân phản loạn. Trên đường trở về, vua Lê Thái Tổ đã cho khắc bài minh văn vào vách đá, ghi nhớ chiến công và răn dạy các tù trưởng biên cương về lòng trung thành với tổ quốc.

Với sự tôn kính và giá trị lịch sử sâu sắc, bia Lê Lợi không chỉ là một di sản văn hóa vô giá của Lai Châu mà còn của cả nước. Năm 2005, khi Nhà máy thủy điện Sơn La được khởi công, phần bút tích của bia đã được di dời để bảo tồn. Năm 2012, bia Lê Lợi được chuyển đến khuôn viên đền thờ vua Lê Thái Tổ, cách vị trí cũ 500m, và chính thức được công nhận là Bảo vật Quốc gia vào cuối năm 2016.

Ngày nay, Đền thờ Vua Lê Lợi không chỉ là nơi tưởng nhớ vị anh hùng dân tộc mà còn là một điểm đến văn hóa tâm linh quan trọng. Du khách đến đây không chỉ được thưởng thức cảnh sắc thiên nhiên tuyệt đẹp mà còn có cơ hội tìm hiểu về văn hóa của đồng bào dân tộc nơi đây, đặc biệt là những sinh hoạt gắn liền với lòng hồ thủy điện.