Những bài thơ Trung Quốc hay, nổi tiếng và trường tồn với thời gian

Những bài thơ Trung Quốc nổi tiếng đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ và trở thành một phần trong chương trình giảng dạy. Hãy cùng khám phá những tác phẩm thơ ca bất hủ dưới đây.

1. Những bài thơ nổi tiếng của Trung Quốc

悯农: Mẫn Nông
Tác giả: Lí Thân

Bản gốc:
Trưa hè cày ruộng, mồ hôi rơi thấm đất.
Ai hay bát cơm dẻo thơm, mỗi hạt đều thấm đẫm nhọc nhằn?

Bản dịch Hán Việt:
Trưa hè cày ruộng, giọt mồ hôi thấm đất.
Ai biết trong bát cơm, mỗi hạt đều là nỗi vất vả?

Dịch thơ:
Giữa trưa nắng gắt cày đồng,
Mồ hôi rơi xuống như dòng mưa rơi.
Ai ơi, nâng bát cơm đầy,
Mỗi hạt dẻo thơm, bao ngày nhọc nhằn!

Vọng Lư sơn bộc bố (Xa ngắm thác núi Lư):
Tác giả: Lí Bạch
Bài thơ tả cảnh thác nước hùng vĩ của núi Lư, mang đậm phong cách lãng mạn và tinh thần phiêu lãng của nhà thơ.

Bản gốc:
Ánh nắng chiếu Hương Lô, khói tía bốc lên,
Xa ngắm dòng thác như dải lụa treo giữa dòng sông.
Thác đổ thẳng xuống ba nghìn thước,
Tưởng chừng dải Ngân Hà tuột khỏi chín tầng mây.

Bản dịch Hán Việt:
Nắng chiếu Hương Lô, khói tía bay,
Xa ngắm thác nước treo giữa dòng.
Thác đổ thẳng ba nghìn thước,
Ngỡ Ngân Hà rơi khỏi chín tầng trời.

Bản dịch thơ của Tương Như:
Hương Lô nắng rọi khói tía bay,
Thác nước xa xa tựa dải lụa dài.
Ba nghìn thước đổ thẳng không ngơi,
Tưởng Ngân Hà tuột khỏi chín tầng mây.

Tĩnh Dạ Tư (Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh):
Tác giả: Lí Bạch
Bài thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết trong đêm thanh tĩnh, với hình ảnh ánh trăng sáng gợi nhớ về cố hương.

Bản gốc:
Ánh trăng sáng rọi trước giường,
Tưởng như sương trắng phủ trên mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm trăng sáng,
Cúi đầu nhớ về quê hương.

Bản dịch Hán Việt:
Trước giường trăng sáng tỏ,
Ngỡ là sương phủ đất.
Ngẩng đầu ngắm trăng cao,
Cúi đầu lòng nhớ quê.

Bản dịch thơ của Tương Như:
Ánh trăng rọi đầu giường,
Tưởng sương phủ mặt đất.
Ngẩng đầu ngắm trăng sáng,
Cúi đầu lòng nhớ nhà.

Hoàng Hạc Lâu tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
Tác giả: Lý Bạch

Bản gốc:
Người bạn cũ từ biệt lầu Hoàng Hạc về phía tây,
Giữa tháng ba mùa hoa khói, xuôi về Dương Châu.
Bóng cánh buồm cô đơn dần khuất trong trời xanh,
Chỉ thấy dòng Trường Giang chảy mãi về phía chân trời.

Bản dịch Hán Việt:
Lầu Hoàng Hạc tiễn Mạnh Hạo Nhiên đi Quảng Lăng
Bạn cũ từ biệt lầu Hoàng Hạc về phía tây,
Tháng ba hoa khói xuôi về Dương Châu.
Bóng buồm cô đơn khuất dần trong trời xanh,
Chỉ thấy Trường Giang chảy mãi về chân trời.

Bản dịch thơ của Ngô Tất Tố:
Bạn từ lầu Hạc lên đường,
Giữa mùa hoa khói, xuôi dòng Dương Châu.
Bóng buồm khuất bóng trời cao,
Chỉ còn dòng nước chảy về chân mây.

Nguyệt Dạ: Đêm Trăng
Tác giả: Đỗ Phủ

Bản gốc:
Đêm nay trăng sáng trên đất Phu Châu,
Trong phòng khuê các, chỉ một mình ngắm trăng.
Xót thương những đứa con thơ dại,
Chưa hiểu nỗi nhớ Trường An.
Sương thơm thấm ướt mái tóc mây,
Ánh trăng trong làm lạnh cánh tay ngọc.
Bao giờ được tựa bên rèm cửa,
Cùng nhau ngắm trăng, lau khô dòng lệ.

Bản dịch Hán Việt:
Đêm nay trăng Phu Châu sáng,
Trong phòng khuê, một mình ngắm trăng.
Xót thương con trẻ ngây thơ,
Chưa hiểu nỗi nhớ Trường An.
Sương thơm ướt mái tóc mây,
Ánh trăng lạnh lùng trên cánh tay ngọc.
Bao giờ được tựa bên rèm,
Cùng nhau ngắm trăng, lau khô lệ nhòa.

Bản dịch thơ của Tản Đà:
Đêm nay trăng sáng Phu Châu,
Buồng the vắng vẻ, một mình ngắm trăng.
Thương con thơ dại ngây ngô,
Tràng An chưa biết nỗi nhớ đong đầy.
Sương thơm ướt mái tóc mây,
Ánh trăng lạnh lẽo trên tay ngọc ngà.
Bao giờ được tựa bên rèm,
Cùng nhau ngắm trăng, lau khô lệ sầu.

Xuân Vọng: Ngắm Cảnh Mùa Xuân
Tác giả: Đỗ Phủ

Bản gốc:
Xuân Vọng
Đất nước tan hoang, núi sông vẫn còn,
Thành xuân cây cỏ mọc um tùm.
Cảm thời hoa rơi lệ,
Hận ly biệt, chim kinh hoàng.
Khói lửa chiến tranh liên miên ba tháng,
Thư nhà quý giá ngàn vàng.
Tóc bạc gãi càng ngắn,
Gần như không thể cài trâm.

Bản dịch Hán Việt:
Xuân Vọng
Nước mất, núi sông còn đó,
Thành xuân cây cỏ rậm rạp.
Cảm thời hoa rơi lệ,
Hận ly biệt, chim kinh sợ.
Khói lửa chiến tranh ba tháng liền,
Thư nhà quý giá như vàng.
Tóc bạc gãi càng ngắn,
Gần như không thể cài trâm.

Bản dịch thơ Trần Trọng Kim:
Nước tan, núi sông vẫn còn,
Thành xuân cây cỏ mọc um tùm.
Cảm thời hoa rơi lệ,
Hận ly biệt, chim đau lòng.
Ba tháng khói lửa không ngừng,
Thư nhà quý giá ngàn vàng.
Tóc bạc gãi càng ngắn,
Gần như không thể cài trâm.

Tư Quy: Nhớ Về Quê Hương
Tác giả: Vương Bột

Bản gốc:
Tư Quy
Sông Trường Giang buồn đã lắng đọng,
Muôn dặm xa xôi nhớ về quê hương.
Huống chi gió thu cao vút,
Núi non lá vàng bay khắp trời.

Bản dịch Hán Việt:
Tư Quy
Trường Giang buồn đã lắng,
Muôn dặm nhớ về quê.
Gió thu cao vút thổi,
Núi non lá vàng bay.

Dịch thơ:
Nỗi buồn lắng đọng trên sông Trường Giang,
Muôn dặm xa xôi nhớ về quê hương.
Gió thu cao vút thổi qua,
Lá vàng bay khắp núi non trùng điệp.

Hồi Hương Ngẫu Thư: Ngẫu Nhiên Viết Nhân Buổi Mới Về Quê
Tác giả: Hạ Tri Chương

Bản gốc:
Rời nhà từ thuở thiếu niên,
Giờ già trở lại, giọng quê vẫn nguyên.
Tóc mai đã điểm sương tuyết,
Trẻ con gặp mặt, chẳng nhìn ra nhau.
Cười hỏi khách từ phương nào tới?

Bản dịch Hán Việt:
Thiếu thời rời quê, già trở lại,
Giọng quê không đổi, tóc mai phai.
Trẻ con gặp mặt chẳng quen,
Cười hỏi khách từ phương xa tới nơi.

Bản dịch thơ của Phạm Sĩ Vĩ:
Khi đi trẻ, lúc về già,
Giọng quê vẫn vậy, tóc đà phai phôi.
Trẻ con nhìn lạ chẳng chào,
Cười hỏi khách từ phương nào tới đây.

Phong Kiều Dạ Bạc: Đêm Đỗ Thuyền Ở Phong Kiều
Tác giả: Trương Kế

Bản gốc:
Trăng lặn, quạ kêu, sương phủ đầy trời
Cây phong bên sông, ánh lửa chài đối diện giấc ngủ buồn
Ngoài thành Cô Tô, chùa Hàn San
Nửa đêm tiếng chuông vọng đến thuyền khách

Bản dịch Hán Việt:
Trăng lặn, quạ kêu, sương tràn ngập trời
Cây phong bên sông, ánh lửa chài đối mặt giấc ngủ sầu
Ngoài thành Cô Tô, chùa Hàn San
Đêm khuya tiếng chuông vang đến thuyền khách

Bản dịch của Nguyễn Hàm Ninh
Trăng tà, quạ kêu, sương phủ trời
Lửa chài bên bến, sầu đọng giấc mơ
Thuyền ai neo bến Cô Tô
Nửa đêm nghe tiếng chuông chùa Hàn San

Hoàng Hạc Lâu
Tác giả: Thôi Hiệu

Bản gốc:
Người xưa đã cưỡi hạc vàng bay đi,
Chỉ còn lại lầu Hoàng Hạc nơi đây.
Hạc vàng một đi chẳng trở lại,
Ngàn năm mây trắng vẫn lững lờ trôi.
Cây Hán Dương in rõ bên dòng sông,
Cỏ xanh mướt phủ kín bãi Anh Vũ.
Hoàng hôn buông, quê nhà nơi đâu nhỉ?
Khói sóng trên sông gợi nỗi sầu ai.

Bản dịch Hán Việt:
Người xưa cưỡi hạc vàng bay đi,
Nơi đây chỉ còn lầu Hoàng Hạc.
Hạc vàng một đi chẳng trở lại,
Ngàn năm mây trắng vẫn bồng bềnh.
Cây Hán Dương soi bóng dòng sông,
Cỏ thơm phủ kín bãi Anh Vũ.
Hoàng hôn buông, quê nhà nơi đâu?
Khói sóng trên sông khiến lòng người sầu.

Dịch thơ của Tản Đà
Hạc vàng ai cưỡi đi đâu?
Lầu Hoàng Hạc vẫn trơ trọi nơi này.
Hạc vàng bay mất từ lâu,
Ngàn năm mây trắng vẫn bay giữa trời.
Hán Dương cây in bóng sông,
Bãi Anh Vũ cỏ xanh non mượt mà.
Hoàng hôn khuất bóng quê nhà,
Khói sóng trên sông gợi nỗi sầu ai.

2. Bài thơ Trung Quốc về tình yêu

Đoạn Chương: Một bài thơ ngắn
Tác giả: Biện Chi Lâm

Bản gốc:
Em đứng trên cầu ngắm cảnh,
Người ngắm cảnh trên lầu lại ngắm em.
Trăng sáng điểm tô cửa sổ phòng em,
Em lại là điểm tô trong giấc mộng người.

Dịch thơ:
Em đứng trên cầu ngắm cảnh,
Người trên lầu lại ngắm bóng em.
Trăng sáng tô điểm khung cửa thêm,
Em hóa thành giấc mơ trong lòng ai đó.

Bốc Toán Tử
Tác giả: Lý Chi Nghi

Bốc Toán Tử
Thiếp ở đầu sông Trường Giang,
Chàng ở cuối sông Trường Giang.
Ngày ngày nhớ chàng mà chẳng thấy,
Cùng uống chung dòng nước Trường Giang.
Dòng nước này bao giờ ngừng chảy?
Nỗi hận này bao giờ mới nguôi?
Chỉ mong lòng chàng giống lòng thiếp,
Quyết chẳng phụ mối tình đôi ta.

Dịch thơ:
Thiếp ở đầu sông,
Chàng ở cuối sông.
Cùng uống chung dòng nước Trường Giang,
Ngày đêm nhớ chàng da diết.

Dòng nước kia bao giờ ngừng chảy?
Nỗi hận này bao giờ mới vơi?
Chỉ mong lòng chàng giống lòng thiếp,
Mối tình đôi ta quyết chẳng phai.

Khúc ngâm đầu bạc
Tác giả: Trác Văn Quân

-Bản gốc
Khúc ngâm đầu bạc
Trắng như tuyết trên núi,
Sáng tựa trăng giữa mây.
Nghe lòng chàng hai ý,
Thiếp đành đoạn tình này.
Hôm nay chén sum họp,
Sớm mai tiễn bên sông.
Lững thững theo dòng nước,
Nước chảy mãi đông tây.

-Dịch Hán Việt
Khúc ngâm đầu bạc
Trắng như tuyết trên núi,
Sáng tựa trăng giữa mây.
Nghe lòng chàng hai ý,
Thiếp đành đoạn tình này.
Hôm nay chén sum họp,
Sớm mai tiễn bên sông.
Lững thững theo dòng nước,
Nước chảy mãi đông tây.

-Dịch thơ
Trắng như tuyết trên núi,
Sáng tựa trăng giữa mây.
Nghe lòng chàng hai ý,
Thiếp đành đoạn tình này.
Hôm nay chén sum họp,
Sớm mai tiễn bên sông.
Lững thững theo dòng nước,
Nước chảy mãi đông tây.

Thu Phong Từ
Tác giả: Lý Bạch

-Bản gốc:
Gió thu trong lành,
Trăng thu sáng ngời.
Lá rụng tụ rồi tan,
Quạ lạnh đậu rồi giật mình.
Nhớ nhau, biết ngày nào gặp lại,
Đêm nay lòng dạ khó nguôi ngoai.

-Dịch Hán Việt:
Gió thu trong trẻo,
Trăng thu sáng ngời.
Lá rụng tụ rồi tan,
Quạ lạnh đậu rồi giật mình.
Nhớ nhau, biết ngày nào gặp lại,
Đêm nay lòng dạ khó nguôi ngoai.

-Dịch thơ:
Gió thu mát lành,
Trăng thu sáng trong.
Lá rơi tụ rồi tan,
Quạ lạnh chợt giật mình.
Nhớ nhau, biết bao giờ gặp lại,
Đêm nay lòng dạ khó yên bình.

Ngọc Lâu Xuân
Tác giả: Án Thù

- Bản gốc:
Liễu xanh cỏ thơm dọc lối đình,
Tuổi trẻ bỏ người dễ dàng đi.
Trên lầu mộng tàn nghe tiếng chuông năm canh,
Dưới hoa sầu ly biệt mưa tháng ba.
Vô tình chẳng khổ bằng đa tình,
Một tấc lòng thành hóa ngàn vạn mối.
Chân trời góc bể còn có hồi kết,
Chỉ có tương tư là vô cùng vô tận.

-Dịch Hán Việt:
Liễu xanh cỏ thơm dọc lối đình,
Tuổi trẻ bỏ người dễ dàng đi.
Trên lầu mộng tàn nghe tiếng chuông năm canh,
Dưới hoa sầu ly biệt mưa tháng ba.
Vô tình chẳng khổ bằng đa tình,
Một tấc lòng thành hóa ngàn vạn mối.
Chân trời góc bể còn có hồi kết,
Chỉ có tương tư là vô cùng vô tận.

- Dịch thơ:
Liễu xanh cỏ ngát hương ngoài lối,
Tuổi trẻ ra đi chẳng khó khăn.
Trên lầu mộng tàn nghe chuông điểm,
Dưới hoa sầu biệt mưa tháng ba.

Vô tình nào khổ bằng đa tình,
Một tấc lòng thành ngàn vạn mối.
Chân trời góc bể còn có hạn,
Chỉ có nhớ nhau là vô tận.

Tương Tư
Tác giả: Vương Duy

Bản gốc:
Đậu đỏ sinh nơi phương Nam,
Xuân về nở mấy cành?
Mong chàng hái nhiều nhé,
Vật này gợi nhớ thương nhất.

Dịch Hán Việt:
Đậu đỏ sinh nơi phương Nam,
Xuân về nở mấy cành?
Mong chàng hái nhiều nhé,
Vật này gợi nhớ thương nhất.

Dịch nghĩa:
Đậu đỏ mọc nơi phương Nam,
Xuân về nở cành tươi thắm.
Chàng ơi, hãy hái nhiều nhé,
Vì đây là biểu tượng của tình yêu tha thiết.

Hồng Đậu Từ
Tác giả: Tào Tuyết Cần

- Bản gốc:
Lệ tương tư rơi mãi, hồng đậu nhuộm đỏ,
Hoa xuân, liễu biếc đầy lầu son.
Giấc ngủ chẳng yên, mưa gió ngoài song,
Nỗi sầu mới cũ chẳng thể quên.
Nuốt chẳng trôi, ngọc ngà châu báu,
Gương soi khuôn mặt ngày càng hao gầy.
Chân mày nhíu mãi, canh dài chẳng hết,
Chao ôi!
Non xanh thấp thoáng chẳng che được,
Nước biếc mênh mông chảy mãi không ngừng.

- Dịch Hán Việt:
Lệ tương tư rơi mãi, hồng đậu nhuộm đỏ,
Hoa xuân, liễu biếc đầy lầu son.
Giấc ngủ chẳng yên, mưa gió ngoài song,
Nỗi sầu mới cũ chẳng thể quên.
Nuốt chẳng trôi, ngọc ngà châu báu,
Gương soi khuôn mặt ngày càng hao gầy.
Chân mày nhíu mãi, canh dài chẳng hết,
Chao ôi!
Non xanh thấp thoáng chẳng che được,
Nước biếc mênh mông chảy mãi không ngừng.

- Dịch thơ
Lệ tương tư rơi mãi, hồng đậu thắm tươi,
Hoa xuân, liễu biếc đầy lầu son.
Giấc ngủ chẳng yên, mưa gió ngoài song,
Sầu mới cũ chồng chất chẳng nguôi.
Nuốt chẳng trôi, ngọc ngà châu báu,
Gương soi khuôn mặt ngày càng hao gầy.
Chân mày nhíu mãi, canh dài chẳng hết,
Chao ôi!
Non xanh thấp thoáng chẳng che được,
Nước biếc mênh mông chảy mãi không ngừng.

Tương Tư Khúc
Tác giả: Đới Thúc Luân

- Bản gốc:
Lầu cao chồng chất che ánh trăng,
Lòng đau vì xa cách người yêu.
Tiếng sáo tiêu lặng im không hồi,
Một mình ngồi buồn bã bên cửa ngọc.
Cá lặn chim bay nơi chân trời,
Mới tin rằng nhân gian biệt ly khổ.
Hận đầy giường ngọc chăn thêu,
Oán gãy kim thoa phượng hoàng.
Giếng sâu dây ngắn than thở,
Áo xiêm buông lỏng vì nhớ thương.
Dao chém nước, nước lại liền,
Gươm cắt tình, tình chẳng đứt.
Hoa rụng theo dòng nước chảy,
Một tấm lòng son vì chàng mà chết.
Thiếp nguyện làm mây núi Vu Sơn,
Bay vào cõi mộng của người yêu.

- Dịch Hán Việt:
Lầu cao chồng chất che ánh trăng,
Lòng đau vì xa cách người yêu.
Tiếng sáo tiêu lặng im không hồi,
Một mình ngồi buồn bã bên cửa ngọc.
Cá lặn chim bay nơi chân trời,
Mới tin rằng nhân gian biệt ly khổ.
Hận đầy giường ngọc chăn thêu,
Oán gãy kim thoa phượng hoàng.
Giếng sâu dây ngắn than thở,
Áo xiêm buông lỏng vì nhớ thương.
Dao chém nước, nước lại liền,
Gươm cắt tình, tình chẳng đứt.
Hoa rụng theo dòng nước chảy,
Một tấm lòng son vì chàng mà chết.
Thiếp nguyện làm mây núi Vu Sơn,
Bay vào cõi mộng của người yêu.

- Dịch thơ
Lầu cao che khuất ánh trăng thanh,
Lòng đau vì xa cách người tình.
Tiếng sáo tiêu lặng im không hồi,
Một mình buồn bã ngồi bên cửa ngọc.
Cá lặn chim bay nơi chân trời,
Mới biết nhân gian biệt ly khổ.
Hận đầy giường ngọc chăn thêu,
Oán gãy kim thoa phượng hoàng.
Giếng sâu dây ngắn than thở,
Áo xiêm buông lỏng vì nhớ thương.
Dao chém nước, nước lại liền,
Gươm cắt tình, tình chẳng đứt.
Hoa rụng theo dòng nước chảy,
Một tấm lòng son vì chàng mà chết.
Thiếp nguyện làm mây núi Vu Sơn,
Bay vào cõi mộng của người yêu.

Hãy đọc và thưởng thức những bài thơ Trung Quốc được sưu tầm trong bài viết, để cảm nhận vẻ đẹp và ý nghĩa sâu sắc mà tác giả gửi gắm qua từng câu chữ. Chúc bạn tìm được nguồn cảm hứng và thành công!