"Xuất sắc" hay "suất sắc"? Từ nào mới thực sự đúng chính tả tiếng Việt?

Dù được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày, nhiều người vẫn băn khoăn không biết nên dùng "xuất sắc" hay "suất sắc" mới chính xác. Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc đó.

I. "Xuất sắc" hay "suất sắc"? Từ nào mới là chuẩn chính tả tiếng Việt?

Để xác định từ nào đúng chính tả, chúng ta cần phân tích kỹ lưỡng từng thành phần cấu tạo của từ. Từ nào thể hiện đúng ý nghĩa và phù hợp với quy tắc tiếng Việt sẽ được coi là từ đúng.

1. Ý nghĩa của từ “xuất sắc” là gì?

Theo từ điển Tiếng Việt năm 2003 do Giáo sư Hoàng Phê chủ biên, “xuất sắc” được định nghĩa là đạt thành tích nổi bật, vượt trội trong một lĩnh vực nào đó. Trong từ “xuất sắc”:

• “Xuất” (động từ): mang nghĩa đưa ra, thể hiện một điều gì đó.
• “Sắc” (tính từ): thể hiện sự sắc bén, nhạy bén và tinh tường.

Trong tiếng Anh, “xuất sắc” được dịch là “excellent”. Từ điển Tiếng Việt cũng liệt kê các từ đồng nghĩa như tốt nhất, ưu tú, xuất chúng,...

Ví dụ minh họa cho từ "Xuất Sắc"

+ Năm 2023, anh ấy đã xuất sắc giành giải Oscar cho nam diễn viên chính xuất sắc nhất.

+ Trong suốt 12 năm liền, Hoàng luôn giữ vững thành tích học tập xuất sắc, trở thành tấm gương sáng.

+ Nhiệm vụ khó khăn lần này đã được anh ấy hoàn thành một cách xuất sắc, vượt qua mọi kỳ vọng.

+ Ronaldo và Messi là hai cầu thủ xuất sắc nhất trong thập kỷ vừa qua, làm nên lịch sử bóng đá thế giới.

+ Cô ấy tỏa sáng và xuất sắc trong mọi lĩnh vực mà mình theo đuổi.

2. Ý nghĩa của từ “suất sắc” là gì?

Để hiểu rõ nghĩa của từ “suất sắc”, chúng ta cần phân tích từng thành phần cấu tạo. Từ “suất” không phải là từ thuần Việt mà có nguồn gốc Hán. Khi tra cứu từ điển Hán Việt, bạn sẽ thấy từ này có 6 cách viết khác nhau, mỗi cách lại mang nhiều lớp nghĩa đa dạng dù cùng một cách đọc.

Nghĩa thường gặp nhất của từ “suất” là chỉ người đứng đầu, có khả năng lãnh đạo, làm gương cho người khác. Đôi khi, “suất” cũng mang nghĩa là vứt bỏ, quẳng xuống đất. Tuy nhiên, khi kết hợp với từ “sắc”, cụm từ này lại trở nên vô nghĩa.

Khi phân tích từng thành phần của từ:

• “Suất” (động từ): thể hiện việc chia phần theo một tỷ lệ định sẵn.
• “Sắc” (tính từ): diễn tả sự nhạy bén, tinh anh.

Khi ghép lại thành từ “suất sắc”, hai từ này không hỗ trợ ý nghĩa cho nhau. Do đó, có thể khẳng định “suất sắc” là từ viết sai chính tả.

II. Nguyên nhân nào dẫn đến sự nhầm lẫn giữa “xuất sắc” và “suất sắc”?

Nguyên nhân chính dẫn đến sự nhầm lẫn giữa hai từ “xuất sắc” và “suất sắc” là do cách phát âm gần giống nhau. Đa số người Việt đều phát âm cả hai từ với âm “x”, dẫn đến việc khó phân biệt khi viết.

Lỗi chính tả giữa âm đầu “x” và “s” thường gặp ở khu vực miền Bắc. Các nhà ngôn ngữ học lý giải rằng phụ âm “s” thuộc nhóm phụ âm quặt lưỡi, khó phát âm chuẩn nên dễ gây nhầm lẫn.

III. Một số quy tắc chính tả giúp phân biệt “s” và “x” trong tiếng Việt

Trong tiếng Việt, không có quy tắc cụ thể để phân biệt hai phụ âm “s” và “x”, nhưng khi viết, chúng ta cần lưu ý một số quy tắc sau để tránh sai chính tả:

• “x”: Thường xuất hiện trong các từ có âm đệm, chẳng hạn như: xoay sở, xuề xòa, xoành xoạch, xuềnh xoàng, xấu xa,...
• “s”: Phụ âm này thường chỉ xuất hiện trong một số ít từ có âm đệm như: soát, soạt, soạn, soạng, suất.
• “x” và “s” không bao giờ xuất hiện cùng nhau trong một từ láy.

Bài viết trên đã giải đáp thắc mắc về cách viết đúng giữa “xuất sắc” và “suất sắc”. Chúc bạn một ngày tràn đầy năng lượng và thành công!