16 mốc phát triển quan trọng mà trẻ cần đạt được trong năm đầu đời

05/05/2025

Nội dung bài viết

Việc hiểu rõ các mốc phát triển của trẻ sơ sinh là nền tảng để bố mẹ có thể chăm sóc con một cách hiệu quả và tình yêu thương. Cùng khám phá 16 mốc phát triển mà bé cần hoàn thành trong giai đoạn dưới 1 tuổi.

Mỗi mốc phát triển của trẻ chính là những hành động, kỹ năng, hay thành tựu quan trọng mà bé đạt được trong suốt quá trình phát triển. Đây cũng là những chỉ số quan trọng đánh giá sự tăng trưởng về cả thể chất lẫn tinh thần của trẻ. Hãy cùng Tripi điểm qua 16 cột mốc quan trọng trong giai đoạn đầu đời của bé.

Ngẩng đầu

Ngẩng đầu là cột mốc đầu tiên vô cùng quan trọng trong hành trình phát triển của trẻ. Các giai đoạn ngẩng đầu cụ thể của trẻ bao gồm:

Sau khi tròn 1 tháng tuổi, trẻ đã có thể nâng đầu lên một chút.
Đến cuối tháng thứ 2, khả năng ngẩng đầu của trẻ sẽ được cải thiện rõ rệt.
Khi trẻ đủ 4 tháng tuổi, trẻ có thể giữ đầu thẳng và ngẩng đầu lên 90 độ khi nằm sấp.
Đến 6 tháng tuổi, trẻ sẽ có thể kiểm soát hoàn toàn phần đầu và xoay đầu để quan sát mọi thứ xung quanh.
Cuối tháng thứ 7, trẻ đã rất thành thạo trong việc xoay đầu và ngẩng đầu, giúp bé dễ dàng quan sát môi trường xung quanh một cách thoải mái và linh hoạt.

Ngẩng đầu

Phát âm thanh

Vào khoảng 2 tháng tuổi, trẻ sẽ bắt đầu phát ra những âm thanh đầu tiên. Qua thời gian, âm thanh của bé sẽ ngày càng trở nên rõ ràng và dễ nhận biết hơn, cụ thể như sau:

Khi trẻ tròn 3 tháng tuổi, dây thanh quản phát triển, bé bắt đầu phát ra những âm thanh ríu rít để làm quen với việc sử dụng thanh quản của mình.
Cuối tháng thứ 4, trẻ có thể phát âm những âm tiết đơn giản.
Đến 6 tháng tuổi, bé bắt đầu kết hợp nguyên âm và phụ âm, khả năng phát âm trở nên rõ ràng hơn.
Đến tháng thứ 8, khả năng ngôn ngữ của trẻ tiến triển rõ rệt, bé có thể phát âm những từ đơn giản như “mama” hay “baba”.
Khi trẻ 9 tháng tuổi, bé đã có thể lặp lại những từ mà bé nghe thấy và dần dần hiểu được ý nghĩa của một số từ ngữ quen thuộc.

Phát âm thanh

Lật người

Khi trẻ được khoảng 4 tháng tuổi, bé đã có thể lật người từ tư thế nằm sấp sang tư thế nằm ngửa và ngược lại. Đến 6 tháng tuổi, trẻ có thể thực hiện các động tác lăn người liên tục, cho thấy cơ bụng của bé đã phát triển và có thể thực hiện những hoạt động thể chất cơ bản.

Lật người

Ngồi

Ngồi là một trong những cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ. Thông thường, bé sẽ học được tư thế ngồi trong khoảng từ 4 đến 10 tháng tuổi, và từng bước phát triển qua các giai đoạn sau:

Vào tháng thứ 4, trẻ sẽ có thể ngồi khi có sự hỗ trợ từ bố mẹ hoặc người thân.
Cuối tháng thứ 4, cơ cổ của trẻ phát triển mạnh mẽ, cho phép bé tự ngẩng đầu lên một cách dễ dàng.
Đến tháng thứ 6, trẻ có thể ngồi vững mà không cần sự hỗ trợ từ ai.
Khi trẻ được 9 tháng tuổi, bé có thể ngồi một mình và duy trì tư thế này trong một khoảng thời gian dài hơn.
Đến 10 tháng tuổi, trẻ đã có thể tự chuyển từ tư thế nằm sang tư thế ngồi một cách linh hoạt.
Khi trẻ tròn 1 tuổi, bé có thể ngồi vững vàng và chuyển từ tư thế đứng sang ngồi một cách thuần thục.

Ngồi

Bò, trườn

Sau khi bé học ngồi, giai đoạn bò và trườn sẽ theo sau, đưa bé tiến gần hơn tới khả năng đi bằng hai chân. Đây là một trong những cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vận động của trẻ:

Vào khoảng 2 tháng tuổi, trẻ đã có thể tự nhấc đầu lên khi nằm sấp, đánh dấu sự phát triển của cơ cổ.
Khi bé đạt 3-4 tháng tuổi, trẻ có thể nâng ngực lên ngang tầm cánh tay, tạo tiền đề cho việc trườn và bò sau này.
Từ tháng thứ 7 đến giữa tháng thứ 9, bé sẽ bắt đầu trườn và bò mỗi ngày, hoàn thiện kỹ năng này vào cuối tháng thứ 9.
Cuối tháng thứ 9, bé có thể trườn, bò khắp nơi và cơ thể bé dần phát triển mạnh mẽ, chuẩn bị cho bước đi đầu tiên trong khoảng từ 10 đến 12 tháng tuổi.

Bò, trườn

Đứng

Khi bé được 3 tháng tuổi, bố mẹ có thể thử giữ bé đứng thẳng để kích thích phản xạ co chân, giúp bé dần quen với động tác bước và tư thế đứng.

Đến tháng thứ 4, bé bắt đầu có thể đẩy chân xuống khi được bố mẹ đặt bé trên một mặt phẳng.
Khi tròn 6 tháng tuổi, dưới sự hỗ trợ của bố mẹ, bé có thể đứng lên và thực hiện các động tác nhún nhảy một cách tự nhiên.
Đến cuối tháng thứ 9, bé đã có thể bám vào các vật thể cố định để đứng lên một cách độc lập.
Trong khoảng tháng thứ 10 đến 11, trẻ sẽ bắt đầu có những bước đi đầu tiên, dù còn cần sự hỗ trợ.
Khi bé tròn 1 tuổi, bé có thể đứng dậy mà không cần sự trợ giúp, vững vàng mà không cần dựa vào các đồ vật xung quanh.

Đứng

Bước đi đầu tiên

Vào cuối tháng thứ 11, khi đã vững vàng với khả năng đứng, bé sẽ bắt đầu những bước đi đầu tiên dưới sự hỗ trợ của bố mẹ. Khi tròn 1 tuổi, bé sẽ mạnh dạn bước đi một mình, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển của bé.

Bước đi đầu tiên

Mỉm cười

Trong giai đoạn sơ sinh, đôi khi bé sẽ mỉm cười khi ngủ, nhưng nụ cười đầu tiên khi giao tiếp với mọi người sẽ xuất hiện khi bé khoảng 2 tháng tuổi. Đến 5-6 tháng tuổi, bé đã có thể nhận ra người thân và những món đồ chơi quen thuộc, từ đó mỉm cười đáp lại.

Mỉm cười

Phát triển về thính giác

Song song với sự phát triển về vận động và giao tiếp, thính giác của trẻ cũng dần được hoàn thiện. Ngay từ khi còn sơ sinh, bé đã có thể nhận ra giọng nói của bố mẹ, và khi lớn hơn, bé sẽ cảm thấy an toàn khi nghe được giọng của người thân. Các giai đoạn phát triển thính giác của bé cụ thể như sau:

Khi bé được 2 tháng tuổi, bé sẽ có thể quay đầu và nhìn về phía phát ra âm thanh.
Đến 3 tháng tuổi, bé bắt đầu quay đầu về phía âm thanh một cách chính xác và thường xuyên hơn.
Khi bé tròn 6 tháng tuổi, bé đã có thể xác định được nguồn âm thanh và phản ứng với âm thanh đó.
Tới tháng thứ 9, hệ thần kinh của bé đã phát triển mạnh mẽ hơn, giúp bé có thể xử lý âm thanh chính xác và bắt đầu lặp lại những âm thanh nghe được.
Khi bé tròn 12 tháng, thính giác của trẻ đã hoàn thiện, bé có thể phân biệt các âm thanh xung quanh và nhận ra giọng nói của bố mẹ.

Phát triển về thính giác

Phát triển về thị giác

Trong giai đoạn sơ sinh, tầm nhìn của bé còn rất hạn chế, chỉ có thể nhìn rõ trong phạm vi khoảng 20 - 30 cm. Tuy nhiên, theo thời gian, thị giác của bé sẽ dần được cải thiện và phát triển rõ rệt:

Vào cuối tháng thứ 3, sự phát triển của tay và mắt bắt đầu được khởi đầu, bé có thể nhìn thấy các đồ vật và dùng tay để với tới chúng. Khả năng phân biệt màu sắc lúc này của bé còn khá hạn chế.
Đến 5 tháng tuổi, bé bắt đầu nhận diện màu sắc rõ ràng hơn và có thể nhìn xa hơn, nhận biết được khoảng cách, đồng thời nhận ra khuôn mặt của bố mẹ và những người thân quen.
Khi tròn 6 tháng, bé đã có thể phối hợp tay và mắt một cách hoàn hảo hơn, tạo nên sự nhạy bén trong các hoạt động.
Đến 9 tháng tuổi, bé có khả năng xác định khoảng cách và bắt đầu tham gia vào các trò chơi đơn giản.
Khi tròn 1 tuổi, bé có thể nhìn nhận thế giới xung quanh với sự rõ ràng và theo dõi được các vật thể chuyển động như người thân hoặc đồ vật xung quanh.

Phát triển về thị giác

Giấc ngủ của bé

Trong giai đoạn sơ sinh, bé dành hầu hết thời gian để ngủ. Tuy nhiên, với sự phát triển của bé qua từng tháng, thói quen giấc ngủ của bé cũng thay đổi. Trong hai tháng đầu, thời gian ngủ của bé vào ban ngày và ban đêm sẽ gần như tương đương nhau. Dần dần, bé sẽ ngủ khoảng 4 - 5 giờ vào ban ngày, và đến tháng thứ 6, bé sẽ ngủ từ 8 - 10 giờ vào ban ngày, đồng thời giấc ngủ ban đêm cũng trở nên dài hơn và sâu hơn.

Khi bé tròn 1 tuổi, bé sẽ ngủ khoảng 3 - 4 giờ vào ban ngày và 8 - 10 giờ vào ban đêm.

Giấc ngủ của bé

Cầm nắm

Khi mới sinh, phản xạ đầu tiên của bé là nắm chặt tay lại khi có sự tiếp xúc từ mẹ, đặc biệt là khi mẹ chạm vào ngón tay bé. Đây chính là bước khởi đầu cho sự phát triển kỹ năng cầm nắm của bé trong tương lai.

Từ 3 - 6 tháng tuổi, bé sẽ dần học cách sử dụng bàn tay một cách chủ động, bắt đầu có khả năng nắm bắt các vật thể nhỏ.
Khi bước vào giai đoạn 7 - 9 tháng, khả năng cầm nắm của bé sẽ trở nên tinh vi hơn, bé có thể sử dụng ngón trỏ và ngón cái để nắm bắt các vật nhỏ, thể hiện sự phát triển đáng kể trong kỹ năng vận động.
Đến 12 tháng, bé có thể phối hợp linh hoạt các ngón tay và có thể tự cầm thìa ăn một cách chủ động.

Cầm nắm

Ăn thức ăn đặc

Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi còn non yếu, vì vậy bé chỉ có thể hấp thụ thức ăn lỏng. Tuy nhiên, khi bé lớn dần, mẹ có thể bắt đầu cho bé thử những món ăn đặc hơn, giúp bé làm quen với thực phẩm đa dạng.

Khi bé tròn 6 tháng tuổi, mẹ có thể cho bé bắt đầu ăn dặm với các món súp nghiền nhuyễn hoặc bột ăn dặm.
Đến tháng thứ 7, cơ hàm của bé phát triển tốt hơn, mẹ có thể cho bé ăn bằng muỗng.
Vào tháng thứ 8, bé đã có thể ăn những thức ăn cứng hơn một chút.
Đến tháng thứ 9, mẹ có thể tập cho bé ăn bốc.
Khi bé tròn 1 tuổi, bé có thể tự bốc thức ăn và dần làm quen với việc sử dụng thìa.

Ăn thức ăn đặc

Mọc răng

Dưới đây là những mốc thời gian quan trọng trong quá trình mọc răng của bé:

Từ 7 đến 8 tháng, bé sẽ mọc những chiếc răng cửa đầu tiên ở hàm dưới.
Sau khoảng 1 - 2 tháng, bé sẽ mọc thêm răng cửa ở hàm trên, tiếp theo là các chiếc răng khác.
Khi bé tròn 1 tuổi, bé đã có 8 chiếc răng, bao gồm 4 chiếc răng cửa và 4 chiếc răng cửa bên.

Mọc răng

Nhận thức

Trong giai đoạn sơ sinh cho đến 2 tháng tuổi, bé đã có khả năng quan sát mọi thứ xung quanh ở khoảng cách gần. Đây là nền tảng quan trọng cho sự phát triển nhận thức sau này của trẻ.

Đến tháng thứ 6, bé sẽ bắt đầu khám phá và thể hiện sự tò mò với mọi vật xung quanh. Đây là giai đoạn bé làm quen và ghi nhớ tên gọi, hình dạng của những vật thể xung quanh.
Vào cuối tháng thứ 7, bé đã biết giấu và tìm kiếm các đồ vật.
Từ tháng thứ 8, bé đã có thể chơi với đồ chơi và tìm hiểu về chúng.
Đến tháng thứ 9, bé đã có thể bắt chước hành động và cử chỉ của người thân, đồng thời tương tác mạnh mẽ hơn với bố mẹ.
Khi tròn 1 tuổi, bé có thể nhớ tên gọi và hình dạng của những vật thể quen thuộc.

Nhận thức

Phát triển về mặt tình cảm

Khi bé được khoảng 2 tháng tuổi, bố mẹ sẽ nhận thấy những dấu hiệu phát triển tình cảm qua nụ cười và niềm vui khi được yêu thương, ôm ấp. Cùng với sự lớn lên, các biểu hiện tình cảm của bé cũng dần trở nên rõ nét và sâu sắc hơn:

Khi tròn 4 tháng, bé đã có thể sử dụng ánh mắt, cử động và âm thanh để thu hút sự chú ý của bố mẹ.
Đến 6 tháng tuổi, bé có thể nhận diện khuôn mặt người thân và vui mừng khi gặp họ. Đồng thời, bé cũng sẽ cảm thấy e ngại hoặc khóc khi gặp người lạ.
Khi bé được 8 tháng tuổi, bé đã cảm nhận được tình yêu thương và sự chăm sóc của bố mẹ, vì vậy không còn quấy khóc khi ở gần bố mẹ nữa.

Sự phát triển cảm xúc của trẻ

Trong bài viết này, Tripi đã chia sẻ với các bậc phụ huynh 16 mốc phát triển quan trọng của trẻ trong giai đoạn dưới 1 tuổi. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp các bậc cha mẹ có cái nhìn rõ ràng hơn và biết cách chăm sóc bé yêu trong mỗi giai đoạn phát triển một cách tốt nhất.

Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi