Cách để Đối xử với trẻ bướng bỉnh
23/02/2025
Nội dung bài viết
Khi trẻ trở nên khó bảo, cha mẹ và người chăm sóc có thể cảm thấy áp lực, trong khi trẻ thường biểu lộ sự buồn bã, lo lắng hoặc bối rối. Để xử lý tình huống này, cần sự khéo léo và chiến lược phù hợp. Bạn có thể hướng dẫn trẻ học cách tự kiểm soát tốt hơn, giúp cả bạn và trẻ cảm thấy bình tĩnh hơn. Hãy nhớ rằng vấn đề nằm ở hành vi của trẻ chứ không phải bản thân đứa trẻ. Đảm bảo trẻ hiểu rằng bạn yêu thương chúng và luôn nhìn nhận chúng một cách tích cực dù chúng có hành vi không tốt. Tuyệt đối không nên đánh, phát vào mông, rung lắc hoặc dùng bạo lực với trẻ.
Các bước
Thiết lập nguyên tắc để xử lý hành vi quậy phá
Đặt ra quy tắc gia đình. Ưu tiên hàng đầu là thiết lập các nguyên tắc rõ ràng đối với những hành vi ngỗ ngược hoặc có thể gây nguy hiểm. Nếu bạn là người thường xuyên chăm sóc trẻ, hãy tự đưa ra các quy định phù hợp. Nếu trẻ dành nhiều thời gian với người chăm sóc khác (cha mẹ, ông bà hoặc người giúp việc), hãy phối hợp với họ để đảm bảo tính nhất quán.
- Đảm bảo các nguyên tắc đưa ra phải rõ ràng và dễ hiểu. Ví dụ, với trẻ có xu hướng gây gổ, nguyên tắc đơn giản là “không đánh nhau”.
Hướng dẫn trẻ thay thế hành vi xấu bằng lựa chọn tích cực. Trẻ cần được hỗ trợ để thay thế những hành vi không mong muốn bằng những cách ứng xử mới, giúp chúng học cách kiểm soát bản thân. Tùy thuộc vào loại hành vi, bạn có thể áp dụng một hoặc nhiều phương pháp thay thế khác nhau.
- Dừng lại, suy nghĩ, lựa chọn: Hãy dừng hành vi của trẻ, phân tích vấn đề, và cân nhắc hậu quả trước khi quyết định cách xử lý.
- Phạt ngồi yên: Rời khỏi phòng và để trẻ tự bình tĩnh trong vài phút trước khi quay lại.
- Chia sẻ cảm xúc: Khuyến khích trẻ nói chuyện với người đáng tin cậy về cảm xúc của mình và tác động của chúng.
- Hít thở sâu: Động tác này giúp trẻ bình tĩnh khi quá xúc động.
Xác định phần thưởng và hình phạt phù hợp. Khen thưởng kịp thời và ý nghĩa khi trẻ tuân thủ quy tắc. Hình phạt nên nhẹ nhàng, không bao gồm đánh đập, và phù hợp với độ tuổi của trẻ.
- Khen thưởng tích cực có hiệu quả cao. Phần thưởng không cần đắt tiền, mà có thể là thời gian chơi cùng trẻ hoặc lời khen ngợi chân thành.
- Hình phạt nhẹ nhàng như cắt giảm tiền tiêu vặt hoặc yêu cầu làm việc nhà phù hợp với trẻ lớn. Với trẻ nhỏ, hình phạt ngồi yên trong thời gian ngắn (không quá một phút mỗi tuổi) là phù hợp.
Dành thời gian thảo luận nguyên tắc với trẻ. Đảm bảo trẻ hiểu rõ ý nghĩa của các quy tắc và khi nào chúng bị coi là vi phạm. Tập trung vào việc hướng dẫn trẻ thực hiện hành vi tích cực thay thế.
- Ví dụ, thay vì đánh nhau, hãy dạy trẻ tìm đến bạn và chia sẻ cảm xúc tức giận.
- Chơi đóng vai với trẻ để mô phỏng tình huống thực tế, giúp trẻ học cách xử lý cảm xúc.
Làm gương cho trẻ bằng hành vi của chính bạn. Trẻ học hỏi nhiều từ việc quan sát người lớn. Nếu bạn và trẻ đồng ý rằng cách tốt nhất để kiểm soát cơn giận là dành thời gian ở một mình, hãy thực hiện điều đó trước mặt trẻ để làm mẫu.
Áp dụng quy tắc ngay lập tức và nhất quán. Khi trẻ vi phạm, hãy thực hiện hình phạt ngay và đều đặn. Nếu bạn chậm trễ hoặc không nhất quán, trẻ sẽ khó thay đổi hành vi. Tương tự, hãy khen thưởng ngay khi trẻ tuân thủ quy tắc.
- Cha mẹ không áp dụng quy tắc nhất quán sẽ khó thấy sự tiến bộ ở trẻ.
Trao đổi với những người chăm sóc khác về quy tắc dành cho trẻ. Nếu trẻ dành thời gian với bố, mẹ hoặc người giúp việc sau giờ học, hãy đảm bảo mọi người đều thống nhất về hệ thống quy tắc đã áp dụng. Sự nhất quán này sẽ giúp trẻ dễ dàng tuân thủ và phát triển tốt hơn.
Xử lý cơn giận dữ của trẻ
Hiểu rõ nguyên nhân. Cơn giận dữ là hiện tượng phổ biến, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Những cơn giận này có thể kéo dài từ vài phút đến hàng giờ, gây căng thẳng cho cả trẻ và người chăm sóc. Trong cơn giận, trẻ có thể la hét, khóc lóc, nằm ăn vạ, chạy lung tung hoặc thậm chí đấm đá.
- Nguyên nhân của cơn giận dữ có thể xuất phát từ mệt mỏi, đói bụng, hoặc cảm thấy bế tắc khi gặp khó khăn.
Giữ bình tĩnh khi trẻ nổi cơn giận. Khi trẻ bùng nổ cảm xúc, điều quan trọng nhất là bạn phải giữ bình tĩnh. Sự nóng giận của bạn chỉ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn. Hãy nhớ rằng cơn giận dữ là điều bình thường ở trẻ và chúng sẽ sớm qua đi.
Không nhượng bộ, không tranh cãi hoặc quát mắng. Đừng đáp ứng yêu cầu của trẻ khi chúng giận dữ, vì điều này sẽ khiến trẻ nghĩ rằng cơn giận là cách hiệu quả để đạt được điều mình muốn. Thay vào đó, hãy giúp trẻ học cách nhận biết và thể hiện cảm xúc một cách lành mạnh. Tranh cãi hay quát mắng chỉ làm tăng sự căng thẳng và không giải quyết được vấn đề. Sự bình tĩnh của bạn mới là chìa khóa để xử lý tình huống.
Đảm bảo trẻ không bị thương trong cơn giận dữ. Khi trẻ, đặc biệt là trẻ nhỏ, nổi cơn giận, chúng có thể vô tình gây nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác. Hãy theo dõi trẻ cẩn thận để ngăn chặn mọi rủi ro.
- Chú ý đảm bảo không ai bị ảnh hưởng bởi hành vi của trẻ, chẳng hạn như những đứa trẻ khác xung quanh.
Trò chuyện bình tĩnh với trẻ. Nếu trẻ đủ lớn để hiểu, hãy đến gần và nhẹ nhàng giải thích rằng bạn mong trẻ dừng lại và tìm cách thay thế hành vi tiêu cực bằng những hành động tích cực hơn.
Đưa trẻ đến một không gian yên tĩnh và an toàn. Nếu trẻ không thể tự kiểm soát, hãy đưa trẻ đến một nơi yên tĩnh và yêu cầu trẻ bình tĩnh trong vài phút. Khi trẻ hợp tác, hãy kết thúc hình phạt và khuyến khích trẻ.
Thể hiện tình yêu thương sau cơn giận dữ. Sau khi trẻ bình tĩnh, hãy ôm trẻ và thể hiện tình yêu thương. Khen ngợi trẻ vì đã kiểm soát được cảm xúc.
- Loại bỏ nguyên nhân gây giận dữ và thay thế bằng hoạt động phù hợp hơn. Ví dụ, nếu trẻ giận vì không tô màu được bức tranh phức tạp, hãy đưa cho trẻ một bức tranh đơn giản hơn.
Ngăn ngừa cơn giận dữ tại nhà. Tìm hiểu nguyên nhân khiến trẻ nổi giận và dạy trẻ cách nhận biết cảm xúc. Đảm bảo trẻ có đồ chơi phù hợp và duy trì lịch sinh hoạt đều đặn.
- Khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc bằng lời nói hoặc giải tỏa cơn giận thông qua các hoạt động tích cực.
Ngăn chặn cơn giận dữ của trẻ khi ra ngoài. Nếu trẻ thường ăn vạ khi đi chơi, hãy đảm bảo trẻ không bị mệt trước khi ra ngoài. Mang theo đồ ăn nhẹ và thu hút trẻ tham gia vào hoạt động của bạn bằng cách giải thích những gì đang diễn ra. Điều này giúp trẻ cảm thấy mình là một phần tích cực trong hoạt động, ngay cả khi chỉ đơn giản là xếp hàng tại ngân hàng.
Cư xử với trẻ ngỗ ngược là con của người khác
Chuẩn bị trao đổi với người chăm sóc chính của trẻ. Trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 5 tuổi, thường khó kiểm soát cảm xúc và hành vi. Hãy sẵn sàng đối mặt với những hành vi nghịch ngợm và thảo luận với người chăm sóc chính (như bố mẹ) về những điều cần tránh, quy tắc trẻ đã biết, và cách bạn áp dụng các quy tắc khi người chăm sóc chính vắng mặt.
- Điều quan trọng là mọi người chăm sóc, bao gồm cả bạn, phải thống nhất trong việc áp dụng quy tắc. Hãy tìm hiểu các quy tắc trẻ cần tuân thủ và cách bố mẹ mong muốn bạn xử lý khi trẻ vi phạm.
Đừng cố gắng đóng vai trò của cha mẹ trẻ. Dù bạn muốn làm điều gì đó khác biệt, hãy tuân theo quy tắc của bố mẹ trẻ. Trẻ cần nhận được thông điệp nhất quán về kỳ vọng của bạn và hậu quả khi vi phạm. Nếu không, trẻ sẽ bối rối và có thể hành xử sai trái nhiều hơn.
- Nhượng bộ yêu cầu của trẻ, như ăn quá nhiều kẹo hoặc thức khuya, có thể khiến bố mẹ mệt mỏi và trẻ lúng túng. Ban đầu, trẻ có thể phản ứng tích cực với sự dễ dãi của bạn, nhưng hành vi của trẻ sẽ xấu đi nhanh chóng nếu không có giới hạn rõ ràng.
Thu hút trẻ tham gia vào các hoạt động. Sự nhàm chán thường dẫn đến hành vi sai trái, vì vậy, nếu bạn trông trẻ, hãy dành thời gian chơi cùng trẻ những trò vui vẻ và thú vị. Giữ cho trẻ bận rộn sẽ giảm thiểu cơ hội trẻ nghịch ngợm.
- Tìm hiểu trước sở thích của trẻ. Các hoạt động như vẽ tranh, làm thủ công, hoặc chơi trò chơi yêu thích có thể thu hút trẻ hiệu quả.
Tránh để trẻ rơi vào tình trạng đói hoặc mệt mỏi. Đói bụng và mệt mỏi là những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ trở nên khó bảo. Hãy luôn chuẩn bị đồ ăn nhẹ và bữa ăn chính phù hợp, đồng thời nắm rõ lịch sinh hoạt của trẻ. Trẻ sẽ cư xử tốt hơn khi được ăn no và ngủ đủ giấc.
Giữ bình tĩnh và áp dụng kỷ luật tích cực. Khi trẻ có hành vi không đúng, hãy giữ bình tĩnh và ngồi xuống ngang tầm mắt với trẻ. Nhẹ nhàng giải thích cho trẻ biết điều gì là sai và hướng dẫn trẻ cách thay thế bằng hành vi tích cực. Luôn tuân thủ các quy tắc và hình phạt đã thống nhất với cha mẹ trẻ.
- Không bao giờ được quát mắng hoặc đánh trẻ. Việc rung lắc hoặc dùng bạo lực với trẻ nhỏ là hoàn toàn không thể chấp nhận.
Làm trẻ phân tâm và cảm thấy thoải mái hơn. Nếu trẻ có hành vi quá khích, hãy thử làm trẻ phân tâm bằng cách an ủi và thu hút sự chú ý của trẻ. Một cái ôm, đồ chơi yêu thích, gấu bông, đồ ăn nhẹ, hoặc một trò chơi mới có thể giúp trẻ bình tĩnh và cảm thấy dễ chịu hơn.
Cảnh báo
- Không bao giờ được phạt trẻ nhỏ bằng cách rung lắc hoặc đánh đập. Khi trẻ khóc, đó là dấu hiệu trẻ cần sự quan tâm của bạn. Hãy đến gần và tìm cách xoa dịu trẻ.
- Nếu bạn là người trông trẻ, tuyệt đối không đánh hoặc phát vào mông trẻ. Hãy tham khảo ý kiến của cha mẹ hoặc người giám hộ để biết cách áp dụng kỷ luật phù hợp.
- Có nhiều bằng chứng cho thấy việc dùng roi vọt để kỷ luật trẻ gây ra những tác động tiêu cực và không hiệu quả. Đánh đập có thể gây tổn thương cả thể chất lẫn tinh thần của trẻ.
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
