Cách để Kiểm soát tính bốc đồng

27/02/2025

Nội dung bài viết

Tính bốc đồng có thể gây ra nhiều rắc rối trong cuộc sống. Việc mua sắm vội vàng có thể khiến bạn tiêu quá nhiều tiền hoặc chọn những món đồ không lành mạnh thay vì thực phẩm tốt cho sức khỏe. Bạn có thể dành cả ngày để chơi game thay vì học tập, hoặc bỏ qua kế hoạch tập thể dục. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tính bốc đồng bằng cách áp dụng các phương pháp hiệu quả. Hãy tập trung vào việc rèn luyện sự chú ý và xây dựng thói quen hàng ngày để cải thiện khả năng kiểm soát bản thân.

Các bước thực hiện

Sống có kế hoạch

Ghi chép mục tiêu của bạn. Bước đầu tiên để kiểm soát tính bốc đồng là xác định rõ những ưu tiên trong cuộc sống của bạn. Trước khi hành động, hãy kiểm tra xem hành vi đó có phù hợp với giá trị và mục tiêu mà bạn đã đặt ra hay không.

Bạn có thể viết ra danh sách công việc cần làm hoặc lập kế hoạch cụ thể. Nếu là sinh viên, hãy lập kế hoạch học tập chi tiết. Việc ghi chép mục tiêu giúp bạn so sánh và điều chỉnh hành vi bốc đồng.
Xem những ghi chép này như một công cụ để lưu giữ giá trị, ý định, cam kết và phương pháp tốt nhất hỗ trợ mục tiêu của bạn.
Bạn có thể sử dụng sổ tay, bảng tính hoặc bất kỳ công cụ nào phù hợp với mình. Điều quan trọng là chúng dễ sử dụng và mang lại hiệu quả.

Dành thời gian đánh giá và lập kế hoạch thường xuyên. Để tối ưu hóa hệ thống quản lý của mình, bạn cần thường xuyên kiểm tra hiệu quả của nó trong cuộc sống và điều chỉnh những thay đổi cần thiết.

Hãy dành thời gian mỗi tuần để xem xét lại hành động của mình trong tuần trước. Bạn có tuân thủ các ưu tiên đã đặt ra không? Ghi chú lại những điều làm tốt, những thách thức và cách cải thiện.
Bạn có thể cần thực hiện việc đánh giá này thường xuyên hơn cho đến khi tìm ra hệ thống phù hợp. Viết một bản đánh giá ngắn hàng ngày hoặc một bản tổng kết chi tiết hơn hàng tháng.

Tuân thủ lịch trình hàng ngày. Nếu không có kế hoạch cụ thể, bạn dễ dàng lấp đầy thời gian bằng những hành động bốc đồng. Hãy tạo một thời gian biểu hàng ngày, dành ít nhất 30 phút cho mỗi công việc. Dù có thể dành nhiều thời gian hơn cho một việc, nhưng đừng để thời gian trống quá nhiều.

Nếu không chắc chắn về hoạt động cụ thể, hãy viết ra các lựa chọn thay thế. Ví dụ: “Gặp bạn hoặc ______”.
Đừng quên bao gồm cả thời gian nghỉ ngơi và giao tiếp xã hội trong lịch trình. Một kế hoạch không có thời gian thư giãn sẽ khó duy trì lâu dài.

Sử dụng danh sách kiểm tra. Nếu bạn thường xuyên bị phân tâm giữa các công việc, danh sách kiểm tra sẽ giúp bạn tập trung hơn. Nó giúp hạn chế hành động bốc đồng bằng cách đảm bảo bạn không bỏ sót bất kỳ bước nào và không thêm những việc không cần thiết.

Danh sách kiểm tra đã được chứng minh là giúp tăng cường sự tập trung, ngay cả với các chuyên gia y tế. Nhiều bác sĩ phẫu thuật sử dụng danh sách kiểm tra để đảm bảo quy trình chính xác.
Áp dụng danh sách kiểm tra trong nhiều tình huống: chuẩn bị du lịch, mua sắm, hoặc học tập. Nó giúp bạn hoàn thành nhiệm vụ một cách có hệ thống.
Đánh dấu hoàn thành từng mục trong danh sách cũng mang lại cảm giác thành tựu và động lực.

Sử dụng mã màu trong lịch trình. Một cuốn lịch được tổ chức tốt là công cụ hữu ích cho những người muốn kiểm soát tính bốc đồng. Hãy sử dụng lịch hàng ngày, hàng tuần và hàng tháng để ưu tiên các công việc quan trọng. Mã màu giúp bạn dễ dàng phân loại và theo dõi các hoạt động.

Ví dụ, sinh viên có thể dùng màu đỏ cho bài kiểm tra, màu xanh dương cho dự án dài hạn, màu đen cho bài tập hàng ngày và màu xanh lá cây cho các hoạt động giải trí.
Ứng dụng lịch trên điện thoại cũng là công cụ tiện lợi để quản lý thời gian mọi lúc, mọi nơi.

Áp dụng các biện pháp ngăn chặn hành động bốc đồng

Chiêm ngưỡng hình ảnh thiên nhiên. Nghiên cứu cho thấy việc ngắm nhìn hình ảnh thiên nhiên giúp giảm xu hướng đưa ra quyết định nóng vội. Những hình ảnh về núi non, rừng cây, bãi biển... có tác dụng làm dịu tâm trí.

Hãy dán một bức ảnh hoặc bưu thiếp về thiên nhiên gần nơi làm việc hoặc trong sổ tay của bạn.
Trước khi đưa ra quyết định, hãy dành chút thời gian ngắm nhìn hình ảnh thiên nhiên để tâm trí bình tĩnh hơn.

Ngủ trưa hoặc chợp mắt ngắn. Theo nghiên cứu từ Đại học Michigan, giấc ngủ ngắn giúp giảm tính bốc đồng ở người lớn. Dù chỉ ngủ khoảng 60 phút, bạn vẫn nhận được lợi ích đáng kể.

Giấc ngủ ngắn giúp tăng khả năng tập trung và kiên nhẫn khi hoàn thành nhiệm vụ.
Ngay cả khi không ngủ đủ 7-9 tiếng mỗi đêm, việc chợp mắt vẫn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần.

Hạn chế hành động bốc đồng. Đặt ra các giới hạn cụ thể giúp bạn kiểm soát tốt hơn những quyết định nóng vội. Ví dụ, nếu bạn thường nói ra mọi suy nghĩ mà không cân nhắc, hãy viết chúng ra trước khi nói.

Nếu bạn có xu hướng chi tiêu quá mức, hãy để thẻ tín dụng ở nhà và chỉ sử dụng tiền mặt khi mua sắm.
Đợi 24 giờ trước khi mua một món đồ giúp bạn tránh được những quyết định mua sắm hấp tấp và xác định xem món đồ đó có thực sự cần thiết không.

Thực hành bài tập thở. Nghiên cứu từ Đại học California, Los Angeles, chỉ ra rằng bài tập thở Sudarshan Kriya dựa trên yoga giúp giảm hành vi bốc đồng ở thanh thiếu niên. Bài tập bao gồm 4 kiểu thở cơ bản:

Ujjayi hay “Hơi thở chiến thắng”, là thở chậm và có ý thức, tập trung vào từng hơi thở.
Bhastrika hay “Hơi thở bễ lửa”, là thở ra mạnh qua mũi và hít vào nhanh, khoảng 30 nhịp mỗi phút.
Niệm chú “Om” 3 lần liên tiếp, kết hợp với thở ra dài và kiểm soát.
Thở nhịp nhàng, có thể chậm, vừa phải hoặc nhanh tùy theo nhu cầu.

Xây dựng thói quen lành mạnh hàng ngày

Bắt đầu tập luyện yoga. Yoga không chỉ giúp cải thiện khả năng tập trung mà còn giảm thiểu tính bốc đồng. Các bài tập như “chào mặt trời” và kỹ thuật thở cân bằng được chứng minh là có hiệu quả trong việc kéo dài sự chú ý.

Lợi ích của yoga càng được nhân lên khi bạn thực hành trong nhiều tình huống khác nhau. Ví dụ, hãy dành vài phút tập thở yoga trước khi đi mua sắm hoặc thực hiện bài tập “chào mặt trời” trước khi ăn vặt.

Xây dựng thói quen tập thể dục hàng ngày. Tập thể dục, đặc biệt là các bài tập aerobic, giúp giảm tính bốc đồng bằng cách cải thiện tâm trạng và giảm căng thẳng.

Tập thể dục giúp bạn kiểm soát sự chú ý tốt hơn. Nếu bạn thường hành động bốc đồng do cảm giác chán nản, hãy chuyển hóa năng lượng đó vào việc luyện tập.
Nghiên cứu cho thấy 40 phút tập aerobic mỗi ngày giúp cải thiện chức năng điều hành, đặc biệt ở trẻ em thừa cân.
Tập thể dục mang lại lợi ích cho mọi lứa tuổi, giúp tăng cường sức khỏe tinh thần và thể chất.

Học cách thực hành chánh niệm. Chánh niệm giúp bạn nhận thức rõ hơn về cảm xúc và suy nghĩ, từ đó kiểm soát hành động bốc đồng. Bằng cách tạo khoảng trống giữa cảm xúc và hành động, bạn có thể lựa chọn cách phản ứng phù hợp.

Khi cảm thấy thôi thúc hành động, hãy dừng lại và suy nghĩ kỹ. Ví dụ: “Mình đang tức giận vì điều đó, nhưng mình sẽ cố gắng giữ bình tĩnh.”
Chánh niệm là tập trung vào hiện tại, nhận biết những gì đang diễn ra trong cơ thể và tâm trí trước khi hành động.

Trò chuyện với người đáng tin cậy. Khi lo lắng là nguyên nhân gây ra tính bốc đồng, việc chia sẻ với người bạn tin tưởng có thể giúp xoa dịu cảm xúc và giảm bớt hành động nóng vội.

Bạn có thể tìm đến chuyên gia như nhà tư vấn hoặc người hướng dẫn cuộc sống để được hỗ trợ.
Đơn giản là trò chuyện với bạn bè cũng có thể giúp giảm bớt lo lắng, ngay cả khi không phải là một cuộc nói chuyện nghiêm túc.

Nhờ bạn bè nhắc nhở bạn sống có trách nhiệm. Bạn bè có thể giúp bạn duy trì trách nhiệm với mục tiêu của mình. Hãy tìm một người đáng tin cậy và chia sẻ với họ về kế hoạch của bạn.

Bạn có thể yêu cầu họ gọi điện hoặc gặp mặt thường xuyên để kiểm tra tiến độ của bạn.
Hãy lên kế hoạch cụ thể về cách họ có thể hỗ trợ bạn khi bạn lơ là mục tiêu hoặc hành động bốc đồng.
Bạn cũng có thể giúp đỡ họ trong việc họ đang gặp khó khăn, tạo nên một mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau.

Hiểu rõ tác động của tính bốc đồng đến cuộc sống. Tính bốc đồng có thể mang lại cả lợi ích và hạn chế. Ví dụ, trong những tình huống cần quyết định nhanh, tính bốc đồng giúp bạn tránh được sự lo lắng khi phải suy nghĩ quá nhiều.

Nếu bạn nhận thấy lợi ích từ hành động bốc đồng, hãy tìm cách hiệu quả hơn để đạt được điều tương tự.
Kiểm soát tính bốc đồng không có nghĩa là bạn phải từ bỏ sự tự do hay sáng tạo. Điều đó chỉ giúp bạn quản lý tốt hơn cách sử dụng thời gian, tiền bạc và năng lượng của mình.

Tham gia các hoạt động giúp tĩnh tâm. Mỗi người có cách riêng để tìm lại sự bình tĩnh, chẳng hạn như nghe nhạc nhẹ, thiền định, hoặc thực hành bài tập thở sâu. Những hoạt động này giúp bạn tránh xa những hành động nóng vội.

Hãy dành thời gian để nhận biết những điểm căng thẳng trên cơ thể và tập trung thư giãn chúng.
Đặt đồng hồ trong 5 phút và tập trung vào hơi thở. Khoảng thời gian ngắn này sẽ giúp bạn tĩnh tâm và ngăn chặn những phản ứng bốc đồng.

Cân nhắc liệu pháp nhận thức hành vi (CBT). CBT là phương pháp giúp kết nối suy nghĩ, cảm xúc và hành vi, thường được sử dụng để điều trị lo âu và rối loạn bốc đồng. Mục tiêu của CBT là nhận diện những suy nghĩ tự động dẫn đến hành động bốc đồng.

Những suy nghĩ tự động thường xuất hiện nhanh chóng và có thể tiêu cực, dẫn đến quyết định thiếu cân nhắc. CBT giúp bạn nhận ra và thay đổi những kiểu suy nghĩ này.
Bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn có thể hướng dẫn bạn cách áp dụng CBT để cải thiện chất lượng cuộc sống.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi