Cách để Ngừng Phán Xét và Chỉ Trích Người Khác

25/02/2025

Nội dung bài viết

Sở hữu tư duy phê phán hoặc chỉ trích có thể gây áp lực lên công việc và các mối quan hệ cá nhân của bạn. Thay đổi cách suy nghĩ không phải là điều dễ dàng, nhưng việc giảm thiểu thói quen phán xét và phê bình đòi hỏi thời gian và sự luyện tập. Bạn có thể học cách thách thức những suy nghĩ tiêu cực, tập trung vào điểm mạnh của người khác, và trình bày phê bình một cách xây dựng thay vì khắc nghiệt. Theo thời gian, bạn sẽ nhận thấy mình trở nên trân trọng và khích lệ người khác nhiều hơn.

Các bước thực hiện

Phát triển tư duy ít phê phán hơn

Dừng lại khi bạn bắt đầu hình thành suy nghĩ phán xét. Những suy nghĩ này thường xuất hiện một cách tự động, vì vậy, bạn cần học cách kiểm soát chúng. Hãy chú ý hơn đến những ý nghĩ phê phán và dừng lại để phân tích chúng khi chúng xuất hiện.

Khi nhận ra mình đang có tư tưởng chỉ trích, hãy thừa nhận nó. Ví dụ, nếu bạn nghĩ “Mình không thể tin cô ấy lại cho con mình ra ngoài như vậy”, hãy dừng lại và nhận thức rằng bạn đang phán xét người khác.

Thách thức tư duy phê phán. Khi nhận ra suy nghĩ phán xét của mình, hãy thử thách nó bằng cách xem xét những giả định bạn đặt ra về người khác.

Ví dụ, nếu bạn nghĩ “Mình không thể tin cô ấy lại để con mình ra ngoài như vậy”, hãy nhớ rằng người mẹ đó có thể đang trải qua một ngày bận rộn và cảm thấy áy náy vì con mình không được chỉn chu. Điều này giúp bạn nhìn nhận tình huống một cách bao dung hơn.

Học cách thông cảm. Sau khi xem xét giả định của mình, hãy cố gắng đặt mình vào vị trí của người khác để hiểu và thông cảm với họ.

Ví dụ, bạn có thể tự nhủ: “Nuôi con chưa bao giờ là dễ dàng, và đôi khi mọi thứ không diễn ra như kế hoạch. Khi con tôi ra ngoài với áo quần lấm lem, tôi biết mình đang trải qua một ngày khó khăn.”

Tập trung vào điểm mạnh của người khác. Thay vì phán xét, hãy nhìn vào những phẩm chất tích cực mà bạn yêu mến ở họ. Điều này giúp bạn trân trọng họ hơn và giảm bớt thói quen chỉ trích.

Ví dụ, hãy nhắc nhở bản thân rằng đồng nghiệp của bạn luôn lắng nghe và tử tế, hoặc người bạn của bạn rất sáng tạo và luôn mang lại tiếng cười.

Quên đi những gì bạn đã làm cho người khác. Cảm giác rằng mọi người nợ bạn có thể khiến bạn trở nên khắt khe và bực bội. Thay vào đó, hãy tập trung vào những điều tốt đẹp mà họ đã làm cho bạn.

Ví dụ, thay vì bực tức vì một người bạn chưa trả ơn sau khi bạn giúp đỡ, hãy nghĩ về những lúc họ đã ở bên bạn khi bạn cần.

Xác định mục tiêu rõ ràng. Để thay đổi thói quen phán xét, hãy đặt ra những mục tiêu cụ thể và khả thi. Điều này giúp bạn dễ dàng theo đuổi và đạt được sự thay đổi tích cực.

Ví dụ, bạn có thể đặt mục tiêu khen ngợi người khác nhiều hơn hoặc học cách đưa ra phê bình mang tính xây dựng. Mục tiêu càng cụ thể, bạn càng dễ thành công.

Trở thành người phê bình mang tính xây dựng

Hãy chờ đợi một chút. Đừng vội vàng phê bình ngay sau khi ai đó thực hiện một hành động. Thay vào đó, hãy dành thời gian để khen ngợi trước, sau đó mới đưa ra lời phê bình. Cách này giúp bạn có thời gian suy nghĩ cách diễn đạt phù hợp và tăng khả năng người nghe tiếp nhận một cách tích cực.

Chỉ nên phê bình khi thực sự cần thiết. Ví dụ, nếu bạn muốn góp ý về bài thuyết trình của ai đó, hãy đợi đến gần ngày họ trình bày tiếp theo để đưa ra nhận xét.

Kết hợp hai lời khen với một lời phê bình. Đây là phương pháp “bánh mì kẹp” trong phê bình, giúp người nghe dễ tiếp nhận hơn. Bắt đầu bằng một lời khen, sau đó đưa ra phê bình nhẹ nhàng, và kết thúc bằng một lời khen khác.

Ví dụ, bạn có thể nói: “Bài thuyết trình của bạn rất ấn tượng! Tuy nhiên, đôi lúc tôi hơi khó theo dõi vì tốc độ nói hơi nhanh. Nếu bạn nói chậm lại một chút trong lần tới, chắc chắn sẽ hoàn hảo hơn!”

Sử dụng câu nói bắt đầu bằng “Tôi” thay vì “Bạn”. Việc bắt đầu bằng “bạn” có thể khiến người nghe cảm thấy bị công kích và phòng thủ. Thay vào đó, hãy dùng “tôi” để thể hiện cảm xúc của mình.

Ví dụ, thay vì nói “Bạn luôn ngắt lời tôi”, hãy nói “Tôi cảm thấy khó chịu khi bị ngắt lời trong lúc nói”.

Đề nghị thay đổi hành vi trong tương lai. Thay vì chỉ trích hành động đã xảy ra, hãy đưa ra yêu cầu cho tương lai. Cách này giúp người nghe cảm thấy được tôn trọng và dễ dàng chấp nhận thay đổi.