Cách để Phát triển nhận thức căn bản
22/02/2025
Nội dung bài viết
Nhận thức căn bản là khả năng đánh giá thực tế và hợp lý, thường được hình thành qua trải nghiệm sống hơn là từ quá trình đào tạo chính quy. Mặc dù việc phát triển nhận thức căn bản có thể đòi hỏi sự nỗ lực, nhưng bạn có thể rèn luyện bằng cách chú ý hơn đến chi tiết và suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Khi nhận thức căn bản của bạn được nâng cao, các quyết định của bạn sẽ trở nên sáng suốt và hiệu quả hơn.
Các bước
Đưa ra quyết định dựa trên nhận thức căn bản

So sánh những điều được và mất của từng lựa chọn trước khi đưa ra quyết định. Hãy cân nhắc cả kết quả tích cực và tiêu cực có thể xảy ra sau quyết định của bạn. Bạn có thể suy nghĩ nhanh nếu cần đưa ra quyết định gấp, hoặc viết ra giấy các ưu và nhược điểm để xác định lựa chọn tốt nhất. Đặt các lựa chọn lên bàn cân để tìm ra điều gì mang lại kết quả tối ưu nhất.
- Ví dụ, nếu bạn được mời uống rượu bia khi chưa đủ tuổi, bạn có thể không mất tiền và được hòa nhập với nhóm bạn, nhưng rủi ro là bạn có thể vi phạm pháp luật. Quyết định hợp lý và an toàn nhất là từ chối lời mời đó.

Hãy tin vào cảm giác ban đầu để tránh phân tích quá mức. Đôi khi, trực giác sẽ mách bảo bạn điều gì là đúng đắn. Khi đối mặt với quyết định, hãy lắng nghe linh cảm hoặc câu trả lời đầu tiên xuất hiện trong tâm trí. Cân nhắc kết quả tốt hay xấu có thể xảy ra và đưa ra quyết định mà bạn cảm thấy phù hợp nhất.
- Ví dụ, khi được mời uống rượu bia dù chưa đủ tuổi, linh cảm đầu tiên có thể nhắc nhở bạn từ chối để tránh rắc rối.
Cảnh báo: Điều này không có nghĩa là bạn nên đưa ra quyết định vội vàng. Hãy dành thời gian để cân nhắc những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra từ quyết định của mình.

Nhìn nhận tình huống từ góc độ khác để suy nghĩ thấu đáo hơn. Bạn có thể nhận thấy rằng việc đưa ra lời khuyên cho người khác thường dễ dàng hơn cho chính mình. Khi gặp quyết định khó khăn, hãy tạm dừng và tưởng tượng bạn đang quan sát một người khác trong tình huống tương tự. Hãy nghĩ xem bạn sẽ khuyên họ điều gì để đưa ra quyết định sáng suốt. Đừng chọn giải pháp mà bạn không muốn khuyên người khác.
- Ví dụ, nếu bạn nhặt được áo khoác của ai đó và muốn giữ lại, hãy nghĩ xem bạn sẽ khuyên bạn bè làm gì. Chắc chắn bạn sẽ khuyên họ trả lại áo khoác, và đó cũng là điều bạn nên làm.

Hãy hỏi ý kiến của người đáng tin cậy nếu bạn không tự tin với quyết định của mình. Không có gì sai khi bạn không biết phải làm gì trong tình huống khó khăn. Hãy chia sẻ với cha mẹ, người giám hộ, cố vấn học tập hoặc một người bạn đáng tin cậy về tình huống của bạn. Thảo luận về các lựa chọn khả thi để nhận được thông tin hữu ích, vì họ có nhiều kinh nghiệm sống và có thể đã từng trải qua tình huống tương tự.
- Ví dụ, bạn có thể hỏi: “Mẹ ơi, con đang phân vân không biết quyết định nào là đúng. Con có thể trao đổi với mẹ được không ạ?”
- Chỉ nên xin lời khuyên từ những người có ảnh hưởng tích cực, vì những người thường xuyên đưa ra quyết định tồi sẽ khó đưa ra lời khuyên hợp lý.

Đừng lo lắng nếu thỉnh thoảng bạn đưa ra quyết định sai lầm. Ai cũng có lúc mắc sai lầm và đưa ra quyết định khiến họ hối tiếc, nhưng điều đó không có nghĩa là mọi thứ kết thúc. Nếu bạn đưa ra quyết định sai, hãy dành thời gian suy ngẫm và học hỏi để cải thiện trong tương lai. Nếu gặp lại tình huống tương tự, hãy đưa ra lựa chọn tốt hơn.
- Ví dụ, nếu bạn mang giày thể thao ra biển và chúng bị dính đầy cát, lần sau hãy mang dép kẹp.
Thực hành áp dụng nhận thức căn bản

Tránh làm những điều bạn biết là không tốt cho bản thân. Người có nhận thức căn bản luôn đưa ra quyết định dựa trên kết quả tích cực và tốt đẹp nhất. Nếu bạn biết điều gì đó có hại, chẳng hạn như hút thuốc hay lái xe sau khi uống rượu bia, hãy tránh xa để không phải đối mặt với hậu quả tiêu cực. Cân nhắc kỹ lưỡng ưu và nhược điểm của mỗi lựa chọn để đưa ra quyết định sáng suốt.
- Ví dụ, nhận thức căn bản mách bảo bạn rằng mua một món đồ vượt quá khả năng tài chính là một quyết định tồi, vì nó có thể khiến bạn rơi vào cảnh khó khăn tiền bạc.

Luôn quan sát và chú ý đến môi trường xung quanh. Hãy để ý những gì đang diễn ra xung quanh và phản ứng của người khác trước hành động của bạn. Sử dụng nhận thức căn bản để đưa ra quyết định dựa trên tình huống thực tế. Ví dụ, khi muốn băng qua đường, hãy đợi đến khi đường vắng xe để đảm bảo an toàn.
- Quan sát biểu cảm và ngôn ngữ cơ thể của người khác khi bạn tiếp xúc với họ. Nếu ai đó tránh ánh mắt hoặc quay người đi, đó là dấu hiệu cho thấy họ không muốn tiếp tục cuộc trò chuyện, và bạn nên kết thúc nó một cách lịch sự.

Lựa chọn giải pháp thiết thực nhất trong mọi tình huống. Khi đối mặt với quyết định, hãy cân nhắc kỹ lưỡng những lợi ích và rủi ro của từng lựa chọn để tìm ra giải pháp phù hợp nhất. Dành thời gian suy nghĩ trước khi hành động để đảm bảo quyết định của bạn là đúng đắn. Sử dụng khả năng đánh giá của bạn để tránh những hậu quả không mong muốn.
- Ví dụ, nếu bạn phải chọn giữa nấu ăn tại nhà hoặc đặt đồ ăn bên ngoài, lựa chọn thiết thực hơn có lẽ là nấu ăn vì bạn đã có sẵn nguyên liệu và không cần chi tiêu thêm.

Suy nghĩ kỹ trước khi nói để tránh hối tiếc. Trước khi thốt ra lời nói có thể làm tổn thương người khác, hãy đặt mình vào vị trí của họ và nghĩ xem bạn sẽ cảm thấy thế nào nếu ai đó nói điều tương tự với mình. Nếu cảm thấy không thoải mái, hãy tránh nói ra những lời gây tổn thương hoặc tốt nhất là giữ im lặng. Luôn nhớ “uốn lưỡi bảy lần trước khi nói” để truyền đạt thông điệp một cách rõ ràng và tế nhị.
- Áp dụng nguyên tắc này cả khi nhắn tin, gửi email hoặc viết thư. Đọc lại nội dung trước khi gửi để đảm bảo không có sự hiểu lầm nào xảy ra.

Hãy chấp nhận rằng có những điều bạn không thể thay đổi. Nhận thức căn bản giúp bạn hiểu rằng không thể thay đổi kết quả của những sự việc đã xảy ra, nhưng đừng để điều đó ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của bạn. Thay vào đó, hãy tìm kiếm những điều tích cực trong tình huống đó để có thể nhìn thấy ánh sáng và tiếp tục bước đi trên con đường tốt đẹp nhất.
- Ví dụ, nếu bạn không làm tốt bài kiểm tra, hãy nhớ rằng vẫn còn nhiều cơ hội khác để cải thiện kết quả. Hãy ôn tập và chuẩn bị kỹ lưỡng cho bài kiểm tra tiếp theo để đạt được thành tích tốt hơn.
Lời khuyên
- Nhận thức căn bản của mỗi người sẽ khác nhau, phụ thuộc vào trải nghiệm và độ tuổi của họ.
- Luôn chuẩn bị sẵn sàng. Ví dụ, nếu bạn biết trời sẽ lạnh, hãy mang theo áo len hoặc áo khoác khi ra ngoài.
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi