Cách Đối mặt với Người Ái kỷ

• Phóng đại tầm quan trọng của bản thân.
• Luôn mong đợi hoặc đòi hỏi sự ngưỡng mộ và chú ý từ người khác.
• Ít khi quan tâm đến nhu cầu hoặc cảm xúc của người xung quanh.
• Có thái độ kiêu ngạo hoặc coi thường người khác.
• Tin rằng họ đặc biệt và chỉ những người đặc biệt mới có thể hiểu họ.
• Cho rằng người khác ganh tị với họ.
• Lợi dụng người khác để đạt được mục đích cá nhân.
• Ám ảnh với quyền lực, thành công, hoặc tình yêu lý tưởng.

Người ái kỷ thường không nhận thức được hội chứng của chính mình. Theo Klare Heston, nhân viên công tác xã hội: “Một số người ái kỷ có thể nhận ra xu hướng của mình, đặc biệt khi người khác chỉ ra điều đó. Tuy nhiên, phần lớn họ đắm chìm trong sự ngưỡng mộ bản thân đến mức chỉ tập trung vào sự ‘vĩ đại’ của mình và xem đó là sự thật. Nhìn chung, họ thiếu nhận thức về bản thân.”

• Hãy đảm bảo rằng bạn không làm tổn thương chính mình khi tương tác với người ái kỷ, đặc biệt nếu đó là người thân thiết như vợ/chồng hoặc cha/mẹ, vì họ có thể tiêu tốn nhiều thời gian và năng lượng của bạn.
• Nếu bạn cảm thấy kiệt sức trước những đòi hỏi liên tục của họ (như sự công nhận, lời khen ngợi, hoặc sự chú ý), hãy xem xét lại mối quan hệ này.
• Nếu bạn bị bạo hành tinh thần (như thao túng, lăng mạ, hoặc đối xử như thể bạn không có giá trị), hãy rời khỏi mối quan hệ đó ngay lập tức vì nó gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn.

• Ví dụ, nếu bạn biết người bạn của mình là người ái kỷ, đừng chia sẻ những vấn đề cá nhân với họ. Họ không thể đồng cảm và sẽ nhanh chóng chuyển cuộc trò chuyện về bản thân họ.

• Hãy hiểu rằng khi bạn chia sẻ tâm sự với người ái kỷ, họ sẽ không thực sự trân trọng những gì bạn nói. Thay vào đó, họ có thể sử dụng thông tin đó để thao túng bạn.
• Luôn nhớ rằng người ái kỷ sống theo phương châm ‘Tôi là nhất’. Khi tương tác với họ, bạn dễ bị cuốn vào thế giới của họ.

• Điều này không có nghĩa bạn phải chấp nhận hành vi tiêu cực của họ. Hãy hiểu rằng người ái kỷ khó kết nối với người khác, thường do ảnh hưởng từ cách nuôi dạy của cha mẹ mắc hội chứng tương tự.
• Người ái kỷ không hiểu tình yêu vô điều kiện. Mọi hành động của họ đều nhằm phục vụ bản thân, tạo nên một cuộc sống cô độc.
• Khi nhận ra rằng những hành vi tiêu cực của họ phản ánh sự chán ghét bản thân và cảm giác thiếu thốn, bạn sẽ dễ dàng thấu cảm hơn.

• Dừng ngay trò đổ lỗi. Người ái kỷ không chấp nhận sai lầm và luôn tìm người khác để đổ lỗi. Thay vì tranh cãi, hãy đặt giới hạn và sử dụng cách nói trung lập như “Đây là danh sách những thứ cần bổ sung”.
• Người ái kỷ thường giỏi nói dối. Nếu ký ức của bạn khác với họ, đừng nghi ngờ bản thân. Tuy nhiên, đừng tranh cãi trừ khi bạn có bằng chứng rõ ràng. Dù vậy, họ vẫn có thể tìm cách đảo ngược sự thật.
• Quan trọng nhất là không phản ứng trước hành vi của họ. Hãy để những lời sỉ nhục và trò chơi tâm lý tự lăn đi, đừng bắt lấy chúng.

• Hãy chuẩn bị tinh thần bị đánh giá thấp. Bạn không thể đáp ứng mọi kỳ vọng của họ, vì họ luôn muốn sự chú ý tuyệt đối.
• Đừng để tâm những lời chỉ trích của họ. Hãy nhớ rằng hành động của họ xuất phát từ cách nhìn thiếu cân bằng. Đừng tranh cãi, vì họ sẽ không lắng nghe.
• Nếu họ liên tục hạ thấp bạn, hãy tìm người đáng tin để chia sẻ và tránh gặp họ khi cần lấy lại tinh thần.

• Nếu bị phân tâm, hãy yêu cầu họ nhắc lại câu chuyện để dễ dàng quay lại cuộc trò chuyện. Ví dụ: “Mình đang nghĩ về điều bạn nói về X và không nghe rõ phần sau. Bạn có thể nhắc lại không?”

• Ví dụ, nếu người ái kỷ bạn quen có tài viết lách, hãy khen họ: “Cách bạn diễn đạt thật sự ấn tượng. Mình rất thích sự rõ ràng và mạch lạc trong bài viết của bạn.” Lời khen chân thành sẽ giúp họ bớt phòng thủ và ít tấn công bạn hơn.
• Tuy nhiên, dù bạn có khen ngợi, họ vẫn có thể tìm cách kiểm soát và làm tổn thương bạn do sự bất an sâu thẳm bên trong. Hãy luôn cảnh giác trước những hành vi tinh vi của họ.

• Phương pháp này đặc biệt hữu ích với những người ái kỷ không quá thân thiết, như đồng nghiệp hoặc người quen.

• Ví dụ, nếu bạn muốn rủ một người bạn ái kỷ đi ăn ở nhà hàng mới, hãy nói: “Mình nghe nói đây là nơi gặp gỡ của những người có ảnh hưởng trong cộng đồng.”
• Hoặc khi muốn tham gia triển lãm cùng họ, bạn có thể nói: “Nghe nói những người thông minh và nhạy bén rất thích buổi triển lãm này.”

• Ví dụ, nếu cần nhắc nhở khách hàng ái kỷ thanh toán, hãy nói: “Anh/chị có thể nhắc lại thời hạn thanh toán chúng ta đã thỏa thuận không?” thay vì nói thẳng rằng họ thanh toán muộn.

• Thời điểm lý tưởng để can thiệp là khi họ trải qua một sự kiện lớn ảnh hưởng đến cuộc sống (như bệnh tật, mất việc), khiến cái tôi của họ bị suy yếu.

• Chuyên gia sẽ thảo luận với bạn về các phương pháp điều trị, như trị liệu cá nhân hoặc nhóm, giúp người ái kỷ nhận ra giá trị của người khác.
• Hãy tìm hiểu kỹ và hỏi người đáng tin cậy để tìm được chuyên gia phù hợp.

• Đảm bảo họ không tiết lộ kế hoạch can thiệp với người ái kỷ.

• Đưa ra tối hậu thư nếu họ từ chối thay đổi, chẳng hạn như không tham gia các sự kiện quan trọng hoặc chấm dứt mối quan hệ. Điều này nhấn mạnh sự nghiêm túc của bạn.

• Sử dụng ngôn ngữ ở ngôi thứ nhất để tránh khiến họ phòng thủ. Ví dụ: “Anh cảm thấy bị bỏ qua khi em chỉ nói về bản thân” hoặc “Em cảm thấy mình luôn phải hỗ trợ anh về mặt tinh thần mà không nhận được sự đáp lại.” Hãy đưa ra những ví dụ cụ thể về cách hành vi của họ ảnh hưởng đến bạn.

• Bạn không thể thắng trong cuộc tranh luận với người ái kỷ, và ngay cả khi thắng, bạn vẫn là người thua thiệt. Cách tốt nhất là tránh xa và hạn chế tương tác với họ.

• Hãy hạn chế tiếp xúc và sẵn sàng cắt đứt liên lạc với người ái kỷ khi cần thiết. Dành quá nhiều thời gian cho họ có thể dẫn đến sự phụ thuộc lẫn nhau, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần và sự phát triển cảm xúc của bạn.
• Luôn chú ý đến sức khỏe tinh thần của bản thân khi tương tác với người ái kỷ. Nếu cuộc sống của bạn bị ảnh hưởng nghiêm trọng, hãy mạnh dạn tránh xa họ, dù đó là cha mẹ, vợ chồng hay cấp trên của bạn.