Cách Kiểm tra Tuyến Tiền Liệt Hiệu Quả

26/02/2025

Nội dung bài viết

Khám trực tràng bằng ngón tay (DRE) là phương pháp cơ bản giúp bác sĩ kiểm tra tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ đưa ngón tay vào trực tràng để phát hiện các dấu hiệu bất thường như ung thư tuyến tiền liệt, tăng sinh lành tính (BPH) hoặc viêm nhiễm. Tự thăm khám tại nhà không được khuyến khích do thiếu kiến thức chuyên môn, nhưng nếu muốn, bạn có thể tìm hiểu các kỹ thuật mà bác sĩ thường áp dụng.

Hướng dẫn Chi Tiết

Quy Trình Kiểm tra Tuyến Tiền Liệt

Nên nhờ bác sĩ thực hiện thăm khám. Dù thủ thuật có vẻ đơn giản, nhưng nó yêu cầu kỹ thuật chính xác và kiến thức chuyên môn.

Biến chứng có thể xảy ra như chảy máu do móng tay gây tổn thương, dẫn đến nhiễm trùng hoặc các vấn đề khác mà bạn không thể xử lý tại nhà, buộc phải đến gặp bác sĩ.
Nếu phát hiện bất thường khi tự khám, bác sĩ vẫn cần kiểm tra lại để xác nhận kết quả.

Chọn tư thế phù hợp. Khi thực hiện tại phòng khám, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nằm nghiêng một bên với hai chân co lại hoặc đứng hơi khom người về phía trước. Tư thế này giúp bác sĩ dễ dàng tiếp cận trực tràng và tuyến tiền liệt một cách thuận lợi.

Kiểm tra tình trạng da xung quanh khu vực. Sử dụng tay và một chiếc gương cầm tay hoặc nhờ sự hỗ trợ từ người thân để kiểm tra da vùng trực tràng. Tìm kiếm các dấu hiệu như nang, mụn hoặc búi trĩ để đảm bảo không có bất thường.

Đeo găng tay tiệt trùng. Bạn hoặc người hỗ trợ nên đeo găng tay cao su tiệt trùng khi thực hiện phương pháp DRE. Rửa tay sạch sẽ trước khi đeo găng và chỉ sử dụng ngón trỏ để thăm khám.

Lưu ý cắt ngắn móng tay trước khi thực hiện để tránh gây tổn thương không mong muốn.

Bôi trơn găng tay. Sử dụng chất bôi trơn như Vaseline hoặc KY Jelly để giúp quá trình đưa ngón tay vào trực tràng diễn ra nhẹ nhàng và ít gây khó chịu. Thoa một lượng vừa đủ lên ngón trỏ của găng tay.

Thăm khám vách trực tràng. Đưa ngón trỏ vào trực tràng và xoay nhẹ theo hình vòng tròn để kiểm tra các cục u hoặc khối thịt bất thường, có thể là dấu hiệu của ung thư hoặc nang. Nếu không có bất thường, vách trực tràng sẽ có bề mặt mịn và đồng đều.

Thực hiện với lực nhẹ nhàng để tránh gây tổn thương.

Kiểm tra vách trực tràng hướng về phía rốn. Tuyến tiền liệt nằm ở phía trước vách trực tràng này. Những dấu hiệu bất thường khi sờ nắn bao gồm các vùng cứng, nổi u, bề mặt không đều, phình to hoặc đau khi chạm vào.

Rút ngón tay ra nhẹ nhàng. Quá trình thăm khám tại phòng khám thường chỉ kéo dài khoảng 10 giây, vì vậy không nên kéo dài thời gian sờ nắn để tránh gây khó chịu. Vứt bỏ găng tay và rửa tay sạch sẽ ngay sau khi hoàn thành.

Tham khảo ý kiến bác sĩ. Sau khi tự thăm khám, hãy đến gặp bác sĩ để được kiểm tra bổ sung hoặc tư vấn thêm. Nếu phát hiện bất thường, nên đặt lịch hẹn ngay lập tức. Thông báo cho bác sĩ nếu bạn đã tự thăm khám trong vòng hai ngày gần đây, vì điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm PSA.

Đánh giá nhu cầu tầm soát bệnh tuyến tiền liệt

Xác định thời điểm tầm soát dựa trên độ tuổi. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến nghị nam giới từ 50 tuổi trở lên nên tầm soát ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, một số trường hợp cần tầm soát sớm hơn:

Từ 40 tuổi nếu có nhiều hơn một người thân cận huyết (cha, anh em trai) mắc ung thư tuyến tiền liệt trước 65 tuổi.
Từ 45 tuổi nếu có một người thân cận huyết mắc bệnh trước 65 tuổi.
Từ 45 tuổi đối với nam giới người Mỹ gốc Phi do nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Chú ý đến các triệu chứng liên quan đến hệ tiết niệu. Các vấn đề về bàng quang, niệu đạo và dương vật có thể liên quan đến bệnh tuyến tiền liệt. Khi tuyến tiền liệt phát triển, nó có thể chèn ép các cơ quan lân cận, gây ra các triệu chứng như:

Dòng nước tiểu yếu hoặc chậm
Khó tiểu
Tiểu đêm nhiều lần
Cảm giác nóng rát khi tiểu
Nước tiểu có máu
Khó duy trì cương cứng
Đau khi xuất tinh
Đau vùng thắt lưng

Đặt lịch hẹn với bác sĩ. Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng tiết niệu nào, nguyên nhân có thể do nhiều bệnh lý khác nhau, và phương pháp DRE không thể chẩn đoán chính xác. Bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm bổ sung như siêu âm qua trực tràng (TRUS) hoặc sinh thiết để xác định nguyên nhân.

Siêu âm TRUS giúp phát hiện các mô bất thường trong trực tràng.
Sinh thiết có thể được thực hiện để loại trừ hoặc xác nhận ung thư.

Yêu cầu xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA). Xét nghiệm PSA đo lượng protein trong tuyến tiền liệt, thường được chỉ định khi có nghi ngờ bất thường. Mức PSA dưới 4ng/mL được coi là bình thường.

PSA có thể cho kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả, do đó cần thận trọng khi diễn giải kết quả.
Các yếu tố như xuất tinh, nhiễm trùng, thăm khám trực tràng hoặc đạp xe có thể làm tăng PSA tạm thời.
Nếu PSA tăng cao kèm triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị DRE hoặc sinh thiết.
Nam giới có PSA dưới 2,5ng/mL nên kiểm tra hai năm một lần, trong khi PSA từ 2,5ng/mL trở lên cần kiểm tra hàng năm.

Lưu ý quan trọng

Ung thư tuyến tiền liệt vẫn có thể xảy ra ngay cả khi kết quả PSA và DRE bình thường.
Luôn cắt ngắn móng tay trước khi thực hiện thăm khám.
Có sự tranh cãi về độ tin cậy của tầm soát PSA, vì vậy hãy thảo luận với bác sĩ về tiền sử gia đình, tuổi tác và triệu chứng để đưa ra quyết định phù hợp.