Cách nhận biết dấu hiệu sốt khi không có nhiệt kế

27/02/2025

Nội dung bài viết

Sốt là hiện tượng thân nhiệt vượt quá mức bình thường (khoảng 36,7 đến 37,8 độ C), thường đi kèm với các bệnh lý khác nhau. Tùy thuộc vào nguyên nhân, sốt có thể là dấu hiệu của bệnh nhẹ hoặc nghiêm trọng. Cách chính xác nhất để đo thân nhiệt là sử dụng nhiệt kế. Tuy nhiên, nếu không có nhiệt kế, bạn vẫn có thể dựa vào các triệu chứng để đánh giá tình trạng và quyết định có cần cấp cứu hay không.

Các bước thực hiện

Nhận biết các triệu chứng của sốt

Dùng tay kiểm tra trán hoặc cổ của người bệnh. Đây là cách phổ biến nhất để xác định sốt khi không có nhiệt kế. Hãy sờ vào trán hoặc cổ để cảm nhận nhiệt độ.

Sử dụng mu bàn tay vì da ở đây nhạy cảm hơn so với lòng bàn tay.
Tránh kiểm tra nhiệt độ ở tay hoặc chân vì những bộ phận này có thể lạnh ngay cả khi thân nhiệt cao.
Lưu ý rằng đây chỉ là bước đánh giá ban đầu và không thể xác định chính xác mức độ nguy hiểm của cơn sốt. Đôi khi da người bệnh có thể lạnh và ẩm dù họ đang sốt cao, hoặc ngược lại, da nóng nhưng không sốt.
Đảm bảo kiểm tra trong môi trường có nhiệt độ phòng ổn định và không thực hiện sau khi người bệnh vừa vận động mạnh.

Quan sát da người bệnh có hiện tượng ửng đỏ không. Sốt có thể khiến má và mặt người bệnh đỏ lên, nhưng điều này khó nhận biết hơn ở người có nước da sẫm màu.

Nhận biết dấu hiệu mệt mỏi ở người bệnh. Sốt thường đi kèm với tình trạng uể oải, kiệt sức, chẳng hạn như cử động chậm chạp, nói năng chậm rãi hoặc không muốn rời khỏi giường.

Trẻ em bị sốt có thể than mệt, không muốn chơi đùa hoặc chán ăn.

Hỏi người bệnh về cảm giác đau nhức. Đau nhức cơ bắp và khớp thường xuất hiện cùng với cơn sốt.

Đau đầu cũng là triệu chứng phổ biến khi sốt.

Kiểm tra dấu hiệu mất nước ở người bệnh. Sốt dễ dẫn đến mất nước. Hãy hỏi xem họ có cảm thấy khát nước hoặc khô miệng không.

Nước tiểu màu vàng đậm là dấu hiệu của mất nước và có thể liên quan đến sốt. Màu nước tiểu càng đậm, tình trạng mất nước càng nghiêm trọng.

Hỏi người bệnh về cảm giác buồn nôn. Buồn nôn là triệu chứng quan trọng của sốt hoặc các bệnh như cảm cúm. Chú ý xem người bệnh có buồn nôn, nôn mửa hoặc không thể giữ thức ăn lại không.

Chú ý nếu người bệnh run rẩy hoặc đổ mồ hôi. Khi thân nhiệt dao động bất thường, người bệnh thường cảm thấy lạnh và run, dù những người xung quanh cảm thấy nhiệt độ bình thường.

Người bệnh sẽ trải qua cảm giác nóng lạnh thất thường do sốt. Khi thân nhiệt thay đổi đột ngột, họ có thể run rẩy dù môi trường xung quanh không lạnh.

Xử lý cơn co giật do sốt kéo dài hơn 3 phút. Co giật do sốt thường xảy ra khi trẻ sốt cao, đôi khi kèm theo ảo giác nếu nhiệt độ vượt quá 39,4 độ C. Khoảng 1 trong 20 trẻ dưới 5 tuổi có thể gặp tình trạng này. Dù đáng sợ, co giật do sốt hiếm khi gây tổn thương vĩnh viễn. Cách xử lý:

Đặt trẻ nằm nghiêng trên bề mặt rộng rãi hoặc sàn nhà.
Không giữ chặt trẻ hoặc đưa bất cứ thứ gì vào miệng trẻ. Đừng lo lắng về việc trẻ tự nuốt lưỡi.
Ở bên cạnh trẻ trong 1-2 phút sau khi cơn co giật kết thúc.
Giữ trẻ nằm nghiêng ở tư thế hồi sức trong thời gian hồi phục.

Đánh giá mức độ nghiêm trọng của cơn sốt

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay nếu cơn co giật kéo dài quá 3 phút. Đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Gọi cấp cứu 115 và giữ trẻ nằm nghiêng ở tư thế hồi sức. Cần can thiệp y tế khẩn cấp nếu co giật kèm theo:

Nôn mửa
Cứng cổ
Khó thở
Buồn ngủ quá mức

Liên hệ bác sĩ nếu triệu chứng của trẻ không cải thiện hoặc trở nặng. Với trẻ từ 6-12 tháng tuổi sốt từ 38,9 độ C trở lên, hoặc trẻ dưới 3 tháng tuổi sốt trên 38 độ C, hãy gọi bác sĩ ngay. Cho trẻ uống nhiều nước và khuyến khích trẻ nghỉ ngơi.

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay nếu người bệnh có biểu hiện đau bụng dữ dội, đau ngực, khó nuốt hoặc cứng cổ. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của viêm màng não, một bệnh lý nguy hiểm và có khả năng lây nhiễm cao.

Liên hệ bác sĩ nếu người bệnh xuất hiện kích động, lú lẫn hoặc ảo giác. Những biểu hiện này có thể cảnh báo một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, chẳng hạn như viêm phổi.

Tìm sự chăm sóc y tế nếu phát hiện máu trong phân, nước tiểu hoặc dịch nhầy. Đây là những dấu hiệu nghiêm trọng của một bệnh nhiễm trùng nặng.

Đưa người bệnh đi khám ngay nếu họ có hệ miễn dịch suy yếu do các bệnh lý như ung thư hoặc AIDS. Sốt có thể là dấu hiệu cho thấy hệ miễn dịch đang bị tấn công hoặc xuất hiện biến chứng nguy hiểm.

Thảo luận với bác sĩ về các bệnh lý nghiêm trọng khác có thể gây sốt. Sốt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Hãy hỏi bác sĩ xem cơn sốt có thể liên quan đến các bệnh lý sau không:

Nhiễm virus
Nhiễm khuẩn
Kiệt sức do nhiệt hoặc say nắng
Viêm khớp
Khối u ác tính
Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh hoặc thuốc huyết áp
Phản ứng sau tiêm vắc-xin như bạch hầu, uốn ván hoặc ho gà

Chăm sóc và xử lý cơn sốt tại nhà

Xử lý sốt tại nhà nếu nhiệt độ dưới 39,5 độ C và người bệnh trên 18 tuổi. Sốt là cơ chế tự bảo vệ và phục hồi của cơ thể, thường tự khỏi sau vài ngày.

Bạn có thể hỗ trợ hạ sốt bằng các biện pháp phù hợp.
Uống nhiều nước và nghỉ ngơi đầy đủ. Thuốc hạ sốt không kê đơn như aspirin hoặc ibuprofen có thể giúp giảm khó chịu, nhưng không bắt buộc.
Liên hệ bác sĩ nếu triệu chứng kéo dài hơn 3 ngày hoặc trở nặng.

Điều trị sốt cho trẻ bằng cách cho uống nhiều nước và nghỉ ngơi nếu không có triệu chứng nghiêm trọng. Tránh dùng aspirin cho trẻ nhỏ và thanh thiếu niên vì nguy cơ mắc hội chứng Reye.

Nếu trẻ sốt dưới 38,9 độ C, bạn có thể chăm sóc tại nhà.
Đưa trẻ đến bác sĩ nếu sốt kéo dài hơn 3 ngày hoặc triệu chứng trở nặng.

Lời khuyên hữu ích

Lưu ý rằng cách chính xác nhất để đo thân nhiệt là sử dụng nhiệt kế. Đo nhiệt độ ở hậu môn hoặc dưới lưỡi cho kết quả chính xác nhất, hoặc dùng nhiệt kế đo tai. Đo nhiệt độ dưới nách thường kém chính xác hơn.
Đưa trẻ dưới 3 tháng tuổi đến bác sĩ ngay nếu sốt trên 37,8 độ C.

Những điều cần lưu ý

Không nên phụ thuộc vào phương pháp 'kiểm tra nhiệt độ bằng mu bàn tay'. Dù đây là cách phổ biến để đánh giá thân nhiệt, việc đặt tay lên trán không thể xác định chính xác nhiệt độ cơ thể. Hơn nữa, phương pháp này cũng thiếu chính xác nếu người kiểm tra có thân nhiệt trung bình khác biệt so với bạn.

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi