Cách Nhận Biết Xương Gãy

27/02/2025

Nội dung bài viết

Gãy xương là một chấn thương nghiêm trọng, không chỉ ảnh hưởng đến xương mà còn gây tổn thương cho cơ, gân, dây chằng, mạch máu và thậm chí dây thần kinh. Gãy xương “hở” thường đi kèm với vết thương hở, dễ nhận biết và có nguy cơ nhiễm trùng cao. Trong khi đó, gãy xương “kín” xảy ra khi xương gãy nhưng không có vết thương ngoài da, tuy ít tổn thương hơn nhưng vẫn gây đau đớn và cần thời gian phục hồi. Ngoài hai loại chính này, còn có nhiều kiểu gãy xương khác được phân loại dựa trên mức độ và hình thức tổn thương.

Các bước

Nhận biết các kiểu gãy xương

Tìm hiểu về gãy xương hở. Đây là tình trạng xương gãy đâm xuyên qua da, còn được gọi là gãy chồi xương, với nguy cơ nhiễm trùng cao do vi khuẩn xâm nhập. Quan sát kỹ vùng bị chấn thương hoặc nghi ngờ gãy xương. Nếu bạn thấy xương nhô ra ngoài hoặc bất kỳ phần xương nào lộ ra, đó chính là dấu hiệu của gãy xương hở.

Tìm hiểu về gãy xương kín. Gãy xương kín, như tên gọi, xảy ra khi xương gãy nhưng không đâm thủng da. Trường hợp này có thể bao gồm xương gãy nhưng vẫn giữ nguyên vị trí, gãy ngang, gãy xiên hoặc gãy vụn.

Gãy không xê dịch là khi xương gãy vẫn thẳng hàng, không lệch khỏi vị trí ban đầu.
Gãy xiên xảy ra khi đường gãy tạo thành một góc nghiêng so với trục xương.
Gãy vụn (gãy phân mảnh) là khi xương vỡ thành ba mảnh trở lên.
Gãy ngang là khi đường gãy thẳng và vuông góc với trục xương.

Nhận biết gãy xương lún. Có hai kiểu gãy xương lún khó phân biệt. Gãy lún (gãy bánh bơ) thường xảy ra ở đầu xương dài khi một mảnh xương bị ép vào mảnh khác. Gãy ép thường xảy ra ở đốt sống khi xương xốp bị xẹp xuống.

Gãy ép thường tự lành theo thời gian, nhưng cần theo dõi. Gãy lún thường cần phẫu thuật để điều trị.

Phân biệt gãy xương không hoàn toàn. Gãy không hoàn toàn không làm xương tách rời hoàn toàn nhưng vẫn có các triệu chứng điển hình. Các biến thể bao gồm:

Gãy cành tươi thường xảy ra ở trẻ em, khi xương chưa trưởng thành chỉ gãy một phần.
Gãy sợi tóc (gãy do nén) khó phát hiện trên X-quang, chỉ thấy rõ sau vài tuần.
Gãy lõm là khi xương bị lõm vào trong tại điểm giao nhau của các vết nứt.
Gãy không hoàn toàn có triệu chứng tương tự gãy hoàn toàn, bao gồm sưng, bầm tím, biến dạng và đau dữ dội.

Hiểu các kiểu gãy xương khác. Có nhiều cách phân loại gãy xương dựa trên vị trí và nguyên nhân. Nhận biết các kiểu gãy giúp bạn hiểu rõ hơn và có cách phòng tránh hoặc điều trị phù hợp.

Gãy xoắn xảy ra khi lực xoắn mạnh tác động lên tay hoặc chân.
Gãy dọc là khi xương gãy dọc theo chiều dài của nó.
Gãy bong xảy ra khi một mảnh xương bị kéo ra khỏi xương chính do dây chằng bị kéo căng, thường gặp trong tai nạn xe máy.

Nhận biết các triệu chứng

Chú ý đến tiếng kêu khi gãy xương. Nếu bạn nghe thấy tiếng "tách" hoặc "rắc" phát ra từ tay hoặc chân khi ngã hoặc va chạm mạnh, rất có thể xương đã gãy. Âm thanh này là kết quả của việc xương hoặc nhóm xương bị gãy dưới tác động đột ngột.

Tiếng kêu này thường được mô tả như tiếng "rắc" trong nhiều tài liệu y khoa.

Cảm nhận cơn đau dữ dội ngay lập tức, kèm theo tê buốt và ngứa ran. Cơn đau thường xuất hiện ngay sau chấn thương, có thể kèm theo cảm giác nóng rát (trừ trường hợp vỡ xương sọ). Tê buốt hoặc lạnh có thể xảy ra nếu máu không được cung cấp đủ đến khu vực dưới vị trí gãy. Các cơ xung quanh cũng có thể co thắt do cố gắng giữ xương gãy cố định.

Quan sát dấu hiệu sưng, bầm tím và đau khi chạm. Các mô xung quanh vị trí gãy thường sưng lên do tổn thương mạch máu, dẫn đến tích tụ chất lỏng và gây đau khi chạm vào.

Vết bầm tím xuất hiện do máu chảy trong mô, thường bắt đầu với màu tím/xanh, sau đó chuyển sang xanh lá và vàng khi máu được hấp thụ lại. Vết bầm có thể xuất hiện cách xa vị trí gãy do máu di chuyển.
Chảy máu ngoài chỉ xảy ra trong trường hợp gãy xương hở, khi xương đâm thủng da.

Nhận biết biến dạng ở chi. Tùy thuộc vào mức độ gãy, tay hoặc chân có thể bị biến dạng rõ rệt, chẳng hạn như cổ tay cong ở góc bất thường hoặc chân/tay có độ cong không tự nhiên. Trong trường hợp gãy xương kín, cấu trúc xương bên trong bị thay đổi, trong khi gãy xương hở có thể khiến xương lộ ra ngoài da.

Chú ý đến dấu hiệu sốc. Khi cơ thể mất nhiều máu (bao gồm cả chảy máu trong), huyết áp có thể giảm đột ngột, dẫn đến sốc. Da nạn nhân có thể trở nên xanh xao, lạnh và ẩm ướt, kèm theo các triệu chứng như lơ mơ, buồn nôn hoặc choáng váng. Nhịp thở ban đầu nhanh nhưng sẽ chậm dần nếu tình trạng mất máu nghiêm trọng.

Sốc là phản ứng phổ biến sau chấn thương nặng. Dù chỉ có một triệu chứng sốc, hãy đến bệnh viện ngay lập tức.

Giảm phạm vi cử động hoặc biểu hiện bất thường. Nếu xương gãy nằm gần khớp, bạn sẽ gặp khó khăn khi cử động tay chân, đây là dấu hiệu rõ ràng của gãy xương. Bạn có thể cảm thấy đau đớn khi cố gắng di chuyển hoặc không thể chịu được trọng lượng lên phần cơ thể bị thương.

Nhờ bác sĩ chẩn đoán

Đến bệnh viện ngay lập tức. Bác sĩ sẽ hỏi về tình huống chấn thương để xác định vị trí gãy xương.

Nếu bạn từng bị gãy xương trước đây, hãy thông báo cho bác sĩ.
Họ sẽ kiểm tra các dấu hiệu như nhịp mạch, màu da, thân nhiệt, xuất huyết, sưng hoặc vết thương hở để đánh giá tình trạng và lên kế hoạch điều trị.

Chụp X-quang. Đây là bước đầu tiên khi nghi ngờ gãy xương. X-quang giúp xác định vị trí và mức độ tổn thương.

Trước khi chụp, bạn cần tháo bỏ trang sức và vật dụng kim loại. Tùy vào vị trí chụp, bạn có thể phải đứng, ngồi hoặc nằm yên, thậm chí nín thở trong quá trình chụp.

Chụp cắt lớp xương. Nếu X-quang không phát hiện được gãy xương, bác sĩ có thể chỉ định chụp cắt lớp xương. Khác với CT hay MRI, phương pháp này yêu cầu tiêm một lượng nhỏ chất phóng xạ vài giờ trước khi chụp. Chất phóng xạ sẽ giúp xác định vị trí xương đang trong quá trình phục hồi.

Yêu cầu chụp CT (chụp cắt lớp vi tính). Chụp CT là phương pháp hiệu quả để kiểm tra các chấn thương phức tạp hoặc gãy xương thành nhiều mảnh. Bằng cách kết hợp nhiều hình ảnh X-quang, máy tính tạo ra hình ảnh ba chiều chi tiết của vị trí gãy, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng tổn thương.

Cân nhắc chụp MRI (chụp cộng hưởng từ). MRI sử dụng sóng vô tuyến và máy tính để tạo ra hình ảnh chi tiết của cơ thể. Đối với gãy xương, MRI cung cấp thông tin sâu hơn về mức độ tổn thương, đặc biệt hữu ích trong việc phân biệt giữa tổn thương xương, sụn và dây chằng.