Cách Ứng Xử với Người Mắc Chứng Rối loạn Đa Nhân Cách

Nhận biết các triệu chứng của bệnh. Đặc điểm nổi bật của DID là sự tồn tại của nhiều nhân cách khác nhau, thường được gọi là các nhân cách thay thế. Mỗi nhân cách có thể có quá khứ, đặc điểm thể chất và hành vi riêng biệt. Ví dụ, một người trưởng thành có thể sở hữu nhân cách thay thế của một đứa trẻ. Bạn có thể nhận thấy sự thay đổi trong giọng nói, cử chỉ, thái độ và sở thích khi các nhân cách này xuất hiện. Người bệnh thường không nhớ được những khoảng thời gian khi các nhân cách thay thế kiểm soát hành vi của họ. Sự chuyển đổi giữa các nhân cách được gọi là 'switch'.

• Người mắc DID thường gặp các vấn đề như lo âu, trầm cảm, tự làm hại bản thân, rối loạn giấc ngủ hoặc lạm dụng chất kích thích.
• Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau tùy từng cá nhân.

Tránh phán xét. Những người mắc bệnh tâm lý thường ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc tham gia điều trị do nỗi sợ bị kỳ thị. Điều này đặc biệt đúng với những người mắc chứng Rối loạn Nhân cách Phân ly (DID), vì DID vẫn chưa được hiểu rộng rãi, dù đã được liệt kê trong DSM-5 (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần). Hãy tránh làm người bệnh cảm thấy xấu hổ hoặc ngại ngùng về tình trạng của họ.

• Hãy nhớ rằng việc kiểm soát phản ứng của người khác là rất khó, điều này giúp bạn thấu hiểu sự phức tạp khi sống cùng người mắc bệnh tâm lý.

Hãy hỏi han nếu bạn thân thiết với người bệnh. Nếu họ là bạn bè hoặc người thân, hãy thể hiện sự quan tâm bằng cách hỏi về trải nghiệm của họ. Tuy nhiên, với người lạ, hãy tránh đề cập đến vấn đề tâm lý để không gây khó chịu.

• Hỏi về cảm giác của họ trước và sau khi chuyển đổi nhân cách để hiểu rõ hơn về trải nghiệm của họ.
• Thể hiện sự đồng cảm bằng cách thấu hiểu nỗi sợ hãi, bối rối và hoang mang mà họ trải qua.

Luôn ở bên họ. Sự kỳ thị và xấu hổ thường khiến người mắc bệnh tâm lý cảm thấy cô đơn. Hãy giúp họ duy trì các mối quan hệ lành mạnh bằng cách chủ động trò chuyện và dành thời gian bên họ. Bạn không cần phải nhắc đến DID; đôi khi, việc ở bên họ mà không đề cập đến bệnh tật sẽ giúp họ cảm thấy được bình thường hóa.

• Lên kế hoạch gặp gỡ thường xuyên để duy trì kết nối.
• Tìm một hoạt động chung để cả hai cùng tham gia, giúp họ thoát khỏi ám ảnh về bệnh tật.

Tham gia nhóm hỗ trợ. Tham gia các nhóm hỗ trợ là cách tuyệt vời để kết nối với những người có cùng hoàn cảnh. Hãy đề nghị cùng người bệnh tham gia để thể hiện sự ủng hộ.

• DID là chứng bệnh hiếm gặp, nên việc tìm nhóm hỗ trợ chuyên biệt có thể khó khăn. Ở các thành phố lớn, bạn có thể tìm thấy nhóm dành cho Rối loạn Phân ly, nhưng ở các khu vực nhỏ hơn, hãy tìm kiếm nhóm hỗ trợ tâm lý nói chung.
• Nếu không tìm được nhóm hỗ trợ trực tiếp, hãy tham gia các nhóm trực tuyến.

Luôn đồng hành và ủng hộ. Hãy thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ người bệnh bằng cách tham gia các nhóm hỗ trợ. Điều này không chỉ giúp bạn tích lũy thêm kiến thức mà còn trở thành người đồng hành đáng tin cậy.

• Khuyến khích người bệnh tham gia cùng bạn. Việc tham gia nhóm hỗ trợ sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về trải nghiệm xã hội và vượt qua sự kỳ thị.

Giúp người mắc DID tránh các tác nhân kích thích. Chấn thương tâm lý là yếu tố phổ biến ở người mắc DID, và sự phân ly nhân cách thường liên quan đến căng thẳng cảm xúc nghiêm trọng. Những cảm xúc căng thẳng có thể kích hoạt sự chuyển đổi nhân cách. Hãy giúp họ nhận diện và tránh các tình huống gây căng thẳng. Nếu bạn nhận thấy một tình huống có thể kích thích cảm xúc, hãy chuyển hướng chủ đề hoặc đề xuất một hoạt động thư giãn khác.

• Thuốc và rượu bia có thể kích hoạt sự chuyển đổi, vì vậy, hãy khuyến khích họ tránh xa những chất kích thích này.

Tự giới thiệu bản thân một cách nhẹ nhàng. Khi một nhân cách thay thế xuất hiện, họ có thể không biết bạn là ai, dẫn đến sự bối rối hoặc sợ hãi. Hãy giúp họ bình tĩnh bằng cách tự giới thiệu bản thân và giải thích mối quan hệ của bạn với họ.

• Nếu người mắc DID là vợ/chồng của bạn, hãy cân nhắc việc không tự giới thiệu mình là chồng/vợ của họ. Ví dụ, một nhân cách trẻ con có thể cảm thấy bối rối, hoặc một nhân cách khác giới có thể khó chịu với việc phân định giới tính.

Khuyến khích người bệnh tuân thủ điều trị. Điều trị DID thường bao gồm các buổi trị liệu thường xuyên và thay đổi lối sống. Những người mắc kèm trầm cảm hoặc lo âu có thể cần dùng thuốc. Việc tuân thủ nghiêm ngặt quá trình điều trị là chìa khóa để đạt hiệu quả tốt nhất. Hãy động viên họ kiên trì.

• Đồng hành cùng họ trong các buổi trị liệu để thể hiện sự hỗ trợ.
• Những thay đổi lối sống như ăn uống lành mạnh, tập thể dục và tránh chất kích thích rất quan trọng. Bạn có thể cùng họ thực hiện những thay đổi này để tạo động lực.
• Gợi ý họ đặt lời nhắc uống thuốc đúng giờ.
• Nếu họ gặp khó khăn trong việc tuân thủ, hãy khuyên họ trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp.