Cách xử lý những cảm xúc hỗn độn dành cho người khác
27/02/2025
Nội dung bài viết
Sự xuất hiện của những cảm xúc hỗn độn thường khiến bạn rơi vào trạng thái bối rối, khó chịu, mệt mỏi và bế tắc. “Cảm xúc hỗn độn” là khi bạn có nhiều cảm xúc đối lập về một người hoặc tình huống. Tình trạng này thường xảy ra khi bạn gặp gỡ người mới, đối mặt với tình huống mới, hành vi mới, hoặc thông tin mới. Những cảm xúc trái chiều không chỉ xuất hiện trong mối quan hệ tình cảm mà còn trong các mối quan hệ bạn bè, gia đình, hoặc đồng nghiệp, những người mà bạn đã quá quen thuộc. Ví dụ, bạn có thể rất yêu quý và ngưỡng mộ bạn thân vì sự quan tâm và tốt bụng của cô ấy, nhưng đồng thời lại cảm thấy ganh tị vì cô ấy nổi tiếng và thu hút sự chú ý của người khác. Để giải quyết những cảm xúc hỗn độn này, bạn cần xác định rõ ràng cảm xúc của mình, tìm kiếm giải pháp, và nhờ sự giúp đỡ nếu cần thiết.
Các bước thực hiện
Xác định cảm xúc của bạn
Liệt kê tất cả cảm xúc của bạn dành cho người này. Sử dụng mô hình Nhận diện Vấn đề, Lựa chọn, Kết quả (PICC) để nhận diện cảm xúc. Bước đầu tiên là xác định tất cả cảm xúc mà bạn đang có đối với họ. Một số ví dụ về cảm xúc có thể bao gồm sự quan tâm, nghi ngờ, xấu hổ, v.v...
- Lập danh sách tất cả cảm xúc mà bạn nhận biết được. Không nên chia cảm xúc thành hai nhóm tốt hoặc xấu, chẳng hạn như ưu điểm và khuyết điểm. Bạn chỉ cần viết ra tất cả. Cảm xúc không có “tốt hoặc xấu”; chúng đều có mục đích riêng.
- Ví dụ, cảm xúc của bạn đối với đồng nghiệp hoặc người quen có thể là khó xử, tôn trọng, khó chịu, hoặc bực mình.
- Cảm xúc của bạn đối với một người thân thiết, chẳng hạn như bạn thân hoặc người thân, có thể là yêu thương, thất vọng, tức giận, thoải mái, v.v...
Hồi tưởng lại khoảng thời gian bạn ở bên người này. Việc nhận diện cảm xúc không phải lúc nào cũng dễ dàng. Bạn có thể bắt đầu bằng cách gợi nhớ lại những khoảnh khắc và sau đó liên kết chúng với cảm xúc của mình. Hãy nghĩ về lần gặp gỡ gần đây nhất với họ và liệt kê những cảm xúc bạn đã trải qua trong khoảng thời gian đó.
- Bạn có thể nhận ra rằng cảm xúc của mình không phải do người đó hay mối quan hệ với họ, mà là do tình huống lúc đó hoặc những gì họ đã nói hoặc làm.
- Ví dụ, bạn có một buổi hẹn hò với ấn tượng ban đầu khá tốt, nhưng sau đó người này đưa bạn đến một bữa tiệc nơi bạn không quen ai và cảm thấy không thoải mái. Trong trường hợp này, môi trường lạ lẫm khiến bạn e dè, chứ không phải do người này.
Xác định yếu tố gây ra cảm xúc. Có nhiều tác nhân khác nhau có thể tạo ra những cảm xúc phức tạp này. Đôi khi, nguyên nhân không phải do người kia. Hãy cố gắng nhận diện tác nhân chính dẫn đến cảm xúc của bạn.
- Bước này đi sâu hơn vào việc phân tích tình huống. Hãy nhớ lại khoảnh khắc cảm xúc xuất hiện và xác định những lời nói hoặc hành động ngay trước đó.
- Ví dụ, nếu bạn cảm thấy bị từ chối sau một buổi hẹn hò, hãy nhớ lại thời điểm người kia bỏ bạn lại một mình. Đây có thể là nguồn gốc của cảm giác bị từ chối.
- Bên cạnh việc liệt kê cảm xúc và tình huống, bạn cũng nên ghi chú lại những yếu tố tác động đến cảm xúc đó.
Tách biệt cảm xúc khỏi người này
Phân tích sâu hơn về cảm xúc. Sau khi nhận diện được cảm xúc của mình và thời điểm chúng xuất hiện, hãy tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc của những cảm xúc này. Cảm xúc hỗn độn thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
- Ví dụ, nếu bạn có lòng tự trọng thấp, bạn có thể cảm thấy mình không xứng đáng với người này và từ đó ngăn cản bản thân hình thành mối quan hệ sâu sắc hơn.
Suy ngẫm về những người trong quá khứ. Một lý do phổ biến khiến chúng ta có cảm xúc hỗn độn với người khác là vì họ khiến ta nhớ đến ai đó trong quá khứ. Chúng ta vô thức đánh giá hoặc kỳ vọng ở người mới dựa trên trải nghiệm với người cũ, một hiện tượng được gọi là “chuyển đổi.” Ví dụ, cấp trên của bạn khiến bạn nhớ đến một giáo viên khó tính thời tiểu học, và điều này khiến bạn khó chấp nhận sự chỉ đạo của họ.
- Hãy nghĩ về những người trong quá khứ mà bạn có cảm giác tương tự như với người mới này. Xem xét liệu bạn có nhận ra một khuôn mẫu nào đó hay không.
Quan sát cách người khác đối xử với bạn. Người này có tôn trọng bạn không? Họ có hành xử bạo lực hay không? Khi một người đối xử tốt với bạn lúc này nhưng lại trở nên xấu xa lúc khác, bạn có thể cảm thấy bối rối với những cảm xúc của mình. Hãy suy ngẫm về cách người khác đối xử với bạn. Liệu bạn có cảm thấy đảo lộn cảm xúc khi họ hành xử như vậy?
Thành thật với chính mình. Việc xác định xem cảm xúc của bạn có liên quan đến người khác hay không là bước quan trọng để hiểu rõ cách giải quyết những cảm xúc hỗn độn. Sau khi tách biệt cảm xúc của bạn khỏi những gì người khác mang lại, bạn có thể nhận ra cảm xúc thật sự của mình.
Tìm kiếm giải pháp
Liệt kê những giải pháp khả thi. Sau khi xác định được nguyên nhân gây ra cảm xúc đối với người này, hãy đưa ra các lựa chọn. Liệt kê những cách thức giải quyết có thể áp dụng trong tình huống này. Ngay cả khi lựa chọn chưa phải là tốt nhất, bạn vẫn nên ghi chúng ra. Điều này giúp bạn hình dung rõ hơn về các giải pháp. Ví dụ, danh sách giải pháp với đồng nghiệp hoặc người quen có thể như sau:
- Cảm xúc: Bối rối
- Tình huống: Một người bạn khen ngợi dự án của tôi, nhưng một tiếng sau lại chỉ trích tôi.
- Giải pháp khả thi: Đối mặt trực tiếp, giữ kín trong lòng, trao đổi với bố mẹ, bắt đầu tin đồn, chia sẻ với giáo viên, v.v...
Xác định những khả năng có thể xảy ra. Bên cạnh việc liệt kê giải pháp, hãy ghi lại tất cả hậu quả hoặc kết quả có thể xảy ra. Danh sách có thể như sau:
- Lựa chọn: Đề cập vấn đề trực tiếp với người bạn
- Khả năng: Người bạn trở nên khó chịu
- Khả năng: Người bạn thấu hiểu những gì bạn nói
- Khả năng: Bạn cảm thấy không thoải mái khi chia sẻ
- Lựa chọn: Giữ kín trong lòng
- Khả năng: Vấn đề tiếp tục diễn ra
- Khả năng: Vấn đề tự kết thúc
- Khả năng: Vấn đề tiếp tục làm phiền bạn
- Lựa chọn: Trao đổi với bố mẹ
- Khả năng: Bạn cảm thấy nhẹ nhõm hơn
- Khả năng: Tình hình không thay đổi
Cân nhắc ưu và nhược điểm. Đánh giá từng khả năng có thể xảy ra. Phân tích mức độ hài lòng của bạn với từng kết quả. Hãy cân nhắc cảm xúc của bản thân và đối phương khi đưa ra quyết định.
Đưa ra quyết định cuối cùng. Dựa trên phân tích, hãy chọn giải pháp phù hợp nhất. Sự lựa chọn này nên mang lại lợi ích cho cả bạn và đối phương, đồng thời đảm bảo kết quả mong muốn và hậu quả bạn có thể chấp nhận.
- Ví dụ, trong tình huống với người bạn, việc lan truyền tin đồn có thể gây hại cho mối quan hệ và những người xung quanh. Thay vào đó, bạn có thể chọn cách im lặng và suy nghĩ rằng có thể người bạn đang trải qua một ngày tồi tệ và vô tình trút giận lên bạn.
- Hãy chuẩn bị tinh thần cho những kết quả đã liệt kê trước đó.
Nếu chưa hài lòng, hãy thử phương pháp khác. Nếu im lặng không giải quyết được vấn đề, hãy xem lại danh sách và tìm kiếm một lựa chọn khác. Đảm bảo rằng giải pháp mới tôn trọng cả bạn và đối phương.
Tìm kiếm sự giúp đỡ
Chia sẻ với người bạn tin tưởng. Việc này giúp bạn nhận được góc nhìn khách quan từ người ngoài cuộc trong khi bạn đang cân nhắc các giải pháp và hậu quả có thể xảy ra. Hãy nhờ bạn thân góp ý khi bạn lập danh sách.
Tham vấn với chuyên gia tâm lý về tình huống cụ thể. Việc giải thích và định nghĩa cảm xúc thường phức tạp và đôi khi gây đau đớn. Đây chính là lý do liệu pháp tâm lý được thiết kế để giải quyết những vấn đề này. Chuyên gia tâm lý có thể giúp bạn nhận diện rõ ràng cảm xúc của mình, đồng thời khám phá những khía cạnh mà bạn có thể chưa từng nghĩ tới. Qua đó, bạn sẽ hiểu rõ hơn về cảm xúc thật sự của bản thân.
Giải quyết những cảm xúc phức tạp. Nếu bạn liên tục rơi vào tình trạng bế tắc mà không tìm ra cách giải quyết, hãy tìm đến sự hỗ trợ từ chuyên gia. Đặc biệt, nếu những phương pháp trước đây không mang lại hiệu quả, việc tìm kiếm sự giúp đỡ là cần thiết.
- Nếu một người hoặc tình huống nào đó khơi gợi lại những cảm xúc cũ, hãy gặp chuyên gia để giải quyết chúng. Chuyên gia tâm lý sẽ giúp bạn nhận diện và xử lý những cảm xúc phức tạp, kể cả những cảm xúc khó thừa nhận. Họ cũng sẽ trang bị cho bạn kỹ năng cần thiết để tương tác hiệu quả và tôn trọng cả hai phía.
Du lịch
Ẩm thực
Khám phá
Đi Phượt
Vẻ đẹp Việt Nam
Chuyến đi
