Cúng cô hồn là một phong tục đặc sắc của người Việt Nam, nhưng liệu các quốc gia khác có thực hành nghi lễ tương tự? Trong khi tháng 7 được coi là tháng của những vong hồn lang thang, có phải các nền văn hóa khác cũng tổ chức những nghi thức để xua đuổi những linh hồn này và tránh khỏi vận xui?

30/04/2025

Nội dung bài viết

Tháng 7 âm lịch, hay còn gọi là tháng cô hồn, thường gắn liền với những điều không may mắn. Vào thời gian này, người dân thường tổ chức các buổi cúng bái để xua đi xui xẻo. Vậy, liệu các quốc gia khác cũng có phong tục tương tự như Việt Nam để giải quyết vấn đề này?

Cô hồn, theo tín ngưỡng dân gian của người Việt, là những linh hồn của những người chết oan uổng hoặc vì nghiệp chướng mà không thể siêu thoát. Những linh hồn này không được đầu thai và phải lang thang, sống trong đói khát và quấy phá người sống. Đây là những linh hồn được gọi là 'cô hồn'.

Cúng cô hồn là một nghi lễ để cúng bái những linh hồn vô gia cư, những người chết oan uổng, nhằm an ủi, cứu đói và xua đuổi những điều không may. Người ta tin rằng nếu thực hiện đúng nghi thức, không chỉ có thể ngăn chặn được sự quấy phá của các linh hồn, mà còn có thể nhận được sự phù hộ cho gia đình.

Phong tục cúng cô hồn tại Việt Nam diễn ra như thế nào?

Phong tục cúng cô hồn ở Việt Nam chủ yếu diễn ra vào tháng 7 âm lịch. Người dân tổ chức các buổi cúng bái để tỏ lòng thành kính và cầu mong sự bình an. Đây là một nghi lễ truyền thống được thực hiện bởi những người mong muốn xua đuổi tà ma và mang lại may mắn.

Trong khoảng thời gian từ ngày 2 đến 16 tháng 7 âm lịch, người Việt sẽ tổ chức nghi lễ cúng cô hồn. Mặc dù có thể tiến hành cúng vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, nhưng theo quan niệm dân gian, việc cúng vào ban ngày sẽ làm giảm tác dụng do ánh sáng. Chính vì vậy, cúng cô hồn vào chiều tối hoặc đêm tối được cho là thời gian thích hợp nhất để linh hồn có thể nhận lễ vật.

Để thực hiện nghi thức cúng, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các vật dụng như gạo, nhang, đèn cày, giấy tiền vàng mã, bánh kẹo,... Sau khi đã sắp xếp mâm cúng, bạn nên đặt nó ở khu vực ngoài trời, trước cửa nhà hoặc hành lang, tuyệt đối tránh đặt trong nhà để không gây điều kiện cho các linh hồn xâm nhập, tránh đem lại xui xẻo cho gia đình. Nghi thức cúng cô hồn không chỉ đơn giản là thắp một nén hương mà còn cần một bài khấn đầy đủ và nghiêm túc.

Trong quá trình diễn ra nghi thức, bạn cần nắm rõ những điều nên và không nên làm để tránh gặp phải những điều không may mắn, bảo vệ bản thân và gia đình khỏi các vận xui trong thời gian cúng cô hồn.

Ngoài mâm cúng cô hồn, một phần quan trọng không thể thiếu là hoạt động giật cô hồn. Đây là một hoạt động truyền thống, nơi mâm cúng được nhiều người tham gia tranh giành, biểu trưng cho sự may mắn và tài lộc. Hành động này thu hút sự tham gia của đông đảo mọi người vào dịp này, mang lại không khí sinh động và những niềm tin tốt đẹp.

Cúng cô hồn không chỉ là truyền thống của người Việt mà còn là phong tục phổ biến ở nhiều quốc gia khác. Liệu phong tục này được thực hiện như thế nào tại các quốc gia khác?

Trung Quốc

Cúng cô hồn cũng là một nét văn hóa tâm linh quan trọng tại Trung Quốc, nơi người dân tin rằng vào ngày 15 tháng 7 âm lịch, các linh hồn sẽ trở lại dương thế. Đó là ngày để tưởng nhớ những linh hồn chưa siêu thoát và cầu cho gia đình bình an. Trong ngày này, người Trung Quốc chuẩn bị mâm cúng gia tiên và mâm cúng cô hồn, với các món ăn đặc trưng như ngũ quả, bánh mè và giấy vàng mã, tùy vào điều kiện của mỗi gia đình.

Với tín ngưỡng tương tự như người Việt, người Trung Quốc coi ngày 15 tháng 7 âm lịch là ngày trọng đại trong năm, khi mà các linh hồn được thả về với cõi trần gian. Vào dịp này, ngoài việc thờ cúng gia tiên, người dân Trung Quốc còn chuẩn bị mâm cúng cho các linh hồn lang thang, với mục đích cầu siêu và bảo vệ bình an cho gia đình.

Vào buổi tối của ngày cô hồn, người Trung Quốc thường kiêng kị một số điều như: không đi một mình, không nên chụp ảnh, tránh mua sắm hay làm ăn, và không được giết hại các loài côn trùng, sâu bọ.

Vào ngày cô hồn, người Trung Quốc có những điều kiêng kị như không đi ra ngoài một mình hay tham gia những hoạt động không cần thiết.

Một điểm khác biệt trong phong tục cúng cô hồn của người Trung Quốc là vào tháng cô hồn, họ thường tham gia các buổi trình diễn kịch ngoài trời, tôn vinh linh hồn và thần linh, đồng thời tạo niềm vui cho các vong hồn. Vào ngày cuối tháng, họ thực hiện nghi lễ thả đèn xuống sông với niềm tin rằng ánh sáng sẽ giúp các linh hồn tìm đường trở về cõi âm. Một phong tục quan trọng khác là tắm bằng lá cây tươi để thanh tẩy cơ thể, ngăn ngừa các cô hồn đi theo về nhà.

Nhật Bản là một quốc gia có phong tục đặc biệt liên quan đến ngày cô hồn, với lễ hội Obon đặc trưng.

Tại Nhật Bản, tháng cô hồn được gọi là lễ Obon, mang ý nghĩa giúp các linh hồn thoát khỏi đau khổ ở cõi âm. Trong truyền thống Phật giáo, lễ Obon cũng thể hiện sự tưởng nhớ đến tổ tiên và người đã khuất.

Phong tục cúng cô hồn ở Nhật Bản diễn ra trong những ngày lễ Obon (14, 15, 16 tháng 7). Người Nhật thường dành thời gian bên gia đình và chuẩn bị mâm lễ rất công phu, các món ăn được chế biến với hình thức và màu sắc đẹp mắt để bày tỏ lòng kính trọng đối với tổ tiên và các linh hồn.

Trong những ngày lễ Obon, người Nhật chú trọng việc ở cạnh gia đình và tôn vinh các linh hồn tổ tiên, qua những bữa cơm trang trọng với nguyên liệu từ bột và các món ăn được chế biến tinh tế, mang đậm giá trị văn hóa và lòng kính trọng.

Mỗi vùng miền ở Nhật Bản lại có những nghi thức cúng cô hồn riêng biệt, với các hoạt động tập thể đặc sắc như tổ chức các khu mua sắm, hội chợ, nơi mọi người có thể tụ tập tham quan và thư giãn trong không khí lễ hội.

Vào đêm cô hồn, người Nhật Bản cũng thực hiện nghi thức thả đèn, với hy vọng ánh sáng từ đèn sẽ dẫn đường cho các linh hồn quay về cõi âm.

Trong đêm cô hồn, người Nhật Bản thực hiện nghi lễ thả đèn để giúp các linh hồn trở về cõi âm. Tuy nhiên, điều đặc biệt là đèn của họ có hình dạng trụ vuông, được làm từ khung tre và giấy cứng để bền lâu. Đèn Trung Quốc thường có hình tròn nhiều màu sắc, còn đèn Việt Nam lại mang hình hoa sen. Bên cạnh việc thả đèn, người Nhật còn thực hiện nghi lễ dâng lửa, với việc đốt lửa ở 5 ngọn núi quanh Kyoto để soi đường cho linh hồn trong suốt một giờ.

Hàn Quốc cũng có những phong tục đặc trưng trong dịp lễ cô hồn, tuy nhiên họ gọi ngày này là Ngày Bách Chủng, mang ý nghĩa về mùa thu hoạch ngũ cốc và các loại rau củ quả.

Ở Hàn Quốc, ngày rằm tháng 7 không phải là tháng cô hồn mà là Ngày Bách Chủng, thời điểm thu hoạch ngũ cốc và nhiều loại rau củ. Đây cũng được coi là dịp lễ Vu Lan của người Hàn Quốc, tôn vinh tổ tiên và mùa màng bội thu.

Ngày Bách Chủng ở Hàn Quốc mang ý nghĩa tưởng nhớ tổ tiên và thể hiện lòng biết ơn sâu sắc, nhưng các nghi thức lại có phần khác biệt so với các quốc gia khác. Người Hàn Quốc tổ chức các buổi tiệc, làm cơm nấu rượu, ăn uống thỏa thích, cùng nhau khua chiêng, gõ trống, thổi kèn và hát múa vui vẻ. Gia chủ còn mua sắm quần áo mới cho người giúp việc trong nhà. Đặc biệt, một số vùng còn có phong tục mời rượu người có sản lượng thu hoạch lớn nhất và trao danh hiệu 'Trạng nguyên nông nghiệp', với một nghi lễ đặc sắc đi quanh làng và các hoạt động văn hóa đầy thú vị.

Ngày Bách Chủng là dịp người Hàn Quốc bày tỏ lòng hiếu thảo với tổ tiên qua những nghi lễ ấm cúng, như làm lễ vật cúng tổ tiên, tổ chức tiệc ăn uống, cùng nhau tham gia các hoạt động văn hóa. Phong tục mời rượu người có thu hoạch tốt và trao danh hiệu 'Trạng nguyên nông nghiệp' cũng là một phần quan trọng của lễ hội này.

Ý nghĩa của ngày này không khác gì so với các quốc gia khác, đó là dịp để bày tỏ lòng biết ơn, tri ân và tưởng nhớ đến tổ tiên, những người đã khuất.

Singapore

Ở đất nước này, phong tục cúng cô hồn cũng tương đồng với các quốc gia trong khu vực, với những nghi thức như thắp hương, đốt vàng mã để cúng bái tổ tiên và các linh hồn. Tuy nhiên, mâm cúng và các lễ nghi tại đây lại đơn giản hơn so với nhiều nơi khác.

Phong tục cúng cô hồn tại Singapore

Người dân Singapore cũng có những điều kiêng kỵ trong tháng này, chẳng hạn như không được chuyển nhà hay thay đổi văn phòng, công ty, vì điều này có thể khiến các linh hồn nổi giận. Họ cũng tránh giết côn trùng, sâu bọ và không mặc đồ màu đỏ, vì điều này sẽ khiến linh hồn ma quái bám theo mình.

Một tập tục khác tương đồng với Trung Quốc là xem nhạc kịch vào ban đêm. Tuy nhiên, họ sẽ để trống hàng ghế đầu tiên để dành cho các linh hồn tham gia cùng. Một phong tục đặc biệt ở Singapore là đốt hình nhân vào đêm cô hồn. Những hình nhân này được làm từ giấy, với hình dáng giống người thật, bởi vì người dân tin rằng việc đốt chúng sẽ mang lại một người bạn đồng hành để trò chuyện với những linh hồn đã khuất.

Một số quốc gia khác

Ở Malaysia: Vào tháng 7, người dân Malaysia cũng thực hiện nghi thức cúng tế các vong hồn lang thang giống như ở Việt Nam. Theo quan niệm dân gian, những vong hồn này thường gây ra những điều xui rủi trong 30 ngày khi cánh cửa địa ngục mở ra, vì vậy con người sẽ khó gặp may mắn. Để an ủi và giúp đỡ những linh hồn này, người Malaysia thường thắp nhang trên bàn thờ và đốt giấy cúng ngay trên đường phố.

Phong tục cúng cô hồn ở Campuchia

Ở Campuchia: Tháng cô hồn của người Campuchia rơi vào tháng 9 dương lịch hàng năm. Trong tháng này, họ tổ chức lễ Pchum Ben, một dịp lễ quan trọng theo lịch tôn giáo Khmer, kéo dài suốt 15 ngày. Người dân sẽ mặc trang phục trắng, tập trung tại chùa để tưởng nhớ tổ tiên, đồng thời dâng cúng các vật phẩm lên chư tăng để gửi đến các linh hồn đã khuất. Người Campuchia tin rằng trong suốt thời gian này, linh hồn sẽ quay về tìm gặp những người thân còn sống để chuộc lại những lỗi lầm từ kiếp trước.

Ở Hong Kong: Lễ cúng cô hồn tại Hong Kong mang đậm ảnh hưởng từ phong tục Trung Quốc, nơi có đông đảo người dân gốc Hoa sinh sống. Tuy nhiên, người Hong Kong tổ chức lễ cúng cô hồn theo cách riêng của mình. Họ cúng cô hồn suốt cả tháng 7 âm lịch, trong thời gian này, người dân thường tụ tập ở công viên, quảng trường, bờ sông hoặc các khu đất rộng để cúng tế tổ tiên và các linh hồn. Những lễ vật như hương, vàng mã sẽ được đốt, và gạo miễn phí sẽ được phát cho mọi người. Thậm chí, họ tổ chức các buổi nhạc kịch hoặc chiếu phim để tạo không khí vui vẻ cho các linh hồn

Bài viết trên Tripi đã cung cấp cho bạn cái nhìn chi tiết về các phong tục cúng cô hồn ở nhiều quốc gia trên thế giới, giúp bạn hiểu rõ hơn về những điểm tương đồng và khác biệt so với phong tục của Việt Nam. Hãy để lại bình luận dưới bài viết nếu bạn có bất kỳ ý kiến đóng góp nào!

Chọn mua đồ thờ cúng chất lượng tại Tripi:

Kinh nghiệm hay từ Tripi

Du lịch

Ẩm thực

Khám phá

Đi Phượt

Vẻ đẹp Việt Nam

Chuyến đi